Symposium Sive Convivium Decem Virginum

Methodius

Methodius, Symposium Sive Convivium Decem Virginum, Bonwetsch, Hinrichs, 1917

Ἐπισκέψασθαι γὰρ χρὴ καὶ τὰ περὶ τὸν ἀοίδιομον Παῦλον, ὃτι ὁπότε οὐδέπω »τέλειος« οὗτος ἠ »ἐν Χριστῷ«, γεννᾶται πρότερον καὶ γαλουχεῖται, εὐαγγελιζομένου καὶ ἀνακαινίζοντος αὐτὸν Ἀνανίου τῷ βαπτίσματι, καθὼς ἐν ταῖς Πράξεσιν ἡ ἱστορία περιέχει· ὂτε δὲ ἠνδρώθη καὶ ᾠκοδομήθη ἤδη εἰς τελειότητα πνευματικὴν ἀναπλασθεὶς καὶ »βοηθὸς« ἀπειρηάσθη καὶ »νύμφη« τοῦ λόγου, τὰ σπέρματα τῆς ζωῆς ὑποδεξάμενος καὶ συλλαβών, τὸ τηνικαῦτα ὁ πρότερον χρηματίσας παιδίον ἐκκλησία γίνεται καὶ μήτηρ, ὠδίνων καὶ αὐτὸς τοὺς δἰ αὐτοῦ τῷ κυρίῳ πεπιστευκότας, ἔστ᾿ ἂν καὶ ἐν τούτοις ὁ Χριστὸς ἀποτεχθῇ. »τεκνία« γάρ »μου« φησίν »οὓς πάλιν ὠδίνω, ἂχρις [*](6 Gen. 2, 18 — II Kor. 11, 2 — 10 vgl. Gal. 4, 19 — 17 Kol. 1, 28 — 18 Act. 9, 17f — 20 I Kor. 13, 11. 10 — 21 Gen. 2, 18. Hohel. 4, 8 ff — 25 Gal. 4, 19) [*](5 vgl. z. B. Makar. Aeg. honi. 12, 15. PGr 34, 566 — 16. — S. 38, 2 Phot. Bibl. 237 S. 308b, 11—14) [*](1 ἀγεληδὸν + Ο | ἐκκλη)σίαν οὕτως unleserl. Ο (οὕτως < Al, ? M) 2 unleserl. Ο 3 τρανώτερον P, ßer τρ unleserl. O 4 διὰ P 168 v πίστην B 5 ἀποστ. Wd: ἀποστειρωθέντες OPJh | τῆς < Ο | ἐκκλησίαι 8 συνεργήσωμεν P 10 τ. μαθ. εἰς σωτ. Po Cb Jh | εἰς σωτηρίαν Ο 13 ἓτερον Ο | τόκον] τόπον P 16 ἐπισκέψασθε P | χρ]ξ < P | περὶ κατὰ P Jh | Παῦλον] καθὼς καὶ Παῦλος βοᾶ Ph, vgl. zu S. 38, 15 17 ὁποτε < 21 (ἀπ)ειργάσθη κ.) νύμφ(η) unleserl. Ο 22 (ὑποδε)ξάμενος κ. συλλαβών O | ὑπο|δεξ. P 169 | τὸ vor τηνικ. + Ο 23 παιδίον — μήτηρ unleserl. Ο) [*](γίγνεται P (nicht B) 24 τῷ κυρ. — ἂν unleserl. Ο | ἔστ᾿ ἂν ἐπειδὰν 25 ἀποτεψθῇ unleserl. Ο | τεκνία μου undeutl. Ο: τέκνα καλῶν τοὺς οὕτω δι’ αὐτοῦ γεννηθέντας· τέκνα γάρ Ph | μου γαρ Ο | φξσόμ — ἐγέννησα S. 382 auch Ph | οὓς π. ὠδίνω unleserl. O, leerer Raum in M | ἂχρισ] ἓως Ο)

38
οὑ μορφωθῇ Χριστὸς έν ὑμῖν« καὶ πάλιν »ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἒγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα«. οὐκοῦν ταύτῃ συνέστηκεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν άναφέρεσθαι καὶ τὸν Χριστὸν τὸ κατὰ τὴν Εὺαν θεώρημα καὶ τὸν Ἀδάμ. τοῦτο γὰρ τὸ μέγα μυστήριον. ὠς ἀληθῶς καὶ ὑπερκόσμιον, ὃ ἐγὼ δι᾿ ἀδθένειαν καἰ ἀμβλύτητα νοὸς κατ’ ἀξίαν τε καὶ μέγεθος εἰπεῖν ἀδυνατῶ. ὅμως δ’ οὐν ἐπιχειρτέον· λέγειν γὰρ ἑπόμενον ἂν εἴη λοιπὸν δὴ καὶ τὰ καθεξῆς πρὸς ὑμᾶς.

