In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Καὶ ἐπέστρεψεν ὁ ἄγγελος ὁ λαλῶν ἐν ἐμοὶ, καὶ ἐξήγειρέ με ὅν τρόπον ὅταν ἐξεγερθῇ ἄνθρωπος ἐξ ὕπνου αὐτοῦ, καὶ εἶπε πρὸς μέ Τί σὺ βλέπεις; καἰ εἶπα Ἑώρακα καὶ ἰδοὺ λυχνία χρυσῆ ὅλη, καὶ τὸ λαμπάδιον ἐπάνω αὐτῆς, καὶ ἑπτὰ λύχνοι [*](b) ἐπάνω αὐτῆς, καὶ ἑπτὰ ἐπαρυστρίδες τοῖς λύχνοις τοῖς αὐτῆς, καὶ δύο ἐλαῖαι ἐπάνω αὐτῆς, μία ἐκ δεξιῶν τοῦ λαμπαδίου αὐτῆς καὶ νὼ ἕε εὐωνύμων.
Τὸ ἐπέστρεφεν ἐν τούτοις οὐχ ὡς ἐκ τόπου νοήσομεν· εὔηθες γὰρ κομιδῇ· νομιοῦμεν δὲ μᾶλλον, τὴν ὡς ἐξ ὁράσεως τῆς ἐν χερσὶν ἐφ’ ἑτέραν εὐθὺς καὶ γείτονα μεταφοίτησιν, δῆλον δὲ ὅτι πνευματικήν. ἐπειδὴ δὲ νήψεως ἀκράτου χρεία καὶ τῆς ὑπὲρ νοῦν τὸν ἀνθρώπινον, ἔν γε δὴ μάλιστα τούτοις, λεπτὴν ἐνετίθει ἐγρήγορσιν τῷ Προφήτῃ Θεὸς, [*](c) μεσιτεύοντος ἀγγέλου τοῦ καὶ λαλοῦντος ἐν αὐτῷ, ὡς δοκεῖν ἐξ ὕπνου διεγερθῆναι. τοιαύτη γάρ πὼς ἐστὶ τῆς ἐν ἡμῖν διανοίας ἡ κατάστασις, καὶ πολὺ δὴ μείων παρὰ τὴν οὖσαν [*](1, 2. Sic Β. ΤΟΜΟΣ Β΄ C. 4. ἐγερθῃ F. (49.) 7. παρυστρ. (sic) Β. τῆς pro τοῖς alt. Edd. ante Migne. inter errata corrigit Pont. 10. νοήσωμεν C. 11. κομιδῆ om. C. 12. ἐν χερσὶν C. ἐξ ἀμφοῖν Edd. 15. ἐνετίθει] Sic correxi post Migne. ἐνετίθη C. ἐνετέθει Edd. ἐγρήγορσιν B, ἐγρηγόρησιν C. ἐπιγρήγορσιν Edd. 10. μεσιτεύοντος C. μαθητεύοντος Edd. καὶ assumptum ex C.)
Ἔφη τοίνυν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ὅτι καὶ βόθρον ὀρύξει καὶ [*](Supra iii 9.) ψηλαφήσει πᾶσαν τὴν ἀδικίαν τῆς γῆς ἐκείνης ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ, προὔτρεπεν δὲ καὶ ἑτέρους συγκαλεῖν ἀλλήλους ὑποκάτω [*](Ib. 10.) ἀμπέλου καὶ ὑποκάτω συκῆς. ἡμεῖς δὲ σαφῆ καθιστάντες τῆς προφητείας τὸν σκοπὸν, ἐλέγομεν ὅτι τοῖς μὲν ἀπειθεῖν [*](Supra 679 b.) ᾑρημένοις, καὶ ἀτιμάζουσιν ἀμαθῶς τὴν διὰ Χριστοῦ σωτηρίαν, βόθρος οἷά τις ὠρόρυκται κατακομίζων εἰς ὄλεθρον, ἡ ἐπὶ τῷ σταυρῷ παροινία, καὶ τῆς κατὰ Χριστοῦ μιαιφονίας [*](a 683 Α.) τὰ ἐγκλήματα. ἀπολώλασι γὰρ οἱ δείλαιοι κυριοκτονήσαντες ἀνοσίως· τοῖς γεμὴν ἠγαπηκόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ [*](2 Τim. iv. 8.) τέρψις τε καὶ τρυφὴ, καὶ τί γὰρ οὐχὶ τῶν τοιούτων ὑπῆρξε; γεγόνασι γὰρ ὡς ὑπὸ συκῆ καὶ ἀμπέλῳ ταῖς ἐκκλησίαις. [*](Supra 681 d.) [*](1. ἐγρηγόρησιν C. 2. τὴν pro τὰ prius C. 3. γνώμην τε καὶ νοῦν Edd. correxi ex C. τούτω iid. inv. B.C. 8. τε assumptum ex C. ἐπάνωθεν C. ἐπάνω δὲ Edd. 10. παρυστρίδας Β. τε assumptum ex B.C. 13. ταύτην C. ταῦτα Edd. δεῖν δὲ ἔγωγέ φημι C. χρὴ δὲ D. Edd. τοὺς om. C. το]ι C.D. τῆς Edd. ἐσώτατον D, 19. προὔτρεπεν C. προτρέπει Edd. ἑτέρους C. ἑτέροις Edd. 27. ὑπῆρξαι C. 28. συκαῖς καὶ ἀμπέλοις Edd. inv. C. )
