Oratio 54

τί οὖν μὴ ταῦτα ὁμολογεῖ καὶ οὕτως ἀπολογεῖται, ἀλλ’ ἀξιοῖ πείθειν ὑβρίζων περιφανῶς, ὡς τιμῶν οὐ πέ- παυται; ὅς γε καὶ διὰ τοῦ πολλὰ αὐτῷ συνει- δότος θυρωροῦ χθὲς ταὐτὸν ἐποίησε μιμουμένου τὸν διδάσκαλον. ὡς γὰρ ἔλαβεν ὁ τοιχωρύχος γράμματά μου μεμφόμενα | δεσμὸν μητρὸς καὶ κόρης ἄδικον, [*](R III 174) ἀκήλασε τὸν δόντα τὰ γράμματα φήσας οὐκ ἐμά ταῦτα, τοῦ δεδωκότος δὲ εἶναι.

τοιούτους τοὺς ἐμούς θεράποντας ἐποίησε τῷ λόγῳ διαβάλλων μου τὸν βίον ἐν τοῖς ἐκείνων τολμήμασιν εἴτ᾿ οὐκ εἰδότος μου ταῦτα εῖτε εἰδότος. καίτοι τά γε τοιαύτα πλάττειν οὐ κακὸν μέλλοντά· γε λύειν τι κακόν. ὅμως δέ γε οὗπερ ἐλέγετο καὶ ἣν, ἐμοῦ τοῦ τοῖς ἀδικουμένοις συναχθομένου καὶ τοῖς ἐκείνων οὐχ ἧττον ἢ ’κεῖνοι πληττομένου.

73. Ὁ δὲ κολλάκις | μέν αὔριον ἄων τὴν [*](R III 175) [*](4 cf. t. II 541,2 et 14 sq.) [*](2 πατρῴας Ρ sed ι subscr m 3 3 νεωτέροις Mor | πρὀ- τερον inserui πρεσβυτέρων δέ πολλάκις προτέρους τούς νεωτέ- ρους coni Re 4 ὠνεῖται Ρ sed αι in ras m 4 ὧν εἰ το Par ὧν εἰ τὸ Mor | οὖν om in lac 3 — 4 litt Par 5 πάντας Par 8 ὑβρίζων Re ὑβρίζειν libri Mor 10 μιμούμενον Mor) [*](11 ἔλαβεν ὁ in λάβοιεν corr Par βλάβοι ἐμὲ Mor sed γρ λάβοι in marg 17 εἴτ’ Re | πράττειν Mor 18 μέλλοντα voce des fol. 28 in Par quae sequuntur usque ad 104,11 πραχθὲν δὲ uno folio perdito desunt | λύσειν Mor | τί ΡΙ 19 τοῦ τοῖς] τού- τοις Μορ 20 ἐκεῖνον οὐχ ἧττον ἣ κείνου Mor 21 ἐξ ὡν κείνου Mor ἐξ ὧν Mor)

74. Ἕτερον ταίνυν οὐδὲν ἔλαττον. ἥκων γὰρ εἰς τὸ βουλευτήριον ὡς μείζω ποιήσων τὴν βουλὴν | [*](R III 176) κατὰ τὸν νόμον τὸν νὺν οὐκ ἐκάλεσέ με ἐγγύθεν εἰδὼς ἐγγύς με καθήμενον ἐν ἀλλοτρίῳ χωρίῳ καὶ ταῦτα πολλοῦ χρόνου τὴν κοινωνίαν ταύτην ἐωρα- κότος τῶν ἀρχόντων, εἰ καθευδήσειε, τὴν βουλὴν ἐπε- γειρόντων. τούτῳ οὖν ἔδει χρῆσθαι τῷ πράγματι καὶ μὴ πεφθλαγμένον ἐπανάγειν, ἦσαν δὲ αὐτῷ λόγοι [*](R III 177) πολλοὶ καὶ | καλοὶ βουλομένῳ τι τῶν δικαίων ποιεῖν. νῦν δ᾿ ὁμοίως ᾤετό μοι προσήκειν ἀπεῖναι τῷ μυρίους ἔχοντι καταλέξαι προγόνους πεπολίτευ- μένους τοῖς οὐκ οἶδ᾿ ὁπόθεν ἥκουσι. καί μοι δοκεῖ κἂν καλέσαι τινὰς ἐκείνων ἡδέως ἐμὲ παρείς, εἰ μὴ τὴν ὑπερβολὴν τῆς ὕβρεως ἔδεισε.