Ὁ γάρ τοι Παῦλος εἰς ἁγιασμὸν ἐκκαλούμενος πάντας καὶ σωφροσύνη, ταύτῃ τὸ κατὰ τὸν πρωτόπλαστον καὶ τὴν Εὒαν | κατὰ | δευτέραν ἐπαπόρησιν εἰς Χριστὸν ἀνηκόντισε καὶ τὴν ἐκκλησίαν πρὸς τὸ τοὺς ἀνεπιστήμονας κατασιγᾶσθαι γυμνουμένους προφάσεω. ἀκολασταίνοτες γὰρ διὰ τὰς ὑπερβαλλούσας ῥύσεις ἐν αὐτοῖς τῶν ἡδυπαειῶν παρὰ τὸν όρθόδοξον βιάζεσθαι τολμῶσι λογισμὸν τὰς γραφάς, ὣσπερ ἒρυμα προανατείνοντες ἀκρασίας τό τε »εἶπεν ὁ θεός· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε« καὶ τό »ἓνεκεν τούτου καταλίψει ἂνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα«, οὐδὲ αἰσχύνονται κατατρέχοντες τοῦ πνεύματος, ἀλλ᾿ ὥσπερ ἐπὶ ωσπερ ἐπὶ ἔτι καὶ ἐνθωεύοντα τὸν οἶστρον ἀναρριπίζουσιν ἐξάπτοντες ἐρεθισμοῖς. διὸ μάλα δριμέως τὰς ἐπικλόπους ταύτας αὐτῶν κακοφροσύνας τε καὶ πεποιημένος προφάσεις ἐκκόπτων, ἐλθὼν εἰς τὸ διατάξασθαι, πῶς δέοι προσφέρεσθαι τοὺς ἂνδρας ταῖς γυναιξί, καὶ ἀποφηνάμενος, ὅτι οὓτως ὥσπερ καὶ ὁ Χριστὸς τῇ παραδιδοὺς« ὑπὲρ αὐτῆς, »ἳνα αὐτὴν ἁγιάσῃ καὶ καθαρίσῃ τῷ λουτρῷ [*](1 IKor. 4, 15 — 3. 10 Ephes. 5, 32 — 8 vgl. I Tim. 2, 15 — 14 Gen. 1, 28. 2, 24 — 18 Tgl. De lepra 5, 2 — 22 Ephes. 5, 25f) [*](15 ff Phot. Bibl. 237 S. 308b, 7—10) [*](1 μορφ. — πάλιν leerer Raum Μ | μορφ. — ὑμῖν Ζ. 2 unleserl. Ο | Χρ. ἐν ὑ. μορφ. Ph 1 f ἐγὼ V. ἐγένν. διὰ τ. εὐαγγ. B 2 εὐαγγελίου Ο ν etq unleserl. O 4 μα κ. τὸν unleserl. O 5 ὑπ . . κόσμιον Ο 7 καθεξῆς Ο: τὰ ἑξῆς P Jh 10 ἀνηκόντησε V 11 ἀνεπηστήμονας Β | γυμνουμένους Ο: γυμνοὺς P Jh mit PI Pol. IX, 577 B 12 f ἡδυπαθημάτων Ο 14 τό τε] τε < < O: ὃτι 15 ff αὐξάνεσθε] ἀλλὰ καὶ τὸ »αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε« οὐκ ἐπὶ τῶν ἐκ σπέρμα- τος καὶ μίξεως γεννωμένων ἀνθρώπων καὶ σιτίοις αὐξανομένων αὐξομ. A) φησὶν εἰρῆσθαι μόνον, ἀλλὰ καὶ (< A) περὶ τῶν κατὰ πνεῦμα τελειουμένων καὶ καθὼς καὶ Παῦλος usw. (s. ob. S. 37, 16) Ph 16 αὐτοῦ nach πατέρα + Ο | οὐδὲ P 169v 17 ὣσ)περ unleserl. Ο, ὡς M | ἐπὶ τούτω Ο: ἐπὶ τοῦτο P I ἐντυφφόμενον (ab. m. Zeich., ß ein φ zu tilgen) B: ἐντυφώμενον MAI (nicht O) 18 ἐνθωκεύοντα Cb: ἐμφωλεύοντα Jh 19 καὶ vor μάλα + B Jh 21 καὶ vor ἀποφ. < Jh 22 καὶ vor ὁ < P 23 παραδιδοὺς P: I κα . . ρ . σας Ο: καὶ καθαρίσῃ P)

39
τοῦ ὓδατος ἐν ῥήματι«, ἀνέδραμεν εἰς τὴν Γἐνεσιν ἐπιμνησθεὶς τῶν περὶ τὸν πρωτόπλαστον ῥητῶν, ἐξοαλίζων εἰς τὸν προκείμενον αὐτῷ καὶ αὐτὰ νοῦν τῆς ὑποθέσεως, ὃπως μὴ παράσχῃ λαβὴν τοῖς κεφαλαίοις καταχρῆσθαι τούτοις τοὺς πρεσβεύοντας προφάσει τεκνογονίας σωμάτων παρατριβάς.

Επισκέψασθε γὰρ ὅτι σωφρονεῖν, ὦ παρθένοι, κατὰ θέλων τοὺς πεπιστευκότας διὰ πολλῶν αὐτοῖς τεκμηρίων ὑπεμφαίνειν πειρᾶται τὸ ἀξίωμα τῆς ἁγνείας· ὁτὲ μέν περὶ δὲ ὡν ἐγράψατέ μοι« λέγων »καλὸν ἀνθρώπῳ γυναικὸς μὴ ἁπτεσθαι«, αὐτόθεν δείκνυσι ἤδη περιφανῶς τὸ μὴ προσψαύειν γυναικὸς καλόν , προτάξας αὐτὸ καὶ προεκθέμενος ἀπολελυμένως. εἶτα τὴν ἀσθένειαν αὐθις συνιδὼν καὶ τὴν ὑπέκκαυσιν τῶν ἀκρατωτέρων τὴν εἰς συνουσίαν, συνεχώρησε τοῖς μὴ δυναμίνοις ἄρχειν σαρκὸς χρῆσθαι ταῖς ἑαυτῶν ὁμεύνοις μᾶλλον ἢ παραπίπτοντας ἀσχημόνως ἐκχεῖσθαι πορνείας. ἀμέλει μετὰ τὸ ἐπιτρέψαι ταῦτα παρήγαγεν »εὐθέως τόδε »ἵνα μὴ πειράζῃ ὑμᾶς ὁ σατανᾶς διὰ τὴν ἀκρασίαν«, ὅπερ εἰ δὲ μὴ δύνασθε, ὦ οὗτοι, παντάπασι σωφριβεῖν διὰ τὴν ἀκρασίαν καὶ τὴν ὑγρότητα τῶν σωμάτων, ἐπέτρεψα μᾶλλον ταῖς σφῶν αὐτῶν κοινωνεῖν γαμεταῖς, καὶ ἵνα μὴ ἐγκράτειαν ἐπαγγέλλεσθαι νομιζόμενοι πειράσησθε συνεχῶς ὑπὸ τοῦ πονηροῦ, εἰς ἀλλοτρίας ἐκφλεγόμενοι.

