Declamatio 38

Libanius

Libanius, Declamatio 38, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

τίνα οὖν ἄν τις μείζω μαρτυρίαν ἐν δικαστηρίῳ παράσχοιτο τοῦ καὶ τοὺς δικάζοντας πρὶν | εἰσελ- [*](RIV 557) θεῖν κατεψηφίσθαι τοῦ φεύγοντος; ὅταν οὖν τούτων οὕτως ἐχόντων ἐμὲ καλῇ συκοφάντην, καὶ ὑμᾶς μετ’ ἐμοῦ καλεῖ καὶ πάντας ὅσοι τὴν πόλιν οἰκοῦσι καὶ μετὰ τούτων τῶν τοσούτων τὴν θεόν. θεὸν γὰρ τὴν Φήμην εἶναι παρὰ τῶν σοφωτάτων μεμαθήκαμεν ποιη- [*](17 cf. ad p. 310, 3 et ad t. II 477, 2. Anth. Pal. X 89, 1 sq.) [*](3 ἐλέγχων ἀπαίτησις MMa2) [*](1 αὑτὸν La sed ‘e’ corr f αὐτὸν MaCl 2 καλῆς om Μ Mor 3 αὐτὸν — 6 τοσαύτας sub textu add Va2 4 αὐ- τοῦ scripsi e La ut coni Re αὐτὸν MMaClBVa edd 6 πο- λίτας — 8 εἰδότων supra textum add Va 2 8 περιέρχετε La sed αι supra ε(4) p | πεπραγμένα La 9 ἄνδρες La et γρ in marg Mor | δικασταί, ὡς MaCl sed in hoc ὡς inser m 3, Wolf Ferr Re qui adnot „ego maUem sic fuisse expressum ἴστε δὲ, ὦ δι- κασταὶ, ἃ πολλάκις ἀκηκόατε. πολλάκις γὰρ εἴρηται ἐν ὑμῖν“ at cf. p. 286, .5 10 πολλάκις μὲν εἴρηται om Ferr | ὧς ante πολ- λάκις(2) Mor Re | δὲ La sed αἰ aupra ἑ p, ClB 11 μείζω ἂν τις Μ | μείζονα Ma edd 12 rco Ferr et γρ in marg Mor τοῦ ante εἰσελθεῖν Mor Re | ἐλθεῖν Ferr 14 οὕτως ἐχόντων reposui e libris ἐχόντων οὕτως edd | καλῇ reposui e libris cum lacobsio Lect καλεῖ edd 15 καλεῖ La sed fjg suprascr p καλὴ Β 16 τῶν inserui e libris om edd 17 εἷναι τὴν φή- μὴν Μ | μεμαθήκαμεν scripsi e LaMa sed in hoc γρ ἀκηκόαμεν in marg m 2, ClBVa et γρ in marg Mor ἀκηκόαμεν Μ edd)

274
τῶν.

καὶ ταύτῃ πειθόμενοι τοὺς μὲν ἀμείνους, τοὺς δὲ χείρους ἡγούμεθα. καὶ ὁ μὲν προδότης, ὁ δὲ ἀνδρο- φόνος, ὁ δὲ τυμβωρύχος, ἕτερος ἕτερόν τι τῶν τοιούτων ἔδοξεν οὐχ ἑωρακότων μὲν ταῦτα τολμώμενα τῶν ταῦ- τὰ λεγόντων, τῇ φήμῃ δὲ ἀπιστεῖν οὐκ ἐχόντων, ἣν ἀνάγκη τὴν ἀρχὴν ἀπὸ τῶν πεπραγμένων λαμβάνειν. καὶ ταύτης γε τῆς θεοῦ τὰ μέγιστα ὁρῶ τὰς πόλεις ἀπολαυούσας, ἢ μηδὲ τὰ λίαν ἐν σκότῳ πραττόμενα λανθάνειν ἐᾷ πάντα εἰς φῶς ἄγουσα καὶ παραδιδοῦσα τοῖς ἀνθρώποις καὶ δηλοῦσα τοὺς πάντα μηχανωμέ- νους.

