Oratio 54

καίτοι πρός γε τῶν ἄλλων πολλοὺς πολλοὶ πόδες ἤνεγκον καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καλούν- των τε ὁμοῦ καὶ τὸ μὴ ἥκειν αἰτιωμένων, καὶ ταῦτ’ οὐκ ἐποίει μικροτέραν τὴν ἀρχήν, εἰ δ’ ὧς ἐμέ τις ἀπεστάλη, καταβέβλητ’ ἂν εὐθὺς καὶ καταπεπάτητο καὶ οὐκ ἂν ἣν οὗπερ ἣν.

34. Καίτοι φησίν· αὐτὸς ἐλθεῖν ὧς σὲ βουλη- θεὶς ἐκωλύθην ὑπὸ σοῦ. ὁ δ’ οὐκ ἠβουλήθη μέν, ἔφη δέ. καὶ τοῦ γε μὴ βεβουλῆσθαι μαρτύρια τά παραλελειμμένα πολλᾷ γε ὄντα ἐλάττονα. ὁ γὰρ οὐδ’ ἐκείνων ἄξιόν με νομίσας πῶς ἂν τηλικούτων; πολλά- κις | τοίνυν εἰς ἱππόδρομον ἰὼν ἐπὶ τὰς τῶν [*](R III 147) ἀρμάτων ἁμίλλας παριὼν τὰς ἐμάς θύρας καὶ ἄμα βλέπων τὴν ὑπὲρ τῶν κιόνων ὀροφὴν εἰδώς με κεί- μένον καὶ στένοντα καὶ σιτίων καὶ τῶν ἐμοὶ φιλτάτων ἀποκεκλεισμένον, λόγων, οὐκ ἠξίωσεν ἐρωτήματος πρέ- ποντος ἀνδρὶ φίλῳ περὶ φίλου οὐδ’ ἀκοῦσαί τι κάλλιον [*](1 ἔπεμψε scripsi e ΡΙ ἔπεμπε ἔπεμπε reliqui libri edd | δ’ Re 3 αὐτὸν Ρ sed add m 2 | ὠθούμενός τε καὶ? 8 ἤνεγκον scripsi ἐνέγκοιεν libri edd 11 κατεβέβλητ᾿ CAPI Re cf. t. II 285, 12; 162,21 14 ὃ A ὅ IPar Mor | δὲ Re 16 ὃς Par Mor sed in hoc γρ ὃ in marg | οὐδ’ Par sed δ corr m 2 οὐκ Mor 17 τηλικούτων] „videtur hic deesse νομίσαι aut νομίσειε“ Re at cf. p. 98,6; t. I. 97,22; 109.20; II 298,17 18 εἰς om C) [*](22 ἀποκεκλεισμένον P sed σ eras | λόγον Par λόγου Mor sed γρ λόγον in marg 23 φίλου Re φίλους φίλους libri Mor | ἀκούσαιτο Par et γρ Mor in marg)

τρεῖς | τοίνυν ἡμέρας διαλιπὼν πέμπει γραμματεῖον τῶν ἐλεφαντίνων ἀξιῶν τοῦ βαδίζειν ὧς ἐμέ δοθῆναί οἱ τὴν ἐξουσίαν, εἰδὼς μέν, ὧς οὐκ ἐπιτρέψω, τὴν δέ τοῦ βεβουλῆσθαι τοῦτο δόξαν ἔχειν ἐθέλων. ἐγὼ δὲ οὔτ’ ἠγνόουν ἃ φρονοῖ καὶ μένων ἐν τοῖς ἐμαυτοῦ κανόσιν οὐκ ἐπέτρεπον.

ἐκεῖνο μέντοι γε οὐκ ἠγνόουν, ὡς οὐδέ καλοῦντος ἧκεν ἄν. εἰ γὰρ ἐβούλετο, τί τοιαῦτα γράφειν ἔδει; τί δ’ ὧν ἣν κύριος, ταῦτα παρ’ ἐμοῦ ζητεῖν ἀκούειν, εἰ τοῦτο αὐτῷ ποιητέον; ἢ δέος ἦν μὴ τῶν τοῦ θυρω- ροῦ χειρῶν ἡττηθῶσιν αἱ τῶν ἐκείνου στρατιωτῶν; | [*](R III 149) ἤδει Μουσήλιος ἢν ἰχῶ πρὸς τὰ τοιαῦτα γνώμην καὶ ὡς βαρύ μοι τὸ τοῖς τοιούτοις τιμᾶσθαι. ἀλλ’ ὅμως οὐδὲν προειπὼν ἧκεν ἔργοις ἀντὶ ῥημάτων χρησάμενος. ἐβούλετο γὰρ ἐλθεῖν, οὐκ ἔφασκε βούλεσθαι.

ἀλλ᾿, οἶμαι, παιδιὰ πᾶν τοῦτο ἣν καὶ γέλωτος ἀφορμὴ τοῖς σὺν αὐτῷ τῆς νυκτὸς ἀναλίσκουσι τὸ πλέον ἐν ἀστείοις [*](9 cf. t. III 392,14) [*](1 ηὔξατο Re | διαπαντῶν Par διὰ πάντων Μοι | ἂν τις A sed γρ ἂν εἰς in marg, CP sed in hoc in ἂν εἰς corr m 4, IPar Mor cf. t. II 641, 16 2 τοῦτ’ Re | ἔπεμψεν I sed ν in ras 4 litt quarum ultima ι m 3 3 οὔτε τι om IPar Mor οὔτε τῶν φαυλοτέρων τινα οὔτε coni Re | οὔθ᾿ scripsi auctore Re οὐδ’ libri edd 4 τρεῖς scripsi auctore Re τῆς libri edd 7 μὲν οὑν ὧς Par Mor 8 δ᾿ Par Mor | φρονεῖ P sed ε ex o corr m 3, IPar Mor 9 μένειν Par Mor 10 μέντι I | γ’ Re) [*](11 ἐβούλετό τι Par Mor 13 ποιητέον ἡδέως Par Mor 14 αἰ οἱ CAPI ἢ Par Mor 16 μουσούλιος Par Mor Μουσώνιος Re Anim at cf. Anth. Pal. IX 799 et 800,1 16 βαρύ μοι] βαρύθυμος Mor | τὸ τοῖς e τὸ corr Par 2 om Mor 19 τοῦτο πᾶν Par Mor)

38. Ἀλλ’ ὅμως φιλῶν οὐ φιλεῖσθαί φησι. πάνυ φιλοῦντος τὰ περὶ τὸν ἄθλιον Δομνῖνον τὸν συγκο- πέντα, τὸν δεθέντα, | τὸν ἀποστερηθέντα τῶν [*](R III 150) ἀπὸ τῶν νόμων, ἐν οἷς καὶ ὁ συνήγορος. τῷ δ’ οὐδ’ ὁ τῶν ἐτῶν ἀριθμὸς ἐδίδου δικάσασθαι, ἀλλ’ ὅμως καὶ κατέγνωστο καὶ κατείχετο καὶ εἰσεπράττετο καὶ μάτην ἐκάλει τοὺς νόμους. Γῶν τοίνυν τὸν νέον ἐλεούντων δεομένων αὐτοῦ σβέσαι τὴν ὀργὴν ὑπισχνεῖται μέν, ἣν δ’ ὁ αὐτός. τῶν δ’ ἠπατημένων ὑποσχέσεις μὲν ἕτεραι, ἴστων δὲ οὐδ’ οὕτω τὴν ὀργήν. τὸ δὲ αἴτιον, οἶδεν ὧς βουλοίμην ἂν σεσῶσθαι τὸν ὀρφανὸν φίλων τε ὄντα παῖδα καὶ οὐ ῥᾴθυμον χορευτήν.

39. Ῥωμύλῳ τοίνυν, ἡλικιώτης δὲ οὗτος ἐμὸς καὶ [*](R III 151) πένης | ἐξ εὐπόρου καὶ πάλαι ποτ’ οἰκίας εὐδαί- μονος, ἐγὼ μέν οὖν ἐβοήθουν τὰ εἰωθότα μὴ λεί- πεσθαι τοῦτον ἀξιῶν ἐνταῦθα τῶν προτέρων ἀρχόν- τῶν, ὁ δὲ πεισθεὶς καὶ δοὺς τὴν καλὴν ταύτην χάριν εἶτα μετετάξατο καὶ γίγνεται μετὰ τῶν πολεμούντων Ῥωμύλῳ τήν τε ὑπὲρ ὧν ἐνεκάλει κρίσιν ἀπαιτοῦντα τοὺς ὑπηρέτας ὠθεῖν ἐκέλευε καὶ δεικνύναι χαμαὶ κείμενον, οἶ δ᾿ ἦσαν φιλανθρωπότεροι καὶ τὸ μὲν ἐποίησαν, ὧσαν, τὸ δὲ οὐ προσέθεσαν.

ἀλλ’ ὅμως ἀξιοῖ δοκεῖν ταῖς εἰς ἐμέ τιμαῖς νενικηκέναι τὰ παρά τῶν ἔμπροσθεν γεγενημένα. ἀλλ’ οὐκ ἐᾷ ᾿Ρωμύλος πάλιν σῖτον πέμπειν ἐπὶ νεῶν ἀναγκαζόμενος, ὂν οὐκ ἐνῆν ἐκ τῆς ἐπικειμένης πενίας. καίτοι σαφῶς ἢκου- σεν, ὧς ἡ περὶ τοῦτο ἀνάγκη τὸν μὲν σῖτον οὐδὲν μᾶλλον πέμψει, ἄξει δ’ ἐμὲ μετ’ ἀτιμίας μεγίστης εἰς Ἰταλίαν συκοφαντούμενον, ὧς ἄρα κινοίην μαντικὴν ἐπὶ τὸν βασιλέως οἶκον εἰδέναι βουλόμενος ἃ δίκαιον | [*](R III 152) ἣν ἀγνοεῖν. καὶ προσετίθει, ὡς, εἰ καὶ σωθείην, τό γε τῆς ὁδοῦ δεινότερον ἐμοὶ θανάτου.

ἠξίουν τοίνυν αὐτὸν ἀκολουθῆσαι παραδείγμασιν, ὅσοι τὸν Ῥωμύλον ἀφεῖσαν διὰ τὴν ἄγαν πενίαν. ὁ δὲ μόλις εἴξας καὶ στήσας βίᾳ τὴν εἴσπραξιν καὶ παύσας τὰς ἀνάγκας αὖθις περιέθηκεν εὐθὺς τῆς ὑστεραίας ὥσπερ [*](1 p. 98,2. ep. 807. 808. 809 6 Thuc. Ι 96,3 8 cf. t. II 428,8; III p. LIX 17 cf. t. Ι 200,1. ep. 1187. 764) [*](1 δ’ Re 2 ἀπόρου Par Mor 3 τὰ εἰωθότα om Mor | μὴ Mor sed γρ τῷ μὴ in marg 6 γίνεται Par edd 9 οἳ Α οἴ Ρ | δὲ Par edd 10 ὤσαντο δὲ οὐ Par Mor) [*](12 εἴα Par Mor 20 γε Par sed γ eras δὲ Mor 23 διὰ Par Mor)

42. Ἕτερον δέ γε πρὸ τοῦδε, ἐν ᾧ πάλιν οἱ βασα- νισταί. μῖμός τις εἶναι φοβερὸς βουλόμενος τοῖς τὰ λάχανα πωλοῦσιν, ὅπως αἰτῶν ἀργύριον λαμβάνοι, ῥῆμά τι κακόηθες ἐπ’ αὐτοὺς ἀφῆκεν. ὁ δὲ διδασκάλῳ περὶ τούτων ὧσπερ ἐνὶ τῶν καλῶν κἀγαθῶν τῷ κατα- πτύστῳ μίμῳ χρησάμενος θήραν νυκτὸς τῶν ταῦτα πωλούντων ἐποιήσατο τὸ σείειν | τοῖς στρατιώταις [*](R III 153) ἐκδούς. τοῦ δὲ ἐπιστατοῦντος αὐτοῖς, ἀνδρὸς πολι- τευομένου, καλοῦντός με ἐπὶ συμμαχίαν ἧκον. πῶς δέ οὐκ ἔμελλον οὔτε ἀδικημάτων ὄντων εἴτε τι καὶ μικρὸν ἡμάρτανον, τοῦ καιροῦ τὴν αἰτίαν ἔχοντος;

ἤλπιζον μέν οὖν οἱ περὶ τὰς θύρας φανέντα με μόνον παύσειν εὐθέως τὸ φοβοῦν, ὁ δ’ ἔνδον ὄντος ἤδη εἰσάγει μέν τὸν πολιτευόμενον ὑπὸ φωνῶν αἳ τὴν καρδίαν σείουσι. καὶ πάλιν αἰ δεξιαὶ τοῖς βασανι- σταῖς ὑπέρ αὐχένος. καινὸν μέν τι τοῦτο καὶ πρῶτον [*](18 cf. t. II 91,12 20 Arist. Ach. 12) [*](2 τα Ρ 3 τά Ρ sed in ras m 2 | τε om Par Mor 7 μῖμος Ρ sed in ras m 4 9 post δέ ras 4—5 litt Ι | διδα- σκάλῳ] δὴ καλῶ Par δὴ καλῶν Mor 10 post τούτων lacunae signa posuit Mor | ἑνὶ] ἐν ἐνὶ Par Mor „ego malim ὥσπερ ἑνός aut ὧς περὶ ἑνός“ Re θηρᾶ Par θύραν Mor sed γρ θηρᾶν in marg 13 τοῦδε Α 15 δ’ Re 17 εἰ Par Mor 18 ὃ δ᾿ A ὅδ᾿ Ι τὁῦδ᾿ Par τοῦ δ᾿ Mor 19 ἤδη P sed η (2) in ras m 2 | ὑποφωνῶν ΑΙ | ἃ ΑΡΙ 21 μέντοι CPar Mor)

τοιαῦτα τοῖς ἐμοῖς ὀφθαλμοῖς τε καὶ ὠσὶν ἐχαρίζετο καὶ ὡς ἐξεφερόμην, ῥήματα ἠφίει κατ’ ἐμοῦ πολλὴν ἔχοντα βλασφημίαν ἁμιλλω- μένην πρὸς τὴν πρὶν εἰσελθεῖν με γεγενημένην. ὑπὲρ ὧν ἀμφοτέρων ὕστερον ἐπυθόμην τῶν συνήθων τινὸς καὶ μηνύσαντος καὶ παραινέσαντος μήτε θαμίζειν ὡς αὐτὸν μήτ’ ἀξιοῦν τινος τυγχάνειν.

45. Τὰ τοίνυν Ἰουλιανόν, οὐ διατετέλεκα κηδό- μένος, καθελόντα πῶς οὐχὶ καὶ τἀμὰ καθῄρει τῷ μηδὲν ὠφελεῖν δύνασθαι; τὸ μὲν γὰρ βούλεσθαι πᾶσιν ἣν δήπου δῆλον. τὸν οὖν ἄνθρωπον τοῦτον τὸν τὴν μικρὰν οὐσίαν ἢν εἶχεν ἀνηλωκότα περὶ τοὺς τῶν [*](R III 155) ἀρμάτων | δρόμους, καταστάντα πραγμάτων ἐπι- μελητὴν ὐπ’ ἀρχῆς οὐκ ἀφανοῦς, ὧν τὰ μὲν ἐν τῇ πόλει, τὰ δὲ ἐπιόντα τοὺς ἀγροὺς ἔδει θεραπεύειν, τοῦτον τοίνυν αὐτὸς ἀπήλασεν οὔτε κατηγόρων γρα- ψαμένων οὔτε πραγμάτων ἀντὶ τῆς ἐκείνων φωνῆς [*](14 cf. p. 81,4 8) [*](1 γενὀενον e γεγενημένον corr Α γενόμενον οὐκ ἂν aut οὐκ ἂν γενόμενον coni Re num <γενόμενον οὐδ᾿ ἂν> ὑπὸ γε- νὀμενον? 6 πηδῶσι C 9 ἀφίει Par Mor 11 ἐπειθόμην C) [*](14 οὐ τετέλεκα Par Mor 16 γάρ οὖν Par Mor 18 τῶν om Par Mor 20 ὧν scripsi cum Re Anim e Ρ sed ὧ ex ὃ corr, Ι ὃν CA ὄντα Par ὄντα, τά Mor sed γρ ὄντα in marg | τα P 22 αὐτὸς scripsi auctore Re αὐτὸν libri edd 23 οὔτε bis P sed alterum m 2 τῶν ante πραγμάτων inser I)