[*](5 vgl. De res. I, 61, 1 — 8 I Kor. 7, 1. — 16 I Kor. 7, 5 — 18 Plato Tim. 86 D — vgl. Symp. S. 300 Aλl)[*](1 ὕδατο. Ο | Γένε(σιν ἐπι)μνησ(θεὶς) unleserl. Ο 2 (ἐξομαλί)ζων unleserl. Ο 3 ὑποθέσε)ως — παράσχῃ unleserl. Ο | βλάβην P 4 κεφαλαίοις < Ο | καταχρήσασθαι viell. richtig P Jh | τού)τοις Ο | < Ο 4 f (πρεσβεύον)τας — τεκν(ογονίας) unleserl. Ο l πρεσβεύουσι corrig. in M | προφ] τὰς περὶ M AI 5 παρατριβάς Ο De res. I, 61 : περιτριβάς P, διατριβὰς AI 6 γὰρ — κα(τὰ) unleserl. Ο 7 θέ)λων unleserl. Ο | πεπιστευ)κότας — ἁγνείας Ζ. 8 (außer τεκμηρίων) unleserl. od. sehr undeutl. 7 f ὑπεωφ. πειρ.] ὑπεφῄνατο ὁρᾶσθαι Μ AI 8 ὁτὲ Ο 49 | μέν περὶ unleserl. Ο | ἐγραψε B 9 μοι < P | λέγων u. ἀνθρώπῳ undeutl. Ο | . Ο 9 f δεικνὺς P Jh 10 ἢδη < Ο | γυναικὸς εἶν(αι) unleserl. 11 ἀσθένειαν P 170 12 ἀκρατοτέρων B, ἀκρατόρων Ο wie 44, 3 | τὴν < 14 αὐτῶν Ρ | ἐκχύσθαι P 15 εὐθέως παρήγαγε P Jh 15 f τοῦτο δὲ Ο, τόδε P Jh 16 nach ἀκρασίαν + καὶ τὴν ὑγρότητα, ab. eingeklammert B 17 δὲ < P Jh | παντάπασι < Ο 18 τὴν vor ὑγρότητα < Ο ἐν σώματι ῥυώδη καὶ ὑγραίνουσαν | ἐπέτρεψα Ο : ἐπέτρεψε P : ἐπιτρέψω Ρο Cb Jh 19 καὶ μὴ ἵνα P: ἵνα μὴ καὶ Cb Jh | ἐπαγγ. νομ.] ἐπαγγελλόμενοι 20 πηράζησθε B)
40

