Declamatio 23

Libanius

Libanius, Declamatio 23, Libanii Opera, Vol 6, Declamationes XIII-XXX, Teubner, Foerster, 1911

τί δὲ ἐκ τῶν ἐμῶν ἤ ἄλλου τινὸς ῥήτορος λόγων χρηστὸν περιγίνεται; | ἀνα- [*](RIV 293) βάντες ὁπόταν τύχωσιν, ὑμῖν ἐπετίμησαν, τοὺς προ- γόνους ἐπῄνεσαν. ἄραντες ὑμᾶς καὶ φυσήσαντες κατέ- βησαν, ὁπότε τὰ βέλτιστα καὶ μὴ δωροδοκήσαντες ἤ πρὸς ἔχθραν ἢ χάριν εἰπόντες τι καὶ μεῖζον κακὸν εἰργάσαντο. ταῦτα οἱ ῥήτορες, ὑγιὲς δὲ ἢ χρηστὸν οὐδέν. τοῦ δὲ βουλεύσασθαι τὰ δέοντα ἕνεκεν τίς ἡ πολλὴ χρεία τῶν ῥητόρων; ὁ γὰρ δῆμος αὐτὸς ἄριστα τούτου τυγχάνει.

τῷ δὲ οὐ μέτεστι τοῦ δύνασθαι λέγειν Ἀθηναίων, ἴως ἂν ἦ καλόν, ἀλλ’ οὐκ ἀρχὴ [*](2 cf. t. V 21, 15 6 Plat. Gorg. p. 515 E 10 Aeschin. Ctes. § 229 p. 86, 28 14 cf. t. V 69, 15) [*](1 ὑμῶν VaBPar 5 οὐδ’ VaBPar 7 μὲν post δειλοὶ Par 10 αὐλῶν scripsi auctore Iacobsio Rev 5 coll Aeschin. 1. 1. αὐλὸν libri edd Ι αὐτῶν scripsi ex HVVaPar αὐτὸν Ρ et γρ in marg Mor αὐτοὺς BMa edd | τἄλλ’ scripsi e VaB Par τἆλλ’ HVP τἆλλα Ma τἄλλα edd 11 δ’ H 12 πε- ριγίγνεται MaP edd 15 μέγιστα VaBPar | ἤ] οἱ HV 16 τί HVaB 17 ὑγιὲς in ras Ma2 a 18 τοῦ δὲ scripsi tore Iacobsio App Pors 326 Lect 107 Rev 5 οὐδὲ libri edd Ι „fortasse ἕνεκεν ἡ sine puncto interiecto et sine τις aut alias leg. ἕνεκεν ἐστί τις ἡ πολλή“ Re 20 τῷ] τὸ VaBParMa τοῦ] τὸ Par 21 ἀθηναίοις VaBPar Ι ἂν om Par)

392
ἐργολαβίας καὶ τέχνη; τίς οὐ ῥήτωρ Ἀθηναῖος; τοὺς δὲ λέγοντας αὐτοὺς οὐχ ὑμεῖς παιδοτριβοῦντες καὶ προσιέμενοι ποιεῖτε; τί βλαβερώτερον καὶ πονηρότερον ἂν εἴη ῥητόρων τῇ πόλει; οὐ γὰρ καὶ ὑμεῖς πρῴην οὕτως ἔγνωτε ἐκδόντες τὸν εἶναι δοκοῦντα κορυφαῖον αὐτῶν καὶ ῥίψαντες ἀφ’ αὑτῶν ἄσμενοι; ὥσθ’ ὅστις ῥήτωρ πολιτεύεται, κακόνους οὗτος ὢν τῶν κοινῶν ἐφίεται καὶ τῆς ὑμετέρας κρίσεως οὐ συνίησιν. ἧς ἤδη καὶ τοῖς ἄλλοις ῥήτορσιν αἰσθομένοις καιρὸς ἦν παύ- σασθαι πολὺν χρόνον ὑμᾶς ἠνωχληκόσιν.

31. Εἰ δέ τις οὐχ οὕτω ταῦτα ἔχειν ὑπολαμβάνει, ὅτι καὶ χρήσιμον καὶ καλὸν ὁ δυνάμενος λέγειν καὶ πολιτευόμενος τῇ πόλει, τοῦτ’ αὐτὸ φαίνῃ καὶ πείθῃ λέγων. ἀλλὰ δὴ καὶ ταύτης ὑμᾶς τῆς πείρας ἱκανῶς παρ’ ἐμοῦ σχεῖν φημι ἐγώ. γέγονα παρ’ ὑμῖν καὶ ἐπὶ τῆς πολιτείας ἀγαθός, ἡνίκα ταύτης ἠνείχεσθε, μακρῷ χρόνῳ. διαναπαύειν δὲ εἰκὸς καὶ τοὺς πολιτευομένους ἐν τῷ μέρει, καθάπερ τοὺς λειτουργοῦντας καὶ εἰσφέ- [*](1 Isocr. Phil. p. 87c 13 sq. cf. t. IV 144,5R 17 Plat. polit. p. 257 C) [*](1 καὶ τέχνη; τίς scripsi καὶ τέχνη τίς. HVaB καὶ τέχνη τις. VParMaP edd ἡ τέχνη; τίς Iacobs Add 192 Lect 107 Rev 5 | οὐ] ἢ V et Mon | Ἀθηναῖος scripsi cum Iacobsio ἀθηναἰους libri edd 2 αὐτὰς Par Ι καὶ om Ma 3 signum interrogationis posui cum Iacobsio punctum HVBParMa edd, comma VaP Ι τι Par sed μοι suprascr | καὶ πονηρότερον om Par 4 πρώην HVaP 5 οὕτως om Ma Ι ἐκδόντες — 7 ῥή- τωρ] ἐκ ῥητόρων; V et Mon 6 αὐτὴ Par Ι ἀφ’ αὐτῶν scripsi ex Η ἀπ’ αὐτῶν VaBParMaP edd 8 οὐ συνίησιν om Ma) [*](9 αἰσθανομένοις Ma 10 ἡμᾶς Ρ et γρ in marg Mor 12 λέγειν om Ma 13 αὐτὸ φαίνῃ scripsi αὐτὸ φαίνεται libri edd αὐτὸ φαίνει Iacobs Rev 5 ἀποφαίνεται Cobet Coll 289 Ι πείθῃ scripsi πείθει libri edd 14 δεῖ HVMa | τῆς πείρας ὑμᾶς ΗV Re 17 διαπαύειν V | δὲ scripsi e VVaB Par | καὶ ΗΜαΡ edd)

393
ροντας καὶ στρατευομένους, οὓς οὐκ ἀεὶ διαπονεῖτε, ἀλλ’ εἰσενεγκών τις εἶτα ἐπανεπαύσατο λειτουργήσας καὶ οὐκ ἔτι ταῦτα παρ’ ὑμῶν ἀπαιτεῖται. στρατευσά- μενός τις τἀς ἐφ’ ἡλικίας στρατείας | ἀφεῖται [*](RIV 294) τοῦ λοιποῦ τῶν καταλόγων.

οὕτω δὴ δεῖ καὶ τοὺς συμβούλους καὶ ῥήτορας εἰπόντας <καὶ> νους ἱκανῶς εἶτα ἀνιέναι. εἴρηται, γέγραπται, πεπρέ- σβευται, νενομοθέτηται, δεδημηγόρηται, πεπολίτευται, εἰσενήνεκται. μέχρι τίνος ταῦτά με δεῖ ποιεῖν; ὤφελον μὲν γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὸν Ἰσοκράτους ἢ τὸν Ἰσαίου, τῶν διδασκάλων τῶν ἐμῶν, ἤ τινος ἄλλου τῶν μακαρίων σοφιστῶν ἄνωθεν ἑλέσθαι βίον, ἕν ἐν ἡσυ- χίᾳ καὶ γαλήνῃ καὶ τὸν ἔμπροσθεν ἐβίουν χρόνον ἐπ’ ἐμαυτοῦ φιλοσοφῶν καὶ τὸν δῆμον φυσιογνωμονῶν ὡς πρᾶγμά ἐστιν ἀσταθμητότατον ἁπάντων, ἐοικὸς θαλάττῃ, φύσει ἄστατον, ὑπὸ πάντων τῶν ἐμπιπτόν- τῶν πνευμάτων ὑποκινούμενον. ἐπειδὴ δὲ ἑτέρως με [*](1 Luc. Anach 18 10 cf. Lib. vit. Deni. p. 3, 5. Plut. Dem. 5. [Plut.] vit. X or. p. 844 a. Philostr. vit. soph. I 17. Schaefer Demosth. I 309 2 sq. 15 Dem. fals. leg. ’ξ 136 p. 383,5. Dio Chrys. 1. 1 p. 065 R. App. b. c. III 20. Poet. com. fr. IV 615 M. Iacobi Ind. com. dict. p. CCCXXXI. Lyr. fr. adesp. t. III p. 694 ed. Bergk4) [*](2 εἰσενεγκόντες Ρ sed ε (4) in ι corr m3 | εἶτ’ ἀνεπαύσατο Cobet Coll 289 3 οὐκέτι VaB | στρατευσάμενος τίς VaBPar) [*](4 ἡλικίαν Η Mor | στρατειὰς Ρ sed ι supra ει m3 στρατιὰς Mor) [*](5 δὴ om Par 6 καὶ inserui om libri edd 9 εἰσενή- νεγκται Ρ sed γ’ inser | με ταῦτα VaB | (??)φελον Β ὄφελον Η MaP cf. p. 414, 17; 430,4 13 καὶ(2) om VaBPar Ι τῶν Ρ 14 δῆμον scripsi coll Dem. 1. 1. ut coni Re et Cobetus Coll 290 βίον libri edd 15 πρᾶγμά — 17 ὑποκινούμενον citat prae- missis verbis ὁ βίος Macarius fol 82v (de titulo vide p. 374, 1) Ι ἐοικὼς Η 16 θαλάσσῃ VaBPar Ι ἀσύστατον VaBPar 17 κινούμενον HV Re | δὲ om HMa Mor | ἕτερός HV)

394
εἴτε δαίμων εἴτε ποινή τις εἰς ταῦτα παρήγαγεν, οὐδὲ ἔδεισα τὸν Πλάτωνος φόβον, ἀλλ’ ἀποχρώντως ἐν ὑμῖν ἐπολιτευσάμην, γεγήρακα, πεπόνηκα.

