Scholia in Euripidis Hippolytum

Scholia in Euripidem

Scholia in Euripidem. Scholia Graeca in Euripidis tragoedias, Volume 1. Dindorf, Wilhelm, editor. Oxford: Oxford University Press, 1863.

369. τίς σε παναμέριος: τίς ἄρα σε χρόνος καὶ ποῖος ἐκ πασῶν [*](1. ἐκπλαγεὶς] ἐκπλαγεὶς δὲ A. in ib. τὸ] τὸ σχῆμα A. quo praecedunt verba nunc in fine 11. ἀπαρτίσαι Matth. pro ἀναρτῆσαι. scholii posita οἰκειότατα μέσον—διάνοιαν. 12. μὴ A. μήτε B.I. 3. οἰκεῖον (οἰκείως B.) ἐν λυπουμένοις ib. ἀπόρρητα A.B. Fl. 6. 15. ἄρρητα A.B. Fl. 6. 15. οἰκείως ὡς λυπημένης I. 18. Lemma κατανύσαι addidi. In 4. ἀποτελεῖ] ἀποτελεῖται A. A. haec cum scholio superiore cohaerent ib. διαφόροις τε ῥήμασιν] διαφ°⌉ — τὴν σὴν φιλίαν. τὸ γὰρ (cum compendio) τὲ ῥήματα A. καταλύσαι ὅ ἐστιν π.—νύσσαν πρὶν 5. ἦθος] ἔθος A. λῆξιν—φρένας. 7. τῆς τυράννου ante τὰ ἀνήκουστα 21. ἐν πόνῳ A.M. ἐπιπόνως B. A.B., post πάθη I. ib. διαντλοῦμεν] διατελοῦσι M. 10. οἰκειότατα A.B. οἰκειότητα I. 23. τίς σε—ποῖος om. M. ib. δὲ om. A. ib. καὶ ποῖος add. A. B. Fl. 6. 15. ib. μέσον] μέσου I. om. I. ib. κατεπάγει] ἐπάγει A.)

123
τῶν ἡμερῶν οὗτος ἐξεδέχετο, ἐν ᾧ τὰ τοῦ ἔρωτος νοήσασα ἐξέφηνας. παναμέριος δὲ ὁ ἐκ πασῶν τῶν ἡμερῶν εἰς ταύτην συναφθείς. ἢ οὕτως, ἐκ τίνος ἄρα χρόνου καὶ ποίας αἰτίας αὕτη ἡ δυστυχὴς ἡμέρα ἐξεδέχετό σε.

370. τελευτήσεται: πληρωθήσεται. Fl. 2.

371. ἄσημα: ἄδηλα. Μ.

οἷ φθίνει: ὅπου ἀποβήσεται. Μ. διεφθάρης ἐρωτικῷ πάθει. ἀποφαντικῶς. ὃ μέλλει τελειοῦν ἡ τύχη τῆς Κύπριδος. τὸ γὰρ οἷ φθίνει ὅπου χωρεῖ καὶ τέλος ἴσχει, ἀποβαίνει. Β.

372. Κρησία: Κρητικὴ οὖσα καθ᾿  ὃ θυγάτηρ Μίνωος τοῦ Κρητός. B. Fl. 15.

373. Τροιζήνιαι γυναῖκες: ἔσχατον γάρ ἐστι μέρος τῆς Πελοποννήσου ἡ Τροιζὴν παρὰ θάλατταν καταντικρὺ τῆς Ἀττικῆς κειμένη. ἤδη δὲ λοιπὸν ἐγνωσμένου τοῦ πάθους ἀφεμένη τῶν ὑπ᾿  αἰδοῦς αἰνιγματωδῶν διανοιῶν ἀπολογεῖσθαι διαρρήδην ἄρχεται, ὡς κατὰ φύσιν νοήσασα τὸν ἔρωτα καὶ βουλομένη ἐγκρατῶς ἑαυτὴν ἀνελεῖν. οἰκείως δὲ τοῖς ἀπολογουμένοις πολλῷ τῷ γνωμικῷ χρῆται. A.B.I.

374. προνώπιον: τὸ κατὰ πρόσωπον κείμενον. Μ. πρόθυρον. κατὰ γὰρ τῆς Πελοποννήσου ἐστὶν ἡ Τροιζὴν πρὸς ἀνατολάς.