Ἐπιτήρει δὲ, ὅτι τοῖς μὲν ἑπτὰ λύχνοις ἐπαρυστρίδες ἦσαν, [*](d) δι’ ὧν αὐτοῖς εἰσεχεῖτο τὸ ἔλαιον, ἐπαρυστρίδα γεμὴν τὸ λαμπάδιον οὐκ ἔχει. διὰ ποίαν αἰτίαν; φῶς μὲν γάρ ἐστι τὸ ἀληθινὸν ὁ Υἱὸς, οὐκ ἔξωθεν, οὐδὲ ἐπακτὸν, οὔτε μὴν παρ’ ἑτέρου δοτὸν τὸ καταφωτίζειν δύνασθαι λαχών· ἀλλ’ αὐτὸς κατὰ φύσιν ὑπάρχων τὸ φῶς· μεθεκτῶς γεμὴν ἐν τοῖς ἁγίοις καὶ παρ’ αὐτοῦ. καὶ πληροφορήσει λέγων ὁ σοφὸς [*](S. Joan. i. 16.) Ἰωάννης “Ὅτι ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες [*](2. λύχν’. τὴν χρ. C.b. χρ. λ. Edd. 4. ὡς prius assumptum ex B.C.D. καὶ pro ὡς b. 5. ἀληθοῦς C. ἀληθινῆς Edd. ἀληθείας pro ἀληθ. θεογν. D. 8. καὶ τὸ pro τὸ δὲ b. 9. ὡσεὶ b. (36. al.) τοῦτο τὸ B.C. Pont. τοῦτο γὰρ Aub. 10. τέθηκεν C. 14. σημαίνωσι Edd. ante Migne inv. B.C.b. 18. ἐπιχορηγίαις C. χορηγ. Edd. 21. παρυστρ. bis Β. 24. τὸ om. C habet 1). Χριστὸς pro Υἱὸς b. οὐδὲ C. οὐδ’ Edd. 26. τὸ assumptum ex C.b. μεθεκτῶς C.b. μεθεκτόν Edd. 28. πάντες ἡμεῖς C. sed cf. de Ad. 299 c.)
Ἰστέον δὲ, ὅτι καὶ ἐν τῆ κατασκευῇ τῆς ἁγίας σκηνῆς, ἔκειτο μὲν εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων ἑπτὰ λύχνους ἔχουσα λυχνία χρυσῆ. προσέταττε δὲ Θεὸς τῷ Ἀαρὼν, λέγων, ὅτι [*](b) “κατὰ πρόσωπον τῆς λυχνίας ἐκ του ἕνος μέρους φανοῦσιν [*](Num. viii. 2.) “οἱ ἑπτὰ λύχνοι.” οὐ γὰρ τοῖς κατόπιν αὐτῆς ὁ διὰ τῶν λύχνων δέδοται φωτισμὸς, ἀλλὰ τοῖς ὡς ἐν προσώπῳ Χριστοῦ διὰ τῆς πίστεως ἐνηνεγμένοις. καὶ γοῦν Ἰουδαῖοι κατόπιν ὥσπερ αὐτοῦ καὶ εἰς νῶτα κείμενοι, κατεσκοτισμένον ἔχουσι τὸν νοῦν· οἱ δὲ ἐξ ἐθνῶν πιστεύσαντες, εἰς πρόσωπον ἔχουσι τοὺς λύχνους, ἐλεύθερος γὰρ αὐτοῖς τῆς παντελῶς ὁ διὰ τῶν ἁγίων ἐγγέγονε φωτισμός. ἐκαίετο [*](c) δὲ καὶ λύχνος εἷς ἐν τῇ πρώτη σκηνῇ· τῆς εὐαγγελικῆς [*](4. αἱ om. C. 6. ὑποσημαίνουσαι C. invito b. 7. περιεστῶτα manu prima C. 9. ἐκ assumptum ex C. ἀγριελαίου C.b. ἀγρίου Edd, 10. τῶν C.b. ἐξ Edd. 11. εἰς] + τὴν Edd. inv. C.b. 15. ἡ τῶν πεπιστ. hoc ordine C.b. 21. ἑνὸς C. νοτίου Edd. 23. ὡς om. C. ἐν προσώπου (sic) C. 28. ἐγγέγονε B. ἐγέγονε (sic) Pont. γέγονε C.D. Aub.)