ὦ βῆμα καὶ πόνοι καὶ πλάναι καὶ δρόμοι καὶ μακραὶ φροντίδες καὶ Ἀρκαδία καὶ Βοιωτία καὶ Θετταλία καὶ Πύλαι καὶ φυλακαὶ τῆς Ἑλλάδος, ἐφ’ οἶς ἐκ νέου μέχρι τῆς παρ- ούσης ἡλικίας τεταλαιπωρήκαμεν. τί οὖν ἀδικῶ, πρὸς τῶν θεῶν, εἰ τὸν ὀλίγον τοῦτον καὶ λοιπὸν χρόνον κατ’ ἐμαυτὸν βιῶναι βούλομαι; οὐδὲ Χάρης ἀεὶ στρα- τηγεῖ οὐδὲ Διοπείθης ἀεὶ ἐπιπλεῖ οὐδὲ Μενέλαος <ἀεὶ> ἱππαρχεῖ, ἀλλὰ ταῦτα ἐκ διαδοχῆς. καὶ πολιτείαν οὕτως ἔχειν ἄξιον. καὶ γὰρ εἰ μὲν λειτουργίᾳ τινὶ τὸ πρᾶγμα ἔοικεν, οὐκ ἀεὶ τὸν αὐτὸν ἐπιτρίβειν ἐπιεικές ἐστιν· εἰ δὲ τιμὴ καὶ δυναστεία, δίκαιον ὥσπερ ἐν ταῖς ἀρχαῖς ἄλλους ἄλλοις ὑπεξιέναι τοῦ [*](RIV 295) πάντας | ἐν κύκλῳ ταύτης ἀπολαῦσαι τῆς πλεονε- ξίας.

εἰκότως ἂν οὖν ὁμοίως ὧς τοῖς κωμικοῖς καὶ τραγικοῖς ποιηταῖς παραιτησαμένοις καὶ μὴ βουλομέ- νοις ἐπιδείξασθαι χορὸν ἀφίετε, καὶ ἐμοὶ συγχωρή- [*](2 Plat. rep. V p. 473 C 5 Dem. Megal. p. 202 sq. 9 Dem. Chers. p. 97, 13 sq. 10 Dem. Phil. I § 27 p. 47,21 15 Dem. p. 775, 26) [*](2 ἀποχρῶν τῶν Mor | ἐν ὑμῖν om VaBPar 5 θετταλία καὶ Βοιωτία Ma 9 χάρις HV Ι αἰεὶ V 11 ἀεὶ inserui om libri edd Ι ἐπιπ· Va sed ἱππαρχεῖ suprascr | ταῦτα om V) [*](14 μὴ ante δυναστεία HVP edd delevi 15 ἂλλους Β ὑπεξιέναι scripsi coll. Dem. 1. 1. auctore Re ἐπεξιέναι libri edd) [*](17 οὖν ἂν Ma | ὡς inserui Mus. Rhen. XXXII 95 om libri edd 18 ὧς post ποιηταῖς libri edd sed ,,delendum videtur" Re delevi in οἷς mutandum censuerunt Iacobsius Add 339 Lect 407 Rev 5 et Cobetus Coll 290 19 ἐπιδείξασθαι scripsi coll t. III 354, 21 auctore Cobeto δέξασθαι libri edd διδάξασθαι coni Iacobs | χορὸν scripsi auctore Re cum Iacobsio et Cobeto χρόνον libri edd cf. Bast Greg. Cor. p. 849 Ι ἐφίετε Iacobs συγχωρήσαιτε scripsi cum Cobeto συγχωρήσατε libri edd)

395
σαιτε τὴν ἡσυχίαν ἄγειν, καὶ ταῦτα ἐπὶ ὑπογυίῳ πόνῳ, τῷ μακρῷ καὶ μεγάλῳ δράματι. καὶ γὰρ ἀεὶ καὶ τοῦ- τον ἔστιν ἔμοιγε δικαίως εἰπεῖν πρὸς ὑμᾶς τὸν λόγον, ὧς εἰ μὲν ἀνόητον ἢ ἄχρηστον ἢ κακοῦργον ἢ βλαβε- ρὰν πολιτείαν ἐπολιτευσάμην, ἱκανῶς ὑμῖν τῆς ἐμῆς <εἴτε> ἀγνοίας εἴτε βλάβης εἴθ’ ὅπως ἔχει καὶ οὐχ ἀφέστηκα χρόνον λυπῶ τοῦτον, ἀλλ’ ὃν ἐπολιτευόμην ἠδίκουν· εἰ δὲ δικαίαν καὶ συμφέρουσαν ἐκείνην ἐπε- δειξάμην, ἱκανῶς μου τῆς σπουδῆς ἀπελαύσατε.

πρὸς δὲ τούτοις οὐχ ἑνὸς ἐχόμενος τρόπου, ὥσπερ οἱ πρὸ ἐμοῦ πεπολιτευμένοι, πρόθυμον ἐπὶ τούτου μόνου παρ- έσχον ὑμῖν ἐμαυτόν, λέγων μέν, οὐ γράφων δέ, γράφων μέν, οὐ πρεσβεύων δέ, ἴν εἴ τι σφαλείητέ που, εἰς τὰ λοιπὰ ὧν μὴ μετάσχοιμι ποιοίμην τὴν ἀναφορὰν καὶ ἐπ’ ἐκείνων τῶν μερῶν τῆς πολιτείας Ι λέγων [*](RIV 296) αἰτιῴμην, ἀλλὰ διὰ πάσης ἐξήτασμαι τῆς πολιτείας, γράφων, πρεσβεύων, ἅπερ οὖν] δή με καὶ σαφῶς ἀπολώλεκεν.

ἀλλ’ οὖν οὐδέν ἐστιν ἀργὸν καὶ [*](1 Isocr. Plat. p. 299e; Call. p. 376 E) [*](1 ὑπὸ Ma ὑπογυίῳ scripsi ὑπογύῳ MaP et γρ in marg Mor et coni Cobetus ὑπογείῳ HVVaBPar edd cf. t. V 136, 3 | πόνῳ scripsi auctore Cobeto τόπῳ libri edd 2 τοῦτο Πα 3 δίκαιον Ma 4 ἀνόητον scripsi e VVaBPar, ut coni Re ἀνόνητον ΗΜαΡ edd 5 ἱκανῶς — 7 ἐπολιτευόμην om ΗV) [*](6 εἴτε inserui om libri edd | εἷθ’ Par 7 ,,fort. λυπῶ τοσοῦτον, ὅσον ἂν, ὃν ἐπολιτευόμην Re 10 ἐχόμενος Ma sed ς e ν corr m 2 ἐχομένου Ρ Mor Ι γρ πρὸς in rnarg Mor 11 πολιτευόμενοι HV | ὑμῖν ἐπὶ τούτου μόνου παρέσχον HV 12 ἢ ante γράφων(2) HV Re 14 κοινὰ VaBPar 16 nfort. καὶ τοὺς ἐπ’ ἐκείνων τῶν μερῶν τῆς πολιτείας (scil. τεταγμένους) αἰτιῴμην. nam λέγων, quamquam locum tueri utique potest, con- venientius tamen paulo post inter πολιτείας et γράφων legatur" Re Ι ἀπ’ BMa | ἡμερῶν Ρ sed ἡ del m 3 16 ᾐτιώμην VaB Par 17 οὖν cancellavi νῦν coni Re)

396
ἀπείρατον τῆς πολιτείας μοι μέρος ἢ εἶδος, ὥστε τι καὶ τούτων ὠφελεῖν μὴ δυνάμενος ἢ οὐ πεφυκὼς πρὸς αὐτὰ δικαίως ἂν δοκοίην πάντα ἀπολώλεκέν αἰ τῷ δή- μῳ. μεστὸν γὰρ τὸ Μητρῷον τῶν ἐμῶν ψηφισμάτων καὶ νόμων, μεστοὶ δὲ οἱ λιμένες τῶν τριηράρχων καὶ νεῶν, πλήρης δὲ ἡ τῆς Ἀθηνᾶς ἀκρόπολις τῶν ἐμῶν στεφάνων οἷς ὑμᾶς ἐστεφάνωσαν ἐκ τῆς ἐμῆς πολιτείας οἱ σύμμαχοι.