Φέρε γὰρα αὐτὰ τὰ κείμενα διαγρήσωμεν ἐπιμελέστερον, ὅτι μὴ ἀπολελυμένως ὁ ἀπόστολος ἐπένευσε ταῦτα τοῖς πολλοῖς, ἀλλὰ προσθεὶς τὴν αἰτίαν πρότερον, δι᾿ ἢν εἰς τοῦτο παρήχθη. ἀποφηνάμενος γοῦν »καλὸν εἶναι ἀνθρώπῳ γυναικὸς μὴ ἅπτεσθαι« παρήγαγε »διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα τουτέστι διὰ τὴν ἀνάγκην τῆς πορνείας, μὴ φέρετε κολάξειν τὴν ἡδονήν. »καὶ ἑκάστη γυνὴ τὸν ἴδιον ἂνδρα ἐχέτω. τῇ γυναικὶ ὁ ἀνὴρ τὴν ὀφειλὴν ἀποδιδότω, ὁμοίοις δὲ καὶ ἡ γυνὴ τῷ ἀνδρί. ἡ γυνὴ τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ᾿ ὁ ἀνήρ· ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ἀνὴρ τοῦ ἰφςιου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ’ ἡ γυνή. μὴ ἀποστερεῖτε ἀλλήλους, εἰ μή τι ἂν ἐκ συμφώνου πρὸς καιρόν, ἳνα σχολάζητε τῇ προσευχῇ· καὶ πάλιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέρχεσθε, ἴνα μὴ πειράζῃ ὑμᾶς ὁ σατανᾶς διὰ τὴν ἀκρασίαν. τοῦτο δὲ λέγω κατὰ συγγνώμην, οὐ κατ᾿ ἐπιταγήν«· τεθεωρημένως δ·ὲ σφόδρα καὶ τοῦτο. »κατὰ συγγνώμην« γὰρ ἐπεσημήνατο συμβεβουλευκέναι νῦν, καὶ οὐ κατ’ ἐπιταγήν«, ἐπειδὴ τὴν μὲν ἐπιταγὴν ἐπὶ τῆς σωφροσύνης καὶ τοῦ μὴ ἃπτεσθαι γυναικὸς παραλαμβάνει. τὴν δὲ συγγνώμην ἐπὶ τῶν μὴ δυναμένων, ὠς ἔφην. κολάζειν τὴν ἐπιθυμίαν. καὶ περὶ μὲν οὖν μονογάμων τε καὶ μονογαμίδων, ὡν ἡ συζυγία ἕως ἒτι καὶ αὖθις ταῦτα νομοθετεῖ· περὶ δὲ τῶν ἀποβαλομένων ἤδη <τὰς< γαμετὰς ἀνδρῶν ἢ τοὺς σύζυγας πάλιν αὐτὴν ἀκριβῶς ἐξιχνευτέον τοῦ ἀποστόλου τὴν φωνήν, ὅ τί ποτε χρησμῳδεῖ. »λέγω δὲ τοῖς ἀγάμοις καὶ ταῖς χήραις· καλὸν αὐτοῖς, ἐὰν οὕτως μείνωσιν, ὡς καὶ ἐγώ. εἰ δὲ οὐκ ἐγκρατεύονται, γαμείτωσαν· κρεῖσσον γὰρ γαμῆσαι ἢ πυροῦσθαι.. [*](4 I Kor. 7, 1 — 5 I Kor. 7, –7 Ι Kor. 7, 2—6 — 17 vgl. Tert. De cast. 3. De monog. 11. De pud. 16 — 22 I Kor. 7, 8. 9) [*](2 μὴ] οὐκ P S δι’ ἣν < O | παρήχθη] περιηνέχθη viell. richtig Ο 4 γυν. ἀνθρ. Ο 9 σώματος Ρ 170 v | ὁ ἀνήρ — ἀλλ᾿ Ζ. 10 < B (2 mal in 11 ἂν < Ρ 12 αὐ)τὸ unleserl. Ο | συνέρχεσθε] ἦτε P 13 διὰ τ. undeutl. Ο 14 τεθεωρημένως unleserl. Ο 15 συμβ. — τοῦ Ζ. 16 in Lücke Μ | συμβεβουλ(ευκέναι) unleserl. Ο | νῦν undeutl. Ο | καὶ < Po Cb 16 τὴν (μὲν ἐπι)ταγὴν unleserl. O | τοῦ? O, τὸ MAI 17 γυναικὸς vor μὴ ἅπτ. Ο | λαμβάνει P Jh. | τὴν δὲ Ο 49v | (συγγν)ώμην — δυνανέβ(ων) undeutl. Ο 18 ὡς ἔφην < B | (κολάζ)ειν ausgelöscht Rd. M, i. Text κολάζεται) | καὶ + O | περὶ unleserl. O 19 μονογαμ)ίδω(ν) unleserl. Ο | ὦν ἡ συζυγία < M AI, w. e. seh. auch Ο 20 δὲ ἀπ)οβαλο(μένων) unleserl. Ο | ἀποβαλλομένων P | τὰς + Kl 21 συζύγους B Jh | ἐξιχνεύω viell. richtig Ο 22 χρησμοδεῖ B, et unleserl. Ο 23 αὐτοῖς Ο: αὐταῖς P, ab. vgl. S. 41, 2 | οὓτω Β: < O | κἀγώ Ο 24 γαμησάτωσαν P Jh)

41
ἐπέμεινε καὶ ἐνθάδε προκρίνων τὴν ἐγκράτειαν. ἑαυτὸν γὰρ παράδειγμα μέγιστον λαβὼν εἰς τὸ ζηλῶσαι τοὺς ἀκροατὰς προεκαλέσατο ταύτην τὴν ἔνστασιν, κρεῖττον εἶναι διδάξας τὸν ἐπὶ μιᾷ γαμετῇ συνεζευγμένον ἐφ᾿ ἑαυτῷ μένειν, ὣσπερ δὴ καὶ αὐτός. εἰ δ᾿ αὐ τοῦτο διὰ τὴν ἐκπύρωσιν καὶ τὴν ἀκμὴν τοῦ σώματος δυσκαόρθωτον εἴη τινί, εἰς δεύτερον κατὰ συγγνώμην παρελθεῖν τὸν οὕτως ἔχοντα γάμον, οὐκ αὐτὸ τοῦτο τὴν διγαμίαν ἀποφηνάμενος εἶναι καλόν, ἀλλ’ ἄμεινον κρίνας τῆς ἐκπυρώσεως. ὣσπερ γὰρ εἴ τις ἡμέρᾳ τοῦ πάσχα καὶ τῆς ἐῖσφαλῶς ἐπισφαλῶς νοσηλευομένῳ προσέφερε τροφὴν καὶ ἐκέλευε διὰ τὴν ἀσθένειαν ἀπογεύεσθαι τῶν προσφερομένων τούτων, λέγων· Ὡς ἄρα τὸ μὲν ἀληθῶς, ὦ οὗτος, καλὸν † ἐχρῆν ὣσπερ δὴ καὶ ἡμᾶς καὶ σὲ καρτερῶς διαμείναντα τῶν αὐτῶν . . μεταλαβεῖν (ἀπηγόρευται γὰρ σήμερον διαίτης ἐπιμνησθῆναι τὸ σύνολον)· ολον)· ἀλλ᾿ ἐπειδὴ νόσῳ προκατασχεθεὶς ἐξησθένησας καὶ οὐ δύνῃ φέρειν, ταύτῃ δὴ συγγνώμην ἀπονέμοντες συμβουλευόμεν σιτίων ἐπορέξασθαί σε. ἴνα μὴ παντάπασι διὰ τὴν νόσον οὐ δυνηθεὶς ἀντισχεῖν πρὸς τὴν ἐπιθυμίαν τῆς τροφῆς διαφθαρῇε· οὕτω δὴ καὶ ὁ ἀπόστολος ἐνθάδε, πρότερον εἰπὼν ὅτι βούλοιτο πάντας καὶ σώφρονας, ὥσπερ δὴ καὶ αὐτός, τὸ μετὰ ταῦτα τοῖς νόσῳ τῶν παθῶν, ἵνα μὴ πορνεύσαντες πάντῃ λυμανθῶσιν, τῶν παιδογόνων μελῶν τοῖς γαργαλισμοῖς εἰς ἐπιμιξίας ὀθνείων σπερμάτων, ἐπέτρεφε τὴν διγαμίαν, μᾶλλον κρεῖσσον αὐτὴν εἶναι κρίνας τοῦ »πυροῦσθαι« καὶ ἀσχημονεῖν.