375. ἤδη ποτ᾿  ἄλλως: πολλάκις, φησὶ, διαγρυπνήσασα ἐν νυκτὶ ἐσκόπησα πῶς διέφθαρται ὁ ἀνθρώπινος βίος, ἆρα ἐκ φύσεως ἐχόντων τῶν ἀνθρώπων τὸ ἁμαρτάνειν, ἢ ἐκ ῥᾳθυμίας. καὶ κρίνασα ἔγνων [*](1. οὗτος om. Μ. In A. etiam gl. ib. τῆς Ἀττικῆς] ταῖς ἀττικαῖς I. interl. ποῖός σε χρόνος ἐκ πασῶν ἡμερῶν 14. ἤδη A.B. ἥδε I. ib. Inter literas ἔγνω et ἀφιεμένη οὗτος διεδέχετο. ib. ἐν om. I. (nam sic codex) in A. decem fere ib. νοήσασα] Conf. lin. 16. literarum spatium. ib. ἐξέφηνας] ἐξέφηνεν M. ib. ὑπ᾿ ] ἐπ᾿  I. 2. εἰς ταύτην om. M. 18. προνώπιον] δὲ add. B.I. ib. ἢ οὕτως—ἐξεδέχετο σε om. A. ib. κατὰ] ἐντὸς Fl. 15. 3. αἰτίας B. M. Fl. 6. 15. ἡμέρας 19. γὰρ om. M. ib, τῆς πελοποννήσου (vel —πονήσου) 8. ὃ—ἀποβαίνει] Haec etiam in A. A.M. Fl. 15. τὴν πελοπόννησον B.I. 10. Κρητικὴ] δὲ add. B., omisso ib. Τροιζὴν] τροίζην Fl.15. τροίζηνα lemmate Κρησία. B.I. τροιζηνία M. 12. ἐστι add. A. 20. ἐν] τῇ A. ib. Πηλοποννήσου] πελοπονήσου Ι. ut 21. ἆρα] ἄρα B.I. ut p. 117, 8. p. 81, 2. et infra lin. 19. ib. ἐχόντων] ἔχων A. 13. τροιζὴν κατὰ (scripsi παρὰ) A. 22. τῶν add. B. τροιζηνία περὶ B.I. ib. ἀνθρώπων om. A. ib. θάλατταν] θάλασσαν B.)

124
ὅτι οὐκ ἐκ φύσεως πρόσεστιν ἡμῖν ἡ κακία. καὶ ἐκ τούτου δῆλον ὅτι τὰ φυσικὰ πάντα καθόλου πᾶσι παρέπεται, οἷον τὸ γελαστικὸν, τὸ ὑπνοῦν καὶ τὰ ὅμοια, πτύειν, τὸ διαχωρίζειν, καὶ οὐκ ἄν τινα εὕροις χωρὶς τούτων. εἰ δὲ εὑρίσκεις παρὰ πολλοῖς ἀνθρώποις τὸ εὖ φρονεῖν καὶ δικαιοπραγεῖν, δῆλον ὅτι οὐ φύσει πρόσεστιν ἡμῖν τὸ φαῦλον· οὐ γὰρ ἂν ηὑρίσκοντο πολλοὶ καὶ ἀγαθοί. Ἄλλως. χωρὶς νόσου τυγχάνουσα δηλονότι. πιθανῶς δὲ ἐν νυκτί φησιν ἐνθυμηθῆναι, ὁπότε πάσης τῆς τῶν αἰσθήσεων ἀπηλλαγμένη ὀχλήσεως ἡ ψυχὴ φιλοσοφωτέροις ἐγκαταγίνεται ζητήμασι. πιθανῶς δὲ καὶ τὸ ἠρέμα νοσηλευομένην αὐτὴν ἐνθυμεῖσθαι τοιαῦτα. παρὰ γὰρ τὰς συμφορὰς γνωμικώτεροι γινόμεθα, τῆς φύσεως ἡμᾶς διὰ τοῦ πάθους ἐκπαιδευούσης.

