Oratio 52

Libanius

Libanius, Oratio 52, Libanii Opera, Vol IV, Orationes LI-LXIV, Teubner, Foerster, 1908

εἰ μὲν οὖν ψεύδομαι τοῖς περὶ τῶν [*](R III 86) εἰσόδων καἰ οὐδὲν ἐν αὐταῖς βλαβερόν, | μενέτω- σαν· εἰ δὲ πλείω τῶν εἰρημένων τά διαπεφευγότα, [*](11 sq. cf. t. III 475, 13 sq.) [*](5 τὸ Ι sed ν post o eras 8 ὀρῶν Va Got 10 οἶδε Re οἱ δὲ libri Got 12 post οἶδε ras 3 litt I 13 ὁ αὐτὸς ἀδι- κήματα χρόνος οἶδε ρεποσθι e CA sed in hoc ἀδικήματα ὁ αὐτὸς, PVaB ὁ αὐτὸς κρόνος οἶδεν ἀδικήματα Ι ἀδικήματα ὁ αὐτὸς χρόνος οἶδε edd | οἶδεν Α 14 κωλύειν Ρ sed ειν in ras m 2, Β et mavult Re at cf. t. I 95, 8 δεῖν πείσεσθαι; 276, 16 προσήκει με ἐρεῖν; t. III p. XXIX 16 λοιμόν Β sed ν in ras m2)

35
μᾶλλον ἄξιον ἀλγεῖν οὐ πάλαι πεπαυμένων ἤ τηρεῖν αὐτὰς διὰ τὸν μέχρι νῦν καιρὸν ὄντα πολύν. ἐν ᾧ τινας ἴσμεν κεκλεικότας θύρας καὶ πολὺ νομισθέντας βελτίους τῶν οὐ τοῦτο πεποιηκότων. εἰ δὴ πάλαι κέκριται τὸ κλείειν τοῦ μὴ κλείειν κάλλιον, τί μὴ τὸν μετὰ τὸν λόγον χρόνον ἀμείνω τοῦ προτέρου ποι- οῦμεν;

τί δέ; ἐπὶ τῶν προτέρων ἀρχόντων τοῦτο οὐκ ἣν ἑνός γέ τινος γέροντος [καὶ] συνδειπνοῦντος καὶ τούτου γε τοῦ γέροντος ἀρετῆς τε ἐπιμελουμένου τῆς ἄλλης κἀν τῷ δείπνῳ ῥήτοράς τε ἀρχαίους καὶ ποιητάς ἐπεισάγοντος καὶ οὐδὲ ἀκίνδυνον ἣν ἔξω τού- των ἐνεχθῆναι. ᾔει δέ ποτε καὶ ὁ τῶν φιλοσόφων ἐξ Ἀπαμείας χορός ὧν ὧν ὁ κορυφαῖος θεοῖς ἐῴκει, καὶ μικρὰ συγγενόμενος ἀνέστρεφεν. ἴδει δὲ καὶ τοὺς νῦν εὐτυχεῖν τι τοιοῦτο, καὶ παρῄνουν ἂν καὶ πρεσβείαις τὸ κέρδος ἄγειν.

22. Ἀλλ᾿ εἶναι μὲν τοὺς αἰτοῦντας | ἃ μὴ δεῖ [*](R III 87) συγχωροῦσιν, οὐ μὴν παρ’ ὧν αἰτοῦσιν ἕξειν εὐθέως. ἀλλ’ εἰ μὲν ἄνδρες ἄριστοι τὰς ἀρχάς ἐλάμβανον πᾶν ἂν ὑπὲρ δόξης ὑπομείναντες, τάχ᾿ ἄν τι λέγειν ἐδόκει 20 τις· εἰ δ’ ἴσμεν, τίνες ὄντες καὶ τίνων καὶ πόθεν ἥκοντες καὶ πῶς λαβόντες ἄρχουσι, τί θαυμαστὸν δι- [*](3 cf. p. 17, 1 sq. 13 Iamblichus cf. Iul. ep. 27 p. 401 B; or. IV p. 157 C sq. p. 146 Α sq.; or. VII p. 222 Β 17 cf. p. 15, 10 sq.) [*](7 δέ; scripsi δὲ Re δέ, εἰ Iacobs Lectt. 204 „quid dices, si haec apud veteres non habebant “) „videtur aliquid deesse. quid si τί δέ πρὸς τοῦτο ἐρεῖς vel ἐροῦμεν, ὅτι τῶν προ- τέρων“ Re | ἀρχόντων scripsi ἀνθρώπων libri edd 8 γέ om Β | καὶ cancellavi auctore Re „aut καὶ est delendum aut eest aliquid ad hunc ferme modum: ἑνός γέ τινος γέροντος συνόντος τῷ ἄρχοντι καὶ συνδειπνοῦντος“) 9 τε om Β) [*](11 τοῦτον Β 12 ἐνεχθῆναι; AVaB | εἴη Va 13 κορυ- φαῖος Α sed o (1) in ras, Ρ sed o in ras m 2)