ἐμοὶ θεράποντας καὶ θεραπαίνας οὐκ ἔδωκεν ἡ Τύχη πράττουσα τὸ αὑτῆς, ἄλλοις γὰρ ἄλλα νέμει. νῦν μὲν οὖν οἰκέτας μάρτυρας καλεῖν οὐκ ἔχω, πῶς γὰρ τούς γε οὐκ ὄντας; καλῶ δὲ τὰς ὑμετέρας φωνὰς καὶ ἃ πέπυσθε τούτῳ πρὸς τὴν ἐμὴν πεπρᾶχθαι γυ- ναῖκα τὴν δυστυχῆ, τὴν ὑπὸ τῆς τούτου περιουσίας κατενεχθεῖσαν.

οὐδὲ γὰρ αὖ τοῦτ’ ἔστιν εἰπεῖν ὧς, [*](17 ἡ βούλησις καὶ ἡ δύναμις M rubr Ma2) [*](3 ἕτερος] ἑτέροις BVa | τῶν τοιούτων] τοιοῦτον BVa 4 τῶν ταῦτα λεγόντων om MaClBVa 5 ἀπιστεῖν Cl sed ι(1) ex ει et ν e σε corr m 3 | ἣν La sed in ras f et ν del p 7 τε LaClVa τὲ MaB | δὴ post γε edd delevi | τῆς La sed η in ras 2 litt n 8 μὴ δὲ Β | σκότει MaClVa 9 φῶ La 10 δηλοῦσα La sed η in ras n | ταῦτα Β | τοιαῦτα τολμῶντας (sed ας add s) καὶ post πάντα La 11 θεράποντας La sed ρ in ras f 12 τέχνη Wolf Ferr | αὐτῆς MLa sed ‘e’ corr M y La f αὐτῆς MaClBVa 13 οὖν Ma sed γρ γὰρ in marg m 2 γὰρ Μ sed γρ οὖν in marg m 14 γε om MaCl | δὲ om Μ MaClBVa 15 πρὸς τὴν ἐμὴν πεπρᾶχθαι reposui e libris πεπρᾶχθαι πρὸς τὴν ἐμὴν edd 17 αὖ Μ sed v corr y ἂν Mor sed γρ αὖ in marg, Re)

275
εἰ καὶ σφόδρα ἤρα, πείθειν γε οὐκ ἂν ἴσχυεν ἀργυρίου σπανίζων. τίς γὰρ ὑμῶν οὐκ οἶδε τὸν τούτου πλοῦ- τον μέγαν, τὸ χρυσίον, τὰς συνοικίας, τὰ ἀνδράποδα, τὰ βοσκήματα, τὴν γῆν, τοὺς καθ’ ἕκαστον μῆνα τό- κους; ἀνὴρ δὲ ὁ αὐτὸς ἐρῶν τε καὶ πλουτῶν ταχέως ἂν παραστήσαιτο γυναικὸς γνώμην. οὐδὲν γὰρ οὕτω δεινὸν τρέψασθαι σωφροσύνην ὧς τὸ δύνασθαι προΐε- σθαι. καὶ γὰρ ἂν τὴν πρώτην ἀποκρούσηται πεῖραν, ἕτερα ἦλθε πλείω καὶ πάλιν ἕτερα τοσαῦτα, καὶ ἡ καθ’ ἡμέραν προσθήκη πρὸ τῆς νίκης οὐχ ἵσταται.

