Vita Porphyrii episcopi Gazensis

Marcus Diaconus

Marcus Diaconus. Vita Porphyrii episcopi Gazensis. Societatis philologae bonnensis sodales, editor. Leipzig: Teubner, 1895.

τότε μηνύει τῷ βαϲιλεῖ διὰ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυϲοϲτόμου τοῦ τηνικαῦτα πατριάρχου ὄντοϲ Κωνϲταν- [*](1 ζητημάτων χρηματιϲθέντεϲ μαρνᾶ 8 κακοπο- δῖνοϲ ἐϲτὶ 10 μέγα 15 βαροχὰϲ constanter ἀναθρεπτὸϲ 19 f. δὲ 〈ὁ〉)

τινρυπλεωϲ ὁ ὅϲιοϲ Πορφύριοϲ, κλειϲθῆναι δεόμενοϲ τὰ εἰδωλεῖα. | καὶ ἀπεϲτάλη ὑπὸ τοῦ βαmιλέωϲ Ἰλάριϲ μετὰ γραμμμάτων τπαὶ ἔκλειϲεν τὰ εἰδωλεῖα πάντα, ἐάϲαϲ τὸ Μαρνεῖον καὶ μόνον διὰ τὸ λαμβάτειν αὐτὸν πολλὰ χρήμματα. καὶ ἐπετέλουν ἐν αὐτῷ οἱ Ἐλληνεϲ πάλιν τὰϲ μυϲρὰϲ αὐτῶν θυϲίαϲ.

εἰτα γέγονε θαῦμα μέγα. γυνή τιϲ μέλλοϲα τίκτειν ἐκτραπεῖϲα τοῦ κατὰ φύϲιν τοκετοῦ ἐπὶ τὸ παρὰ φύϲιν τὴν χεῖρα ἐξήνεγκεν, καὶ πολλῶν ἰατρῶν καὶ ἐπαοιδῶν τῶν Ἐλλήνων ἐλθόντων οὐδὲν ὠφέληϲαν τὴν γυναῖκα. ταύτηϲ δὲ κινδυνευούϲηϲ ἡ τροφὸϲ αὐτῆϲ οκα Χριϲτιανὴ ἀπῄει εὐχομέν⌊η εἰϲ⌉ τούϲ εὐκτηρίουϲ οἴκουϲ. ἥν ὁ ἅγιοϲ εὺρὼν καὶ τὴν αἰ[τίαν μα⌉θὼν λέγει αὐτῇ· Ἐπει⌊δὴ κατεί⌉ δωλόϲ ἐϲτιν ὁ οἰκὸϲ τῆ|ϲ παϲχού⌉ϲηϲ, ἀπελθοῦϲα εἰπὲ ⌊αὐτοῖϲ⌉ δοῦναι λόγον τῷ μέλλοντι ⌊αύτην⌉ θερα- πεύειν ὡϲ πληρο[ῦϲι τὸ πα]ρ’ αὐτοῦ προϲταττόμενον [καὶ ἡνί⌉κα ἐκτείνωϲιν εἰϲ τὸν οὐρανὸν τὰϲ χεῖραϲ, εἰπὲ τῇ παϲχούϲῃ· Ἰηϲοῦϲ Χριϲτόϲ, ὁ υἱὸϲ τοῦ θεοῦ ἰᾶταί ϲε, εἰϲ αὐτὸν πίϲτευϲον καὶ ϲωθήϲῃ. καὶ τοῦτο ποιήϲαϲα καὶ λέξαϲα αὐτῇ, εὐθέωϲ τὸ βρέφοϲ κατῆλθε ζῶν, ὥϲτε πάν- [*](f.233) ταϲ κράξαι Μέγαϲ ὁ θεὸϲ τῶν Χριϲτιανῶν, μέγαϲ δὲ καὶ ὁ ἱερεὺϲ αὐτοῦ Πορφύριοϲ. καὶ μετ’ ὀλίγον ἐβάπτιϲε τήν τε γυναῖκα καὶ τούϲ γονεῖϲ αὐτῆϲ ἅμα τῷ βρέφει,, ὀνομάϲαϲ αὐτὸ Πορφύριον. οἱ δὲ βαπτιϲθέντεϲ ὑπῆρχον τὸν ἀριθμὸν ἑξήκοντα τέϲϲαρεϲ.

ἰδὼν δὲ πάλιν ὁ ἅγιοϲ καταπονουμένουϲ τοὺϲ Χρι- ϲτιανοὺϲ ὑπὸ τῶν εἰδωλολατρῶν, ϲυμπαραλαβὼν Ἰωάν- νην τὸν ἑαυτοῦ μητροπολίτην ἀπέπλευϲεν εἰϲ Γωνϲταντι- νούπολιν. καταλαβόντεϲ τὴν Ῥόδον εὐρον εἰϲ τὰ ταύτηϲ ἀπόϲτροφα τὸν ὅϲιον Προκόπιον, μοναχὸν ὄντα, ἄνδρα