Ανεδείκνυντο δὲ καὶ ἐν ταῖς ἐκκλησίαις οἱ λύχνοι, τουτέστιν οἱ ἅγιοι, συνεκλάμποντες τῷ λαμπαδίῳ, φημὶ δὴ Χριστῷ. γεγόνασι γὰρ, ὡς γοῦν ὁ σοφώτατος γράφει [*](Phil. ii. 15, 16. e) Παῦλος “φωστῆρες ἐν κόσμῳ, λόγον ζωῆς ἐπέχοντες.’’ ὅτι δὲ οὐκ ἀνθρωπείᾳ χειρὶ σέσωκε τὴν ὑπ’ οὐρανὸν, ἀλλ’ ἰδίαις δυνάμεσιν ὡς Θεὸς ὁ Ἐμμανουήλ, διεμαρτύρατο λέγων καὶ [*](Hos. i. 7) διὰ φωνῆς Ὠσηέ. ἔχει γὰρ οὕτω “Τοὺς δὲ υἱοὺς Ἰούδα “ἐλεήσω, καὶ σώσω αὐτοὺς ἐν κυρίῳ Θεῷ αὐτῶν, καὶ οὐ “σώσω αὐτοὺς ἐν τόξῳ, οὔτε ἐν ῥομφαίᾳ, οὔτε ἐν πολέμῳ, “οὔτε ἐν ἅρμασιν, οὔτε ἐν ἵπποις, οὔτε ἐν ἱππεῦσιν εὖ δὲ δὴ σφόδρα πρὸς Ζοροβάβελ ὁ λόγος ἦν, τὸν ἐκ τῆς Ἰούδα [*](686 Α. a) φυλῆς, διέποντά τε τὸ τηνικάδε τοὺς τῆς βασιλείας θώκους ἐν Ἰερουσαλήμ. ἵνα γὰρ μὴ, τῶν οὕτω λαμπρῶν καὶ ἀξιαγάστων κατορθωμάτων αὐτῷ προαπηγγελμένων, πολέμους οἴοιτο καὶ μάχας συγκροτηθήσεσθαι κατὰ καιροὺς, ἐξίστησιν ἀναγκαίως αὐτὸν τῶν οὕτω σαθρῶν καὶ ἀνθρωπίνων ἐννοιῶν, διακεῖσθαι δὲ μᾶλλον προστέταχεν, ὅτι θεοπρεπὴς ἡ ἐνέργεια, καὶ ἡ δύναμις οὐκ ἀνθρωπίνη τοῦ διαπεραίνοντος τὰ τοιάδε [*](b) Χριστοῦ. μεμνήμεθα δὲ ὅτι καὶ αὐτὸν τὸν Ζοροβάβελ, ὡς [*](Supra 632 c. d.) ἐκ φυλῆς Ἰούδα καὶ βασιλέα, παραδηλοῦν ἐλέγομεν ἐφ’ ἑαυτῷ τὸν χριστον, συνημμένου καὶ Ἰησοῦ τοῦ Ἰωσεδὲκ, ἵν ἐν τῷ αὐτῷ νοοῖτο βασιλεύς τε ἅμα καὶ ἀρχιερεὺς ὁ Ἐμ- μανουήλ.
Τίς εἶ σὺ, τὸ ὄρος τὸ μέγα, τό πρὸ προσώπου Ζοροβάβελ τοῦ κατορθῶσαι; καὶ ἐξοίσω τὸν λίθον τῆς κληρονομίας, ἰσότητα χάριτος χάριτα αύτῆς.
Δυσέφικτον μὲν κομιδῇ τὸ προκείμενον· πλὴν ἐροῦμεν [*](4. ἐπέχοντες ζωῆς inverso ordine C. 10. οὔτε — οὔτε — οὔτε C. οὐδὲ — οὐδὲ — οὐδὲ Edd. 11. ἐκ τῆς C. ἐξ Edd. 12. τε assumptum ex C. τηνικάδε C. τηνικαῦτα Edd. θάκους hodie C. sed ex corr. θώκους habet D. 13. ‘Iερουσαλήμ D. Edd. Ἰσροήλ C. 21. καὶ C. δὲ καὶ Edd. 22. τῷ αὐτῷ C. ταὐτῷ Edd. 24. Τί F. 25. ἰσότητι F. Edd.)