377. καί μοι δοκοῦσιν: οὐκ ἀγνοίᾳ μοι δοκοῦσιν οἱ ἄνθρωποι ἐκπίπτειν εἰς τὰ ἁμαρτήματα, ὅπου γε πολλοὶ καὶ εὖ φρονοῦντες καὶ αἰσθανόμενοι κακῶν τε καὶ ἀγαθῶν ἐκπίπτουσιν εἰς τὸ κακόν. ἐπειδὴ τοίνυν οὐκ ἀγνοίᾳ, ἀλλὰ γινώσκοντες ἁμαρτάνομεν, ταύτῃ σκοπητέον τοῦ βίου τὴν λύμην τίς ἐστιν. γνώμης: τῆς γνώσεως. οὐχ ἁμαρτίᾳ δὲ τῆς γνωμικῆς φύσεως ἁμαρτάνουσιν, ὅπου γε πολλοὶ αἰσθανόμενοι τὸ ἀγαθὸν προκρίνουσιν αὐτοῦ τὸ κακόν.

οὐ κατὰ γνώμης φύσιν: ἀντὶ τοῦ οὐ κατὰ τρόπον φύσεως. A. οὐκ ἀπὸ ἰδίου νοός. B. ἤγουν ἀπὸ φύσεως τὸ πράσσειν. Fl. 2.

378. τό γ᾿  εὖ φρονεῖν: τὸ σωφρονεῖν. Fl. 15.

380. τὰ χρήστ᾿  ἐπιστάμεσθα: δεῖξαι βούλεται τοῦτο, ὅτι οὐκ [*](2. τὰ om. A. 9. καὶ τὸ] τὸ καὶ A. ib. καθόλου add. A.B. Fl. 6. 15. 10. παρὰ A. τότε B.I. In Fl. 6. 3. ὑπνοῦν καὶ τὰ ὅμοια om. A. 15. est παρὰ γὰρ ἀμφοτέρων γνωμικώτεροι ib. πτύειν add. A. γινόμεθα παρὰ φύσεως ἡμᾶς διὰ τὸ ib. τὸ διαχωρίζειν add. A. Fl. 6, πάθος ἐκπ. 15. ib. τὰς συμφορὰς add. A. 4. παρὰ A.B. Fl. 6. 15. περὶ Ι. 11. τοῦ om. A. 5. δῆλον ὅτι] δηλονότι l. 13. ἀγνοίᾳ] ἄνοίᾳ, A. ib. οὐ om. A. 14. ἐκπίπτειν] ἐμπίπτειν M. 6. ηὑρίσκοντο A.B. εὑρίσκοντο I. 15. εἰς τὸ] ἔχοντες M. Quae post ib. Ἄλλως A. ἤδη ποτ᾿  ἄλλως B. et κακόν sequuntur om. M. praefixo Ἄλλως l. 16. ἀλλὰ om. A. 7. δηλονότι om. A. 17. τίς] τί I. 8. πάσης] πάσχει I. 18. ἁμαρτάνουσιν add. A. ib. ἀπηλλαγμένη ὀχλήσεως] ἀπηλλαγμένης 23. τοῦτο add. A. Fl. 6. 15., om. αἰσθήσεως Ι.)

125
ἀγνοίᾳ τοῦ καλοῦ τὸ κακὸν πράττομεν. ἅτινα μὲν οὖν χρηστὰ καὶ χρήσιμα τῷ βίῳ καθέστηκεν ἴσμεν, ἐκπονεῖν δὲ αὐτὰ οὐ θέλομεν, διαφόροις ἡδοναῖς ἡττώμενοι. ἀπό τινος γὰρ ἀργίας καὶ ὄκνου τοῦ ἐκπονεῖν τὰ καλὰ τὰ κακὰ μετέρχονται. ὅσῳ γὰρ δυσάλωτός ἐστιν ἡ ἀρετὴ, τοσούτῳ ἡ κακία εὐάλωτος. καὶ Ἡσίοδος “τὴν μὲν γὰρ κακότητα καὶ ἰλαδὸν ἔστιν ἑλέσθαι, τῆς δ᾿  ἀρετῆς ἱδρῶτα θεοὶ προπάροιθεν ἔθηκαν.”

381. οὐκ ἐκπονοῦμεν: οὐ τελειοῦμεν. Μ.