ἡ δὲ Ἑλλὰς καὶ <ἡ> βάρβαρος ἀποστόλων μου καὶ τῶν πρεσβειῶν καὶ τῶν πράξεων ἤδη γέμει. τί γὰρ ἔστιν ὑπὲρ ὑμῶν ὅ ἐμοὶ μὴ λέλε- κται, τί δ’ ὃ μὴ γέγραπται δι’ ὑμᾶς; εἰς Ἀρκαδίαν ἔδει δραμεῖν. ἔδραμον. εἰς Θήβας πρεσβεῦσαι. πε- πρέσβευται. τοῖς ἐπὶ Θρᾴκης Ἕλλησι βοηθῆσαι. γέ- γραφα. ῥύεσθαι τοὺς ἐν Χερρονήσῳ. λέλεκται. σῶσαι Βυζάντιον καὶ Πέρινθον. εἴργασμαι. Ἀμφίπολιν ἀπαι- τῆσαι καὶ τὴν Ἁλόνησον. <ἀπῄτησα>. συμμάχους [*](4 cf. p. 284,6; 336,4 8 Dem. Phil. III p. 118,7 12 Dem. cor. p. 298, 13 sq. 13 Dem. fals. leg. p. 347, 6 et 16) [*](14 sq. cf. p. 277, 13 sq. 15 Dem. fals. leg. p. 420, 27) [*](1 εἰδὼς MaP sed in hoc γρ εἶδος suprascr m 2, et γρ in marg Mor ,,fortasse μέρος ὧς εἰδὼς, ὅτι κἂν τούτῳ ὠφελεῖν (sc. ὑμᾶς) μὴ δυνάμενος, ἢ μὴ πεφυκὼς πρὸς αὐτό" Re | ὥστε τι scripsi ὡς ἔτι libri edd 2 τούτων scripsi ex HVVaBPar τοῦτο MaP edd | ὠφελεῖν scripsi ut coni Re ὀφείλειν libri edd 3 εἰκότως Par Ι ἂν Ρ sed μέντ’ ἂν in marg m 2, Mor sed γρ μὲν τ’ ἂν in marg Ι δοκείην HV 5 τριηραρχῶν HV VaBPar cf. p. 252, 6; t. III 286, 13 „num τριηρῶν? verum potest vulgata quoque sensum bonum reddere" Re τριηραρχιῶν Iacobs Add 263 Lect 107 Rev 5 7 ὓς HVVaParP 8 ἡ inserui auctore Re coll. Dem. 1. 1. om libri edd | καὶ ante τῶν VaB) [*](9 ἀποστολῶν Β | πρεσβείων HVMa 13 πεπρέσβευμαι Par ἐπρέσβευται Ma Ι θράκην Ρ Mor 14 λύεσθαι HV | χερον- νήσω HV χερονήσῳ VaB | λέλυνται coni Mor 15 πείρινθον HVPar κόρινθον Va 16 Ἁλόνησον scripsi e VaB ἀλόνησον Par ἀλλόννησον HV ἀλονῆσον MaP edd cf. p. 400,9 et 415, 10 ἀπῄτησα inserui et punctum post συστῆσαι posui om libri)

397
’σαι. μέχρι Λευκαδίων καὶ Κερκυραίων καὶ Πελοπον- νησίων ἀφικόμην #x003E; ἴως αὐτοῦ βασιλέως. Θετταλίας εἰπεῖν, ὑπὲρ Εὐβοίας, ὑπὲρ Φωκέων καὶ τῆς παρόδου καὶ Πυλῶν, οὐ δίκαια μὲν οὐδ’ ὑγιαί- νοντος ἀνθρώπου, | ἀλλὰ πολλῆς ἀπονοίας ἐχό- "[*](RIV 297) μένα. βεβόηται δὲ καὶ ταῦτα ἐν ὑμῖν. ἀλλ’ Ἑλλησ- πόντῳ φυλακὴν ἐπιστῆσαι καὶ προνοῆσαι ἐμπορίων καὶ τῆς σιτοπομπίας. πεπραγμάτευται καὶ ταῦτά μοι. ἀλλ’ ὑπὲρ τῶν πρὸς βασιλέα διελθεῖν, μνημονεῦσαι περὶ συντάξεως ἢ πόρων. πάντα ταῦτα διελήλυθα. περὶ τῆς εἰρήνης. ἴστε. περὶ τῶν ἐν ἀμφικτύοσι δογ- μάτων. ἠκούσατε. περὶ τῶν ἐπὶ Θρᾴκης βασιλέων, ἀλλ’ ὑπὲρ τῶν ἐν Χερρονήσῳ πραγμάτων, ἀλλὰ τῶν νήσων, ἀλλὰ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῆς συντελείας. λέλεκται, γέγραπται, πεπολίτευται περὶ γῆς, περὶ θαλάσσης. [*](1 Dem. cor. p. 306, 13 sq. 4 Dem. Phil. III p. 119, 14. Isocr. paneg. p. 59 d 5 Dem. p. 779,29 sq. 8 cf. ad p. 258,3) [*](12 Dem. 01. I p. 13, 1 edd sed ,,sic malim distingui: συμμάχους συστῆσαι; respondet μέχρι Λευκαδίων — ἀφικόμην, ἴως αὐτοῦ βασιλέως (scil. ἀφικό- μηνγ)" Re) [*](1 πελοπονησίων Va cf. p. 415, 11 interpunctionem post Πελοποννησίων delevi 2 καὶ inserui om libri edd 3 Θετ- ταλίας scripsi e VaB coll p. 394, 5 θεσσαλίας ParMaP edd θαλασσίας HV 4 οὐχ Ma 6 βεβόηται scripsi coll t. V 520, 6 auctoribus Re et Koenio Greg. Cor. p. 283 βεβοήθηται libri edd | δὲ om Ma 7 ἐμπορίων scripsi ex βεβοήθηται ἐμποριῶν MaP edd 9 τῆς Mor sed γῆς vel τῆς πρεσβείας coni | πρὸς om HVaBPar | βασιλέων VaBPar 10 ταῦτα πάντα BMa 11 τῆς om Ρ Mor Ι ἴσθε VaPar | ἀμφικτυόσι Η et ex ἀμφικτύοσι corr Ρ ἀμφικτύονι Ma 12 ἐπὶ Θρᾴ- κης βασιλέων scripsi ut coni Re coll p. 396,13 ἀπὸ θρά- κης· περὶ βασιλέως (βασιλέων VaB) libri edd 13 χεροννήσω HV χερονήσῳ VaBPar cf. p. 415, 11 | πραγμάτων scripsi e Β ut coni Re γραμμάτων HVVaParMaP edd | περὶ ante τῶν VaBPar Ι τῶν inser Ma 2 14 περὶ ante τῶν Par 15 θα- λάττης Β)
398

ἐμοὶ μὲν ὅλην δοκῶ συντετελεκέναι τὴν πολιτείαν καὶ μηδένα ἔχειν καινὸν λόγον εἰπεῖν. ἔτι δὲ εἰ κἀ- κεῖνα πολιτείας ἦν μέρη ἃ τοῦ λέγειν μὲν καὶ γράφειν ἐκτός ἐστιν, ἐπιλαμπρύνει δὲ τὸν δημαγωγὸν καὶ τὴν εὔνοιαν αὐτοῦ δείκνυσιν, ἑστιάσεις, κρεανομίαι, δια- νομαί, χορηγίαι, τριηραρχίαι, συνεκδόσεις θυγατέρων, αἰχμαλώτων λύσεις, καὶ ταῦτ’ οὐδενὸς ἧττον τῶν με- τρίων ἐπεδειξάμην.

39. Ἐχέτω δὴ τέλος καὶ καθάπερ ἀνθρώπου βίος θανάτῳ παύεται, τὸν αὐτόν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τρό- [*](RIV 298) πον καὶ τὸ τῆς πολιτείας τῆς | ἐμῆς πέρας ὡρίσθω τῷ τῆς ἐκδόσεως ψηφίσματι. ἢ πάντων ἀναισχυντότα- τος ἂν γενοίμην εἰς τοὺς κατεψηφισμένους παριὼν ἔτι καὶ τολμῶν ἀποβλέπειν εἰς τὸ τοῦ δήμου πρόσω- πον ὥσπερ μανδραγόραν πεπωκὼς καὶ πολὺν ἐπὶ τοῖς γεγενημένοις ὕπνον κεκοιμημένος.

ἐγὼ δὲ τὰ ἄλλα μὲν ἑτέρου χείρων τις ὑμῖν ἐγενόμην ἴσως, ἐκεῖνο δὲ οὐκ ἄν με ἀφέλοιτό τις τὸ τῆς τοῦ δήμου ψυχῆς συν- ιέναι. ἔγνων μεμισημένος, κατεγνωσμένος. οὐ γὰρ ἐπαι- [*](5 cf. p. 376, 13 | Luc. Prom. s. Cauc. 5 6 cf. p. 363, 7. Dem. cor. p. 316,4. Luc. Dem. § 45 15 cf. p. 304, 1. Dem. Phil. IV p. 133,1. Io. Doxap. schol. in Hermog. id. I 84 ed. Walz rhet. gr. VI 253, 19 sq. Luc. Dem. § 36 18 Dem. p. 1396, 11) [*](1 συντετελεκέναι (sed ελεκέναι in ras Β, συντετσαλκέναι Par) τὴν πολιτείαν δοκῶ VaBPar 2 κενὸν HParP sed in hoc καινὸν in marg m 3 5 ἔννοιαν Va 10 παύεται scripsi e VaBParMa πέπαυται HVP edd 11 ὡρίσθω Ma sed ὥρι’ in ras 6 litt m 2 12 ἀναισθητότατος Ma 13 εἴην Ma sed γρ γενοίμην in marg | εἰ ΒΜαΡ Mor 16 τ’ ἄλλα BPar ἄλλα Va 17 τίς HVaParP | ,,aut ὑμῖν accipiendum erit pro πρὸς ὑμᾶς aut leg. ἐν ὑμῖν“ Re 18 τῆς om HV | ψυχῆς scripsi auctore Weiskio Hyp II 48 τύχης libri edd 19 ,,id est διὰ τοῦ κατεγνῶσθαι uel ἐκ τοῦ κατ’. ἔγνων ὅτι παρ’ ὑμῶν μεμίσημαι. alias malim legi ἔγνων μεμισημένος, ἔγνων κατεγνω- σμένος" Re Ι οὐδὲ Par)

399
νοῦντές γέ <με> ὑμεῖς οὐδὲ φιλοῦντες ἐξεδώκατε Φιλίππῳ, οὐδὲ ὅτι χρηστὸς ἦν σύμβουλος, ἀπωλλύμην, ἀλλ’ ὅτι περίεργος, ἄκαιρος, θρασὺς καὶ τοὺς προγό- νους κακοήθως ἐπαινῶν, ὅτι πόλεμον ποιῶν, ὅτι τὴν ἡσυχίαν ἄγειν οὐκ ἐῶν, ὅτι τῇ μὲν εἰρήνῃ καὶ τοῖς καλοῖς περὶ ταύτης δόγμασιν ἠναντιούμην, στάσεως δὲ ἦν καὶ κινδύνων καὶ πολέμων ὑπόθεσις, ὅτι τῶν ἄλλων εὐφημούντων καὶ ἐκ τῶν ὑμετέρων ὑμᾶς ἑστιώντων καὶ παρεχόντων ὑμῖν οἴκοι καθῆσθαι κελευόντων μηδὲ ἄλλῳ τῳ τῶν Ἑλλήνων βοηθεῖν, ὅστις μὴ πρότερον ὑμῖν βεβοήθηκε, τὰ τρόπαια δὲ καὶ τὰς ναυμαχίας κελευόντων χαίρειν ἐᾶν καὶ λήρους καὶ μύθους εἶναι λεγόντων ἐλύπουν ἐγὼ καὶ παρεῖχον πράγματα κατα- βοῶν τοῦ δήμου ἐξέστητε, Ι λέγων, 00 ἄνδρες [*](RIV 299) Ἀθηναῖοι, τῆς τάξεως ἐφ’ ἧς ὑμᾶς οἶ πρόγονοι κατέλιπον καὶ τὴν Δολόπων καὶ Θετταλῶν τάξιν ἀντὶ τῆς Ἀθηναίων μετειλήφατε ἀρχὴν καὶ δυναστείαν συγκατακτώμενοι τοῖς βαρβά- ροις καὶ παρέχοντες ἁρπάζειν, περικόπτειν, [*](3 cf. p. 279,18; 349,6 9 cf. p. 350,8 12 cf. Dem. p. 36, 18; 1219,14 14 cf. ad p. 349, 6; 303,16 16 cf. p. 252, 1 sq. Dem. cor. § 63 p. 246, 2 17 cf. t. V 106, 8) [*](1 με inserui om libri edd 2 ἀπολλύμην VaBPar 4 ἐπαινῶ Ma 6 καλοῖς scripsi e VaBPar cum Iacobsio Add 210 Rev 5 καλῶς HVMaP edd | „fort. δόξασίν“ Re | ἐναντιού- μην HV 7 ἦν om VaBPar Ι πολέμων καὶ κινδύνων VaBPar) [*](8 ἐτιώντων Ρ αἰτιώντων Mor sed αἰτούντων coui 9 μὴ δὲ HVaBParP 10 τῶ HV τῶ; Ρ Ι βοηθεῖν — 11 τρόπαια om MaP Mor βοηθεῖσθαι VaBPar 11 ναῦς Ma 12 λό- γους Par 13 καὶ ὀχλήσεις post πράγματα Ma | καταβοῶ Mor) [*](14 ἄνδρες om Β 15 ἦς Ρ sed η ex οι corr m 3 17 ἀθήνας Par ἀθηνᾶς Β 18 συνκατακτώμενοι ParMaP Mor συγκατακτώμενον Va)
400
τοιχωρυχεῖν, ἀκρωτηριάζειν τὸ σῶμα τῆς Ἑλ- λάδος.

41. Εἰκότως τοίνυν ἐξεδόθην. δικαίως Φίλιππος Ὄλυνθον ἐλάμβανε καὶ δύο καὶ τριάκοντα ἐξ ἀνθρώ- πων ἀνῄρει πόλεις. τί οὖν ὑμῖν ἔμελε τῶν εἴσω Πυ- λῶν; πῶς δὲ οὐ περιεργία περὶ ὧν Εὐθυκράτης καὶ Λασθένης συνεχώρουν ὄντες Ὀλύνθιοι, περὶ τούτων ἀγανακτεῖν ἐμέ; Ἀμφίπολις ἀπώλλυτο, ἀλλ’ Ὠρωπὸς ἀντεδίδοτο. Ἁλόνησον ἐδίδου, ἐγὼ δὲ ὁ μικρόψυχος ἐκέλευον ἀποδιδόναι. τοιγαροῦν ᾐσθόμην οἷόν ἐστι τὸ πολεμεῖν περὶ συλλαβῶν. Χερρόνησον κατέθει, οὐ γὰρ ἐκείνῳ μᾶλλον προσῆκεν. ἔκσπονδος ἐγένετο Κερσο- βλέπτης. ὑπὲρ τῶν Θρᾳκῶν οὖν ἔδει ταλαιπωρεῖν Ἀθηναίους. <ᾕρει> Σέρριον καὶ Δορίσκον καὶ τῆνόν καὶ Γάνος καὶ Γανίδα χώραν. εἶθ’ ὑπὲρ τού- [*](4 Dem. Phil. III § 26 p, 117, 20 5 cf. p. 197, 6 6 cf. ad t. III 464, 169 8 Aeschin. Ctes. § 83. Paus. I 31, 4. schol. Dem. p. 259, 10. Schaefer Demosth. III 1, 27 2 9 Lib. hyp. ad Dem. or. Hal. p. 75,9 sq. 11 cf. t. II 267,10 12 cf. p. 203,16. Dem. Chers. p. 105,15; fals. leg. p. 395,25. Aeschin. Ctes. §74) [*](14 cf. p. 304,8. Dem. Phil. III p. 114,14; IV p. 133,15; cor. § 27 p. 234,12. Aeschin. Ctes. § 82 15 Aeschin. Ctes. § 82) [*](1 τοιχορυχεῖν Par sed οιχο in ras 4 ἐλάμβανεν Ρ edd) [*](5 ἀνῆρε Ρ Mor Ι ἡμῖν Ρ | ἔμελε scripsi ut coni Re ἔμελλε libri edd | τῶν scripsi e Ma coll p. 197, 6 τοῖς HVVaBParP edd) [*](6 οὐ] ἡ Par | περίεργα VaB 9 ἀλλόννησον HV ἀλόνησον ex ἄλλον νῆσον corr P 3 ἀλόνησος Ma cf. p. 396, 16 | ὁ ex οὐ corr P 3 11 χερόννησον HV χερόνησον Β 12 ἐκεῖνο Par Ι προσῆκεν scripsi auctore Re προσήκει libri edd Ι Κερσοβλέπτης scripsi ex HVaParMaP κερσοβλέπης V χερσοβλέπτης Β edd) [*](14 ἀθηναίοις VaBPar | ᾕρει inserui coll Dem. 11. 11. om libri edd | Σέρριον scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) ex HVVaB Par σέριον ΜaP edd | δωρίσκον HVVaBPar Ι Μυρτηνὸν scripsi μύρτινον HVVaBParP edd μύρτινον Ma 15 Γάνος scripsi e VaBPar γάδος HVP edd γνάθος Ma | Γανίδα scripsi coll Aeschin. l. l. σανίδα libri edd | εἴθ’ Par)

401
τῶν ὧν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ἴσμεν ἐξανιστάμεθα.

Λαο- μέδοντα μὲν ἔλαβεν, ἀλλ’ ἀφῆκε. γεγόνασιν ἐν Ἤλιδι σφαγαί, ἀλλ’ οὐκ Ἀθήνησιν. ἀνῄρηκε Φωκέας. Ὀνο- μάρχῳ δεῖ μέλειν, Φαΰλλῳ μέλειν. ἀπὸ τριῶν ἢ τετ- τάρων ἡμερῶν ἀφέστηκε τῆς Ἀττικῆς. Ἐλάτειαν κατεί- ληφεν, ἀλλ’ οὐ Πάνακτον οὐδὲ Δεκέλειαν οὐδὲ Οἰνόην. τὴν ἱερὰν ἐκ Μαραθῶνος τριήρη λαβὼν ᾤχετο. μηδε- μίαν οὖν τριήρη Φίλιππος λάβῃ. | Μεγάροις ἐπι- "[*](RIV 300) χειρεῖ. ἄξιοι Μεγαρεῖς ἀπολωλέναι. Βυζάντιον πολιορ- κεῖ. ἄξιοι πάντα παθεῖν Βυζάντιοι.

43. Ἀλλ’ οὐκ εἴων οὐδ’ ἐπέτρεπον τὴν ἡσυχίαν ἄγειν οὔθ’ ὑμῖν οὔτε τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι. τοιγαροῦν ὅσων μὲν δυσχερῶν ἀπελαύσατε ἐκ τῆς ἐμῆς πολιτείας, [*](1 Dem. cor. p. 249, 14 et 251,3 2 Dem. Phil. IV p. 133,29) [*](3 Dem fals. leg. p. 443,27 4 Dem. Aristocr. p. 661,11) [*](5 cf. ad p. 281, 3 6 Dem. fals. leg. p. 446, 3. Thuc. V 3, 4 | Thuc. II 18 sq. 7 cf. ad p. 209, 9. 302, 15 sq. Dem. Phil. I p. 50,1 8 Dem. cor. p. 248,13; Phil. III p. 118,6; IV p. 133, 24 9 Dem. cor. p. 248, 17) [*](2 ἔλαβον VaPar | ἀφῆκεν BMa 4 μέλλειν (1 et 2) HVa BParP | Φαύλλῳ scripsi (Mus. Rhen. XXXII 90) coll Dem. 11. 11. cum Meursio opp. II p. 1187 E et Cobeto Coll 290 φαττάλω Η V φατάλω VaBParMaP edd sed „imo vero Φαλαίκῳ“ Re „Latet Phalaeci aut certe phaylli “ Wesseling ad Diod. Sic. XVI 38 (t. II p. 111) | τετάρρων Ma τετάρτων Mor 5 τῶν ante ἡμερῶν Ρ | κατείληφε Ma edd 6 τὴν Οἰνόην τὴν ParP οἰόνην· τὴν HV οἰνόμην τὴν VaB οἰνοὴν τὴν Ma edd sed „post Οἰνόην addendum videtur οὐδὲ τὴν neque triremem sacram e Marathone abduxit“ Re 7 μὴ δὲ HVaP 8 μεγάροις VaPar 9 ἄξιον HVVaB | μεγάροις VaPar | ἀπολλωλέναι HV ἀπολωλεκέναι VaPar 10 ἄξιον HV 11 οὐδὲ Va | ἐπέτρεπον Par sed τ in π corr m 2 12 οὔτε VaBPar 13 δυσνρῶς Ρ et γρ in marg Mor | ἀπε- λαύσατε scripsi e Ma ut coni Re ἀπηλαύσατε reliqui libri edd cf. ad t. III 375, 4)

402
τί χρὴ καὶ λέγειν, εἰσφέροντες, ἐξιόντες, ἐμβαίνοντες; ἐγὼ δὲ αὐτὸς ἔμελλον τῆς πάνυ ταύτης πολυπραγμο- σύνης δώσειν δίκην. οὐ γὰρ ἐξοστρακισθεὶς ἐξέπεσον ὧς Ἀριστείδης, οὐδὲ ἐδέθην ὡς Μιλτιάδης, οὐδὲ ἐζη- μιώθην ὡς Περικλῆς, οὐδὲ ἐδιώχθην ὧς Ἀλκιβιάδης, οὐδὲ ἑάλων ὡς Θεμιστοκλῆς, οὐδὲ ἔφυγον ὡς Καλλί- στρατος. ἀτυχήματα μὲν ἄλλοτε ἄλλα συμβέβηκε τοῖς πρὸ ἐμοῦ πεπολιτευμένοις. ὧν οὐδὲν ἀγνοῶ, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ πολλὰ ἑωρακότες ναυάγια τῶν παραπλεόντων εἰς τὰς ἠιόνας ἐκβεβρασμένα καὶ τοὺς λιμένας ἐξ ὧν ἀνάγεσθαι δεήσει τολμῶσι πλεῖν ὅμως, οὕτω κἀγὼ τὰ τῶν πολιτευομένων εἰδὼς πταίσματα ἄρας ἀφῆκα ἐμαυτὸν εἰς τὴν τῆς πολιτείας θάλατταν. ἀλλ’ ἐξεδόθην δυστυχὴς βοῶν τὸν Σόλωνα καὶ μαρτυρόμενος τοὺς νόμους καὶ καλῶν τοὺς θεοὺς εἰς τὴν ἀκρόπολιν βλέ- πων. παρεδόθην τοῖς ἥκουσιν ἐκ Μακεδονίας κατ- [*](1 cf. p. 301, 20. Dem. 01. II p. 21,25 4 Arist. rep. Ath. 22, 7. Plut. Arist. 7 | cf. t. V 508 sq. 5 cf. ad p. 126, 3; 171,8 | Thuc. VI 61, 4 6 cf. p. 171, 14. [Dem.] p. 1221, 18 sq. 10 cf. t. IV 639, 5 R. Her. VII 188, 2; 190) [*](1 καὶ inserui ex HVPar, ut inserendum coni e Mon Ia- cobs Lect 107 Anth Pal III 296 om VaBMaP edd 2 αὐτοὺς Par αὖτις coni Re ὡς οὐ Iacobs Lect 107 Rev 5 | ἤμελλον Par μέλλων coni Iacobs 4 ἐδεήθην ΗΜαΡ Mor ἐδόθην VaPar 5 οὐδὲ ἐδιώχθην om VaBPar | ὡς ἀλκιβιάδης post θεμιστοκλῆς HVP sed in hoc postea antepos 6 οὐδὲ — Θε- μιστοκλῆς om VaBPar | ἠλώμην Re 7 ἀτυχήματά μοι Ma Mor | ἄλλα scripsi auctore Re κακὰ libri edd 8 πολιτευο- μένοις V (et Mon) πολιτευσαμένοις Par 10 τῶν ante εἰς Ma Ρ Mor | μονὰς HVVaBParMa Mor ναῦς in μονὰς corr Ρ corr Wesseling Diod. Sic. t. I p. 696 Re Iacobs Lect 108 Anth Pal III 286 | ἐκβεβρασμένων Ρ Mor 11 οὕτως HV | τὰ om Ma 12 πολιτευομένων scripsi ex HVVaBParMa προπε- πολιτευμένων P edd | ἐφῆκα Ρ Mor 13 θάλασσαν VBaP edd) [*](14 μαρτυρούμενος HVVaPar 15 καὶ οὐ V 16 κατα- σχεθεὶς Mor „mallem καταραχθεὶς“ Re at cf. p. 404, 18)
403
ἀχθεὶς ἀπὸ τοῦ βήματος. | ἐφ’ οἶς ὁ μὲν δῆμος [*](RIV 301) οὐκ ἐνεκαλύψατο, ἐγὼ δὲ καταδὺς ᾠχόμην.

44. Ὑμᾶς μὲν οὖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πάντων ἕνεκεν ἐπαινῶ, καὶ τοῦ τὴν ἀξίαν θέσθαι ψῆφον περὶ τῶν ἐμοὶ πεπολιτευμένων καὶ τοῦ τὸν καιρὸν συνιέν- τὰς εἶξαι καὶ παραχωρῆσαι τῷ διὰ πάντων ὑμῶν κρείττονι, ἒτι δὲ <τοῦ> τῷ χάριτος καὶ τιμῆς σης ἀξίῳ δι’ ἀρετὴν καὶ φιλανθρωπίαν ὄντι μηδὲν ἀντειπεῖν, ἐγὼ δὲ ἀμαθέστατος ἄν τις εἴην ἐμαυτὸν καὶ νῦν ἀγνοῶν. τοῖς ἀτίμοις οὐκ ἔξεστι λέγειν. τίς οὖν ἀτιμότερος τοῦ κατεψηφισμένου, τοῦ τοῖς αἰτήσα- σιν ἐκδεδομένου; τοῖς δούλοις οὐκ ἔστι μετουσία πολιτείας. ἀλλὰ τοῦ Φιλίππου δοῦλός εἰμι. καὶ δοῦ- λος μὲν ὢν οὐκ αἰσχύνομαι μεγάλου δεσπότου πόλεις μεγάλας ὁμοδούλους ἔχων καὶ μετ’ ἐθνῶν ὅλων ὑπο- κύπτων δεσπότῃ, μετὰ Χαλκιδέων, μετὰ Ὀλυνθίων, μετὰ Θηβαίων, μετὰ Θετταλῶν καὶ ἔτι κρειττόνων, ὁμόδουλός εἰμι τῆς Ἑλλάδος, ἀλλ’ ὅμως τῶν ὑμετέρων νόμων ὥσπερ ἐνυπνίων μνημονεύω.