46. Ἆρ’ οὖν καὶ τούτοις τετίμημαι; ἢ καὶ τοῖς περὶ τὸν παῖδα τὸν Βύζου; ὂν ὕβρισε μέν τις ὑπ’ ὀργῆς, νήψας δ᾿ αὑτὸν κατεμέμφετο καὶ τῷ δεδομένῳ παρὰ τῶν νόμων χρώμενος | ἐπ’ ἀμυθήτοις γε τοῖς [*](R III 156) κεκριμένοις ἐδεῖτο τῆς αἰτίας ἀφίστασθαι καὶ μηδένα εἶναι τὸν ἀναγκάζοντα διώκειν. ὁ δέ, ἀλλὰ δίς, ἔφασκε, διώκειν, κἂν εἰ μὴ βούλοιο, βουλόμενος λαβεῖν ὑπὸ χεῖρα τὸν νέον. ἐνταῦθα τί μὲν οὐκ εἶπον; τί δέ τῶν εἰς δεήσεις φερόντων παρέλιπον, οὐκ ἀδικοῦντα ῥυόμενος, ἀλλ’ ὅπως μὴ πάθοι τι κακὸν ἀδίκως; ὁ δ’ ἔμενε πολεμῶν τε τῷ νόμῳ καὶ τὴν ἐπι- θυμίαν τὴν αὐτοῦ πρὸ τῆς ἐκείνου φιλανθρωπίας ποιούμενος.

47. Καλή γε ἡ τιμὴ καὶ πρὸς ταύτῃ γε ἐκείνη. ἠξίουν μὲν αὐτὸν ἐλευθερῶσαι τῆς σιτηγίας | τοῦ [*](R III 157) θεοῖς ἐοικότος τε καὶ ὁμιλοῦντος τοῦ φιλοσόφου τὴν ναῦν καὶ δοῦναί οἱ δι᾿ ἐμοῦ τὴν χάριν οὐδὲν αὐτοῦ [*](20 cf. Dem. 1286, 17 21 cf. p. 36, 13 | Thalassii cf. p. 99,8; t. III 289,11; 816,5) [*](2 αὐτὸν Par Mor 8 ταῦτα Par Mor | ἐποίσω C 6 τε- τίμηται‚ εἰ Par Mor 7 Βύζου scripsi Βίζου libri edd | ὕβριζε Mor | μέν om Par Mor 8 δέ Par edd | αὐτὸν αὑτὸν e CAPI αὐτὸν Par edd 9 τὸν νόμον Ι 12 εἰ κἂν Par Mor | βούλοιτο coni Re 15 πάθοι τι] πάθοιτο Par Mor 16 ὃ δ᾿ Α ὅ δ’ Ρ sed add m 4 ὅ δὲ Ι ὅδε Par Mor | μὲν ἐμπο- λεμῶν Par Mor 20 ἐλευθερῶσαι inser Par 2 21 τὴν ναῦν om Mor 22 χάριν] ναῦν Mor)

48. Καὶ γὰρ Δομνίνῳ γε τῷ σοφιστῇ τὴν παρά τῶν πολιτῶν αὐτοῦ Χαλκιδέων ἐψηφισμένην τιμὴν τοῦτ᾿ ἂν ἐποίησε κυρίαν. νῦν δ’ ὁ δίκαιον ἂν ἦν καὶ καλὸν καὶ εὔλογον τῆς παρ’ ἄλλου σπουδῆς τυγ- χάνον, τοῦτο καὶ ἄδικον καὶ αἰσχρὸν καὶ λόγον οὐκ ἔχον μέλλον γέ τινα ἡδονὴν οἴσειν ἐμοί.

49. Ὅτι δ᾿ οὐ κακῶς εἰκάζω, γνοίη τις ἂν ἐντεῦθεν. τὸ δεσμωτήριόν ποτε διορύξαντές τινες τῷ τοῖς σώμασι περικειμένῳ σιδήρῳ τῆς νυκτός σφισι συναγωνιζομένης ἐτράποντο πρὸς λῃστείαν. καὶ οἱ μὲν ἐπετίθεντο τοῖς ὁδοιπόροις, ὁ δὲ ἄρχων ἐφ’ οἷς ἣν ἡ θύρα τὴν αἰτίαν ἦγεν. οἱ δ’ ἀπέφαινον αὑτοὺς ἀναιτίους, ὡς μὴ εἶναι τιμωρίᾳ χώραν. ἕτερος ἄρχων καὶ κρίσις ἑτέρα καὶ τὸ μὴ μετὰ τῶν φυλάκων τετολμῆσθαι τὸ ἔργον ἀν- ωμολόγητο.

τρίτος οὗτος ἧκεν ἐπὶ τὰ κεκριμένα κὰτ οὐδεμίαν τοῦτό γε ἐξουσίαν ποιῶν, ὥσπερ οὐδ’ ὁ [*](5 cf. t. II 143,3 9 cf. p. 87,12 sq.) [*](1 ἀγγεῖλαι Par ἀναγγεῖλαι Mor sed γρ ἀγγεῖλαι in marg 2 δ’ Re | αὐτοῦ Mor 6 κεφαλήν. οὐ. (= Neutiquam) οὐ γάρ coni Re 10 αὖ Par Mor 14 μᾶλλον Par Mor | οἶσον Mor sed γρ οἴσειν in marg 15 ἂν ἦν ἐντεῦθεν Par Mor 19 θύρα Mor sed γρ θήρα in marg 20 οἳ Α οἴ ΡΙ | αὐτοὺς Ρ sed in corr in ras m 2, Par Mor 24 οὐδὲ μίαν Α)