[*](8 vgl. Tert. De exhort. cast. 3 — 23 I Kor. 7, 9)[*](3 κρεῖττον P 171 | τὸν < P 4 ἐφ’ ἑαυτὸν B | εἰ δὲ τοῦτο 7 τὴν + Ο | διγαμίας B 8 ἀλλὰ P 9 νοσιλευομένω P, νοσευομένῳ B 10 ἀπογεύσασθαι viell. richtig P 10 f τούτων τ. προσφ. P 11 κακῶν od. καλῶν ? Kl 12 ἐχρῆν tilgt Wd | αὐτ.] + πόνων? Βο 13 διαίτης nnlesorl. Ο: τροφῆς MAI | ἐπιμνησθεῖναι B 14 ἐξ)ησθένησας unlcserl. Ο 15 νέμοντες PJh | συμβουλευόεθα PJh, w. e. seh. Ο: (συμ)βουλ. unleserl. Ο 16 νόσον unleserl. Ο 16 f δυν)ηθεὶς ἀντ)ισχ. π(ρὸς τὴν ἐπι)θυμίαν unleserl. Ο 17 οὕτω — ἀπόστολος Ζ. 18 unleserl. Ο | δὴ Kl: δὲ B V, ? P: < Μ M Al Jh 18 πρότερον ausgelöscht O | ὑγιεῖς — καὶ Ζ. 19 unleserl. Ο: οὕτως διαμεῖναι (in ücke Μ AI Cb 10 δὴ καὶ unleserl. Ο 19 f β)εβαρημ. νόσῳ unleserl. Ο 20 ἳνα — παιδογόνων Ζ. 21 unleserl. Ο | πορν. — λυμ] πορνείαις μιανθῶσιν in Lücke M AI Cb πορνεύ|σαντες P 171v 21 τ. παιδ.] τ. πάθων καὶ τῶν in ücke Μ, τοῖς πάθεσι καὶ τῶν AI | μελῶν με undeutl.) Ο .50 22 σπερμάτων unleserl. Ο: σωμάτων AI (? M) 23 πυρακτοῦσθαι Ο)
42

