Scholia in Iliadem

845. Ζεύς] ἐπεὶ αὐτὸς συνεχώρησεν. ὃ δὲ ᾔδει ὁ ποιητὴς, τοῦτο τῷ ἡρωϊκῷ προσώπῳ περιέθηκε. τὸ δʼ ἐδάμασσαν ἀντὶ τοῦ δαμα- σθῆναι ἐποίησαν.

847. τοιοῦτοι δʼ εἴπερ] ἀξιομίμητον τὸ ἦθος· οὐ γὰρ κατεπλάγη τὸν θάνατον, οὐ τὸ βάθος τῶν ἀλγηδόνων, οὐ τὴν ἐρημίαν τοῦ βοηθή- σοντος, ἀλλʼ ἔτι μεστός ἐστι φρυάγματος καὶ ἐρεθίζει μᾶλλον ἢ ἱκετεύει, ἀντιποιούμενος τῆς νίκης καὶ τελευτῶν.

850. πολλοστὸς, ὡς τὸ “ἀσπασίη τρίλλιστος” (Il. 8, 488). οἱ δὲ Μοῖραν καὶ Ἀπόλλωνα ἕν· ἄμφω γὰρ θεοί. οἱ δὲ κατὰ κοινοῦ τὴν Μοῖραν παρειλῆφθαι. τινὲς δὲ τὸ ἐξεναρίζειν ἐπὶ τῶν αὐτοχεί- ρων, καὶ οὕτως Ἕκτωρ τρίτος. τινὲς δὲ καθʼ ὑπερβατὸν, ἵνʼ ᾖ τρίτος· Εὔφορβος, σὺ δέ με ἐξεναρίζεις. αὔξει δὲ αὑτὸν ὡς ὑπὸ πολλῶν [*](4. ἀνίσως] *ἀνίσοις εἰρῆσθαι 17. *ἄγον] ἀγῶνος 26. *ἀλλʼ ἔτι] ἀλλὰ τί 19. *τίνας εἰκὸς εἰρῆσθαι] τινὰς 32. αὑτὸν] αὐτὸν)

854. πόθεν ὁ Πάτροκλος οἶδεν ὅτι Ἀχιλλεὺς κτενεῖ τὸν Ἕκτορα) δόγμα ἐστὶ τοῦτο τῷ ποιητῇ, ὅτι ὅταν ἀθροισθῇ ἡ ψυχὴ ἐξ ὅλου τοῦ σώματος πρὸς τὸ ἐκκριθῆναι, μαντικωτάτη γίνεται· θείας γάρ ἐστι μέρος φύσεως, καὶ θειοτέρα γίνεται χωρισθεῖσα τῆς ὕλης τοῦ σώμα- τος καὶ πρὸς τὸ οἰκεῖον ἀναδραμοῦσα.

856. δῆλον ἐντεῦθεν ὅτι πνεῦμά ἐστιν ἡ ψυχὴ, κατὰ παντὸς οἰκοῦν τοῦ σώματος.

857. ὃν πότμον γοόωσα] λυπεῖται ἡ ψυχὴ, μή ποτε ἀνάξια πρά- ξασα ἑαυτῆς ἀναξίοις περιπέσῃ, καὶ ὅτι σῶμα ἐᾷ ἀκμάζον. ὁ δὲ Πυθαγόρας κακῶς φησὶν ὅτι ἡ ψυχὴ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν εἰς φυτά τινα καὶ σώματα καὶ θάμνους μεταβάλλεται, ὅθεν καὶ λελύπηται. πρὸς ἀρετὴν δὲ μᾶλλον ὁ ποιητὴς συγκαλεῖ, μή ποτε κακὰ διαπρα- ξάμενοι τοῖς αὐτοῖς περιπέσωμεν. ἀνδροτῆτα δὲ οὐ τὴν ἀνδρείαν, ἀλλὰ τὴν ἀνθρωπότητα, τὴν ἀνδρὸς φύσιν· ἀνδρείαν γὰρ οὐ κατα- λείπει, ἀρετὴν οὖσαν ἰδίαν.

