Oratio 52

οἶδ’ ἐκεῖνο. πολλά μὲν εἴρητο, πολλὰ δ’ ἐπέπρακτο τῷ κρατοῦντι μὲν νοση- μάτων, κρατοῦντι δὲ ἀρχόντων, οὐ δικαίως δέ τῇ δυνά- μει ταύτῃ χρωμένῳ. ὅτι δὲ οὐ δικαίως, μάρτυς ὁ [*](8 cf. p. 21,6 sq.) [*](3 ἢ Α ἥ Ρ sed ’ add m 4, ΙΒ 6 εἶχον Β 7 βλέ- ποντος C 8 εