Declamatio 49

Libanius

Libanius, Declamatio 49, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

41. Ναί φησιν. ἠγανάκτεις γὰρ ὅτι μοι τὸν κλῆρον παντάπασι δεδωκὼς ἄμοιρόν σε κατ- έστησεν. ὠργιζόμην, εἰπέ μοι, πρὸς θεῶν, ἐφ’ οἶς ὑπὲρ [*](1 ἡ βούλησις M rubr Ma3 9 ἐπιχείρημα ἀπὸ αἰτίας B rubr) [*](16 τὰ εἰκότα τῶν ἀέ ἀρχῆς ἄχρι τέλους ἄχρι τέλους om M rubr) M rubr Ma3 18 ἡ λύσις κατὰ ἔνστασιν M m Ma3) [*](1 βουλόμενος Va sed λο in ras 4 litt m2 | οὕτως ἂν Μ Mor) [*](2 ὑπὲρ Β | ὑπὲρ γονέων post ἐριννύων HV | καὶ om HV ViMaClAth 3 αὐτῶ Vi | κατασκευάσαι HVCl κατ’ καταστῆσαι Ma sed γρ κατασκευάσασθαι suprascr m3 | καὶ om ViClAth 4 τὴν inserui e ViClAthBVa om HVMaM edd 5 καὶ (2) inser Va 2 | αὐτὸν ViB 6 οὐδὲ Ma 7 τὰ om Η 12 ταύτην Bcripsi ex HVViMaClAthVa ταύτῃ ΒΜ edd | ἡμῖν iuserui ex HVViMaClAthBVa om Μ edd | ἐπιβουλεύουσαν scripsi ex H VViMaCl ἐπιβουλεύσασαν Ath ἐπεβούλευσα BVaM edd | οὐδὲ πώποτε Η οὐδὲ πώποτε VMa sed in hoc πο inser m3, ClBVa edd | δικαίως ἀμύνασθαι] „interponi velim ἂν“ Re | ἀμύνεσθαι ὢ 15 ἂν inserui e BVaM om HVViMaClAth edd 18 μοι om HV | θεοῦ Μ)

672
ἐμοῦ βουλευσάμενος ἔπραξεν εἰδὼς τὴν ἐκείνου διά- νοιαν μεθ’ ἧς οὕτω περὶ τοῦ κλήρου βεβούλευτο καὶ κοινωνὸς τῆς σκέψεως καὶ μερίτης γεγενημένος;

ἐκεῖ- νος γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, συνεχῶς ταύτην ὁρῶν ἡμῖν ἐπιβουλεύουσαν καὶ παντελῶς ἀνελεῖν σπουδάζου- σαν δι’ οὐδὲν ἕτερον ἢ τὴν τῶν χρημάτων ἐπιθυμίαν ἔγνω συμφέρειν καὶ τὴν ἑαυτοῦ γνώμην ἡμῖν ἀνήνεγκε μηχανήσασθαί τι πρὸς τὴν ταύτης ἐπιθυμίαν δι’ οὗ παύσει μὲν αὐτὴν ἡμῖν ἐπιβουλεύουσαν, παύσει δὲ πανταχόθεν καθ’ ἡμῶν ῥᾳδίως μηχανωμένην.

λογι- ζόμενος οὖν συνοίσειν ἐνόμιζε τῆς πρὸς ἡμᾶς δυσμε- νείας ἀνελεῖν τὴν πρόφασιν καὶ μόνῃ τὸν κλῆρον κατα- λιπεῖν. οὕτω γὰρ ἕξειν ἑκάτερον καλῶς, καὶ τὸ πε- παῦσθαι ταύτην ἐπιβουλεύουσαν καὶ τὸ μὴ δοῦναι [*](RIV 755) βεβαίαν | ἤδη τὴν χάριν. ἐξεῖναι γὰρ αὐτῷ μετὰ ταῦτα τὰ γραφέντα πάλιν ἐπανορθώσασθαι. ταῦτα βου- λευσάμενος ὁ πατὴρ οὕτως ἔπραξε, ταῦτα διανοηθεὶς [*](3 cf. ad t. III 256, 11; IV 126, 15; 262, 20; V 64, 15) [*](3 ἐπιχείρημα ἀπὸ πράγματος B rubr) [*](1 ἐμοῦ Ath sed γρ ἐμῶν in marg | συμβουλευσάμενος Ma sed συμ antepos m3 2 βεβούλητο MaAthVaM Mor | καὶ om HVViMa sed in hoc inser m3, ClAth 3 μεριστὴς HVViMa sed in hoc γρ μερίτης in marg m 3, Cl | signum interrogationis posui ex HAth punctum reliqui libri edd 6 τὴν τῶν in- serui e libris om edd 7 εἰ τὸν βίον αὐτὴ καταλίποι post συμφέρειν edd delevi | αὐτοῦ Vi ἑαυτῆς Ath | ἡμῖν om BVa) [*](9 ἐπιβουλεύουσαν ἡμῖν MaCl | ἡμῖν om Β | καὶ post δὲ Ma) [*](10 καθ’ ἡμῶν ῥᾳδίως] ῥᾳδίως ἡμῖν Vi 12 καὶ om Οἶ’ inser Ma3 | τῶ ante μόνῃ Ma et in ras Cl2 | ἀπολιπεῖν Vi sed κάτα supra ἄπο m2 13 δὲ BVa | ἔξει Vi | καλῶς ἑκάτερον Η VVi | ἑκάτερα πεπαύσεσθαι HVVi 14 τὴν ante ἐπιβουλεύουσαν Vi 16 ἥδει 15 εἷναι Ath | ἐξῆν Ma | αὐτὰ Vi | μεταταῦτα V MaClBVaM edd 16 τὰ inser Va2)

673
ἄμοιρόν με τότε τοῦ κλήρου κατέστησε.

πῶς οὖν ἀγανακτεῖν εἰκὸς ἐφ’ οἶς ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας ἀσφαλείας ἐμηχανήσατο; πῶς δὲ· διὰ ταῦτα χαλεπῶς φέρειν ἃ τῆς περὶ ἡμᾶς εὐνοίας ἕνεκεν πράττειν ἐνόμιζε, καὶ ἐφ’ οἶς ἔδει τῆς ὑπερβαλλούσης κηδεμονίας μᾶλλον αὐτὸν ἢ πρότερον ἀγαπᾶν, ἐπὶ τούτοις ἀγανακτεῖν καὶ μέχρι τῶν ἀνηκέστων καὶ δεινοτάτων ἐκτείνειν τὴν ἀγανά- κτησιν;

εἰ δὲ καὶ μὴ ταῦτα φρονῶν ἔγραφεν, ἀλλ’ ὄντως ἀλλότριόν με καταστῆσαι τοῦ κλήρου βουλόμε- νος, οὐκ ἦν μοι λυσιτελέστερον ζῆν ἢ τεθνάναι καὶ δι’ αὐτὸ τοῦτο τὸν ἐμαυτοῦ πατέρα; περιόντος μὲν γὰρ ἐλπὶς ἦν καὶ μεταβολὴν γενέσθαι τῆς προαιρέσεως καὶ πρὸς τὴν φύσιν πάλιν ἐπανελθεῖν καὶ λῦσαι μὲν ἃ πρότερον ἀπατηθεὶς διεπράξατο, προτιμοτέραν δὲ ποιήσασθαι τῶν διαβολῶν τὴν ἀλήθειαν καὶ βελτίονι κρίσει τὴν μὴ προσήκουσαν διορθώσασθαι· τελευτή- σαντος δὲ παντελὴς μὲν ἀπώλεια, προσδοκία δὲ τῆς ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολῆς πανταχόθεν ἀνῄρητο μηδε- μιᾶς ἔτι λειπομένης ἐλπίδος. ἃ γὰρ εἰκὸς ἦν πράξειν, [*](14 Arist. eth. Nic. I 4 p. 1096 a 16. [Quintil.] decl. II § 15 p. 33, 33—14 ed. Lehn.) [*](8 λύσις (om (M m Ma3) κατὰ ἀντιπαράστασιν M m Ma3 Mor ἐργασία ἀπὸ τοῦ ἐναντίου B rubr 12 ἐνθύμημα ἀπὸ πράγμα- τος B rubr) [*](1 τότε om HV 3 διαταῦτα ViMaB 7 ἐκτίνειν Μ) [*](8 signum interrogationis posui punctum (colon Ath) libri edd I καὶ om M 9 ὄντος Vi | τοῦ κλήρου καταστῆσαι ViBVa | βουλόμενος scripsi ex HVViMaClAth cum lacobsio Lect βου- λευόμενος ΒΜ edd βουλευσάμενος Va 10 μοι om HV 11 διὰ Va sed ὰ in αὐτὸ corr m2 | προιόντος Vi sed περιόντος in marg m2 12 καὶ om MaVa 13 λῦσαι Ma sed γρ κω- λύσαι suprascr m3 λύσαι HAth κωλύσαι BVaM Mor 14 προτιμότερον Ath a 17 παντελὴς Vi sed πάντα in marg) [*](19 ἔτι om Vi | ὑπολειπομένης Vi sed ἔπι in marg m2)

674
εἰ περιῆν, ἀδύνατον ὑπάρχειν ἀπολωλότος.

ἵν οὖν αὐτὸς μὲν ἐκπέσω τοῦ κλήρου παντάπασι, ταύτῃ δὲ βεβαίαν τῆς τῶν ὑπαρχόντων περιουσίας τὴν κτῆσιν παρασκευάσω, τὸν πατέρα διεχρησάμην καὶ τοσαύτην μιαιφονίαν ἀνεδεξάμην; εἰ γὰρ τοὐναντίον ἀπροσδόκη- τον ἦν ζῶντος μὲν τὸν κλῆρον κομίσασθαι, τεθνεῶτος δὲ παραχρῆμα τὸ λαβεῖν πρόχειρον, πρὸς τοσοῦτον ἂν [*](RIV 756) ἦλθον ἀπανθρωπίας | ὧς χρημάτων ἕνεκεν φόνον ἐργάσασθαι καὶ τοῦτον πατρῷον; καὶ τῆς μὲν ἐμαυτοῦ σωτηρίας τὴν τοῦ πατρὸς προετίμησα, δι’ ἢν δὲ κιν- δυνεύειν προθύμως καὶ τεθνάναι δεῖν ὑπελάμβανον, ταύτην ἂν προηκάμην τὴν τοῦ κλήρου γεγενημένην ἡμῶν ἀλλοτρίωσιν αἰτιώμενος;

ἀγανακτεῖ δέ τις οὕτως ἐπὶ τοιούτοις ἐγκλήμασι καὶ μηδὲν ἀνήκεστον πεπονθὼς πρὸς τὴν τοῦ πατρὸς ἀναίρεσιν παροξύνε- ται; πολλά τις ἂν εἴποι πρὸς ἑαυτὸν πρίν τι τῶν δει- νῶν διαπράξασθαι, πλείω δ’ ἐμοὶ περιῆν τῶν ἄλλων λογιζομένῳ ῥᾳδίως φέρειν τὴν ἀγανάκτησιν.

νῦν [*](5 ἐργασία ἀπὸ ἐκ M m Ma3) τοῦ ἐναντίου HB rubr M m Ma3) [*](1 εἴπερ ἢν HV | ἴνα VaM edd 3 βεβαίαν Ma sed αν in ras m3 | γρ ἐργασία in marg Mor quod fuit scholion ad 1. 5 „vide num vocabula τῶν ὑπαρχόντων e scholio sint, quae idem dicant atque τῆς περιουσίας“ Re at cf. p. 677, 13 | κρί- σιν BVa et γρ in marg Ma3 4 καὶ — 5 ἀνεδεξάμην om Vi | ἐνεδεξάμην Ma 6 ἢν om Μ | κομίσασθαι Ma sed ο in ras m3 7 δὲ om Vi | πρόχειρον scripsi ex HV sed in hoc δῆλον supra χεῖρον m2, Μ πρόδηλον ViMa sed in hoc γρ πρόχειρον suprascr m3, ClAthBVa edd 10 τὴν omVi | προ- ετίμησα Vi sed προσετίμησα in marg m2 11 καὶ τεθνάναι προθύμως BVaM Mor 13 ἡμῖν Vi | δὲ τίς Vi 15 τοῦ inser Vi2 | ἀφαίρεσιν Vi sed ἀναίρεσιν in marg m2 16 πολλὰ τίς | εἴποι Va sed οι ras m2 εἴπη HV εἰπεῖν MaCl | αὑτὸν Vi | ἔχοι post ἑαυτὸν MaCl, ἔχει Vi sed οι supra ει m2) [*](17 δέ μοι HVMaClAth)

675
εἰς ἡμᾶς ὁ πατὴρ ἐξήμαρτεν, ἀλλ’ εὖ πεποίηκεν ἤδη πολλάκις. τῶν ὑπαρχόντων ἀμοίρους κατ- έστησεν, ἀλλὰ τῆς γενέσεως γέγονεν αἴτιος. τὰ μείζω δὲ τῶν καταδεεστέρων καὶ τὰ πλείω τῶν ἐλαττόνων καὶ τῶν ὕστερον γεγενημένων τὰ πρεσβύτερα τιμιώτερα. κἂν νῦν ὀργίζηται, προϊ- ὼν ἔσται φιλανθρωπότερος. ἐπὶ τοῦ παρόντος κεκίνηται, μικρὸν ὕστερον πατὴρ ὧν ἐπιγνώ- σεται.

ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια πρὸς ἐμαυτὸν ἔφην ἂν, εἰ δυσμεναίνων ἐτύγχανε καὶ μὴ τοῦ συμφέ- ροντος ἕνεκεν οὕτω βεβούλευτο. τὴν δὲ τῶν πεπραγ- μένων διάνοιαν ἀκριβῶς ἐπιστάμενος τίνα τῆς πρὸς ἐκεῖνον ὀργῆς εἶχον τὴν πρόφασιν;

χωρὶς δὲ τού- των οὐκ εὔηθες δοκεῖν μὲν ἀμύνεσθαι, πολλῷ δὲ δή- πουθεν ἐμαυτὸν ἀδικεῖν χαλεπώτερα, καὶ δι’ ὧν τις τιμωρίαν λαμβάνει, διὰ τούτων ἑαυτῷ βλάβην προσ- [*](10 cf. p. 692,4; 340,19. Dem. cor. p. 300,24) [*](13 ἐπιχείρημα ἀπὸ τῆς αἰτίας M m Ma3) [*](1 πρὸς Vi sed εἰς in marg m2 | ἐξήμαρτεν Cl sed ὲν corr m2 2 τῶν — κατέστησεν om HV | πεποίηκεν BVa sed in hoc κατέστησεν in marg m2 3 γεννήσεως HV | τὰ μείζω — 6 τιμιώτερα praemissis verbis ἐκ τῶν μελετῶν laudat auctor excerpt. Neapol. II C 32 fol. 284 v 9 ἑαυτὸν Ma sed ἑ in ἐμ corr m3, ClAth 10 δυσμενὴς HV δυσμενὴς ὢν Vi | μὴ Vi sed μὴν in marg m2 11 ἕνεκα Ma 12 τί Vi sed τίνα in marg m2 14 δήπουθεν ἐμαυτὸν ἀδικεῖν scripsi ex HVVi sed in hoc ἀδικεῖν ante ἐμαυτὸν, Ma sed in hoc δεινότερον post δήπουθεν inser m3, ClAth δήπου δεινότερον ἀδικεῖν ἐμαυ- τὸν BVa sed in hoc τερον ἀδικεῖν in ras minore m2, Μ edd) [*](15 χαλεπώτερον Vi sed α supra ον m2 | ἂν ante τις Μ edd delevi | τίς HViMaAth 16 τιμωρίας Vi | λαμβάνει scripsi ex HVViMa sed in hoc γρ ἐπάγει in marg m3, ClBVa ἐπάγει Ath sed γρ λαμβάνει in marg λαμβάνῃ Μ edd | διατούτων Ma ἑαυτ(??)ν Ath ἑαυτὸν Vi sed ἑαυτῶ in marg | βλάβην in marg Vi2)

676
ἄγειν ἀνήκεστον; τί γὰρ ἀνδροφόνου τῶν ὄντ’ ὢν ἀνοσιώ- τερον; ὅταν δὲ καὶ πατέρα τις διαχρήσηται καὶ τὸ δεινὸν ἐκεῖνο καὶ παρὰ πᾶσιν ἀπιστούμενον ἔργον [*](RIV 757) τολμήσῃ τις, Ἡράκλεις, τοῦ δυσσεβήματος. | οὐδὲ τὴν μίμησιν τοῦ τοιούτου δράματος ἐπὶ σκηνῆς ἰδεῖν εὖ φρονῶν ἄν τις ἀνάσχοιτο.

51. Πρὸς δὲ τούτοις κἀκεῖνο πρὸς ὑμᾶς εἰπεῖν βούλομαι. πολλὰ μὲν καὶ μεγάλα τῶν τοῦ βλέπειν ἐστερημένων τὰ δυστυχήματα, τὸ δὲ δὴ μέγιστον, αὐ- τοὶ μὲν οὐκ ἂν λάθοιέν τι διαπραττόμενοι, πάντες δὲ τούτοις ἀκινδύνως ἐπιβουλεύουσι. πῶς ἂν οὖν τὸν φόνον ἐτόλμησα δεδιὼς μή τις θεάσηται καὶ ταύτην μάλιστα συγκαθεύδουσαν φυλαττόμενος; πῶς δ’ ἂν αὐτὸν ἐκεῖνον ἐπέγνων ὅν ἀνελεῖν ἐσπούδαζον ὁ πάν- τὼς χειραγωγούμενος;

οὐχ οὕτω ταῦτ’ ἔχει. πόθεν; σὸν ὡς γυναικὸς καὶ ταύτης μητρυιᾶς τὸ δυσσέβημα προγόνῳ μὲν ἐπιβουλεύειν προῃρημένης, τοῦ δὲ κλή- [*](4 cf. t. V 540, 9; VI 597, 4 17 cf. p. 678, 17; 681, 3; 687, 16; 690,4; 691,5. Poll. III 27) [*](1 ἐνθύμημα ἀπὸ προσώπου B rubr 7 εἰσβολὴ τῆς (om Ma3) δυνάμεως M m Ma3 ἡ δύναμις ᾖ (ἦ α cod.) ὡς φεύγων κέχρηται λέγων Β 11 ἡ δύναμις M rubr Ma3 ἡ βούλησις ῃ ἠ cod.) ὡς κατήγορος κέχρηται ὁ πηρός Β 15 ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ (om Ma3) προσώπου τῆς μητρυιᾶς καὶ τῆς αἰτίας Mm Ma3) [*](2 καὶ om V | τίς HViMaAth 3 παρὰ inserui ex HVVi MaClAthBVa om Μ edd 4 τολμήσει ViCl | τίς HVi 6 ἂν om ViBVaM Mor 7 ἐκεῖνο Vi 8 τῶν Va sed ῶν in ras m2 | τοῦ om BVaM Mor 10 λάθοιεν τί Ma 11 οὖν ἂν MaCl I ἂν om HV | οὖν om Vi 13 δὲ V edd 14 πάν- τοσε HV πάντα Vi „fortasse voluit πανταχῆ“ Re 15 οὕτως Ath | ταῦτα AthBVa | ὅθεν Vi sed πόθεν in marg m2 16 γυναικὸς Ma sed ὸς in ras m3 | ταῦτα Η 17 προγόνων Ath προγόνοις ViVaM Mor | μὲν om Va | προειρημένης H)

677
ῥοῦ παντὸς ἐφιεμένης, δυσμενέστερον δὲ καὶ πρὸς τὸν ἄνδρα διακειμένης, ὅτι τοῦ παιδὸς ἑώρας κηδόμενον καὶ ἃς καθ’ ἡμῶν ἐκίνεις ἐπιβουλὰς ἀνονήτους παρα- σκευάζοντα καὶ φύλακα διαπαντὸς ἀήττητον καὶ γήρᾳ μὲν ἤδη κατειλημμένον, παιδοποιήσασθαι δὲ μηκέτι δυνάμενον.

ταῦτα σέ, πάτερ, κακῶς ἀπολώλεκεν, ἡ πολλὴ περὶ ἡμᾶς εὔνοια, τὸ τῆς κηδεμονίας ἡμῶν ἀνυ- πέρβλητον, ἡ τῆς γυναικὸς τῶν χρημάτων ἐπιθυμία δι’ ἢν καὶ πάλαι μὲν ἡμῖν ἐπεβούλευε, νῦν δὲ τὴν ἀνήκεστον ταύτην ἐπιβουλὴν ἀθρόως ἐπήνεγκε.

54. Καίτοι τί βουλομένη, φησίν, ἀπέκτεινα τοῦ κλήρου κυρία γενομένη; τὴν κτῆσιν τούτου βεβαιοτέραν καὶ ἀσφαλέστερον ἑλεῖν τὴν τῶν χρημάτων περιουσίαν καὶ μηδεμίαν ὕστερον τοῦ πατρὸς δεδιέναι μεταβολήν. ᾔδεις γάρ, ᾔδεις | τὴν ἐκείνου διά- [*](RIV 758) νοιαν καὶ τὴν περὶ ἡμᾶς εὔνοιαν ὅση τις ἦν ἀφ’ ὧν σοι πολλάκις ὑπὲρ ἡμῶν συνεβούλευεν, ἀφ’ ὧν θερα- πεύειν ἠξίου καὶ τοῦ μὲν ἐπιβουλεύειν ἀφίστασθαι, μητρὸς δὲ μᾶλλον ἢ μητρυιᾶς ἐπιδεικνύειν προαίρεσιν.