51. Ἀλλ’ ὅμως μέγαν με πεποιηκέναι φησί. ποῦ ποτε; | ὅτε Μόνιμον τὸν πολιτευόμενον, τὸν ἐμὸν "[*](R III 160) ὁμιλητήν, τὸν ὁμιλητοῦ πατέρα ταῖς διὰ τοῦ μολύβδου πληγαῖς ἀπώλλυ; τούτοις οὖν με μέγαν καὶ ζηλωτὸν ἐποίεις ἐπ’ ἐμῇ λύπῃ πληγαῖς χρώμενος. ὧν οὐ δεῖν καθαρά τηρεῖν τὰ σώματα τῶν πολιτευομένων. ἐφ’ αἷς [*](15 cf. t. III 57,13 sp.) [*](1 οἳ Α Mor οἵ Ρ sed add m 4, IPar 3 δ’ Re | τρα- γῳδεῖται Par Mor 4 διορυχὴν reposui ex AI coll. t. I 256, 20 διωρυχὴν reliqui libri at ω in ras P 3, edd | ἀσελγαίνοιεν CPar Mor 5 ἐκεῖνος Mor 6 ὑπὸ CA sed in hoc γρ οἷα in marg, Ρ sed in hoc in ras m 4 οἷα IPar Mor 9 λῃσταὶ I | σφάς Ι sed in corr m 2 11 φασί Mor sed γρ φησὶ in marg πουποτὲ CAPar ποῦ πότε Ρ sed add m 2 et supra ε eras που πότε Ι πούποτε Mor num ποῦ; πότε;? 12 ὅτε reposui e CAPI ὅτι Par edd 13 μολύβδου Par sed μολίβδου m 2 in marg μολίβδου Re cf. t. III p. XXXXIII πληγαῖς — 16 λύπη in Par 2 et praemisso vocabulo σχολ. in marg Mor | ἀπόλλυ Par Mor signum interrogationis reposui e Ρ sed comma scr m 2 et punctum suprascr m 4, et Ι | με om Par Mor | ζηλωτὴν Ρ sed η in ο corr m 2, Ι 15 ἐμὴ λυπῆ Par | χρώμενον Μοι sed γρ χρώμενος in marg | οὐ δεῖν P sed δεν(?) supra δεῖν scr m 2 „malim ἔδε鍓 Re 16 ὑφ᾿ Par Mor)

52. Νὴ Δί’, ἀλλ’ ἐν τοῖς πρὸς Εὐσέβιον τὸν σοφιστήν, τὸν οὐχ ἧττον ἄξιον ἡγῶ καλεῖσθαι σοφιστήν, ὑπέρ τῶν εἰς Μόνιμον ἀπολελόγηται. ἀλλ’ εἰ καὶ μὴ κακῶς εἶχεν αὐτῷ τὰ πρὸς ἐκεῖνον, τού- τοις ἂν ἐδείκνυ τὴν ὕβριν κινῶν μέν ὑπάρχου γνώ- [*](R III 161) μὴν, τὰ δ’ εἰληφότα τέλος εἰς | ἀρχὴν αὖθις ἀνάγων, παρακαλῶν δέ πρὸς μάχην ὑπὲρ τῶν ἤκιστα δεομένων ἀγῶνος. καίτοι γραμμάτων ἔδει τῶν σεμνο- τέρων ποιήσασθαι τὴν ἀνάγνωσιν, εἶτ’ ἐμὲ περὶ τῆς ἐν Εὐσεβίῳ δυνάμεως ἐρέσθαι, εἶτ’ ἐκείνους, εἰ μὴ συνίσασιν αὐτοῖς γεγραφόσι περὶ αὐτοῦ τέτταρα ψη- φίσματα.

τί οὖν αὐτοὺς ἔδει διδάσκειν, ἀφ’ ὧν ἐκκρούσειν ἔμελλον τὸ περὶ τούτων πέρας; τί δὲ ποιεῖν καταγέλαστον ἐμέ τε καὶ ἐκεῖνον; ἢ τοῦτ’ αὐτὸ καὶ τὸ κατασκευαζόμενον ἣν γενέσθαι καταγελάστους ἡμᾶς; τοῦτ’ οὖν τιμὴν ποιήσεταί τις; τί δέ, ἐκεῖνο τιμὴν τὸ μετὰ χλευασίας ἐκβάλλειν με τοῦ δικαστηρίου; [*](5 cf. t. III 150,16. Sievers p. 186 17 Dem. p. 1021,14 et 23; 1102,19; 1266,11 21 cf. Dem. p. 705,2) [*](2 καὶ τἀς Par Mor 7 ὧν Mor sed γρ τῶν in marg 9 κείνων Par Mor 10 δέ Par edd 11 ἂν ἄγων Α sed ἀν del ἄγων Par Mor 18 εἷτ’ Α sed in corr et coni Mor εἴτ᾿ reliqui libri Mor 14 εὐσεβίου CAPI | ἐρέσθαι scripsi ἐρέσθαι libri sed ex ἐρέσθαι corr P 4, edd | εἶτ᾿ coni Mor εἴτ’ libri edd 15 αὐτοῖς Par Mor | αὐτῶν Par Mor 17 περὶ Ρ sed ερὶ in ras m 4, ut videtur, e ρὸ vel ρὸς corr παρά Ι 18 καὶ om Mor | κἀκεῖνον Ι | καὶ delendum? 20 οἰήσεταί Cobet Coll. 257 at cf. Plat. Gorg. p. 489 C ἕρμαιον τοῦτο ποιούμενος)

ἐβούλετο μὲν | γὰρ ἀπελθεῖν με ὧς ἂν οὐχ [*](R III 162) ἡδέως ὁρῶν, φυγὼν δὲ τὸ διαρρήδην εἰπεῖν, ὧς ἀπ- ελθὼν χαριοῦμαι, τὴν ὁδὸν προστησάμενος καὶ τὸ αὐτίκα ἅψασθαι τοῦ πράγματος ἐμὲ μὲν ἤπειξε καλέσαι χεῖρας αἵ με διεξοίσουσι, καὶ ἣν ἔξω τῶν πυλῶν τιμᾶν αὐτὸν ἀξιῶν οἷς ἐν τῷ τοιούτῳ νόμος. ὁ δὲ ἠρίστα μένων καὶ πιὼν ἐκάθευδεν. ἐγὼ δ’ ἔκαμνον, ὁ δ’ Ἥλιος οὐ πόρρω τῶν Ὠκεανοῦ ῥευμάτων. ἀπειπὼν οὖν ἐπ᾿ ἀπειποῦσι τοῖς οἰκέταις ἔστενον, πρίν γε δή τις ἐλεήσας τὸ γιγνόμενον εἶπε τό | τε ἄριστον [*](R III 163) καὶ τὸν ὕπνον. οὕτω δὴ ἀπηλλαττόμην οὐ σφόδρα ὑγιαίνων.