36
δόναι σφᾶς αὐτοὺς τοῖς ἐπαγγέλλουσιν; εἰσὶ δὲ οἱ κἂν μὴ τὴν πρώτην πείσωσι, λιπαροῦντες ταῦτα ἔπραξαν κεφαλήν τε καὶ ὄμματα φιλοῦντες χειρῶν τε ἁπτόμενοι καὶ γόνατα τιμῶντες, πάντα ἀφιέντες ῥήματα καὶ δὴ τὸ τοῦ Σατύρου τὸ δέομαι, δός μοι. λόγου δὲ φύσις πλεῖστα ἂν δυνηθείη, καὶ ὀργὴν ἐμποιῆσαι καὶ στῆσαι καὶ λύπην ἀμφότερα καὶ πόλεμον ἀντ’ εἰρήνης ἑλέσθαι πεῖσαι καὶ ζέοντας ἐπ’ ἀλλήλους καταθέσθαι τὰ ὅπλα. καί τις οὐκ ἂν ἁμάρτοι γόητα αὐτὸν προσ- εἰπὼν τὸν καὶ πένθος οὐ φορητὸν ἐπὶ θοίνην ἄγοντα.

καὶ οὗτοι τοίνυν οὐκ ἀποροῦσι λόγων εἶξαι πει- [*](R III 88) θόντων. | ἐν οἷς οἱ τὰς ἀμοιβὰς ὑπισχνούμενοι καὶ ὅ γε κολοφὼν ὁ τῆς Γοργόνος φοβερώτερος ὁ ποταμοὺς ἀπειλῶν ἐπαφήσειν ψόγων. ἠκόνηται δὲ γλῶττά τισι καὶ μαχαίρας καλοῦσιν αὐτάς. καὶ τἄλλα εἰσὶν οὐκ εὐκαταφρόνητοι τῷ πᾶσιν ἐπιχειρεῖν καὶ μηδὲν ὀκνεῖν καὶ τὴν αἰδῶ νομίζειν νώθειαν. εἴτ’ οὖν φιλότιμος εἵη, νενίκηται διὰ τὴν φιλοτιμίαν, εἴτε κερ- δάναι κακῶς, δείσας ἔχεται.

ᾧ μὲν οὖν ὁμιλεῖ τις, τοῦτον ἂν ἕλοι· οὗ δ’ ἀφέστηκε, πῶς ἂν τούτῳ προσβάλοι; κακὰ μὲν οὖν ὁ κακῶς [ἂν] ἄρχων δράσει, [*](3 cf. p. 9, 10. Od. α 208 5 cf. Dem. fals. leg. § 194 p. 402, 2 13 cf. t. I 152, 14 15 cf. p. 10, 1 21 Aesch. Tim. § 57 p. 80, 19 R) [*](1 σφὰς Ρ sed ’ in ~ corr m 2 2 την Β | πείσωσι λιπα- ροῦντες, ταῦτα ΡΙΒ Got 5 λόγου — 10 ἄγοντα omisso δὲ citat Macar fol. 91 v 6 ἂν δυνηθείη] δύναται Macar 9 καὶ τίς Got 11 εἴξαι ΙΒ Got 14 ἐπαφήσων Va 15 „αὐτὰς si bene habet, necesse est ut etiam ἠκόνηνται δὲ αἱ γλῶτταί τισιν legatur. Sed probabilius penes me est leg. esse αὑτοὺς“ Re | τᾶλλα Α 18 κερδάναι scripsi κερδάνας libri edd 20 δέ Re | τοῦτο Β τοῦτον Got 21 προσβάλλοι Β προσβάλλει I | κακὸς Β | ἂν cancellavi | δράσοι Β)

37
κἂν μηδεὶς εἰσίῃ, πλείω δὲ εἰσιόντων, τά μὲν ἐκείνοις, τὰ δὲ αὐτῷ διδοὺς οὐκ ὄντα τοῖς δι᾿ ἐκείνων ἴσα. οὕτως οὐκ ἔνι μὴ ταῖς εἰσόδοις ἀκολουθῆσαι βλάβην.

