Scholia in Iliadem

369. Ἀτρείδης· τῷ πάντʼ ἀγορευέμεν] πιθανῶς, ἵνα μὴ τὸν Ἄγα- [*](B=) μέμνονα εὐφράνωσιν ἀφελόντες τι τῶν τραχύτερον εἰρημένων, αὐτὸν δὲ ταπεινὸν ἀποφήνωσι πρότερον τῆς ἀπειλῆς ἀποπρεσβεύσαντες. ἔστι δὲ καὶ χαρακτηριστικὸν τῶν ὀργιζομένων τὸ ἀξιοῦν αὐτὰς τὰς φωνὰς τοῖς ἐχθροῖς διακομίζειν καὶ τὸ ἐπὶ πολλῶν ταύτα〈ς〉 λέγειν· οὐ γὰρ μόνον τὸ κακόν τι τὸν ἐχθρὸν εἰπεῖν τοῖς ὀργιζομένοις ἡδύ, ἀλλὰ [*](3. αὐτῶν B ‖ 6. χρωμένοις B: χρωμένων ‖ 11. ἐδεξάμην Horneius: ἐδέξατο ut AB ‖ 15. γεωργίας B: γεοωσίας ‖ 22. ἔδωκε B ‖ 30. ἀφελῶντες ‖ τῶν τατραχύτερον)

371. εἴ τινά που Δαναῶν ἔτι ἔλπεται ἐξαπατήσειν] εἴγε οἴεται περὶ ἐμοῦ λέγων ἀπατήσειν τοὺς Ἀχαιούς· ἐμὲ γὰρ οὐ πείθειν, ἀλλʼ οὐδὲ ὁρᾶν (373) διὰ τὴν συνείδησιν τῶν μεγίστων ἀδικημάτων ἐκεῖνος δυνήσεται.

372. * οὐδʼ ἂν ἔμοιγε] τοῦτο καθʼ αὑτόν, ἵν ᾖ κομματικὴ ἡ ἀπ- αγγελία τὸν θυμούμενον δηλοῦσα.

374. οὐδέ τι οἱ βουλὰς συμφράσσομαι] ἐμφαντικώτεροι γίνονται οἱ λόγοι θᾶττον διακοπτόμενοι· ἐν γοῦν τέσσαρσι στίχοις ὀκτώ εἰσιν αὐτοτελεῖς στιγμαί· ἀπὸ τοῦ γὰρ “ἐκ γὰρ δή με” ἕως τοῦ “αἴσῃ.” [*](B=) §. τὸ δὲ ἑξῆς, οὐ συμφράσσομαι αὐτῷ οὐδʼ ἀπατήσει με, οὐδὲ εἴ μοι δεκάκις τόσα δοίη. ἐντεῦθεν δὲ δῆλον, ὅτι οὐ μόνον τὰ πολεμικὰ ἤσκητο Ἀχιλλεύς, ἀλλὰ καὶ βουλεύειν ἄριστος ἦν· καὶ γοῦν καὶ διδάσκαλον ἔπεμψεν αὐτῷ ὁ πατήρ “μύθων τε ῥητῆρʼ ἔμεναι πρη- κτῆρά τε ἔργων” (443).

375. *ἀπάτησε] τὴν φιλίαν στρέψας εἰς ἔχθραν.

376. ἐξαπάφοιτο] ἀπὸ τῶν ταῖς ἁφαῖς φιλοφρονουμένων. εὐηθείας γάρ ἐστι τὸ ἅπαξ ἀπατηθῆναι ὑπὸ φίλου, τὸ δὲ δὶς μωρίας. ὅρα δέ, ὡς ἐπιμένει πάλιν τῇ ἀφαιρέσει.

377. ἐρρέτω] ἱκανὴν οἴεται τιμωρίαν παρὰ τοῦ ἐχθροῦ λαμβάνειν τὸ ἀπαλλάσσεσθαι τῆς φιλίας αὐτοῦ, ὡς εἰώθαμεν λέγειν ‘ ἑαυτὸν ἐχέτω.’

378. ἐχθρὰ δέ μοι τοῦ δῶρα] πρὸς τὸ δεύτερον κεφάλαιον, τὴν τοῦ Πηλέως 〈παραίνεσιν〉, οὐδὲν ἀντειπεῖν ἔχων παρῆλθεν αὐτό.

τίω δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ] ὅμοιόν ἐστι τῷ “ἶσον γάρ σφι— ἀπήχθετο κηρὶ μελαίνῃ” (Il. 3. 454)· οἳ δὲ ἔγκαρα τὸν φθεῖρα, οἲ δὲ ἀπὸ τῶν Καρῶν, οὓς ἀεὶ λοιδορεῖ ὁ ποιητής· ἢ ὅτι Ἀθηναῖοι τὸν ἐγκέφαλον οὔτε ἤσθιον οὕτε ὠνόμαζον· “ἔγκαρος” οὖν τοῦ ἐγκεφάλου.

379. οὐδʼ εἴ μοι δεκάκις τε] πλείσταις ὑπερβολαῖς λόγων [*](8. ἐκείνων: corr, W || 13. διακοπτόμενοι B: δὲ κοπτόμενοι ‖ τέτρασι ‖ 15. ἐὰν ut B ‖ 18. ῥητῆρα ‖ 28. supplevi ex B)

381. Ὀρχομενόν] τὸν τῆς Βοιωτίας φησίν, ὃν Μινύαι κατῴκησαν· [*](B-) πολὺ γὰρ τούτῳ παράκειται πεδίον, εἰ πιστός ἐστιν Ἔφορος, πολλὰ δὲ καὶ ταῖς Χάρισι ταῖς αὐτόθι τιμωμέναις δῶρα πέμπεται· οὐκ ἂν τὸν “πολύμηλον” δὲ λέγοι (Il. 2. 605), . . . οὐδὲν ἧττον πλούσιον· φησὶ γοῦν “ἐν δʼ ἄνδρες ναίουσι πολύ〈ρ〉ρηνες πολυβοῦται” (296).

οὐδʼ ὅς ἐς Ὀρχομενὸν ποτινίσσεται, οὐδʼ ὅσα Θήβας Αἰγυπτίας] [*](B=) δύο πόλεις συνήγαγεν ἐν Εὐρώπῃ καὶ Ἀσίᾳ κομώσας πλούτῳ, καὶ οὐδὲ ταύταις ἠρκέσθη μόναις, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τὸν ἀόριστον ἀριθμὸν ψάμμου τε καὶ κόνεως τὴν ὑπερβολὴν ἀνήνεγκε τοῦ λόγου, ὡς εἰ ἔλεγεν ‘ὑπὲρ τὰ τῆς οἰκουμένης ἀγαθά.ʼ

383. αἵ θʼ ἑκατόμπυλοί εἰσι, διηκόσιοι δʼ ἀνʼ ἑκάστην] ὡς εἶναι [*](A+) ἑκατὸν τάγματα· οὕτω δὲ “ἀνʼ ἑκάστας” δεῖ γράφειν· οὐδέποτε γὰρ Ὅμηρος ἑνικῶς πύλην φησίν, ἀλλὰ πύλας.

διηκόσιοι δʼ ἀνʼ ἑκάστην] οὐ τὸ πλάτος τῶν πυλῶν θέλει σημαίνειν [*](B-) —οὐδὲ γὰρ ἅμα πάντας ἐξιέναι φησίν —ἀλλὰ τὸ μέγεθος τῆς πόλεως καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἀνδρῶν, εἴγε πύλας μὲν ἑκατὸν ἔχει, ἄνδρας δὲ ἁρματοφόρους δισμυρίους. ἐν ταύτῃ δὲ ἦν πρότερον τὰ βασίλεια τῆς Αἰγύπτου, εἰς ἃ πολλοὺς ἔφερον φόρους Λίβυες, Αἰγύπτιοι, Αἰθίοπες, νῦν δὲ Διόσπολις ὀνομάζεται. εἶχε δὲ κώμας μὲν τρισμυρίας τρισχιλίας τριάκοντα· τὸ δὲ ἄστυ εἶχεν ἀρούρας γψ καὶ πύλας ρ΄, ἀνδρῶν δὲ μυριάδας ψ΄. ταύτην ἐτείχισεν ὁ βασιλεὺς Ὄσιρις· ἐξ ἑκάστης δὲ πύλης ἐστράτευον ὁπλῖται μὲν μύριοι, ἱππῆες δὲ χίλιοι, ἁρματηλάται δὲ διακόσιοι. ταύτην Έλ- ληνες Θήβην ὠνόμαζον ἀπὸ τῆς Νείλου 〈ἢ〉 καὶ Ἀσωποῦ ἢ Πρωτέως θυγατρός· ἐπορθήθη δὲ ὑπὸ Περσῶν.

διηκόσιοι δʼ ἀνʼ ἑκάστην] ὡς τεταγμένου ἑκάστου τάγματος ἰδίῳ πύλῃ ἐξιέναι.

*διηκόσιοι δʼ ἀνʼ ἑκάστην] τὸ ἱστορικὸν τῆς παιδείας ἐνδείκνυται καὶ πρὸς Πρίαμον (Il. 24. 602).

385. ὅσα ψάμαθός τε κόνις τε] οὐδὲ ἐπὶ τοῖς προειρημένοις [*](B=) [*](2. πείσουσιν B: πείσωσιν || 4. μηνύαι ‖ 6, 7. οὐκ ἀν—λέγοι W: κἂν— λέγει ‖ 7. lacunam indicavi: 〈οὗ τῶν ὑπʼ Ἀγαμέμνονος δοθησομένων〉 suppl. W ‖ 9. schol. praecedenti adhaeret ποτινείσεται ‖ 11. μόνον ‖ 16. γὰρ A: γράφει || 29, 30. ἰδία πύλη)

* δύναται καὶ καθʼ ἑαυτὸν εἶναι ὁ στίχος μὴ ὑποστιζόμενος.

387. *πρίν γʼ ἀπὸ πᾶσαν] ἡρέμα ὑπώλισθεν εἰς τὸ ἀληθές, καὶ ἐκ- κόψας τὴν ἐλπίδα πάλιν ὥρισεν αὐτοῖς πρόστιμον τὴν ποινὴν τοῦ ἐχθροῦ.

388. κούρην δʼ οὐ γαμέω] τοῦτο ἐδόκει ὀχυρὸν ἔχειν ὡς ἀξιῶν γαμβρεύσειν αὐτῷ. τοῦτον δὲ πλεῖον λυπεῖ τὸ εὐτελίζεσθαι τὸν γάμον Βρισηίδος.

Ἀγαμέμνονος Ἀτρείδαο] μᾶλλον δεῖ στίζειν εἰς τὸ “ Ἀτρείδ[αο]·” ὁ γὰρ κομματικὸς λόγος τοῖς θυμουμένοις ἁρμόζει.

389. οὐδʼ εἰ χρυσείῃ Ἀφροδίτῃ κάλλος ἐρίζοι, ἔργα δʼ Ἀθηναίῃ] ὑπερβολῇ χρῆται· δύο δὲ οἶδεν ἀρετὰς γυναικός, κάλλος τε καὶ “ἀγλαὰ ἔργʼ εἰδυῖα,” ἀνδρὸς δὲ “μύθων τε ῥητῆρʼ ἔμμεναι πρηκτῆρά τε ἔργων” (443).

392. βασιλεύτερός ἐστιν] ἐμοῦ ἢ πάντων, ἐπεὶ αὐτὸς ἔλεγε “ καί μοι ὑποστήτω, ὅσον βασιλεύτερός εἰμι ” (160). διδάσκει δέ, ὡς οὐδὲν ὀνίνησι τυραννὶς ἐπὶ ἀδίκῳ γνώμῃ.

*οἷ τʼ ἐπέοικε] ἄξιος αὐτοῦ ἐστιν. §. εἰς μὲν ἁπλῆν μεταλαμβάνε- [*](Α+) ται ἡ “οἱ,” φυλάσσει δὲ τὸν ἴδιον τόνον διὰ τὸν “τέ.᾿᾿

*393. * σόωσι] ἀπὸ τοῦ σόω κατὰ συστολήν.

394. Πηλεύς θην μοι ἔπειτα γυναῖκα] φιλοπάτωρ καὶ σώφρων κἀκεῖνον κυρῶν γάμον, ὃν ὁ πατὴρ ἕλοιτο. §. ἐντεῦθεν ἔλαβε Μέ- νανδρος τὸ “ἐγάμησεν ἣν ἐβουλόμην ἐγώ” (fr. 303 M.). §. τὸ δὲ [*](A +) γαμέσσεται” πᾶσαι εἶχον “〈γε〉 μάσσεται” ἀντὶ τοῦ ζητήσει.

395. * Ἑλλάδα] 〈Θετταλίαν〉 μόνην παρὰ τῷ Ὁμήρῳ.

396. κοῦραι ἀριστήων] μήποτε ὀνειδίζει ἀνανδρίαν τῷ Ἀγαμέμ- νονι, γενναίων κηδεστῶν, οὐχὶ τοιούτου δεῖσθαι λέγων. ἐν ᾧ οὖν προὔχει, τὴν κρίσιν ποιεῖται.

399. γήμαντι μνηστὴν ἄλοχον εἰκυῖαν ἄκοιτιν] γάμου γὰρ τέλος οὐ κάλλος, οὐ κτῆσις, οὐκ ἄλλο τι τῶν τοιούτων, εἰ μὴ τῶν συνόντων ἡ ὁμόνοια καὶ τὸ ἁρμόδιον, ὅπερ φησὶν “ οὐ μὲν γὰρ τοῦ γε κρεῖσσον καὶ ἄρειον, ἢ ὅθ᾿ ὁμοφρονέοντε” (Od. 6. 182). ἢ εἰρωνεύεται ὡς [*](1. συμπ. B: ἐμπεριέλαβε ‖ 2. θαλαττίαν B, ἐφάλιον coni. Horneius: θετ- ταλίαν ‖ 4. ὑπώλισθεν B: ὑπώλισται ‖ 9. novavit pr. ut videtur ‖ 12. κάλλος B: κάλλη ‖ 18. οἳ τʼ ‖ 25. schol. falso supra v. 394 scriptum ‖ μόνω: suppl. et corr. W ex A ‖ 26. ὀνειδίζῃ, ὀνειδίζει sine μήποτε B ‖ || 30. οὐ κάλλος B: οὐκ ἄλλως || 31. γε B: δὲ)

*τὴν γὰρ Ἀγαμέμνονος οὐ λογίζεται “μνηστήν,” ἐπεὶ δῶρον [*](A B=) δίδοται. §. δοτικὴ δὲ τὸ “γήμαντι.”