ἅγιον καὶ διθρατικόν. ὅϲτιϲ ἰ⌊δὼν⌉ αὐτοὺϲ ἐπέγνω καὶ. πεϲὼν ⌊πφζθϲε⌉κύνηεεν αὐτούϲ. ἀνχθέ⌊μένων δὲ⌉ αὐτῷ τὴν αἰτίαν δι’ ην ⌊εἰε τὴν βαϲι⌉λεύουϲαν ἀπέρχον⌊ται, προ⌉ϲεφνηϲεν αὐτοῖϲ ὁ μα⌊κάριοϲ⌉ Προκόπιοϲ λέγων ὅτι Ὁ ⌊ὁϲιώ⌉τατϲ Ἰωάννηϲ ὁ πατρι⌊άρχηϲ ἐ⌉χθραίνεται ὑπὸ τῆϲ βε⌊ϲιλίαη⌉ϲ, καὶ αὐτὸϲ μὲν περὶ ἑίμῶν οὐ⌉χ ὑπομνήϲκει, παρατί⌊θετ⌉αι δὲ ὑμᾶϲ Ἀμαντίῳ τῷ κουβι- κουλαρίψ. καὶ ἡνίκα εἰϲέλθητε εἰϲ τὴν αὐγούϲταν εὐ- δοξίαν, ἥτιϲ ἔγκυόϲ ἐϲτιν, ἐν τῇ δευτέρᾳ προελεύϲει εἶπατε αὐτῇ ὅτι Ἐλπίζομεν εἰϲ Χριϲτὸν τὸν ἀληθινὸν θεὸν ἡμῶν ὅτι εἰ ὑπεί⌊αϲπίζειϲ⌉ τῶν Χριϲτιανῶν τῶν ἐν Γ⌊άζῃ⌉, ἔχει ϲοι δοῦναι ὁ θεὸϲ υἱὸν ἄρρενα· ⌊ἔ⌉νατοϲ γὰρ μήν ἐϲτιν αὐτῇ τῆϲ ⌊κυ⌉οφορίαϲ.

καταλαβόντεϲ οὖν τὸ Βυζάντιον καὶ προϲκυνήϲαντεϲ ἰωάννην τὸν Χρυϲόϲτομον καὶ διηγηϲάμενοι αὐτῷ τὰ κατ’ αὐτῶν, καὶ δι’ οὐ πάρειϲιν, παραδίδονται ὑπ’ αὐτοῦ Ἀμαντίῳ τῷ κουβικουλαρίῳ. ὅϲτιϲ ἀναδιδάξαϲ τὴν αὐ- γούϲταν τὰ περὶ ἑαυτῶν, ἐδέξατο αὐτούϲ εὔμενῶϲ καὶ ἀναφέρει τῷ βαϲιλεῖ πρὸϲ τὸ ἐκδιωχθῆναι τοὺϲ εἰδωλο- λάτραϲ. δ δὲ ἐδυϲχέραινεν διὰ τὴν πολλὴν ϲυντέλειαν τῶν δημοϲίων αὐτῶν. εἰϲελθόντων δὲ πάλιν τῶν ἐπιϲκό- πων καὶ εὐαγγελιϲαμένων τῇ αὐγούϲτᾳ περὶ τοῦ μέλ- λοντοϲ τίκτεϲθαι παιδὸϲ κατὰ τὴν προφητείαν τοῦ ὁϲίου Προκοπίου τοῦ ἡϲυχαϲτοῦ, ἡ αὐγούϲτα ἀκούϲαϲα ὑπέϲχετο πάντα πληροῦν καὶ ἐκκληϲίαν ἐγείρειν μέϲον τῆϲ αὐτῆϲ πόλεωϲΓάζηϲ. εἶτα τίκτει τὸν νέον θεοδόϲιον καὶ προϲ- καλεϲαμένη τοὺϲ ἐπιϲκόπουϲ εὐλογεῖται παρ’ αὐτῶν καὶ ὑποτίθεται αὐτοῖϲ ϲυντάξαι δέηϲιν περιέχουϲαν τὰ αἰτή- ματα αὐτῶν καὶ ἡνίκα καταξιωθῇ ὁ παῖϲ τοῦ θείcυ [*](8 αὐγοῦϲταν constanter 16 f. κατ’ αὐτούϲ πάρειϲαν 18f περὶ αὐτῶν 25 πληροῖν)