Καὶ περὶ μὲν ἐγκρατείας καὶ γάμων καὶ σωφροσύνης καὶ κοινωνίας ἀνδρῶν, καὶ ἐν τίνι τούτων τὸ ὠφέλιμόν ἐστιν εἰς δικαιοσύνης κατασκιυήνι σχεδὸν ἤδη μοι τέλος ἔχεν· περὶ δὲ εἰρῆσαθαι λείπεται λοιπόν, εἴ τι καὶ περὶ ταύτης ἄρα οὐκοῦν καὶ τούτων πέρι διαληπτέον. ἔχει γὰρ ὡδε· »περὶ τῶν παρθένων ἐπιταγὴν κυρίου οὐκ ἒχω· γνώμην δὲ δίδωμι, ὡς ἠλεημένος ὑπὸ κυρίου πιστὸς εἶναι. νομίζω οὖν τοῦτο καλὸν ὑπάρχειν χειν διὰ τὴν ἐνεστῶσαν ἀνάγκην, ὃτι καλὸν ἀνθρώπῳ οὓτως εἶναι. δέδεσαι γυναικί; μὴ ζήτει λύσιν. λέλυσαι ἀπὸ γυναικός; μὴ ζήτει γυναῖκα. ἐὰν δὲ καὶ λάβῃς, οὐχ ἣμαρτες, καὶ ἐὰν γήμῃ ἡ παρθένος, οὐχ ἤμαρτε· θλίψιν δὲ ἕξουσι τῇ σαρκὶ οἱ τοιοῦτοι. ἐγὼ δὲ ὑμῶν φείδομια.« λίαν εὐλαβῶς τὸν περὶ παρθενίας εἰσηγησάμενος λόγον καὶ μέλλων συμβουλεύειν γαμίζειν τὴν ἑαυτοῦ παρθένον ὃτῳ φίλον, ὅπως δὴ μηδὲν τῶν εἰς ἁγιασμὸν ἀναφερομένων κατ’ ἀνάγκην καὶ βίαν, ἀλλὰ κατὰ πρόθεσιν αὐτεξούσιον ψυχῆς (τοῦτο γὰρ πρόσφορον θῷ), οὐ βούλεται ἐξ αὐθεντίας αὐτῷ ταῦτα καὶ γνώμης λελέχθαι τοῦ κυρίου, τουτέστι τὸ γαμίζεσθαι τὴν παρθένον. ἀμέλει φήσας ἐὰν δὲ καὶ γήμῃ ἡ παρθένος, οὐχ ἣμαρτε« σχεδὸν πάλιν ὑπευλαβηθεὶς ἀνετάραξε τὴν συγκαταθεσιν, κατὰ συγγνώμκκκκην ἀνθρωπίνην ὑπεμφαίνων ταῦτα συμβεβουλευκέναι, ἀλλ’ οὐ κατὰ θείαν. εὐθέως γοῦν μετὰ τὸ εἰπεῖν »καὶ ἐὰν γήμῃ ἡ παρθένος, οὐχ ἣμαρτε« ἐπήγαγε τό »θλίψιν δὲ ἓξουσι τῇ σαρκὶ οἱ τοιοῦτοι. ἐγὼ δὲ ὑμῶν φείδομαι«, ὃ δή ἐστιν· ἐγὼ φειδόμενος ὑμῶν, ὦ οὗτοι, ταῦτα συνεθέμην, [*](1 Symp, S. 25, 3. 33, 17. 19. S. 182. 194 AI. De res. I, 25, 1. 39, 5. Plato Symp. 196D — 5 IKor. 7, 25—28 — 12 vgl. Plato Eryx. 395 E — 15 Tgl. Phil. 4 I Tim. 2, 3 — 16 I Kor. 7, 25 — 18. 21 I Kor. 7, 28) [*](2 ἀνδρῶν unleserl. od. < Ο; < MAI 3 ἢδη imleserl. Ο αἱρεῖσθαι P 4 f διαθεσμοθεῖται Cb Jh 5 διαλ.] s. d. Stellen im Index 6 γνώμ)ην δὲ unleserl. Ο 7 καλὸν — ἀνάγκην Ζ. 8 < Ο 10 γυναῖκα nach + P (nicht B) | καὶ ἐὰν — ἥμαρτε Ζ. 11 < 12 Pl εἰσηγεῖ τὸν λόγον 13 ἑαυτοῦ < Ο, ab. + τὴν ἑαυτοῦ nach φιλόν 14 δὴ + Ο | ἀναφερομένων Ο: ρομένων P Jh 15 ψυχῆς Ρ 172 16 αὐτοῦ P | ταῦτα u. λελέχθαι < P 17 τοῦ < Ο 18 ἐ(ὰν) unleserl. Ο 18 f ἐπευλαβηθεὶς P, ἀπευλαβηθεῖς B 19 PI Phaed. 88 C ἀναταράξαι | συγκατά)θεσιν unleserl. Ο 20 κατὰ unleserl. Ο κατ’ εὐθεῖαν Μ AI) 21 οὖν Ο | παρ)θένος — ἐπήγα(γε) unleserl. Ο 21f ἐπήγαγεν τὸ οὐχ ἥμαρτε P 22 τῆ σαρκὶ ἕξουσιν P (nicht B) | ὑμῶν — ὃ 23 ἐγὼ δὲ ONTJh: ἐγὼ γὰρ P 23 f συν)εθέμην ἐπ. οὓ(τως) unleserl. Ο: συνεθ. δήπου οὕτως M Al)

43
ἐπειδήπερ οὕτως αὐτοὶ φρονεῖν εἲλεσθε, ὂπως δὲ μὴ δόξω κατὰ βίαν ἐπισπέρχειν ὑμῶν εἰς τοῦτο καὶ καταναγκάζειν τινάς. ὅμως δὲ εἰ καὶ ταύτην φίλον ὑμῖν μᾶλλον τρέπεσθαι ἀποδυσπετήσαντας ἁγνείαν βασιτάσαι, καὶ οὕτως λυσιτελεῖν ἡγοῦμαι κρατεῖν ὐμᾶς τῶν τῆς σαρκὸς ἐρεθισμῶν, μὴ παραχρωμένους διὰ τὸ γεγεαμηκίναι τοῖς ἑαυτῶν σκεύεσιν εἰς ἀκαθαρσίαν. ἐπιφέρει γοῦν »τοῦτο δέ φημι, ἀδελφοί, ὁ καιρὸς λοιπὸν συνεσταλμένος ἐστίν , ἕνα καὶ οἱ ἒχοντες γυναῖκας ὡς μὴ ἒχοντες ὦσιν.« εἲτα αὐθις ἐπιμένων καὶ προκαλούμενος ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς ἐπεξειργάσατο τὸν λόγον, ἰσχυρῶς κρατύνων τὴν ἒνστασιν τῆς παρθενίας. ῥητῶς γοῦν τὰ ἑξῆς ἐπισυνάψας τοῖς προειρημένοις ἐπεφώνησε »θέλω δὲ ἀμερίμνους ὑμᾶς εἶναι. ὁ ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ κυρίου, πῶς ἀρέσει τῷ κυρίω· ὁ δὲ γαμήσας μεριμνᾷ τὰ τοῦ κόσμου πῶς ἀρέσει τῇ γυναικί. καὶ μεμέρισται καὶ ἡ γυνὴ καὶ ἡ παρθένος. ἡ ἂγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ κυρίου, ἳνα ᾖ ἁγία καὶ σώματι καὶ πνεύματι· ἡ δὲ γαμήσασα μεριμνᾷ τὰ τοῦ κόσμου, πῶς ἀρέσει τῷ ἀνδρί.α πᾶσι γὰρ ἀναμφισβητήτως ἐστὶ καταφανές, ὡς ἂρα μεριμνᾶν τὰ τοῦ κυρίου καὶ ἀρέσκειν τῷ κυρίῳ πολλῷ ἄμεινον τοῦ μεριμνᾶν ἐστι τὰ τοῦ κόσμου καὶ ἀρέσκειν τῇ γυναικί. τίς γὰρ οὓτως ἠλίθιος καὶ πηρὸς τὰς ὄφεις, ὃς οὐκ αὐτόθεν αἲσθεται τὴν παραίνεσιν τοῦ Παύλου τὸ πλέον ῥέπουσαν εἰς ἀγνείαν; »τοῦτο γάρ« φησί πρὸς τὸ ὑμῶν αὐτῶν συμφέρον λέγω, οὐχ ἴνα βρόχον ὑμῖν ἐπιβάλω, ἀλλὰ πρὸς τὸ εὒσχημον«.