55. Ἀλλ᾿ ἐν τοῖς περὶ Δίφιλον τὸν Δαναοῦ τοῦ γραμματιστοῦ τοῦ νέους πολλοὺς πεπαιδευκότος, πράτ- των δὲ οὕτος ταὐτὸ τῷ πατρὶ νικᾷ τὸν πατέρα τῷ καὶ ποιητὴς ἀγαθὸς εἷναι, τούτοις οὑν τετίμημαι; ἀλλ’ ὧς μὲν αὐτὸν ἀνέστησε τῆς Παλαιστίνης οὐδὲν δεό- μενον ὑποσχόμενος θέατρά τε καὶ τὸν ἀπ᾿ αὐτῶν χρυ- σὸν καὶ ὧς εἰς Κιλικίαν ἀγαγὼν μετ᾿ οὐδεμιᾶς τῆς παρ’ ἑαυτοῦ βοηθείας σιγήσαντα ἐπανήγαγεν | ἀριθμή- "[*](R III 164) σαντα τἀς πόλεις καὶ τῇ καθ’ ἡμέραν δαπάνῃ κάμνοντα, ταυτὶ μὲν ἐάσω.

ἀλλ’ εἰσελθών ποτε ὡς αὐτὸν ἐσπέρας καὶ περὶ τῆς ἀθυμίας τοῦ ποιητοῦ διελθὼν καὶ ὧς ἡγοῖτο ἀδικεῖσθαι μηδέτερον ἀκούων, μήτ᾿ εἰ [*](8 ΙΙ. σ 240 13 cf. ep. 888 20 cf. t. II 458,1) [*](1 μὲν om Par Mor | ἐμέ Re 7 πιὼν scripsi auctore Re coll. t. III 223, 10 R πίνων libri edd | δὲ Par edd | δὲ Re) [*](8 ἠλίθιος Mor sed γρ ἥλιος in marg 9 έν Mor 10 εἶ- πεν A 15 ταὐτῶ C 19 ἡλικίαν Par Mor 20 αὐτῶν Par Mor 21 καθημέραν Par Mor 22 αὐτὸυ Ρ sed in ras m4) [*](24 ἡγεῖτο Par Mor | μηδ’ ἕτερον Par Mor)

λυπηρὸν μέν οὖν καὶ τοῦτο τῷ Διφίλῳ ἀντὶ τοῦ ἄστεος τὸ προάστειον ἔχειν, ὅμως δέ ἐπείθετό μοι φέρειν καὶ προσεδόκα κλήσεις δι’ ἐπιστολῆς εἰς Δάφ- νην μετὰ τὴν Σελεύκειαν. ὁ δὲ καταγελάσας μὲν Διφίλου, καταγελάσας δέ ἐμοῦ παρεῖχεν αὑτὸν ἑτέροις ἔπεσιν ἃ πρόσθεν ἐπεφεύγει. Δίφιλος δὲ ἣν οὐδαμοῦ οὐδ’ ἐγώ. δεινὸν γὰρ ἐνόμιζεν, εἰ πρὸς τὴν Παλαι- στίνην ὑπάρξει Διφίλῳ λέγειν εἶναί μοί τινα δύναμιν οἵαν φίλον ὠφελεῖν. ἐκεῖνος μὲν οὖν ἀπῆλθεν εἰπὼν οὐκ ἀμελήσειν τῆς δίκης ἢν οἶδεν ὀφειλομένην αὑτῷ, ἐμοὶ δ’ ἀρκεῖ τὸ δεῖξαι πᾶσιν ἀνθρώποις, ὡς κἀν τούτοις ἠτιμαζόμην.

τὰ δ’ ἐπὶ τούτοις οὐ παρ’ | [*](R III 166) ἐμοῦ δεῖ τινα μαθεῖν, ἀγνοεῖ γὰρ οὐδείς. πῶς γὰρ τά γε ἐν μέσῳ δεδειγμένα καὶ βεβοημένα; ὧν ὑβριστικώτερα τὰ οἴκοι πλείονος ἐκεῖ τῆς ἐξουσίας οὔσης. ἃ σιωπᾶν ἐμοὶ κάλλιον.