25. Καὶ μὴν ὠφέλειάν φησιν ἐνεῖναι δεικνυμένων | παρὰ τῶν εἰσιόντων ἃ μὴ σφόδρα ἂν ἐκεῖνος ἴδοι. [*](R III 89) καὶ τί τοῦτο ἔστι; πῶς μὲν ἂν λάθοι; πῶς δ’ οὐκ ἂν καταφανὲς γένοιτο τῶν μὲν πόρρωθεν ἀνωμολογημένων τῶν περὶ τὸν φόρον, τῶν περὶ τὰς δίκας, τῶν περὶ τὰς θεωρίας τῶν δ’ ἀπροσδοκήτων πευθῆσί τε δι- οικουμένων καὶ πολλαχόθεν τὴν διδαχὴν ἐχόντων.

εἰ δὲ δὴ καὶ συνεχῆ κοινωνὸν ἀπάντων ἔχειν ἄξιον, ἔστιν ὁ παρεδρεύων ἀναγκαίαν ἔχων τοῖς πράγ- μασιν εὔνοιαν· οἶδε γὰρ ἐν ταῖς διαμαρτίαις πρῶτος ὑφέξων λόγον. δύο | τοίνυν γνώμαις τῆς ἀρχῆς κυβερνωμένης τί ἂν ἑτέρων δέοι; καὶ γὰρ εὐφροσύνην αὐξῆσαι καὶ ἀθυμίαν κοιμίσαι δύναιτ’ ἂν ὁ μονονοὺ συμπεφυκώς.

ἔτι τοίνυν, εἰ μὲν ἐπ’ ἀγαθῷ τῳ τὰς συνουσίας οἵδε ταύτας ἔμελλον συνέσεσθαι καὶ τοῦθ’ οἱ μάντεις προὔλεγον, εἴων ἄν· εἰ δὲ ἐμπορία τὸ πρᾶγμά ἐστι καὶ κακῶς χρήσονται ταῖς τῶν ἀρχόν- τῶν ὁμιλίαις, ἐγὼ μὲν ὃ χρὴ γενέσθαι λέγω, σὸν δ’, ὦ βασιλεῦ, τὸ γενέσθαι.

τιθῶμεν δ’, εἰ δοκεῖ, μὴ πάντας ἔσεσθαι τοιούτους, ἀλλά τινας καὶ συμφέ- [*](4 cf. p. 16,19 sq. 5 cf. t. II 296,19 7 cf. t. I 83,1) [*](1 δ’ Re 1 et 2 τα PI 2 αὐτῶ Ρ sed ’ add m 3 αὐτῷ ΙΒ 3 ταῖς Ι sed αι in ras m 2 9 πενθήσει βοί 12 ἄξιόν ἐστιν Re 18 οἶδεν Α Got 14 ὑφέξων λόγον om Got lacunam indicans | γνώμαις reposui e CPIVaB γνώμα cum 2 litt plane detritis Α γνώμαιν Re cf. t. III p. XIII om Got lacunam indicans 17 τῶ CP sed in hoc ~ eras om Got 18 οἶδε Ρ sed “ in ras m 2 οἶδε Α οἶδε IVa 19 δ’ Re) [*](22 „num τὸ ἐπιμελεῖσθαι τοῦ γενέσθαι?“ Re)

38
ροντας. οὐκοῦν εἰ οἱ κακίους πλείους, πλείονι ἄρα συνέσται τῷ κακῷ. εἰ οὖν ἀληθὴς ὁ τοῦ Θεόγνιδος λόγος καὶ ὁ μὲν ἐσθλὸς ἐσθλῶν διδάσκαλος, ὁ δὲ κακὸς κἂν εὕρῃ τινά μετέχοντα νοῦ, καὶ τοῦ- τὸν ἐξέβαλεν, οὐσῶν εἰσόδων τὸ φαυλότητα τοῖς [*](R III 91) ἄρχουσιν ἐμποιοῦν δυνατώτερον, | ὅσον καὶ πλέον. βέλτιον ἄρα μηδετέροις ὁμιλεῖν ἢ τοῦτ’ ἀμφοτέρων εἶναι. οἱ μέν γὰρ ἐπανορθοῦντες μόλις ἂν εἶεν δύο, παρά δὲ τῶν κολακευόντων ὄντων γε ἀμυθήτων οὐδὲν ὅ τι μὴ πολλῶν ἐπαίνων τεύξεται καὶ ὅτι γε μόνου τοῦ Δῖός ἂν ἦν οὕτω θεραπεῦσαι πόλεις αὐτῷ ταύτην δεδωκότος τὴν ἀρχήν.

29. Τοῖς διδασκάλοις δέ, φησιν, οὐκ ἀνοί- γεις τὰς θύρας; οὔ. διὰ τί; ὅτι καὶ τούτους οἶδα ταῦτα ποιήσοντας, συμμαχήσοντας, πολεμήσοντας, κα- κῶς ἑκάτερον. ὁρῶ γὰρ δὴ καὶ τούτους τὴν περὶ τὰ χρήματα νοσοῦντας νόσον καὶ μόνους εὐδαίμονας τοὺς ἐν πλούτῳ ζῶντας ἡγουμένους καὶ τὸν Κροῖσον Σόλω- [*](R III 92) νος εὐδαιμονέστερον. ἤδη δέ τινος | αὐτῶν ἀκήκοα καὶ τὸν Μίδαν ζηλοῦντος τῆς τελευτῆς. λιμῷ μὲν γὰρ ὡμολόγει τὸν Φρύγα τελευτῆσαι, ἀλλ’ ἔργον εἶναι χρυ- σοῦ τὸν λιμόν. καὶ Σατύρου μὲν οὐχ ὑπῆρξε γενέ- [*](1 cf. p. 16, 21 sq. 3 Theogn. 35 sq. cf. ep. 79 1366. Xen. Mem. I 2,20 13 cf. p. 12, 16 sq. 18 cf. Her. I 30 sq.) [*](20 cf. t. II 648,13 sq.) [*](1 οἱ εἰ Β οἱ om Got 2 εἰ οὑν] οὐκοῦν εἰ Va | ἀληθὴς — 5 ἐξέβαλεν citat Macar fol. 91 v ὄντως ὁ Macar 3 καὶ om Macar | μὲν γάρ Macar 6 <τοσούτῳ(aut τοσοῦτον);> δυνατώ- τερον, ὅσῳ coni Re 7 μηδ’ ἑτέροις CI Got μὴ δ’ ἑτέροις APVaB 10 ἅτι PIB | μόνον Α 11 αὐτῶ] „malim τοῦ “ Re 13 ἀνοίγειν Β 14 διατί PIB Got 15 ante συμμαχήσοντας ras 2 litt Β | κακῶν Got)

39
σθαι κυρίοις, ᾗ ταῦτα ἂν ᾔτrισαν, εὐχαὶ δέ ἴωθεν αὐτοῖς πρὸς τὸν ἤλιον καὶ νυκτὸς ἀρχομένης πρὸς ἐκείνην χρήματά σφισιν ὅσα τοῖς ἐπὶ τῶν δυνάμεων γενέσθαι, γυνὴ δὲ καὶ παῖδες καὶ τὸ ἐρρῶσθαι καὶ εὐδαιμονεῖν οὐδαμοῦ. τεκμαίρεσθαι δὲ ἡμᾶς οὐκ ἐῶσιν, ἀλλ’ εὖ εἰδέναι οἱ μεγάλους ἐργασάμενοι πλούτους φανεροὺς ἀπὸ τοῦ τὴν τῶν οὐ διδασκόντων ὁδὸν ἐλθεῖν, οἱ τοῖς μὲν ἐξισώθησαν, τοὺς δὲ καὶ παρεληλύθασιν.

οὕτως οὖν εἰσελθόντας ἐπίσχες, ὦ βασιλεῦ. καὶ μὴ πειθέτωσαν λέγοντες, ὡς μισθοὶ ταῦτα νέων καὶ πόνοι καὶ διατριβαὶ περὶ λόγους. εἰ γὰρ τοῦτο τοι- οῦτον ἣν, πάντες ἂν | ἦσαν ἕνεκά γε ἑ νέων καὶ [*](R III 93) διατριβῶν τηλικοῦτοι, πάντων γὰρ οἶμαι ταῦτα, ἀλλ᾿ ὅμως οἱ μὲν πένητες, οἱ οὐκ εἰσελθόντες, καὶ μέγα κέρδος ἐν ἄλλου φαγεῖν, οἱ δ’ ἐν καταλόγῳ τῶν πολυ- χρύσων. πρὸς οὖς ὁ νόμος εἰπάτω μὴ πλείω ζητεῖν, ἀλλά στέργειν, εἰ μή τις ἀφαιρήσεται.