τοῦ- τὸ, ὦ δικασταί, τοὺς προδότας ποιεῖ, τὸ μεγάλῃ τιμῇ τὰ πράγματα | τοὺς πολεμίους ὠνεῖσθαι, τοῦτο [*](RIV 558) πείθει τῶν πρὸς τὴν πατρίδα δικαίων ὀλιγωρεῖν, τοῦ- το τὰς πολλὰς εἰργάσατο μοιχείας. καί τινα ἤδη καὶ ζῶσαν ἐν ἀφθόνοις ἡ τοῦ πλείονος ἐπιθυμία καθείλ- κύσεν. εἰ δὲ καὶ πλουτοῦσα γυνὴ τὸ πλέον ἐθαύμασε, τί θαυμαστὸν τὴν τοῦ πένητος παθεῖν τι πρὸς χρυ- σίον;

καὶ ταῦτα οὐ συγγνώμην ἔχων ἐκείνῃ λέγω, [*](2 ἐπιχείρημα ἀπὸ τῆς αἰτίας M m Ma 2 14 ἐργασία ἀπὸ τοῦ μείζονος M m Ma 2 16 ἐνθύμημα Mm Ma2) [*](1 καὶ inser Va 2 | γε inserui e MMaClBVa om La sed in ras 5 litt, edd | οὐκ Μ sed οὐ in ras f 2 ὑμῶν om Cf inser Ma 2 | οἶδε Ma sed δε in ras m 2 3 μέγαν πλοῦτον Μ 5 ἀνὴρ — 6 γνώμην citat Planudes fol. 105 v, — 7 προίεσθαι floril. Neapolit. fol. 285 r, — 10 ἵσταται Macarius Chrysocephalus fol. 77 v b δὲ ὁ αὐτὸς om Macar 6 παραστῆσαι τὸ παρα- στήσαιτο corr La s | δεινὸν οὔτω MaClBVa 7 προἵεσθαι scripsi e La προιέναι MMaClBVa Neap Macar 9 ἑτέρα La ἑτέ- ραν ex ἕτερον corr Macar | πλείων La | πάλιν inserui e libris Macar om edd | ἑτέρα MLa | τοσαύτη La | καθημέραν Macar) [*](11 ἄνδρες La | τοὺς inserui e libris om edd 12 τοὺς πολεμίους τὰ πράγματα La 13 τῶν πρὸς τὴν πατρίδα πείθει MaCl 14 εἴργασται M εἴργαστο Ma sed γρ ἑἰργάσατο suprascr m2, ClBVa | καὶ om Μ 17 τί(2) LaMaB)

276
μὴ γὰρ ἔστω γυναικὶ μηδὲν τιμιώτερον ἀνδρός, ἀλλ’ ὅτι λόγον εἶχε τὴν οὐκ εὐποροῦσαν ἐκπλαγῆναι πρὸς τὰ πεμπόμενα χρήματα καὶ δεξαμένην ὧν ἐδεῖτο ὧν ὁ διδοὺς ἔχρῃζεν ἀντιδοῦναι. λέγω δὲ ταῦτα οὐ κατὰ πάσης γυναικὸς πένητος, ἔστι γάρ, ἔστιν εἶναι καὶ πε- νομένην ἀνάλωτον, ἀλλ’ ὅτι τῷ πλουτοῦντι βουλομένῳ τὰ τοιαῦτα ἀδικεῖν τὸ πολλὰ κεκτῆσθαι συμπράττειν πολλαχοῦ δύναται.

19. Ὄντων τοίνυν καὶ τούτων οὐ μικρῶν τεκμη- ῥίων τοῦ τοῦτον ἃ δοκεῖ πεποιηκέναι πολὺ μεῖζόν ἐστι τὸ ῥηθησόμενον. εἰ γὰρ αὖ μὴ μοιχὸς οὗτος ἦν, ὦ δικασταί, τί τῷ νόμῳ τῷ φύλακι τῶν γάμων ἐμάχετο; μᾶλλον δέ, εἰ μὴ μοιχὸς ἦν οὗτος, φθάσας ἂν ἐμὲ τοῦτον αὐτὸς ἐτίθει τὸν νόμον τούτῳ πρὸς τὴν φήμην [*](11 τὰ εἰκότα τῶν ἀπ’ ἀρχῆς ἄχρι τέλους ἃ συνιστᾷ Ma2) [*](3 πεμπόμενα La sed διδόμενα suprascr s | καὶ — 4 ἀντι- δοῦναι citat Planudes fol. 105 v | δεξαμένη Plan | ταῦτα ante ὧν La | ἐδεῖτο ὧν om Xa | ὁ inserui e libris om edd sed „malim ὁ διδούς“ Re 4 ἔχρηζεν libri Plan edd | ἀντεδίδου Plan 5 πένητος inser Ma 2 | ἔστιν Ma sed del m 2 | εἷναι om Μ 7 τὰ inserui e libris om edd | τὸ] τῶ τὰ Μ 9 Ὄντων — 13 φθάσας praemissis verbis ἐν τούτῳ τῷ στοχαστικῷ ζητήματι Φήμη — μοιχείας) γὰρ τὸν κατήγορον ὁ σοφιστὴς μελετῶν μετὰ τὴν δύναμιν τὸ κεφάλαιον τὰ ἀπ’ ἀρχῆς ἄχρι τέλους εἰσάγων κατασκευάζει τοῦτον τὸν τρόπον citat lo. Doxap. I. I. (cod. Vat. 2228 fol. 276; Paris. 2922 fol. 196) | καὶ om Μ Doxap 10 τοῦ τοῦτον scripsi e Doxap τούτων Va sed ω id ras m 2 et et ων suprascr m 2 et γρ ἐλεγχόντων τούτων in marg m 2 τοῦτον La sed in τούτων corr f ἐλεγχόντων τοῦτον δύνασθαι Μ ἐλεγχόν- των Β edd om MaCl 11 καὶ ante τὸ MLa edd sed delen- dum aut πολὺ καὶ μεῖζόν ἐστι τὸ ῥηθησόμενον scribendum coni Re | αὖ delendum censet lacobs Lect οὖν Va | ἦν οὗτος Μ ἦν om BVa ἐστίν Doxap 12 δικασταί scripsi e Μ sed inser y, MaClBVa Doxap ἄνδρες La edd | νόμων La 13 ἦν οὗ- τος scripai e MMaClBVa οὕτος ἦν La edd φθάσας οὕτος ἦν Doxap 14 τὴν in ras Va2)

277
ἀνταγωνιζόμενος καὶ φανερὸν ἅπασι ποιῶν ὅτι ἐγὼ μέντοι ὁ πονηρὸς καὶ κακῶς ἀκούων καὶ τῶν πολιτῶν τοὺς γεγαμηκότας ἀδικῶν τοιαῦτα ἐπὶ τοῖς μοιχοῖς νομοθετῶ. τίς οὐκ ἂν ἐπήνεσεν, ὦ δικασταί, τότε; τίς οὐκ ἂν ἠγάπησε; τίς οὐκ ἄν κατη- ράσατο τοῖς τολμῶσί τι ἀντιλέγειν; τίς οὐκ ἂν ἐθαύ- μασε τὸν λόγον;

ὁ δὲ τοσοῦτον ἀπέσχε τοῦ τοι- οῦτόν τι ποιεῖν ὥστε καὶ τὸν νομοθετοῦντα ἐμὲ πολἐ- μιον ἡγεῖτο κεκραγώς, ἀπειλῶν, συνάγων κατὰ τῶν γραμμάτων τοὺς οὐ καλῶς τῷ λέγειν χρωμένους. ὅτ’ οὖν ταῦτα ἐποίεις, τότε ἐμαρτύρεις μοιχεύειν. τί γὰρ ἴδει τὸν οὐδὲν ἑαυτῶ συνειδότα τοιοῦτον δεδοικέναι τὴν τιμωρίαν;