59. Ἀλλ’ ὅμως φιλεῖν με καὶ φησὶ καὶ ὄμνυσι καὶ μηδενὸς ταύτῃ λείπεσθαι καὶ μηδὲ τῶν ἄγαν δοκούν- [*](των φιλεῖν. εἰ δὲ τοιοῦτός ἐστι φιλῶν, ποῖόν τι χρὴ) [*](10 cf. Dem. p. 328,24; 376,22. Plat. Phaed. p. 72 C) [*](1 εἰ om Par Mor 5 τούτω Par Mor 6 δ’ Re 7 ἐπιστολῶν Par Mor 9 δ’ Re | αὐτὸν IPar 12 δύναμιν Ι sed ύν in ras m 3 14 οἶδεν reposui e CAPI εἶδεν Par edd | αὐτῶ scripsi αὐτῷ libri edd 18 γ᾿ Re 21 φιλεῖν — ἀλλ᾿ ὅμως p. 97,7 om C | φησὶ e φήσει corr IP 5 et Mor sed in hoc γρ φήσει in marg φήσει APar cf. p. 97,7 μή δὲ APPar 23 φίλων Par Mor)

ἀλλ’ ὅμως | φησὶν ὑπὲρ ἅπαν- [*](R III 167) τάς με φιλεῖν καὶ τῇ γνώμη παριέναι τὴν φύσιν καὶ προσόμνυσι, πρᾶγμα ποιῶν ἀρχαῖον, ἐπιορκῶν, ὧς δὴ πλεῖστον τῆς γῆς τῶν θεῶν ἀπεχόντων καὶ οὐδὲν ἐν αὐτῇ τῶν πραττομένων ἢ λεγομένων εἰδότων. ὅτι δὲ οὐτῶ ταῦτ᾿ ἔχει, μάθοι τις ἂν ἐκεῖθεν.

τοῦ γὰρ νόμου καθ’ ὂν οὐκ ἔξεστι τοῖς ἄλλοις εἰς τὰς τῶν ἀρχόντων καταγωγὰς βαδίζειν ἥκοντός τε καὶ κρατοῦν- τος καὶ τὰς εἰσόδους κωλύοντος τὰ μὲν τῶν ἄλλων ἐκεῖσε γραμματεῖα καθ’ ἑκάστην φέρεται τὴν ἡμέραν γιγνομένων ἀντὶ τῆς γλώττης τῶν γραμμάτων, ἐμὸν δὶ οὐδέποτε. τὸ δ’ αἴτιον, πρὸς τοὺς μὲν εἶπεν, ὅτι δεῖ πέμπειν καὶ περιεῖναι τοῦ νόμου, πρὸς ἐμέ δὲ οὔ. καίτοι καὶ μὴ πειθόμενον τοῖς πρώτοις ῥήμασι δευ- τέροις ἔδει καὶ τρίτοις ἐπαναγκάζειν καὶ τὴν σπουδὴν ἐκτεῖναι μέχρι τοῦ τέλους ἔχουσάν τι καὶ ἀπειλῆς ἢ γένοιτ᾿ | ἂν ἐκ φιλίας. νῦν δέ μοι δοκεῖ τῶν [*](R III 168) μέν ἄλλων εἵνεκα καταμέμφεσθαι τὸν νόμον, τῷ δὲ πρὸς ἐμὲ μέρει θαυμάζειν.

62. Ὡς δέ λέγει μὲν φιλεῖν, πράττει δὲ τοὐναντίον, Ῥωμύλος πάλιν ἑλκόμενος δείκνυσιν. ὂν ἑλκόμενον ᾔδει πάλιν ἐγκείμενον ἐμοί. καίτοι τοῦ γε φιλοῦντος ἣν οὐ κακὸν εὗδον ἀνεγείρειν, ἀλλ’ εἰ καί τις ἄλλος ἐπεγείροι, κοιμίζειν. νῦν δὲ κἀκείνῳ περιέστησε τοὺς δάκνοντας, ὅπως ἐκεῖνος ἐμέ. καὶ τοῦτο δρᾶται πολλά- κις καθ’ ἑκάστην ἡμέραν οὐκ ἐωμένης τῆς πρὸς τοὺς νέους ὁμιλίας κόσμῳ χωρεῖν.

63. Ἀλλ’ ἐκεῖνο φιλοῦντος, εἰπέ μοι, τὸ φυγεῖν δικάσαι τὴν δίκην ἐν ἡ διά τὴν τῶν δικαίων ἰσχὺν ᾔδει μοι θησόμενος; καίτοι καὶ παρεκάλει πρότερον [*](R III 169) εἰσελθεῖν καὶ τὸ μέλλειν ἐμέμφετο καὶ | μεθ’ ἡμῶν ἔλεγεν εἶναι τοὺς νόμους.

ἀλλ’ ἐκεῖνο μὲν ἣν ἑαυτῷ τι πράττοντος, τουτὶ δὲ ἐπ’ ἐκείνῳ τετε- [*](15) λεσμένῳ τοῦ πρὸς ἐμὲ μίσους. ἐκεῖνο μὲν οὖν ζητῶν ἐξηπάτα, ἔχων δὲ οὐκ εἴα, ἀλλ’ ἔχων] ἐπεβούλευε καὶ τῆς πάντως ἑπομένης μοι νίκης ἀποστερῶν, ὡς χαρί- σαιτο τοῖς κόλαξιν, εἰς τοῦθ’ ὑπήγαγε τὴν δίκην, ὥστ’ αὐτὴν σεσιγῆσθαι τῷ μηνί.

65. Ἤκουσεν ὅτι προσήκει λῦσαι κακῶς τινα δε- θέντα μέλλοντα τὴν βουλὴν ὠφελήσειν. οὐκ ἔλυσε. διὰ τί; ὅτι ὁ τοῦ δεσμώτου μνησθεὶς ἣν ἐγώ. τῶν αὐτῶν δὲ παρ’ ἄλλου λεγομένων λόγων ἐλύετο ἂν οὐκ ὄντος ἀχρήστου τοῦ λέγοντος τοῖς Εὐσταθίου πράγ- μασιν, ὧσπερ ἐγώ.