εἰ δὲ γενο- μένην εἴσοδον ἐπισχετέον, πῶς οὐκ οὔσαις ἐπιτρεπτέον; πῶς δὲ μεμφόμενοι τῶν παιδευόντων τοὺς περὶ τὰ τῶν ἀρχόντων γόνατα τοὺς οὔπω τοῦτο πεποιηκότας δρά- σοντας εἰσάξομεν μέλλοντας ἀντὶ μετάλλων τε καρπώ- σεσθαι τἀς ἀρχὰς καὶ διδασκάλοις οὐχ ὁμοίους ἔσεσθαι; ἐπεὶ καὶ τὸν ἀντικαθήμενον τοῖς τοῦ ἡμετέρου ῥεύμασι [*](23 Eubulum cf. t. I 186,2; ep. 407. 469. t. I 127, 19 sq.; 138,16 8(1.; 157,7. Sievers p. 69.) [*](1 ἢ Β sed in ἡ corr m 2, et coni Re Anim et Iacobs Lectt. 204 2 ἐρχομένης ut p. 30, 8? 6 οἱ] οὐ Β 7 φανερῶς?) [*](8 τοῖς et τοὺς Ρ 9 ante οὕτως lac 3 litt Β 16 οἴ Ρ sed add m 4, B 17 στέργειν Ρ sed ει in ras m 2 | γενομένην Re γινομένην libri Got 21 καρπώσασθαι Va 22 διδασκά- λοις scripsi διδασκάλους libri edd 23 ἡμετέρου] „videtur στόματος addendum esse“ Re at cf. τὸ ἡμέτερον τ. Ι 534,6; τοὐ- μὸν Ι 18, 15 ep. 18. 22 | ῥήμασι coni Got)

40
[*](R III 94) τοῦτο οὐκ εἴασεν εἰς | ὅσον ἐξῆν αὐξηθῆναι τὸ μεγάλην ἡγεῖσθαι πλεονεξίαν καὶ εἶναι καὶ ἔσεσθαι τὴν ἀρχήν. ἡ δ’ οὐ μόνον βλάβη λόγοις, ἀλλὰ καὶ κίνδυνος ἣν ἐν μεταβολῇ τῶν ὅλων, καὶ τά κτήματα ἐκινεῖτο καὶ μακράν ἔδει βαδίζειν ὁδὸν καὶ γελωτο- ποιοῦντα μένειν ἐφ’ ὧν εἶχεν εἰς τὴν τοῦ κρατοῦντος βλέποντα φύσιν.

32. Ἀλλ᾿ εἰ καὶ πάντας εἴρξεις, φησί, τί λέξει πρὸς ἰατροὺς ὁ νόμος, ὅταν τῶν ἰατρῶν τὸ σῶμα δέηται; οὐ γάρ δὴ ἡ μὴ νοσεῖν ἐπι- τάξεις τοῖς ἐπὶ τῶν ἀρχῶν. ἐρεῖ τοίνυν ὁ νόμος· [*](R III 95) ἔρχου μὲν | ὁ σώζειν τέχνην ἔχων καὶ λέγε τι καθεζόμενος καὶ λέγοντος ἄκουε, ἔστω δὲ πᾶν τὸ λεγόμενον εἰς τὸ πάθος τεῖνον σπουδὴν ἔχον τὸ μὲν καταπαλαῖσαι καὶ τρέψαι, τὸν κεκληκότα δὲ καθαρὸν ποιῆσαι τοῦ κακοῦ, δίκης δὲ μὴ ἔστω μνήμη μηδὲ νίκης μηδὲ ἥττης μηδὲ γνώσεως μηδ’ ὑπὲρ ἀνδρὸς πονηροῦ λόγος μηδὲ κὰτ οὐδὲν ἀδικοῦντος μηδ’ ὁ μὲν ἤπιον, ὁ δὲ χαλεπὸν ποιῶν.