εἰ δὲ κατὰ τῶν ἱεροσύλων ἐτίθην νόμον, σὺ δὲ ἠγανάκτεις, οὐκ ἂν ἦν ὁμολογία τοῦτο τοῦ τὰ τῶν θεῶν ὑφῃρῆσθαι; | εἰ δὲ κατὰ τῶν [*](RIV 569) τὰ κοινὰ κλεπτόντων, σὺ δὲ ἤχθου, οὐκ ἂν ἐν τοῖς κεκλοφόσιν ἦσθα; εἰ δὲ κατὰ τῶν προδιδόντων, σὺ δ’ ἠναντιοῦ τῷ νόμῳ, οὐκ ἂν δῆλον ἐποίεις ὡς ἔξω βλέ- [*](18 Dem. cor. p. 332. 15) [*](13 ἐργασία ἀπὸ τῶν ὁμοίων Mm Ma2) [*](2 κακῶς reposui e libris sed ῶ ex οῖ corr Μ, ex ὁ Cl κακὸς edd 5 ἄνδρες La edd 6 τολμῶσί τι ἀντιλέγειν scripsi τολμῶσι τοιαῦτα λέγειν libri τολμῶσι τἀναντία λέγειν edd | ἐθαύμασε] λοιδορίαν ἐκάλεσε La 7 καὶ ἐκύρου ante τὸν Μ Β et inser Ma 2 Va 2, edd delevi | τοιαῦτα La sed αυ in ras f) [*](11 ταῦτ’ La 12 uvtaLa sed ‘e’ corr f | τι ante edd delevi 13 ἐτίθην Μ sed η ex ου corr, Va sed θην in ras m 2 ἐτίθειν La ἐτίθει τις MaCl cf. p. 304, 7 14 δ’ La 15 ὑφαιρεῖσθαι LaMa sed in hoc κλέψαι suprascr m 2, Cl | καὶ ante κατὰ Μ 16 τὰ om Μ | δὲ reposui e libris cum Sinteni δὴ edd sed γρ δὲ in marg Mor 17 κεκλοπόσιν Ferr Mor sed in hoc γρ κεκλοφόσιν in marg | εἰ La sed ex ἡ corr f et s | προδιδόντων scripsi e LaMa sed in hoc γρ προδοτῶν in msLig m 2, ClBVa προδοτῶν Μ edd | δὲ MaClB 18 ἠναντιοῦ Μ sed ίου ex ἰοῦ corr y, La sed ίου in ιοῦ corr s)

278
πεις; οὐκοῦν καὶ νῦν τῷ τοῖς κατὰ τῶν μοιχῶν γρα- φομένοις ἀντιτετάχθαι τὸ κατὰ σαυτοῦ ταῦτα γεγράφθαι ὁμολογεῖς; δεινὸν δέ, εἰ τὸ μὲν τοῖς μοιχοῖς πολεμεῖν σωφροσύνης εἶναι σημεῖον, τὸ δὲ βοηθεῖν μὴ τοῦ μοι- χεύειν δόξει τεκμήριον.

22. Οἶδα τοίνυν ὅτι τὴν μὲν φήμην φθονούντων ἔργον εἶναι φήσει. φθονεῖσθαι γάρ ἐστιν εἰκὸς τοὺς εὐποροῦντας ὑπὸ τῶν πενομένων. δεῖ γὰρ ἡμᾶς, ὡς ἔοικεν, ὦ δικασταί, μὴ τἄλλα μόνον, ἀλλὰ κἀν τοῖς δικαστηρίοις ὑβρίζεσθαι. τί γὰρ ἄν τις μεῖζον ἀκούσαι κακὸν ἢ εἰ τοῖς ἑτέρων τις αὐτὸν ἀγαθοῖς ἀποπνίγε- σθαι λέγοι; ἡμεῖς δὲ ἡμῖν μὲν αὐτοῖς καὶ παισὶ τἀ- γαθὰ παρὰ τῶν θεῶν αἰτοῦμεν, συμφορὰν δὲ ἡμετέραν τὴν ἑτέρων εὐτυχίαν οὐδέποτε ἐκρίναμεν.