75. Τὴν αὐτὴν τοίνυν αὖθις αἰτούμενος χάριν ἣν [*](R III 178) πολλάκις | ὑποσχόμενος ἔδωκεν οὐδεπώποτε, ἀλλὰ [*](9 cf. or. XLIX t. III 450sq. 10 cf. t. III 347,16) [*](2 τῷ Mor sed τὸ coni 5 πλέκοντες Mor | ὃ inserui | ἔχει scripsi, ut γρ in marg Mor ἔχειν libri Re ἔχοντες Mor 8 ποιήσων scripsi auctore Re („ποιῆσαι non improbo. idem est atque ἐπὶ τῷ ποιῆσαι. malim tamen aut ποιήσων aut ποιῆσαι βουλόμενος“) ποιῆσαι libri edd 11 ταῦτα πολλοῦ] ταῦτ᾿ οὐ Μor 13 τούτῳ scripsi ὅτι τε libri Re ὅ τι τε Mor „neutrum intelligo“ Re 14 δ᾿ Re 16 ᾤετό μοι]ὡς τὸ μὴ Mor 18 <ὡς> τοῖς? 19 οὐδὲ ὡς Μor 21 ἧ C ἧι Α ἧν in ἣν corr I 22 οὐδέποτε Mor | ἀππὰ cancellavit Re)

τὸ δὲ δὴ νῦν τοῦτο, ὁ πολὺς ἔρως καὶ τὸ τῷ μὴ | τυγχάνειν ἀνιᾶσθαι [*](R III 180) λέγειν οὐκ ἵρως ἐστίν, ἀλλ’ ἀνὴρ πολλοῦ μὲν τοῖς δικαζομένοις ἄξιος δι᾿ ἰσχὺν τῆς τέχνης, γήμας δὲ ἐκ τῆς τούτων οἰκίας καὶ νομίζων προσήκειν αὐτοὺς εὖ ποιεῖν ὀρῶν αὐτὸν ἄλλοσέ ποι φερόμενον, ὧν δ’ οὐκ ἄξιον ἠμεληκότα, ὦσεν ὲν ἤκιστα βουλόμενον εἰς ταῦτα τὰ ῥήματα δεῖ δεῖ με λόγου τυχεῖν καὶ ὅτι δεινὰ ἂν πάθοιμι μὴ τυχών.

ἃ μὲν οὖν ἤθελεν, ἣν ἐκεῖνα, ἃ δὲ ἠνάγκασται, ταῦτα. ἃ οὐκ αὐτοῦ δίκαιον νομισθῆναι μᾶλλον ἢ τοῦ βιασαμένου, πλὴν εἰ τοῦτο δύναιτο πείθειν, ὡς ἅπαντα τοῦτον ἐκάθευδε τὸν χρό- [*](1 cf. Thuc. IV 19,1) [*](1 ὡς inserui coll. p. 99, 7 | ὅτε Mor sed γρ ᾤετο in marg | διεκρούσατο λόγους, ἀνταιτήσας ἐμούς ἐπαίνους Μοι 2 ἑαυτῷ Mor | μέν οὑν ὧς Mor 4 ἐπῄει Mor 6 αὐτὸν Mor ἑαυτὸν Re 6 γ’ Re 7 post ἦν lacunae singa, ὁ ante περὶ posuit Mor 8 οὓς (2) delendum? 9 αὐτῶν Ρ sed ν eras et ι sub ω pos m 3, Ι sed ν eras malim αὐτοῦ 12 τῷ om Mor 15 νομίζων προσήκειν Mor sed γρ νομίζειν in marg 16 αὐτὸν Ρ sed ὐ in ras m 2 αὐτὸν Α | ποι reposui e CAP πη Ι edd) [*](17 ἠμεληκότας CAP sed in hoc ς eras, I ὡς Mor 20 ἐκεῖνα ἦν Mor | δ᾿ Re)

78. Καὶ τὸν Ῥωμύλον φήσει τοῦτ᾿ ἂν σῶσαι [*](R III 181) μόνον. διά τί; καὶ γὰρ | ἂν μὴ τοῦτό σοι γένη- τᾶι, ἕτερα δήπου γεγένηται. ὧν ἴν ἐστιν ἃ παρ’ ἡμῶν ὁ παῖς σοι κτησάμενος ἔχει μεγάλα καὶ αὐτῷ σοι δο- κοῦντα καὶ τῆς εὐνῆς ἀναστήσαντά σε πολλάκις. οὐκ ἐχρῆν οὖν τούτοις δοθῆναι τὴν χάριν, εἰ καὶ μηδὲν ἦν προσλαβεῖν; ἢ καὶ πρὸς ἀριστέα δωρεᾶς μεμνημέ- νον ταῦτα ἂν ἔλεγες, ὡς ἐπὶ δευτέρᾳ ἂν ἀριστείᾳ λάβοι, τὸ πραχθὲν δὲ οὔπω τιμῆς ἄξιον;