τὸν οὖν ἀτι- μότερον Πιτταλάκου καὶ Μακεδόνι κεχαρισμένον δε- [*](20 cf. t. IV 1124, 35 R. Lib. hypoth. Dem. p. 334, 6. Aeschin. Tim. § 54 sq. Dem. fals. leg. § 245 p. 417, 21) [*](1 βωμοῦ coni Mor 2 ἀνεκαλύψατο Ρ Mor 4 περὶ om HV 5 τῶν Ρ sed e τὰ corr m 2 | τὸν καιρὸν scripsi ex HV VaBParMa τῶν καιρῶν Ρ edd | συνέντας Ρ Mor 6 δι’ ὑμῶν ἀπάντων Ma 7 ἔστι Ρ Mor | δὲ inser Ma 2 | τοῦ in- serui om libri edd sed καὶ inserendum coni Re | τῆς ante χάριτος HV 8 πάσης καὶ τιμῆς Par | ἀξίω πάσης VaB | ἁπάσης om Ma | ἀρετὴν Ρ sed ἢν ex ῆς corr m 2 | φιλανθρωπίαν Ρ sed αν in ras m 2 13 ἀλλὰ scripsi ἀλλὰ καὶ libri edd sed „post πολιτείας deesse videtur ἐγὼ δὲ οὐ μόνον τῆς τύχην Re ἀλλ’ ἐγὼ Iacobs Lect 108 Rev 5 14 ὢν om VaB 15 μεγά- λας πόλεις Ma | εὐθύνων HV | ὑποκύπτω Ρ Mor 18 ὅπως Par 19 ἀντίμορον Η ἀτίμορον V)

404
σπότῃ πῶς τολμᾶν δεῖ δημηγορεῖν; ὑμεῖς οὐδὲ τοὺς [*](RIV 302) ὀφείλοντας τῷ δημοσίῳ | λέγειν ἐᾶτε, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς ἀποσχοινίσαντες σιωπᾶν κελεύετε καὶ στηλι- τεύετε. ἐγὼ δὲ ἐστηλίτευμαι μὲν οὐ μόνον ἐν τοῖς ὑμετέροις ψηφίσμασιν, ἀλλὰ καὶ τῇ παρὰ πᾶσι δόξῃ, τοῖς κἀμὲ καὶ τὸν Ἀθηναίων δῆμον εἰδόσιν, ὀφείλω δὲ ὑμῖν ὄφλημα οὐχ οἷον Ἀριστογείτων οὐδὲ ἄλλος τῶν ἐγγεγραμμένων, ἀλλὰ δεσμὰ καὶ τραύματα καὶ τὰς ἐσχάτας αἰκίας τοῦ σώματος αἵτινές εἰσι καὶ θανάτου βαρύτεραι. ταῦτα γάρ ἐστι καὶ τὰ τοιαῦτα ἃ πεισό- μενος μὲν ἐξεδόθην ὑφ’ ὑμῶν, οὐ παθὼν δὲ παρὰ τὰς πάντων ἐλπίδας, ἀλλ’ ἀφεθεὶς ὀφείλοιμ’ ἂν τοῖς ὧν ἠξίουν καὶ προσεδόκησαν μὴ τετυχηκόσιν.

εἴργει δή με λέγειν καὶ ὁ τῶν ὀφειλόντων νόμος, ὡς δὲ ἁπλῶς εἰπεῖν, εἰ μὲν ἀδικῶν καὶ πονηρὸς σύμβουλος ὢν ἐξεδόθην, ἐγὼ μὲν ἔχω τὴν δίκην, ὑμῖν δὲ τί δεῖ πάλιν τοιούτου ῥήτορος; εἰ δ’ ἠτύχησα, πῶς δεῖ θρα- σύνεσθαι καὶ τῆς Τύχης ἐξαγαγούσης με τοῦ βήματος φιλονεικεῖν τῇ δαίμονι. πρὸς γὰρ αὖ τοῖς ἄλλοις καὶ [*](3 Dem. p. 778, 16 4 Poll. VIII 73 7 sq. Lib. hypoth. ad Dem. or. Aristog. p. 768, 8 sq. et 29 sq. Dem. p. 791, 9 sq.; ep. 3 p. 1478, 19 sq. 14 sq. Isocr. paneg. p. 71 e) [*](1 ὑμεῖς δὲ καὶ τούς Par 2 δημ(??) P 3 VaParP sed in hoc ύ in ἁ corr m 2, Mor Ι καὶ στηλιτεύετε om VaBPar 5 ἡμετέροις VaPar 6 κατ’ ἐμὲ HVPar | τῶν VaParP Mor | ἀθηνῶν VaBPar 7 δ’ VMaP edd | οἶος Re) [*](8 γεγραμμένων VVaBPar 9 οἰκίας Par sed ἁ supra ο m 2 11 περὶ Va 13 ἠξίου Η | προσεδόκησα HVVaBP sed in hoc α ex αν corr m 2 | εἶργε Ma 14 δ’ VP edd 15 ὢν σύμβουλος VaBPar 16 πάλιν τί δεῖ HV Re | δεῖ in marg inser P 2 18 τῆς inserui e Β om reliqui libri edd | ἐξαγού- σης VaBParMaP Mor | τοῦ βήματος om Ρ Mor 19 τῇ scripsi coll t. V 526, 8 τῷ libri edd)

405
τοῦτό μοι συμβέβηκεν. ἄλλης μὲν πολιτείας οὐδὲ ἐμ- πείρως ἔχω, οἷον τῆς περὶ τὴν διοίκησιν ἢ τῆς περὶ τὰ δικαστήρια, ἀλλ’ ἀεὶ τούτων ἑτέροις παρακεχώρηκα τῶν διατριβῶν· ἐφ’ ἧς δὲ μόνης ἐτάχθην τῆς Ἑλλη- νικῆς, διὰ ταύτην ἀπωλλύμην.

οὔτ’ οὖν ἑτέραν <ἄν> τινα μεταστὰς πολιτευοίμην, οὐ γὰρ οἶδα οὔτε τὴν αὐτήν, ἣ <μήθ’ ὑμῖν> μήτε ληκε. τῇδε γὰρ ἂν σκέψαισθε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, | ὡς εὔνουν ὄντα με ἐξεδίδοτε καὶ συμφέροντα [*](RIV 303) σύμβουλον ἀπώλλυτε. ἀχάριστος οὖν καὶ πονηρὸς ὁ δῆμος. ἀλλ’ οὔτ’ ἐστὶ μήτε γένοιτο τοιοῦτος. ἀλλ’ ἄξιος ὢν ἠγόμην. πῶς οὖν οἷόν τέ ἐστι τὸν αὐτὸν ἐκδόσεως καὶ πολιτείας ἀξιοῦν; ἀλλ’ οὐχ οὕτως ἔχει, μεγάλων δέ, ὡς εἰκός, ὑπερβολὴν ἀδικημάτων καὶ πολλήν τινα πονηρίαν ἢ βλάβην ἐν τοῖς ἐμοῖς πολι- τεύμασιν ὑμεῖς ἰδόντες οὐδὲν ἐπισχόντες ἀγώγιμον εὐθὺς ἐψηφίσασθέ με παραδοθῆναι.

ταῦτα οἱ χρηστοί, οἱ τοὺς ξένους οἰκτείρειν εἰωθότες, οἱ τοὺς [*](6 cf. p. 409, 14. Aeschin. Tim. p. 1, 24 8 Dem. 01. II p. 23, 1 16 cf. p. 357, 12) [*](1 μὲν om V | „malim οὐδεμιᾶς“ Re 2 διοίκησιν scripsi auctore Weiskio Hyp II 22 coll Dem. p. 1474, 13. Aeschin. Ctes. p. 58,14 δίκην libri edd | ἢ — 3 δικαστήρια ut scholium ad τῆς περὶ τὴν δίκην delenda censet Re 3 ἀλλ’ ἀεὶ] ἀλλὰ δὴ Par) [*](4 μόνος Η 5 ἀπολλοίμην P ἀπολοίμην Mor | οὔτ’ — 6 πολιτευοίμην in marg Ρ | οὔτε VMaP edd | γὰρ MaP Mor | ἄν inserui om libri edd 6 μεταστὰς reposui e libris μετὰ τάδε edd 7 μήθ’ ὑμῖν inserui auctore Re om libri edd | οὔτε Va οὔτ’ Par 8 τῆ δὲ P sed τί in marg τί Η VVaParMa et γρ in marg Mor | σκέψαισθε scripsi σκέψασθε libri sed σκήψεσθε in marg P et γρ σκέψεσθε in marg Mor, edd sed τί γὰρ ἂν καὶ σκήψαισθε; (ecquid tandem excusabitis uel excusetis?) coni Re 11 δῆμος; HVPar | ἀλλ’ om HVVa BPar | οὐκ VaBPar 12 ἠγόμην Ρ ἡγούμην Mor | οἶον Β | τ’ MaP edd 14 το ante εἰκὸς Va, τὸ Β)

406
ἱκέτας αἰδούμενοι, παρ’ οἷς βωμὸς Ἐλέου, οἱ τὰς τῶν ἄλλων κλαίοντες συμφοράς, <οἱ> μηδὲ τὰ τοιαῦτα δραμάτων ἀνεχόμενοι ἐν οἶς Ἕλληνες ὑπὸ βαρβάρων ἁλίσκονται. ἐμὲ δὲ ἀδακρυτὶ παρεδώκατε ὀδυρόμενον· ὑμεῖς με ἀποκτείνατε, τῆς Ἀττικῆς μοι μετά·- [*](R IV 304) δότε γῆς, μετὰ τῶν ἐν Χαιρωνείᾳ με | νε- κρῶν θάψατε. οὐ γὰρ ᾔδειν οἷος ὁ τρόπος ἦν Μακε- δόνων, ἀλλὰ τὸν ἀγαθὸν ἐφοβούμην Φίλιππον. ὑπερ- οφθεὶς οὖν καὶ μηδενὸς ἐλέου τυχὼν ὑφ’ ὑμῶν, οὐ τῇ [*](10) ὑμῶν ἀναλγησίᾳ ταῦτα, τῇ δὲ ἐμῇ λογίζομαι φρενο- βλαβείᾳ καὶ κακοδαιμονίᾳ δικαίως.