[*](f.224) βαπτίϲματοϲ, ἐ|⌊ξερχομ⌉ένου τῆϲ ἐκκληϲίαϲ ἐ⌊πιδοῦν⌉αι. τὴν δέηϲιν τῷ βαϲτά⌊ζο⌉ντι αὐτόν. κἀκεῖνον διετάξατο ἡ αὐγούϲτα τὸ τί μέλλει ποιεῖν. βαπτιϲθέντοϲ δὲ αὐτοῦ καὶ ἐξερχομένου τῆϲ ἐκκληϲίαϲ πεϲόντεϲ οἱ ἐπίϲκοποι προϲεκύνηϲαν τὸν μέγαν βαϲιλέα, τὸν νέον Θεοδόϲιον, καὶ ἀπέδωκαν τὴν δέηϲιν τῷ βαϲτάζοντι αὐτόν. ὃ δὲ λύϲαϲ ἀνέγνω μικρὸν καὶ λαβόμενοϲ τῇ χειρὶ τῆϲ κεφα- λῆϲ τοῦ παιδὸϲ ἐπέκλινεν αὐτὴν ἐπὶ πάντων καί φηϲιν· Ἐκέλευϲε τὸ κράτοϲ αὐτῶν γενέϲθαι τὴν ἱκεϲίαν. ἥντινα ἱκεϲίαν ἐν τῷ παλατίῳ ὑπαντήϲαϲα ἡ αὐγούϲτα καὶ ἀϲπα- ϲαμένη τὸ βρέφοϲ καὶ τὸν βαϲιλέα ἀναγνωϲθῆναι πε- ποίηκεν. καὶ ἔφη ὁ βαϲιλεύϲ· Βαρεῖα μὲν ἡ αἶτηϲιϲ, βαρυτέρα δὲ ἡ παραίτηϲιϲ, διότι καὶ πρώτη ἐϲτὶν ἡ κέλευϲιϲ τοῦ ἡμετέρου υἱοῦ. ἡ δὲ αὐγούϲτα Εὐδοξία λέγει· Καὶ πρώτη καὶ χάριν εὐϲεβείαϲ, καὶ μάλιϲτα ὑπὸ τοιούτου προϲχήματοϲ. ἐπινεύει τότε ὁ βαϲιλεὺϲ καὶ ἐκπέμπεται θεῖον γράμμα διὰ Γυνηγίου κόμητοϲ τοῦ κωνϲιϲτωρίου, ἀνδρὸϲ θερμοῦ περὶ τὴν πίϲτιν. καὶ κομί- ζεται ὁ μακάριοϲ Πορφύριοϲ παρὰ τῆϲ αὐγούϲτηϲ κεν- τηνάρια δύο χάριν κτίϲεωϲ τῆϲ ἐκκληϲίαϲ καὶ λόγῳ δαπάνηϲ ἀνὰ ἑκατὸν νομιϲμάτων. καὶ δὴ ληγατευθέντεϲ ὅ τε ἐπίϲκοποϲ καὶ ὁ μητροπολίτηϲ ἐκ τῶν δημοϲίων Παλαιϲτίνηϲ χρυϲίου ἀνὰ λιτρῶν εἴκοϲι, ϲυνταξάμενοι ἀπέπλευϲαν.

καὶ φθάϲαντεϲ τὴν Ῥόδον καὶ βουληθέντεϲ προϲκυ- νῆϲαι τὸν ὅϲιον Προκόπιον, ὁ ναύκληροϲ αἷρετικὸϲ ὤν οὐ ϲυνεχώρηϲεν. καὶ εὐπλοήϲαντεϲ ἐπὶ δύο ἡμέραϲ γίνε- ται κλύδων μέγαϲ, ὥϲτε ἑαυτοὺϲ ἀπογνῶναι, καὶ εὐχο- μένων αὐτῶν καὶ ἐτπ⌊ι⌉καλουμένων εἰϲ βοήθειαν τὴ⌊ν⌉ [*](18 κωνϲιϲταρίου 25 ρῶδον 28 ἑαυτοὺϲ ex ἑαυτοῦ, f ἑαυτῶν)

εὐχὴν τοῦ ἁγίου Προκοπίου τ⌊οῦ ἡ⌉ϲυχαϲτοῦ φαίνεται τῷ μακα⌊ρίῳ⌉ Πορφυρίῳ ὁ ὅϲιοϲ Προκ⌊όπιοϲ⌉ περὶ τὸν ὄρθρον λέγων· Τ|ὸν ναύ⌉κληρον κατηχήϲατε ⌊καὶ ϲφρα- γίϲατε, Ἀρειανὸϲ γάρ ἐϲτιν ⌊καὶ δι⌉ὰ τοῦτο οὐ ϲυνεχώ- ρηϲεν ὑ⌊μῖν ἐλ⌉θεῖν πρόϲ με. ἀλλὰ πο⌊ιήϲατε⌉ αὐτὸν ἀναθεματίϲαι Ἄ⌊ρειον καὶ⌉ τὴν κακοπιϲτίαν αὐτοῦ, ⌊καὶ εὐθέωϲ⌉ παύϲεται ἀφ’ ὑμῶν ὁ κλύ⌊δων. γνω⌉ρίζουϲι τοῦτο τῷ ναυκλήρ⌊ῳ, καὶ ἐξο⌉μολογεῖ καὶ ἀναθεματίζει Ἄρειον καὶ ἀναϲφραγιϲθεὶϲ καὶ κατηχηθεὶϲ μετέλαβε τῆϲ ἀχράντου κοινωνίαϲ. καὶ αὐτίκα ἐπαύθη ὁ κλύδων καὶ διὰ τεϲϲάρων ἡμερῶν καταλαβόντεϲ τὸν αιουμᾶν, ὑπήν- [*](f.224v) τηϲαν αὐτοῖϲ οἱ τῆϲ πόλεωϲ καὶ τῶν λοιπῶν μερῶν μετὰ ψαλμῳδίαϲ.