[*](5 vgl. I Thess. 4, 4 — 6 I Kor. 7, 29 — 11 I Kor. 7, 32–34 — 20 I Kor. 7, 35)[*](1 οὓτ. αὐτοῖ Ο: ταῦτα οὕτω P Jh | ὅπως unleserl. O | δὲ < Cb Jh | (δό)ξω — ἐπισπέρ(χειν) Ζ. 2 unleserl. Ο 1f κατὰ β. ἐπισπ.] μάχεσθαι καὶ κατατρέχειν M Al 2 ἀναγκάζειν Cb Jh | ὅπως P | δὲ — ὑμῖν Ζ. 3 unleserl. Ο: δὲ ἐπειδὴ ἐπὶ τὸ γαμεῖν MAl 3 τρέπεσθε Αl | (ἀποδυσπετή)σαντας — λυσιτελεῖν Ζ. 4 unleserl. Ο 3f ἁγν. βαστ. καὶ] ὑμᾶς δρῶν M Al 3 ἁγνείας B 4 βαστάζειν Μ Al Jh | οὕτω B Jh | ὑμᾶς < Ο 5 ἐρεθ. — φημι Ζ. 6 außer (γεγαμη)κέναι τοῖς u. τοῦτο unleserl. Ο | μὴ παρ.] ἳνα μὴ Περιπέσωμεν Μ Al διὰ τὸ γεγ. < M, εἰς ἐπιθυμίας κενάς Al | τοῖς] παρὰ ? + Μ 6 σκεύεσιν] ἁρμούμενοι + Μ, ἀρκούμενοι + Al | ἀκκαθ. < Al, ἐπιθυμίας κενὰς M | ἐπιφ. γοῦν] καὶ πάλιν M Al | φημι] λέγω M Al | ἀδελφοί Ο 50v 7 ὃτι ὁ Ρ | συνεστ. λοιπὸν B Jh: λοιπὸν < P 8 προσκαλ. B 9 ἐπε|ξειργάσατο P 172v | ἰσχύι, ὡς Ρ 10 . . στασιν Ο 11 δὲ + Ο | ὑμᾶς ἀμερ. P Jh 12 κυρόου — τὰ τοῦ a. Rd. v. 2. Hd. in P | πῶς — κυρίῳ < Cb Jh 13 καὶ μεμέρισται — παρθένος < B | καὶ vor u. nach μεμέρ.<Ρ 14 καὶ vor σώνατθ<Ρ 17 τῷ κυρίῳ) τῷ θεῷ P; a. Rd. in B, i. Text τῇ γυναικί | τ. μριμνᾶν] ἐστὶ + Ο τοῦ < Ο 18 γυν.] ob + ἢ ἀνδρί? Κl 20 αὐτῶν < BAlJh 21 περιβάλω Ο)
44