ὑμεῖς μὲν οὖν ἴσως ὑπ’ εὐκολίας καὶ φιλανθρωπίας ἐπελάθεσθε τῶν ὑμῖν δεδογμένων, καὶ γάρ ἐστιν ὑμῖν τὸ μὴ μνησικα- κεῖν πάτριον, ἐμοῦ δὲ ἐγγέγραπται ταῦτα τῇ ψυχῇ καὶ ἀκριβῶς ταῖς μνήμαις τῶν ἐμαυτοῦ κακῶν ἐγκεχαλινω- [*](1 cf. p. 339 not. 1 2 cf. ad p. 41,6 et 278,16 10 Luc. d. Syr. 18 | Dem. 01. II p. 23,25 12 Plat. Alc. I p. 122 C 13 Dem. cor. p. 257, 15 sq. 258, 11 sq. 15 cf. t. V 137, 17) [*](1 ἱκέτας scripsi e Ma cum Iacobsio Add 159 Rev 5 Anth Pal III 38 et Cobeto Misc 168 οἰκέτας HVVaBPar Re οἰκεί- ους Ρ Mor | ἐλέου βωμὸς HV | βωμοὺς P | ἐλέους P sed ς del, Mor | τῖον om Re 2 οἱ inserui om libri edd | μὴ ’δε HVaB ParP 5 ἀπεκτείνατε VaBPar 6 γῆς inserui ex HV om VaBParMaP edd 7 ὁ om HVVaBPar | ἦν scripsi ex HV VaBParMa ἐστὶ P edd 9 οὐ τῇ ὑμῶν ἀναλγησίᾳ Ρ edd sed „possit e vulgata et B(av.) lectione haec nova haud inconcinna concinnari καὶ μηδενὸς ἐλέου τυχὼν ὑφ’ ὑμῶν, εἰκότως, (τίνα γὰρ ἂν καὶ ἄλλον εἰκὸς ἐμοὶ συναλγῆσαι;) οὐ τῇ ὑμῶν ἀναλγησίᾳ ταῦτα, τῇ δ’ ἐμῇ φρενοβλ.“ Re τίνα γὰρ ἂν καὶ συναλγῆσαι HVMa (qui καὶ om) τινὶ ταῦτα ἂν ἀλγήσειε VaBPar 10 δὲ om HVVaB ParMa 11 καὶ κακοδαιμονία om ΗV 13 ὑμῖν scripsi ex HVVaBPar ἐμοὶ ΜαΡ edd | „num δεδειγμένων?“ Re | ἐστιν om Β | ἡμῖν Re | μὴ inser P 2 | μνησικακεῖν e μνησίκακον corr P 2 14 ἐγγέγραπται Ma sed ἐγ antep m2)

407
μένος σιωπῶ. οὐ γὰρ ἐκείνων γέ τίς εἰμι τῶν ἐκ μετα- βολῆς ῥητόρων τῶν, εἰ μέν τι γένοιτο χρηστόν, ἀπόν- των, εἰ δέ τι συμβαίη κακόν, πάλιν παρόντων ὥσπερ τὰ ῥήγματα καὶ τὰ σπάσματα, οὐδ’ ἐν εὖ μὲν πρατ- τούσῃ σιωπῶ τῇ πόλει, περιμείνας δέ τινα ἀγγελθῆναι συμφοράν, ὥσπερ πνεῦμα, ἀνίσταμαι καὶ φωνασκῶ, οὐ γὰρ οὔτε ὑμεῖς ἐν ἀγαθοῖς τισίν ἐστε νῦν οὔτε ἐγὼ τῶν ἐκ τῆς τοιαύτης περιόδου πολιτευομένων εἰμί τις, ἀλλ’ αἰσχρὸν μὲν καὶ ἄτιμον τῷ δήμῳ λέγειν τοὺς ἀτίμους, τοὺς αἰχμαλώτους τῶν Μακεδόνων, ἀδύνατον δὲ ἐμοὶ εἰς τὸ λοιπόν.

50. Καίτοι | γε καὶ πλείω τοῦ δέοντος εἰρη- RIV 305 κὼς φθάνω, ὥστε καὶ δέκα βίοις ἀνδρὸς ῥήτορος ἀρ- κέσαι. καί ποτε καὶ πάντων σιωπώντων μετ’ ἐκείνην τὴν φοβερὰν ἐσπέραν καὶ τὸν ἐκ Φωκέων ἄγγελον 15 πάντας μὲν τοῦ καιροῦ καὶ τοῦ κινδύνου καλοῦντος, τοῦ κήρυκος δὲ ἐρωτῶντος τίς ἀγορεύειν βούλεται; [*](4 Dem. cor. p. 294,21 6 Dem. cor. p. 328,10; fals. leg. p. 421, 20; 449, 14 8 Dem. Phil. III p. 118, 19 13 cf. p. 374, 10 14 sq. Dem. cor. p. 284, 20 sq. 16 Dem. cor. p. 285,20 17 Dem. cor. p. 285,6; cf. supra p. 386,11) [*](1 οὐ] καὶ VaBPar 2 εἰ inser P 2 οὐ Mor | τι μὲν VaB Par μέντοι Ρ Mor | γένοιτο scripsi e VVaBParMa cum Ia- cobsio Lect 108 Ach Τ 869 Anth Pal III 651 γένηται ΗΡ edd) [*](3 συμβαίη scripsi ex HVVaBParMa cum Iacobsio συμβῇ Ρ edd 4 ῥήματα Va | τὰ om Ma | οὐδ’ ἐν scripsi auctore Re οὐδὲ libri edd | πράττουσι VaBPar 6 καὶ φωνασκῶ post 5 σιωπῶ libri edd transposui auctore Iacobsio Rev 6 coll οἶς Dem. 11. 11. 7 ἀγαθῶ Ρ et ω in οἶς corr m 2 | οὔτ’ Ma 8 τίς VaB 9 ἀλλὰ Ma | μὲν om ParP Re 10 τῶν scripsi e BMa τοὺς VaParP edd om HV | ἀκινδύνων Β 11 τὸν HVVaBMa 13 βίους Par 17 δὲ κήρυκος Ρ Mor | ἔρω. τῶντος scripsi ex HVVaBParMa διερωτῶντος Ρ edd)

408
βουλομένου δὲ καὶ τολμῶντος οὐδενὸς μόνος εἶπον ὁ μόνος ἐκδοθεὶς οὐκ ὀρθῶς μὲν οὐδὲ νουνεχόντως οὐδ’ ἐκεῖνα, λέλεκται δ’ ὅμως.

ἀνθ’ ὧν τοσούτων εἰρη- μένων ἀποδοθῆναί μοι τὴν νῦν ἡσυχίαν ἀξιῶ. καὶ γὰρ κατὰ μὲν τὸ ὑμέτερον ἐκποδών εἰμι, τῇ δὲ Φιλίππου χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ ζῶ καὶ περιέρχομαι. οὐ μήν, ἐπείπερ εἰς τὴν αὐτὴν πόλιν ἐπανήκω, τὸν αὐτὸν εἶναι νομιστέον. οὐδὲ <μὴ> ἐκεῖνό μοί τις εἴπῃ· τήγησεν Ἀριστείδης κατελθών. οὐ γὰρ Ἀριστείδην ἐξεδώκατε. <πέλιν> ἐπολιτεύσατο παρ’ ὑμῖν κιβιάδης. οὐ γὰρ Ἀλκιβιάδην ὑμεῖς εἰς Σπάρτην ἐπέμψατε. ἐστρατήγει καὶ Κίμων μετὰ τὴν φυγήν. οὐ γὰρ ἐκεῖνον ἀφῆκε Φίλιππος. ἐγὼ δὲ ἀδοκήτως μὲν ἐκδοθείς, ἀδοκητότερον δὲ ἀφεθείς, ἂν μὴ σωφρο- νῶ, θᾶττον οἰμώξομαι νῦν ἤ πάλαι.