*ὁ Πυθαγόρας ἔλεγεν ὅτι ἡ ψυχὴ τελευτῶντος ἀνθρώπου καὶ τῶν ἄλλων ἀπάντων, ἀπαλλαγεῖσα τοῦ σώματος, ἐν ἐκείνῳ γίνεται ἐν ᾧ πλανωμένη ἐγκαταληφθῇ γεννωμένῳ ζῴῳ, ἢ καὶ ἐν φυτῷ, τοῦτο Ὅμηρος ἐν τῷ Ἕκτορος καὶ Πατρόκλου θανάτῳ προὔβαλεν· γεν- ναίους γὰρ ἄνδρας παράγων ἀποθνήσκοντας, τὴν ψυχήν φησιν ἀπαλ- λαττομένην θρηνεῖν τὴν μοῖραν αὑτῆς, ἀχθομένην ὅτι καταλείπει ἀκμάζοντα καὶ εὐσθενῆ σώματα, καὶ δεδοικυῖαν μὴ ἐγκαταληφθῇ μοχθηρῷ τινὶ γεννωμένῳ, ᾧ λυπηθήσεται συνοῦσα, ἢ ἐπί τινι ἄλλῳ. ἅμα δὲ διὰ τοῦτο καὶ πρὸς ἀρετὴν ἡμᾶς προτρέπει, δηλῶν ὡς τὰ γενναῖα σώματα καὶ ἡ ψυχὴ καταλιποῦσα θρηνεῖ. κακῶς δὲ τοῦτα ἔλεγεν ὁ Πυθαγόρας.

860. *τίς δʼ οἶδ᾿] τοῦτο διαπορητικόν.

δειλοῦ ὁ λόγος· τὰ δὲ ὑπʼ Ἀχιλλέως ἀνδρεῖα· “τέθναθι” γάρ φησι μὴ διστάζων· “κῆρα δʼ ἐγῶ τότε δέξομαι” (Il. 22, 365).

1. Μενέλαον] εὖ Πατρόκλου πεσόντος πρῶτος αἰσθάνεται Μενέ- λαος· φησὶ γὰρ “ὃς κεῖται ἐμῆς ἕνεκ᾿ ἐνθάδε τιμῆς” (92). καὶ ὅτι ὁμότροποι· ἄμφω γὰρ ἤπιοι. ὁ δὲ Μενέλαος οὐ μόνον πρὸς τοὺς ὑπʼ αὐτὸν πρᾶος ἦν, ἀλλʼ ἤδη καὶ πρὸς τοὺς πολεμίους. ἢ ὅτι καὶ περὶ πάντας σπουδαῖος ὁρᾶται, ὃς καί Ὀδυσσέως καταπονουμένου ἄγων ἧκεν Ἀἴαντα, καὶ τοῦ ἀδελφοῦ προανέστη· ἢ προθυμότερον σύμμαχον ἑαυτῷ ποιῶν Ἀχιλλέα. ἄλλως τε οἱ ἄλλοι τραυματίαι εἰσὶ, πλὴν Αἴαντος, ὃν νῦν οὐκ ἔδει ὑπείκειν Ἕκτορι.

2. Τρώεσσι] Ἕκτορι καὶ Εὐφόρβῳ· καὶ γὰρ καὶ τοὺς Δαρδα- νίους Τρῶάς φησιν.

4. τὸν Αἴαντα λέοντι εἰκάζει διὰ τὸ καρτερὸν καὶ ἰσχυρὸν, τὸν Ὀδυσσέα κυνὶ διὰ τὸ ταπεινότερον μὲν, ὅμως δὲ θαρσαλέον· τὸν δὲ Μενέλαον συμπαθεῖ μὲν ζῴῳ, οὐ μὴν βιαίῳ· τοῦτο γὰρ τῷ ἤθει τοῦ ἀνδρὸς καὶ τῇ παρούσῃ τύχῃ οἰκεῖον. εὖ δὲ ἀντὶ τοῦ ὀνόματος τὸ μήτηρ ἔλαβε, τὸ φιλοστοργότατον τῆς φύσεως ὄνομα. τὸ δὲ πόρ- τακι ὑποκοριστικῶς. τριχῶς δὲ τὸ ὄνομα παῤ αὐτῷ λέγεται· πόρταξ, ὡς νῦν· πόρις “ὡς δʼ ὅταν ἄγραυλοι πόριες” (Od. 10, 410). πόρτις, ὡς τὸ “πόρτιος ἠὲ βοός” (Il. 5, 162).

*τὸ δὲ πόρτακι οἱονεὶ πορίῳ, παρὰ τὸ νεωστὶ πορεύεσθαι καὶ βαίνειν.

5. πρωτοτόκος] πρὸς τὸ μὴ εἶναι ἀσθενῆ, ἀλλὰ καὶ φιλόστοργον. κινυρή δὲ οἰκτρόφωνος· πρόσκειται δὲ διὰ τὴν Μενελάου λύπην. ὑφ᾿ ἓν δὲ, ἵνʼ ᾖ ἐν τῷ τίκτειν θρηνοῦσα. εἰδυῖα δὲ ἀντὶ τοῦ ἐγνωκυῖα καὶ ἐπισταμένη.

*πρωτοτόκος ἡ πρώτως γεννήσασα, πρωτότοκος δὲ ἡ πρώτως τεχθεῖσα.

8. τοῦ] αὐτοῦ, τοῦ Μενελάου ἢ Πατρόκλου.

9. οὐδʼ ἄρα Πάνθου υἱός] ὡς γὰρ ἐν κυνηγεσίοις πρωτόλεια τῷ πρώτως βαλόντι δίδονται, οὕτω καὶ οὗτος τῶν ὅπλων ἀντιποιεῖται· εἰ γὰρ καὶ γεγύμνωται, ἀλλʼ εἰκὸς αὐτῷ παρακεῖσθαι τὰ ὅπλα.

19. πολυκίνητος ὁ λόγος. ἐσχετλίασε πρῶτον, εἶτʼ ἐλογίσατο τὴν ὑπεροψίαν τῶν Πανθοιδῶν, καὶ οὕτως ἐπὶ τὴν ὑπόμνησιν τῶν πάλαι μετῆλθεν· εἶτα μετὰ ἤθους ἀπειλεῖ τῷ πολεμίῳ, ἀναχωρεῖν [*](3. ἔνεκʼ] εἵνεκ᾿ 13. *ὅμως δέ] δέ om. 29. πρώτως (πρώτῳ Vill.] addidit Bekkerus.)

20. πρῶτον ἔθηκε τὸν πόρδαλιν· θρασὺ γὰρ τὸ ζῷον τοῦτο. δεύ- τερον δὲ τὸν λέοντα· μετὰ γὰρ θράσους δεῖ καὶ ἀλκῆς. τρίτον σῦν, οὐχ ὡς γενναιότερον, ἀλλʼ ὡς ἀλογίστῳ ὁρμῇ φερόμενον, λεόντων καὶ πορδάλεων πολλάκις τὸ παθεῖν φύλασσομένων· διὰ τοῦτο ἐπήνεγκεν “οὗ τε μέγιστος θυμός.” ἄλλως τε λέων μὲν καὶ πόρδαλις πολ- λάκις ἡμεροῦνται, οὗτος δὲ ἀεὶ ἄγριος.

*πόρδαλις ἀρσενικόν· ἀπὸ τοῦ προσάλλεσθαι δὲ γίνεται· πάρ- δαλις δὲ θηλυκὸν ἀπὸ τοῦ παραβάλλεσθαι.

23. Πάνθου υἷες] Εὔφορβος, Πολυδάμας, Ὑπερήνωρ· οὗτοι Πανθοῖδαι.

24. ἢ πρὸ τῆς μήνιδος ἢ νῦν κατὰ τὸ σιωπώμενον ἀνήρηται. ἢ τάχα ἐν τῇ Ξ αὐτῶν συμβαλόντων πεφόνευται, ἔνθα φησὶν “Ἀτρεί- δης δʼ ἄρʼ ἔπειθʼ Ὑπερήνορα ποιμένα λαῶν” (516). φεύγων οὖν ἀνῄ- ρηται. ἢ τάχα ἔθος Ὁμηρικὸν τὸ ἔνια παραλείπειν καὶ ὕστερον φράζειν. περισσὸν δὲ τὸ ἓν οὔ.

25. ἀπόνηθ᾿] ὄνησιν ἔλαβεν. ὤνατο δὲ ὠνείδισεν· ὠνόσατο δὲ ἐμέμψατο.

27. συγγνωστός ἐστιν ἰδίας ἑαυτοῦ ἀπαγγέλλων πράξεις· οὐκ ἄλλου γάρ τινος μέμνηται ἢ ἀδελφοῦ Εὐφόρβου, ἐκ τῶν οἰκείων δυστυχημάτων ἀνακόπτων αὐτοῦ τὸ θράσος.

31. τὸ ἑξῆς, ἐς πληθὺν ἰέναι, πρίν τι κακὸν παθέειν. ῥεχθὲν δὲ, φησὶ, νήπιος ἔγνω, ὅτε μηδέν ἐστιν ὄφελος. παροιμιακὸν δὲ τοῦτο. εὐμνημόνευτον δὲ αὐτὸ ποιεῖ ἡ συντομία τῆς ἐπαγγελίας.