Ἐπίστησον δὲ πρὸς τοῖς εἰρημένοις ὃπως καὶ θεοδώρητον εἶναι τὸ τῆς παρθενίας ἐπιτήδευμα παρεγγυᾷ· ὃθεν τοὺς κατὰ πρόφασιν κενοδοξίας τῶν ἀκρατεστέρων ἐπὶ τοῦτο παρεληλυθτας ἀποβάλλεται συμβουλεύων γαμεῖν, ἵνα μὴ καιρῷ τῆς ἀκμῆς σφυγμοὺς φλεγμονὰς παρεχούσης αὐτοῖς τῆς σρκὸς ἀσχημονῶσιν οἰστρηλατούμενοι τὴν ψυχήν. τί γὰρ παραδίδωσιν ἐπισκεπτέον. »εἰ δέ τις ἀσχημομεῖν ἐπὶ τὴν παρθένον αὐτοῦ νομίζει« φησίν »ἐὰν ᾐ ὑπέρακμος, καὶ οὓτως ὀφείλει γενέσθαι, ὃ θέλει ποιείτω, οὐχ ἀμαρτάνει γαμείτσαν«, οἰκείως ἐνταῦθα προκρίνων τὸν γάμον τῆς ἀσχημοσύνης ἐπὶ τῶν ἑλομένων μὲν παρθενεύειν, δυσανασχετούντων δὲ τὸ μετὰ ταῦτα καὶ ἀποκαμνόντων, καὶ λόγῳ μὲν δι᾿ αἰδῶ τὴν χρὸς τοὺς ἀνθρώπους αὐχούντων ἐπιμένειν, ἒργῳ δὲ οὐδὲ μακρότερον ἐνδιατρίψαι δυναμένων. τῷ μέντοι αὐτοκρατορικῇ καὶ αὐθαιρέτῳ κρίνοντι προθεσει »τηρεῖν τὴν ἑαυτοῦ« σάρκα »παρθένον« καὶ μὴ ἒχοντι »ἀνάγκην«, ὅπερ ἐστὶ πάθος ἐκκαλούμενον τὴν ὀσφῦν εἰς συνουσίαν (εἶναι γὰρ δὴ καὶ διαφοράς, ὡς εἰκός, σωμάτων), τούτῳ καὶ διαθλοῦντι καὶ σπουδαίως ἐπιμένοντι τῇ ἐπαγγελίᾳ, καὶ ταύτην ἄριστα διαπεραινομένῳ παρακελεύεται μένειν καὶ τηρεῖν, τῇ παρθενίᾳ τὰ πρωτεῖα νέμων. ὁ γὰρ δυνάμενος, φησί, καὶ φιλοτιμούμενος »τηρεῖν τὴν ἑαυτοῦ« σάρκα »παρθένον καρεῖττον ποιεῖ«, ὁ δὲ μὴ δυνάμενος, »τηρεῖν« δὲ νομίμως καὶ μὴ λαθροφθορῶν, »καλῶς«. καὶ [*](6 IKor. 7, 3 — 14 I Kor. 7, 37 — 19 I Kor. 7, 37f) [*](2 εἶναι < Ο 3 ἀκρατόρων wie S. 39, 12 viell. richtig Ο | ἐπὶ] flg De res. I, 80, 5) Ο 5 f οἰστρηλατού)μενοι unleserl. Ο 6 τῇ γὰρ παραδόσει Ρ 173 7 τῆς παρθένου Cb Jh | αὐτο Ο 8 οὕτως undeutl. 9f (ἀσχη)μοσύνης — ἑλομεν(ων) unleserl. Ο 10 ἑλομ.] βουλομένων (παρθ)ενεύειν unleserl. Ο 11 ταῦτα κ. ἀποκ. unleserl. Ο | καὶ (ἀποκ.), αὐχούντων u. ἒργῳ v. 2. Hd. in ücke eingetragen M | B Jh: καμνόντων MAI | λογ Ο | δι’ αἰδῶ OP: διὰ B | τὴν πρὸς < B 12 τοὺς < Ο Ausgg. | αὐχ)ούντων — μα(κρότ)ερον ἐνδιατρί)ψαι u. (δ)υναμ. — ἔχοντι Z. 14 unleserl. Ο | αὐχ. u. ἔργῳ v. 2. Hd. in < M AI 13 nach δυναμ. + τῷ εὐνουχισμῷ M AlJh | τῷ μ. αὐτοκρ. < 13 f τὸν . . κρίνοντα . . ἔχοντα P 13 αὐτοκρατορικῶ P 13 f κ. μὴ κρίνονται MAI 14 προθ. — παρθένον] οἱ τοιοῦτοι παρὰ τὴν ἐπαγγελίαν αὐτῶν MAI | ἔχοντες MAI 15 ἀνάγκην Ο 51 16 δὴ + P 18 παρακελεύσετται B 19 παρθενίᾳ unleserl. Ο Idf καὶ φιλοτ. φησὶ Ο 20 τηρεῖν auch nach σάρκα, ab. durch Punkte als zu tilgen bezeichnet in Ο 21 νομικῶς P | κ. μὴ λαθροφθ. < P)

45
περὶ μὲν τούτων αὐτάρκως. λαβέτω δὲ μετὰ χεῖρας ὁ βουλόμενος τὴν πρὸς Κορινθίους ἐπιστολήν , καὶ καθ’ ἕκαστον ὁμιλήσας τοῖς ἐγγεγραμμένοις, τότε καὶ τὰ ὑφ᾿ ἡμῶν λεγόμενα σκεψάσθω ἀντιπαραβάλλων, εἰ μὴ συμφωνίας πάσης ἒχονται καὶ ὁμοφροσύνης τῆς πρὸς αὐτά.

Ταῦτά σοι κατὰ δύναμιν ὑπὲρ ἁγνείας, ὦ Ἀρετή, κἀγὼ συνεισφερω.

ΕΥΒΟΤΛ. Σφόδρα διὰ πολλῶν, ὦ Γρηrόριον, μόλις εἰς τὸ προκείμενον ἀφίκετο, μακρότατον ἀναμετρησαμένη καὶ περαιωθεῖσα πέλαγος λόγων.

ΓΡΗΓ. Ἒοικεν οὓτως ἒχειν· ἀλλ᾿ ἲθι καὶ τὰ λοιπὰ ἐφεξῆς μνημονεύσατες μιμητικώτατα διέλθωμεν, ὧν ἒτι ἒναυλον τὴν ἀκρόασιν ἔχειν μοι δοκῶ, πρὶν ἀποπτῆναι καὶ διαφυγεῖν·

  • εὐεξάλειπτοι γὰρ νέων ἀκουσμάτων
  • μνημαι γεροντων.
  • ΕΓΒΟΓΛ. Ἀλλὰ λέγε· τούτων γὰρ καὶ ἐληλύθαμεν ἀσμένως ἀκουσόμενοι τῶν λόγων.

    ΓΡΗΓ. Καὶ μὲν δή, καθάπερ εἶπας, μετὰ τὸ καταχθῆναι τὴν Θάλειαν δρόμοις ἀκυμάντοις εἰς τὴν γῆν ἡ Θεοπάτρα ἐφεξῆς ὑπολαβοῦσαν ἑαυτὴν ἒφη εἰπεῖν τάδε.