τούτοις τεκμηρίοις χρωμένη τὴν διαθήκην ὑπώ- [*](6 ἀποστροφή ΗΒ 11 ἡ ἑτέρα βούλησις M rubr Ma3 12 ἐπιχείρημα ἀπὸ τῆς αἰτίας M m Ma3) [*](1 καὶ om Μ 2 ἐώρας Ma sed ἃς in ras m3 ἑώρακας AthCl 3 ἡμᾶς Va sed ῶν supra ᾶς m2 5 καὶ ἀποστροφῇ ante κατειλημμένον ΒΜ edd, ἀποστροφῇ Va delevi ut e scholio sequenti ortum 6 ταὐτά σε Η 8 χρημάτων Vi sed χρηστῶν in marg m2 9 ἐν ἡμῖν in ras Va2 | ἡμῖν om Μ | ἐπεβούλευεν ἡμῖν Vi | ἐπεβούλευσε HV | νῦν δὲ] καὶ νῦν Vi 10 ἀθρόον Ath | ἐπήνεγκεν Ma 11 Καίτοι] καὶ Vi 12 γεγενημένη Η V 13 „post βεβαιοτέραν videtur deesse ποιεῖσθαι tibi facere scil. βουλομένη“ Re | καὶ om HVMaClAthBVa | ἀσφαλεστέραν Vi | „malim ἔχειν“ Re 14 μὴ δὲ μίαν Η μὴ μίαν Μ 17 περὶ Vi | συνεβούλευσεν HV 20 τούτου Vi | χρωμένης Vi)

678
πτευες, ὑπενόεις. σαφῶς ἐγίνωσκες τὸ περὶ τοῦ κλή- ρου τοῦ πατρὸς διανόημα. διὰ τοῦτο τὸν φόνον εἰργά- σω, διὰ τοῦτο τοὐμοῦ πατρὸς αὐτόχειρ ἐγένου βουλο- μένη μὲν ἀκίνητον διαμεῖναι τὴν περὶ τοῦ κλήρου προαίρεσιν, ὑποτεμνομένη δὲ τῷ θανάτῳ τὴν ἐπὶ τὸ βέλτιον ἐκείνου μεταβολὴν καὶ τὸν χρόνον παραιρου- μένη τῆς μεταγνώσεως.

οὐ γὰρ ἠγνόεις ὡς ζῶντος μὲν τοῦ πατρὸς τῷ μὲν δοκεῖν τὸν κλῆρον ἐκέκτησο, δεσπότης δὲ τῶν ἑαυτοῦ περιὼν ἐκεῖνος ἦν ἀληθέστε- ρος καὶ ὧς πρὸς τῷ πεπρωμένῳ τέλει τοῦ βίου γενό- μενος τῷ παιδὶ τὸν κλῆρον ἐάσει καλὸν ἅμα καὶ δί- καιον λογισάμενος, ἀναιρεθέντος δὲ φόβος μὲν οὐδεὶς μεταγνώσεως, τῶν δὲ χρημάτων ἡ κτῆσις βεβαιοτέρα καὶ λοιπὸν ὁ κλῆρος ἀκίνδυνος τοῦ δυνηθέντος ἂν ἀφελέσθαι πάλιν ἀνῃρημένου καὶ διὰ τῆς αὐτῆς πράξε- ως ὑπάρξει μὲν τυχεῖν ὧν ἐσπούδαζες, ὑπάρξει δὲ συμφοραῖς ἀνηκέστοις περιβαλεῖν τὸν πρόγονον ὀρφα- νόν, ἔρημον, τῶν ἀναγκαίων ἐνδεᾶ καταστήσασα.

57. Ῥᾳδίαν δὲ τὴν ἀναίρεσιν ἔσεσθαι τοῦ πατρὸς [*](16 ἡ δύναμις Β 19 ἡ ἑτέρα δύναμις ἤτοι ἡ τῆς μητρυιᾶς M rubr Ma3) [*](1 „aut ὑπενόεις delendum est, ut schol. vocabuli ὑπώπτευες, aut 60 servato sic est leg. ὑπώπτευες. ttim nova init sententia: ὑπενόεις, μᾶλλον δὲ σαφῶς ἐγίνωσκες“ Re 2 τοῦ om HV | et 3 διατοῦτο HViMaAthB 3 τοῦ ἐμοῦ MaCl 4 εἷναι Η V | περὶ — 5 προαίρεσιν in ras Va2 et in marg Va3 6 παρ- αιρουμένη Va sed αρ in ras m2 προίαιρουμένη Ma προ- αιρουμένη Οἶ’ προορωμένη Vi γρ περιαιρουμένη in marg Mor) [*](8 ἐκέκτητο Ath sed σο in marg 9 αὐτοῦ ΒVaM edd 11 καλὸν om AthBVaM πρέπον MaCl et γρ in marg Mor) [*](12 εἷναι καὶ πρέπον post λογισάμενος Μ 13 κτημάτων Vi 16 ἐσπούδαζεν V 18 καταστήσασθαι Vi sed σασα supra σασθαι m2 19 τοῦ πατρὸς τὴν ἀναίρεσιν ἔσεσθαι Vi sed τὴν ἀναίρεσιν ἔσεσθαι in marg m2, MaCl)