66. Ἦν δέ, ὡς ᾤετο, χάρις καὶ ἐν οἶς ἠπείλει Θαλασσίῳ βουλεύσειν αὐτόν. καὶ ἡ πρόφασις μάλ’ ἐπι- εικής, τὸ | κύριον ὄντα ἐκεῖνον τῶν δεδειγμένων [*](R III 170) ἡμῖν λόγων αἰτοῦντι μὴ διδόναι τηροῦντα τὴν δίψαν. ὁ δὲ ἐδίψησε μὲν τούτων οὐδεπώποτε, δοκεῖν δὲ ἐβού- λετο, κερδαίνειν ἴσως τι νομίζων εἰς δόξαν, οἷόν τι καὶ περὶ τὸν υἱόν. ὂν ποτέ μὲν ἄξειν, ποτὲ δὲ μετα- πέμψεσθαι, ποτὲ δὲ πέμψειν λέγων ὡς ἐπὶ βελτίω ῥεύματα εἶχεν ἐν Τυρῷ τε καὶ τοῖς χείροσιν, ὡς αὐ- τὸς ἔφασκε, λόγοις, πρὶν δὴ ἡ ἀρχὴ δεῦρο μετὰ τῶν ἀδελφῶν τὸν νεανίσκον ἐκάλεσε.

καὶ μὴν εἰ μὲν ἐκέκτητο, τῶν ἡμετέρων λόγων | οὐκ ἐδίψη κατὰ [*](R III 171) τὸν αὑτοῦ λόγον, εἰ δ’ οὐκ ἣν κεκτημένος, οὐκ ἐπε- θύμει. πῶς γὰρ οὐκ ἂν εἶχε βουλόμενος; τί οὖν ἔδει [*](7 cf. p. 91,21. Sievers p. 160 9 cf. t. III 309,12 sq. 15 cf. t. Ι 200,8) [*](1 λύσαι Ι cf. t. III 380,17 2 ἔλησε 1 3 ὁ om Par Mor 8 αὐτόν Ι sed ex αὐτὸς (vel αὐτοῦ) corr αὐτῷ Par Mor αὐτὸν Re 10 μοι Par Mor | δίψην Α δίψαν Ρ sed α in ras m 4 11 οὐδέ πώποτε CAP sed in hoc eras, Ι οὐδέποτε Par Mor 12 τι (2) om Par Mor 13 ὃν] ὄντι Par ὃν ᾤετό τι Mor | ποτέ δέ μεταπέμψεσθαι cancellavit Re | μεταπέμψασθαι Par Mor 14 ποτέ δὲ πέμψειν fortasse cancellanda 18 ἐκέκτητο, τῶν scripsi ex Ι ἐκέκτητο τῶν reliqui libri edd | ἐδίψα Ι sed α ex η corr m 3, Par Mor 19 τῶν et λόγων Par Mor | αὐτοῦ CIPar edd | δὲ Par Mor)

ᾔτεις διφθέ- ραν, οὐχ ὡς ἐκγραψάμενος ἔχης τὰ ’κεῖθεν, ἀλλ’ ὅπως [*](R III 172) αὐτὴν ἐκείνην. τουτὶ δὲ οὐκ ἐραστοῦ | μηδὲ στατῆρι τά παιδικὰ τιμᾶν. τί οὑν ἠδίκει μὴ διδοὺς τῷ μὴ ἀποδώσοντι; κτήσασθαι δὲ οὕτω βούλεσθαι καὶ τὰ οὐ πολλοῦ λόγου παντὸς ἂν εἴη.

69. Σὺ δὲ ὅστις εἰς ἐμέ, δεδήλωται μέν οἷς ἔφην, εἰ καὶ πολλὰ παραλέλειπται, σαφὲς δὲ ἔσται καὶ τῷδε. τοῖς γὰρ ἐν τῷ διαφθεῖραι τὰ πρὸς τὸν διδάσκαλον δίκαια κακοῖς ἐξελεγχθεῖσι συζῇς, σύνει, συνδιατρίβεις, ὁμιλεῖς, συνδειπνεῖς, συμπίνεις, συναριστᾷς, κἂν αὐτοῦ βουληθῶσι καθεύδειν, ἐξουσία πολλὴ καὶ τὸ κωλῦον οὐδέν. οἱ δὲ ἐν ἑκάστῳ τούτων λόγοι κατὰ τῶν ἐμῶν τρόπων, ἔχοντες μὲν ὑγιὲς οὐδέν, πολλὴν δὲ ἡδονὴν [*](R III 173) ἀμφοτέροις, τοῖς τε ψευδομένοις τῷ | τε ἀκούοντι.

καὶ ὅ τι ἂν ἐκείνοις δόξῃ, τοῦτο δεῖ κρατεῖν, κἄν [*](4 cf. t. III 310,3 7 Dem. p. 1180,22; 1197,5) [*](4 ἡδονῆς Par Mor 5 κολακείας ἀπέχοντα Re | δ’ om Par Mor 6 ὥστις Par Mor | διφθέραν Ρ sed αν in ras m 2) [*](7 ἐκγραψάμενος scripsi auctore Re ἐγγραψάμενος libri edd | ἔχῃς τὰ] ἔχ̣θιστα Par Mor | τὰ κεῖθεν Ρ τἀκεῖθεν Ι 8 ἐκεί- νην scripsi auctore Re ἐκεῖθεν libri edd | μὴ δὲ ΑΡΙ 10 δὲ om C 11 παντὸς scripsi auctore Re coll. Dem. p. 13, 27 πάντως libri edd 13 τόδε Α βοά in τῶδε corr m 2, Par Mor) [*](15 ἐξελεγχθεῖσι Par at εῖσι abreptum ἐξελεγχθεὶς Mor ἐλεγ- θεῖσι CAPI) σν́νει Α sed e συνεὶς corr m 2 συνεὶς Par συνίεις or sed γρ σύνει in marg 16 συμπαριστᾶ C 17 κωλῦον? cf. t. III 480,9 18 δ’ Re 21 ὅτι Ι | δὴ C)