εἰπόντος δώ- σεις. τί οὖν; οὐκ εἶπον ἤδη; ἢ οὐδὲν τὰ τότε ῥηθέντα καὶ τά διὰ τὰ ῥηθέντα πραχθέντα πᾶσαν ἀπάντων θεάτρων ἀποκρύψαντα τὴν βακχείαν; σύ δέ τότε μὲν [*](R III 182) οἷς οὐκ ἄλλος ὡμολόγεις τετιμῆσθαι, | νῦν δ’ ὧς ἀντ’ οὐδενὸς δώσων, εἰ δοίης, λαβεῖν ἀξιοῖς πρότερον, εἰ μέλλοις δώσειν. καίτοι χάριν μέν ἐκείνων ἔχων ἐπὶ τὴν ἀμοιβὴν ἴθι, μικρὰ δὲ αὐτὰ νομίζων καὶ οὐ- δέν, θαυμαστὸν οὐδέν, εἰ μηδὲ ταῦτ᾿ οἰήσῃ τι εἶναι, ὥστ᾿ οὐχὶ θαυμάσαιμ’ ἄν, εἰ καὶ λαβὼν οὐ δώσεις.

ὅρκων δέ τῶν σῶν αὐτὸς ἀφῄρησαι τὴν πίστιν τῷ πλήθει τῶν ὅρκων τῶν ὠλιγωρημένων, ὥστε καὶ ὅστις ὠνεῖται παρὰ σοῦ τὸ δίκαιον ὀμνύντος, οὐκ ἔχει [*](1 ἐν οἶς ἦν om Mor 3 τοῦτ᾿ scripsi τοῦτον libri edd 4 διατί ΡΙ | γεγέννηται Ι 5 ἕν om Mor 6 σου Mor 10 δευτέρᾳ ἂν scripsi δευτεραίᾳ libri Re qui δευ- τέρᾳ coni δευτεραῖαν Mor | ἀριστεῖα C ἀριστείαν Mor τά ἀριστεῖα coni Re 11 οὔπω rursus inc Par fol. 24 14 ὐπο- κρύψαντα Mor 15 οἶς Ι sed ι in ras m 2 ὡς Α sed γρ οἷς in marg, Re | ἄλλος Α sed γρ ἄλλως in marg ἄλλως CPar ἄλλους Ρ cf. p. 76, 2 | δὲ Re 17 μέλλεις CPar Mor 18 αὐτῶ Par Mor 19 οὐδέν (2) om Mor | μὴ δὲ APIPar | οἰήσει I οἰήσοιτο Par | τι om Par 21 ἀφαιρεῖ σε Par Mor)

81. Ι Εἰ δέ δεῖ τι καὶ ἕτερον εἰπεῖν, ἀνθ’ [*](R III 183) ὅτου προσῆκέ μοί τι παρ’ αὐτοῦ γεγενῆσθαι, τῶν ὑπ’ αὐτοῦ γραφομένων, τὰ δὲ ἣν φλυαρία, πολλῶν μέν ἤκουσα πρὸ ταυτησὶ τῆς ἀρχῆς, πολλῶν δέ ἐν αὐτὴ τῶν αἰκισομένων, ἀπὸ γὰρ δὴ τούτων ἤρχετο. οἷς ἐτιτρωσκόμην μέν τὰ ὦτα, φέρειν δὲ ἣν ἀνάγκη καί, τὸ δεινότατον, καὶ ἐπαινεῖν. ὥστ᾿ οὐδὲν ἴδει παρ’ ἡμῶν ἕτερον αἰτεῖν πεποιημένων μοί τινων χάριτος ἀξίων.

τῷ δέ εἰς ἡμᾶς ἀγαθὸν οὐδὲν οὔτε πρό- τερον οὔθ᾿ ὕστερον, ἐπεὶ καὶ τὴν δίκην αὐτήν, ἀφ’ ἧς ἣν ἂν ἡμῖν κριθείσης διαφυγεῖν ζημίαν ἄδικον, οὔτε εἰσήγαγεν οὔτε ἔκρινεν ὀρῶν τῶν ἀντιδίκων τό τε πλῆθος τό τε σχῆμα. δίκαιον μὲν | γὰρ εἶχον [*](R III 184) οὐδέν, πολλοὶ δὲ ἤσαν. τὸ δ’ εἶναι πολλοὺς νενοση- κυίᾳ μέν γ’ ἀρχὴ φοβερόν, ἐρρωμένῃ δὲ οὔ. καὶ ἅμα οὐδεὶς ἣν ἐμοῦ λόγος αὐτῷ πεπεισμένῳ λόγους ποιεῖν καλούς.

83. Τοιοῦτος εἰς ἡμᾶς ὁ γεννάδας οὗτος. ὅς, ὅτι μὴ τῆς ἀρχῆς αὐτῷ λυθείσης πεσόντες ἐκλαύσαμεν, ἀγανακτεῖ. ἔδει δέ, ὧς ἔοικεν, ἐπ’ αὐτὴν ἐρχομένου τοῦτο πεπρᾶχθαι.