382. οἱ δ᾿  ἡδονὴν προθέντες: καλῶς τὰς αἰσχρὰς ἡδονὰς ἀπεσιώπησεν, ὡς ἤδη διὰ τούτων κἀκείνας σημάνασα· αὗται γὰρ ἐκείνων εἰσὶ τικτικαί. σχολὴ γὰρ καὶ ὁμιλία περισσὴ πεφύκασιν εἰς ἀπορρήτους ἡδονὰς προκαλεῖσθαι τὴν φύσιν. οὐ γὰρ δὴ μία, ἀλλὰ διάφοροι ἡδοναί εἰσιν. εἶτα μεταξὺ διηγεῖται τὰς ἀρχὰς τῶν κακῶν. A.B.l.

προθέντες: ἀντὶ τοῦ προτιμήσαντες. A.B.M. Fl. 15. οὐ γὰρ μία ἡ ἡδονὴ, ἀλλὰ διάφοροι. Μ.

384. λέσχαι: πολυλογίαι. Μ. ὁμιλίαι, ἀπραγία, ῥαθυμία. A. ὁμιλίαι. καὶ σχολὴ ῥᾳθυμία, ἀεργία. ἡ σχολὴ, φησὶν, ἡδεῖα μὲν τῇ ἀναπαύσει, ἐπιβλαβὴς δὲ τῷ ἐπιζημίῳ καὶ ἀργῷ τοῦ σώματος, διὸ καὶ τερπνὸν κακὸν αὐτὴν εἶπεν. A.B.I. ματαιοποιῶν ἀνθρώπων. B.

385. αἰδώς: ταῖς αἰσχραῖς ἡδοναῖς συγκατηρίθμησε τὴν αἰσχρὰν αἰδώ· διαφθείρει γὰρ τοὺς κεκτημένους, ὥσπερ κἀκεῖναι τοὺς ἐμπιστεύσαντας αὐταῖς ἑαυτοὺς ἀπολλύουσιν.

386. ἡ δ᾿  ἄχθος οἴκων: τί φῂς, Εὐριπίδη, κακὴ ἡ αἰδώς, [*](1. καλοῦ] κακοῦ I. 13. εἶτα] καὶ σχολὴ τερπνόν lemma 3. ἀπό τινος γὰρ ἀ.] οἱ μὲν ἀπό praefixum in A. 15. ἀντὶ τοῦ om. A.B.M. τινος ἀ. A. 4. μετέρχονται A. μετέρχεται Fl. 6. 17. ὁμιλία—ἀεργία om. A. 15. μετερχόμεθα B.I. 18. ἡ σχολὴ, φησὶν, ἡδεῖα] ἡδονῶν. 5. τοσούτῳ] τοσοῦτον I. ἄλλως. σχολὴ ἣ ἡδεῖα A. ib. Ἡσίοδος] Op. 285. 20. αὐτὴν add. A. ib. μὲν γὰρ] μέντοι A. 24. αὐταῖς ἑαυτοὺς (αὑτοὺς Ι.)] 6. τῆς δ᾿—ἔθηκαν om. A. 11. τικτικαὶ] τικτηκαὶ A. τεκτικαὶ αὐτ A. Fl. 6. In M. scholion totum obliteratum. ib. ἀπολλύουσιν] ἀπολύουσιν I. ὁλόουσιν A. 12. γὰρ A.B. Fl. 6. δὲ I. 25. ἡ αἰδώς] ἡ om. A.)

126
φησὶν, ἔσθ᾿  ὅτε κακή· δισσαὶ γὰρ αἱ αἰδοί. εἰ δὲ ᾔδειμεν εὐκαίρως αἰδεῖσθαι, οὐκ ἂν δύο ἦσαν ἑνὶ ὀνόματι καλούμεναι. ἴσως δὲ τὸ Ὁμηρικὸν ἀνέγνω Εὐριπίδης “ἥτ᾿  ἄνδρας μέγα σίνεται, ἠδ᾿  ὀνίνησι.” Ἄλλως. ἐπεί φησιν ὁ Ὅμηρος μίαν μὲν εἶναι τὴν αἰδῶ, δισσὴν δὲ δύναμιν ἔχειν, “Αἰδὼς, ἥτ᾿  ἄνδρας μέγα σίνεται ἠδ᾿  ὀνίνησι.” τὴν διαφωνίαν ἰώμενός φησιν ὅτι τῆς αἰδοῦς ἡ ἄγνοια παρὰ τὴν ἡμετέραν γίνεται ἄνοιαν· ἡμεῖς γὰρ οὐ κατὰ καιρὸν αὐτῇ χρώμενοι διπλῆν ἡγούμεθα τὴν μίαν. ἔδει γὰρ τὴν εὐκαίρως γινομένην μόνην ὀνομάζειν αἰδώ. τὸ δὲ “ταὔτ᾿  ἔχοντε γράμματα” οἷον ἑνὶ ὀνόματι καὶ τόνῳ καὶ φθόγγῳ προσαγορευομένας. A.B.I. τὴν αὐτὴν ὁμωνυμίαν. Μ.