μὴ τοίνυν ὥσπερ ἐξ ἀποδημίας ἢ στρατηγίας ἤ τινος ἄλλης φυγῆς ἐπανελθόντα με κελεύετε δημηγορεῖν, ἀλλ’ ἐᾶτε μνημονεύειν ὅθεν πάρειμι. οὔτε γὰρ ὑμεῖς ἐπὶ τοῖς συμβᾶσι τούτοις προειδότες ταῦτα ἐπέμψατε, ἀλλ’ ὠρ- γισμένῳ καὶ χαλεπῷ Φιλίππῳ, χαίροντος Αἰσχίνου, [*](2 cf. ad t. IV 249, 9) [*](1 δὲ om Ma | μηδενὸς HVMa 2 νοῦν ἔχοντα HV νοῦν ἔχοντος VaBPar | οὐδὲ HVVaBPar 3 δὲ HV 5 ἐμποδών Va 6 περιέρχομαι Ρ sed ρ inser m 2 7 „malim καὶ τὸν αὐτὸν“ Re 8 ὁ δὲ HVVaBParMa | μὴ inserui om libri edd | ἐκεῖνό μοι] ἐκείνων HV ἐκεῖ νόμος VaBParMa | τίς HVBPar τὶς Va | ἦν HVVaBParMa 10 πάλιν inserui om libri edd cf. p. 414, 15 11 ἀλκιβιάδην Ρ sed v e σ corr m 2 ἀλκιβιάδη VB Re 12 μετὰ om Πα 13 οὐ scripsi ex HVVaBPar οὐδὲ MaP edd 15 οἰμώξομαι scripsi e VVa BPar οἰμώζομαι Η cuius fol 52 v hac voce desinit unumque folium quo continebantur quae sequuntur usque ad p. 414, 18 φοβοῦμαι periit, Ma οἰμώξαιμι Ρ edd 17 με post ἐᾶτε Par) [*](19 ταῦτ’ V)

409
Δημάδου γελῶντος, βοώντων ἐν ὑμῖν τῶν ἄλλων ῥητό- ρων· τοῦτο ἐκεῖνο. ἄνθρωπος οἴχεται. τέλος ἔχει τὰ Δημοσθένους. | οὔτε ἐκεῖνός με πάλιν δεῦρο [*](R IV 306) ἐπὶ πολιτείᾳ καὶ λόγοις ἀπέστειλεν, εὖ <γὰρ> ἴστε καὶ μὴ καλούντων ἂν ὑμῶν ἐπολιτευόμην, εἰ Φίλιππος τοῦτο ἐκέλευσέ μοι.

ὧν μὲν οὖν μοι Φίλιππος διείλεκται, τὰ μέν ἐστι ῥητά, καὶ ἀκούσεσθε ταῦτα, ἐπειδὰν ἐν τούτῳ τοῦ λόγου γένωμαι, ἃ δ’ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν ἐξειπεῖν, τὰ δὲ σιωπήσομαι, κἂν ὁτιοῦν γέ- νηται, κἂν ἀγγέλλῃ τι καινότερον Δερκύλος κἂν Ἀμ- φιπολιτῶν Ἱέραξ καὶ Στρατοκλῆς ἐπέλθωσι καὶ Κλεί- ταρχος ἐξ Ἐρετρίας, κἂν μηνύωσι Θετταλοί, κἂν κα- λῶσι Βυζάντιοι, κἂν Θηβαῖοι δέωνται, κἂν Πυθὼν ἐλθὼν ῥέη. μόνην ἐκείνην τὴν πολιτείαν πολιτεύσομαι, θεραπεύσω τοὺς ἐπιδημοῦντας Μακεδόνων, ἑστιάσω [*](2 Dem. Mid. p. 583, 18. Plat. Phaedr. p. 241 D 10 Dem. fals. leg. p. 360, 1 11 Dem. 01. I p. 11, 11. Theopomp. Phil. III apud Harpocr. s. v. Ἱέραξ (fr. 47 ed. Mueller Fr. hist. I p. 285; fr. 43 ed. Grenfell et Hunt) | Dem. cor. p. 252, 18 et 23) [*](13 cf. ad p. 280, 16) [*](1 Δημάδου] κατ’ ἐμοῦ Par sed κατ’ ἑ in ras m 3 | μὲν Ρ ὃς Mor 2 τοῦτο· ἐκεῖνος V τοῦτο ἐκεῖνος Ma τοῦτο ἐκεῖνο Ρ) [*](4 πολιτείαν καὶ λόγους V | γὰρ inserui om libri edd | ὥστε Ma 5 καὶ om Par | ὑμῶν om Ρ Mor 6 ἐκέλευέ Par | οὖν om Par | μοι om VaBPar 7 διήγγελται Ρ Mor | ῥήματα Ma | ταῦτα om VaBPar 8 τούτῳ om Par | τοῦ λόγου scripsi auctore Cobeto Coll 290 τῷ λόγῳ libri edd | ἃ δ’ scripsi e Va Β cum Iacobsio Lect 108 Rev 6 ἅδ’ VParMaP edd | οἰός Re) [*](9 τ’ ἐστὶν Ρ edd | τάδε VaParP | σιωπήσωμαι Par 10 ἀγγέλλῃ scripsi e VVaPar ut coni Re ἀγγέλη ΒΜαΡ edd | καινότερον inser P 2 om Mor | Δερκύλος scripsi coll Dem. 1. 1. δέρκυλος VMa δέρκυλλος Ρ edd κέρκυρος VaBPar | κἂν scripsi auctore Re καὶ libri edd 11 ἔτ’ ἔλθωσι coni Weis- kius Hyp II 31 12 ἐρετρείας Par sed ἑ in ras m 2, Ma αἰρετρείας Va 13 ἀθηναῖοι VaBPar 14 ῥέῃ] εἴη V (et Mon) | πολὺς addendum coni Re at cf. p. 281, 1)

410
τοὺς ἐκεῖθεν ξένους, ζεύγη μισθώσομαι καὶ θέαν κατα- νεμῶ, φοινικίδας καταβαλῶ, Ὑπερίδου δεήσομαι δια- γράψαι μοι τὰ ψηφίσματα.

τοιαύτην ὁ Καιρός μοι περιτίθησι πολιτείαν, τοιοῦτον ἡ Τύχη μοι τὸ ἦθος δί- δῶσι, τοιοῦτον ὑμεῖς τὸν Δημοσθένην ἐποιήσατε. ὁποῖ’ ἄττα γὰρ ἂν ᾖ τὰ τῶν ἀνθρώπων πράγματα, τοιοῦτον [*](R IV 307)| ἀνάγκη καὶ τὸ φρόνημα ἔχειν. ὥσπερ οὖν καὶ τοὺς δίαυλον θέοντας ὀπίσω δεῖ βλέπειν, οὕτω κἀμὲ εἰς Μακεδονίαν, ἐπειδὴ καὶ ὅτε ἐνθένδε ἠγόμην ἐκεῖσε, πρὸς Ἀθηναίους ἀπέβλεπον.

55. Ὑμεῖς δὲ μὴ ἄκοντας ἀξιοῦτε πολιτεύεσθαι τοὺς Μακεδόνων ῥήτορας. καὶ γὰρ οὐδ’ ἂν ὑμῖν συν- ενέγκαι τὸν ἄκοντα καλοῦσιν ἐπὶ τὰ πράγματα καὶ παρὰ γνώμην βιαζομένοις λέγειν, ἅπας γὰρ κάκιστος [*](1 Aeschin. Ctes. ’ξ 76 p. 64, 30 | Dem. cor. p. 234, 23 2 Aeschin. Ctes. p. 64, 27 3 cf. t. V 502, 7 6 Dem. p. 173, 26) [*](1 καὶ θέαν κατανεμῶ om Β | κατανεμῶ VaPar 2 „num Φοινικίδας ὐπερπετάσω, προσκεφάλαια καταβαλῶ super capitibus eorum extendi curabo vela coccinea solis arcendi ergo et coxis eorum substerni pulvinaria" Re | καταβάλλω VaB καταβάλω Par | διαγράψαι scripsi cum Iacobsio Add 27 Lect 108 Rev 6 γράψαι libri edd sed κρύψαι coni Re 3 Καιρός et 4 Τύχη scripsi καιρὸς et τύχη libri edd 4 τοιοῦτον scripsi τοῦτο libri edd | τὸ ἦθος ἡ τύχη μοι V Re | ἡ om Par 5 ὁποῖ’ ἄττα — 7 ἔχειν citat omissa particula γὰρ Macarius fol 82 v ὁποῖ’ ἄττα scripsi cum Cobeto Coll 290 ὁποῖάττα VP edd ὁποῖα ἅττα VaBPar ὁποῖα Ma Macar 6 ἂν ᾖ scripsi e V VaBMa cum Iacobsio Rev 6 et Cobeto ἂν ἦν Par ἦν Ρ edd) [*](8 ὀπίσω om Mor | οὕτως VaParMa Mor 9 ὅτε ἐνθένδε scripsi ὅτε ἐνθάδε VMa ἐνθένδε VaB ἐνθένδεν ParP sed in hoc ν(3) in ὅτε corr m 2 ἐνθένδε ὅτε edd 10 ἐκεῖθε V ἐκεῖθεν VaBParMa 11 ἄκοντας scripsi auctore Iacobsio Lect 108 Rev 6 πάντας VaBParMa πάντα VP edd sed πάντως coni Re 12 τοὺς ὑπὲρ Μακεδόνων ῥήτορας vel potius τὸν ὑπὲρ Μακεδόνων ῥήτορα (me qui iam in posterum studebo Macedoni- bus) coni Re | συνενέγκαι — 14 γνώμην om Ma 13 τὸν] τὰ V) [*](14 παραγνώμην Β | „fort. ἅπας γὰρ ἑαυτοῦ κάκιστός“ Re)

411
ἐν οἷς ἀναγκάζεται, μηδὲ ἐμὲ κινεῖτε καλῶς κείμενον μηδὲ κρούετε σιγῶντα μηδὲ χαμόθεν ἀνίστατε. τί στόμα ἀνοίγετε κεκλεισμένον; τί δὲ λύετε γλῶτταν δεδεμένην; οὐχ ὅλον με Φίλιππος ἀφῆκεν οὐδὲ πάντα. κεκολουμέ- νος ἔοικα μεγαληγορεῖν ὑπὲρ τὰς παρούσας τύχας καὶ παραβάλλειν ἐμαυτὸν τοῖς κρείττοσι. δεδεμένος παρὰ Φιλίππου πάρειμι.