679
κατανοήσασα προχειρότερον ἐπὶ τὸν φόνον ἐχώρησεν. ὁ μὲν υἱός, ἔφη πρὸς ἑαυτήν, εὐνούστατος μὲν περὶ τὸν πατέρα καὶ πρόθυμος, τυφλὸς δὲ καὶ τοῦ φυλάξοντος μᾶλλον δεόμενος ἢ βοηθεῖν ἄλλῳ δυνάμενος. οὐδεὶς δ’ ἕτερος κωλύσει διαχρωμέ- νῆν, οὐδεὶς ἐπιβουλεύουσαν ἐκείνῳ φωράσει. νῦν μὲν οὐ καιρὸς ἔσται τῆς ἀναιρέσεως, καθεύ- δοντος δὲ ῥᾳδίως αὐτόχειρ γενέσθαι δυνήσο- μαι. |

κἂν τὸν φόνον ἐργάσωμαι, δια- [*](RIV 759) φεύξομαι καὶ τὸ ἔγκλημα. τίς μὲν γὰρ ἐγκαλέ- σεῖ, τίς δὲ ἑλκύσει προθύμως εἰς δικαστήριον; ἂν μὲν ἀλλότριος ᾖ, μάλιστα μὲν ὀκνήσει τὸν κίνδυνον, προελόμενος δὲ καὶ τῶν καθ’ ἡμᾶς μηδὲν ἀκριβῶς ἐπιστάμενος ἁλώσεται μάτην συκοφαντῶν· ἐὰν δὲ τὴν γραφὴν ὁ παῖς ἀναδἐ- ξηται, τὸν φόνον ἀντεγκαλέσω καὶ καταστήσω ῥᾳδίως εἰς κίνδυνον ἄπιστον μὲν ἔγκλημα παι- δὶ σπουδαίῳ πατρῷον φόνον ἐπάγουσα, πολλοῖς [*](16 Dem. Boeot. dot. p. 1012, 17) [*](1 ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ προσώπου M m Ma3 ἐπιχείρημα ἀπὸ προσώπου οἰκείου τῆς μητρυιᾶς Β 7 ἀπὸ τοῦ καιροῦ M m Ma3) [*](1 προχειρότατον HV 2 μὲν περὶ] περὶ Vi sed δὲ πρὸς 4 φυλάξαντος Cl sed α(2) in ο corr, AthM | ἢ — 5 δυνάμενος om Β 5 δὲ HV | διαχρωμένη Vi 6 ἐπι- βουλεύσασαν Vi | φωράσει Ma sed γρ καὶ φράσει in marg m3 φράσει Vi 7 οὐ scripsi e ViB ὁ reliqui libri sed οὐ supra ὁ Va, edd 8 γενέσθαι δυνήσομαι scripsi ex HWiMaClAth γενήσομαι BVaM edd 10 μὲν om Ma | γὰρ om Β | ἐγκα- λέσει scripsi ex HVViMaClAthVa καλέσει Β ἂν καλέσῃ Μ ἂν καλέσει edd sed γρ ἐγκαλέσῃ in marg Mor 11 τίς δὲ ἐλ- κύσει inserui ex HV om reliqui libri edd | τὸ ante δικαστήριον Vi 12 ᾖ Vi sed ἦν in marg m2 14 μηδὲν ἀκριβῶς scripsi ex HVViMaClAth ἀκριβῶς οὐδὲν VaM edd οὐδὲν Β 18 πατρῷον HVi)

680
δὲ δυναμένη πρὸς τὸν ἔλεγχον χρήσασθαι τεκ- μηρίοις. οἷς γὰρ αὐτὴ διεπραξάμην ἐπιβουλεύ- συσα, τούτοις κατὰ τοῦ παιδὸς χρήσομαι. καὶ διὰ τῶν αὐτῶν ὁμοῦ μὲν ἐκεῖνον ἔνοχον ἐπι- δείξομεν, ὁμοῦ δὲ τὴν δίκην διαφευξόμεθα.

59. Τούτων οὖν οὕτω βεβουλευμένων τὰ μὲν ἤδη κατ’ ὤρθωσε, τὰ δὲ προσθήσειν ὑπείληφε. φάρμακον γοῦν ἔχων ἐφωράθης, φησί, καὶ οἷς ἂν κατ’ αὐτῆς τις χρήσαιτο, ταῦτα καθ’ ἡμῶν προφέρειν οἴεται δεῖν. τὸ μὲν οὖν δεδέσθαι φάρμακον ἐν τοῖς ἱματίοις οὐκ ἂν ἀρνηθείην, ὅτι δ’ ἐκ ταύτης γέγονε τὸ σκευώρημα, πρόδηλον. ἡ μὲν γὰρ τοῦτο τῷ πατρὶ κατεμήνυσεν, ὁ δὲ παραχρῆμα τὴν ἐπιβουλὴν ὑπενόησε καὶ ὡς ἐρωτή- σαντος πόθεν εἴη τὸ φάρμακον ἐσιώπησα διὰ τούτου [*](14 [Quintil.] decl. II § 5 p. 24, 12) [*](8 τὰ εἰκότα τῶν ἀπ’ ἀρχῆς ἀπαρχῆς Ma3) ἄχρι τέλους M rubr Ma3 τὰ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἄχρι τέλους ἐξ ἀντιθέσεως Β 9 ἡ λύσις τῶν ἀπ’ ἀρχῆς ἄχρι τέλους ἐξ ἀντιθέσεως διὰ μεταθέσεως τῆς αἰτίας Β) [*](1 χρήσασθαι scripsi e MaClAth διαχρήσασθαι HV sed in hoc δία eras χρῆσθαι ViBVaM edd | τοῖς ante τεκμηρίοις inser Ma2 2 ἐπιβουλεύσασα Vi 3 χρήσομαι (sed ομ in ras m3) κατὰ τοῦ (sed τ in ras m3) παιδός Ma 4 ἐπιδείξομαι Ma ἐπιδείξομαι Cl ὑποδείξομεν BVa ἀποδείξω Vi sed ὑποδείξομεν in marg m2 5 φεύξομαι Vi sed διαφευξόμεθα in marg m2) [*](6 μὲν Vi sed οὖν in marg m2 | οὕτως HVViMaClAth 8 οὖν HV | κατ’ αὐτῆς ἄν τις Vi ἄν τις κατ’ αὐτῆς HVAth Re 9 προσφέρειν Ma sed σ eras 10 τὸ ante φάρμακον Μ) [*](11 ὅτι — 12 πρόδηλον praemissis verbis σκευώρημα ἡ ἐπι- βουλή Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. s. v. σκευωρῶ p. 164. 15 ed. Nauck | δὲ HVVi Lopad | ἐκ om HV | σκαιώρημα Ma sed ευ supra αἰ m3, Cl cf. p. 663,7; 664,10; 681,2 et 9; 683, 13; 686, 6; 687, 9 et 14; 691, 15 et ad p. 325, 15 12 δῆ- λον Lopad | τούτω Vi 13 τὴν om Η inser V2 | ἐπενόησε Vi MaClAth 14 διατούτου Β)

681
τὴν καθ’ ἡμῶν ἐπήρειαν ἐνδειξάμενος, συνῆκε τὸν τρόπον τοῦ σκευωρήματος καὶ τὴν ταύτης πονηρίαν εἰκότως ἐμίσησε τοιαῦτα κατὰ τοῦ προγόνου μηχανω- μένης.

τὴν γὰρ τυφλότητα τὴν ἐμὴν ἀφορμὴν αὐτάρκη πρὸς ἅπασαν ἐπιβουλὴν εὐτυχήσασα συνεχῶς ἐχρῆτο τούτῳ καθ’ ἡμῶν τῷ πλεονεκτήματι. καὶ τὸ φάρμακον ἐκεῖνο θοἰματίῳ τῷ ἐμῷ φέρουσα ἐγκατέ- δησε. | τίς γὰρ οὐκ ἂν λάθοι τυφλὸν πάντα κατ’ [*](RIV 760) αὐτοῦ σκευωρούμενος καὶ παρόντος πράττων ἃ βού- λοιτο καὶ μετὰ πλείστης ἀδείας τὰ χείρω προφανῶς μηχανώμενος;