Ἢ τοίνυν κατὰ τοιόνδε τινὰ τρόπον προσβαλοῦμεν τοῖς [*](Supra 685 c.) εἰρημένοις· ἢ καὶ ἑτέρως εἰ δοκεῖ. ἔφημεν γὰρ, ὅτι οὐκ ἐν ἀνθρωπείᾳ δυνάμει κατορθωθήσεται τῷ κόσμῳ τὰ πρὸς ζωήν. καὶ στήσεται μὲν ἡ λυχνία, τὸ λαμπάδιον ἔχουσα, τουτέστι [*](b) Χριστὸν, ἐκλάμψουσι δὲ καὶ οἱ λύχνοι, καὶ μὴν καὶ ἐκ δεξιῶν καὶ ἐξ εὐωνύμων τοῦ λαμπαδίου αἱ δύο πάντως ἐλαῖαι στήσονται, τοὺς δύο λαοὺς σημαίνουσαι. εἶθ’ ὥσπερ τινὸς ἀναπυνθανομένου τε καὶ λέγοντος Τίς ἄρα εἶ σὺ, ὁ τὰ οὕτω μεγάλα πολέμου δίχα παντὸς καὶ ἀμογητὶ κατορθώσειν ὑπισχνούμενος; προσυπακούει λέγων ὁ Θεὸς καὶ Πατήρ· ἐγὼ τὸ ὄρος τὸ μέγα τὸ πρὸ προσώπου Ζοροβάβελ τοῦ κατορθῶσαι, τουτέστιν, ἐγώ εἰμι ἡ πάντα ὑπεραίρουσα φύσις, [*](c) ἡ θεοπρεπέσιν ὑψώμασιν εἰς τὴν ὑπερέκεινα πάντων διάττουσα δόξαν, ἡ κατὰ καιροὺς ἀρκέσειν μέλλουσα πρὸς κατόρθωσιν τῶν ἐπηγγελμένων καὶ πρὸ προσώπου Ζοροβάβελ. οὐ γὰρ ἠγνόει Χριστὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, ἀλλ’ ὥσπερ τινὰ [*](S. Joan. viii. 28; xiv. 10.) συνεργάτην τῶν ἰδίων κατορθωμάτων ἐποιεῖτο λέγων “Ἀπ’ “ἐμαυτοῦ οὐδὲν ποιῶ, ἀλλ’ ὁ πέμψας με Πατὴρ ἐν ἐμοὶ “μένων, ποιεῖ τὰ ἔργα αὐτός.” εἰργάζετο γὰρ ὡς διὰ δυνάμεως ἰδίας τοῦ Υἱοῦ, δι’ οὗ καὶ ἐν ἀρχαῖς μὲν τὰ πάντα πρὸς τὸ εἶναι παρενεγκὼν εἰκότως θαυμάζεται. μεμνήμεθα δὲ ὅτι [*](d) παρὰ τῷ σοφωτάτῳ Δανιὴλ, ὡς ὄρος ἡμῖν ὠνόμασται πάλιν [*](Dan. ii. 45.) ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ, ἐξ οὗ καὶ “λίθος ἄνευ χειρῶν ἐτμήθη, ὃς “καὶ ἐλέπτυνε τὸν χρυσὸν, τὸν ἄργυρον, τὸν χαλκὸν, τὸν [*](1. τε om. C. 2. πάντα C. πάντας Edd. 3. κατὰ] + τὸν Edd. invitis B.C. 4. ἔφημεν C. ἔφη μὲν Edd. ἐν assumptum ex C. 7. καὶ primum assumptum ex B.C. 8. αἱ om. C. 10. τινὸς ἀναπυνθανομένου τε C. ἀναπυνθανομένου τινὸς Edd. 11. πάντως Edd. 12. προσυπακούει B.C. προσυπακούεται Edd. 15. ὁ pro ἡ C. ὑπερέκεινα C. ὑπερεπέκεινα Edd. 16. δόξα C. invito D. ἡ assumptum ex C. 20. οὐδὲν ποιῶ hoc ordine C. ἀλλ’ ὁ πέμψας με Πατὴρ C. ὁ δὲ Πατὴρ ὁ Edd. 2 2. μὲν assumptum ex C. 23. μεμνήμεθα δὲ ὅτι accesserunt ex C. μεμνήμεθα δὲ ἔτι D. Lacuna patet in Edd. 25. χειρῶν C.D.b. χειρὸς Edd. 26. κατέλεπτ. pro καὶ ἐλεπτ. b. invito D. τὸν χρυσὸν C.b. τὸ χρυσίον Edd. )