σαφής: ἀκριβὴς, φανερός. Μ. ἐὰν δὲ ἐγινώσκομεν τὴν διαφοράν. Β.

388. φρονοῦσ᾿  ἐγώ: τὴν ἀσχημοσύνην φρονοῦσα. Μ.

ταῦτ᾿  οὖν ἐπειδή: ἐπειδή τοίνυν τὴν φύσιν ἑκάστου πράγματος ἐτύγχανον γινώσκουσα, καὶ πόθεν οἱ ἄνθρωποι τὸν βίον ἑαυτῶν διαφθείρουσιν, ἐνόμιζον τοῦτο, ὅτι οὐκ ἔστι μοι οὐδεμία πρόφασις οὕτως ἰσχυρὰ, οὐδὲ δέλεαρ τοιοῦτον, ὅπερ ἐκ τῶν φρενῶν καὶ τῆς τοσαύτης σωφροσύνης μεταστήσειέ με εἰς πορνείαν. οὐκ ἀπεικότως δὲ τοῦτό φησιν, ἀλλὰ πρὸς πλείονα δεῖξιν τοῦ μὴ μόνον κατὰ φύσιν, ἀλλὰ καὶ παῤ ἐλπίδα νοσεῖν ἔρωτα.

389. οὐκ ἔσθ᾿  ὁποίῳ φαρμάκῳ: οὐκ ἔστι φάρμακον δηλονότι ὁποίῳ φθαρῆναι ἐδόκουν. οὐκοῦν ἰσχυρὸν δέλεαρ, ὅπερ ἔμελλε μεταβάλλειν τὴν σωφροσύνην. Fl. 6. 15.

φαρμάκῳ: τρόπῳ. B. προφάσει. B. rec.

διαφθερεῖν: τὴν σωφροσύνην. B. rec.

390. ἔμελλον: ἤλπιζον. B. τοὔμπαλιν: τὸ ἐναντίον. M.

391. ὁδόν: σκοπόν. B.

[*](1. γὰρ αἱ A. γάρ εἰσιν B.I. 8. ἔδει] ἤδη I. ib. ἀἰδοί A. Fl. 6. 15. αἰδοῖ B. 9. μόνην om. 1. ib. τὸ] τῷ I. ib. εἰ δ᾿ ] Lemma εἰ δ᾿  ὁ καιρὸς ib. ταὔτ᾿  (ταῦτ᾿  I.)—γράμματα] praefixum in A. ταῦτ᾿ —πράγματα A. In B. ad v. 387. 3. Ὁμηρικὸν] Il. 24, 45. Hesiod. πράγματα: γρ. γράμματα. Op. 318. ib. ὀνόματι καὶ om. I. ib. ἥτ᾿ —σίνεται om. A. 16. διαφθείρουσιν] διαφθείρονται A. ib. ἠδ᾿ ] ἥδ᾿  A. hic et infra. ib. ὅτι οὐκ ἔστι μοι om. I. 4. Ἄλλως A. ἄλλως. εἰ δ᾿  ὁ καιρὸς 19. πρὸς om. A. ἦν σαφής B.I. ib. κατὰ A. οὐ κατὰ B.I.)
127

392. ἐπεί μ᾿  ἔρως ἔτρωσεν: ὅτι λοιπὸν καταστατικώτερον αὐτὴν τὴν διοίκησιν τῆς νόσου διηγεῖται. ἠρξάμην μὲν οὖν, φησὶν, ἐκ τοῦδε σιγᾶν, ἵνα διὰ τῆς ἡσυχίας λήθη μοι γένηται. B.I.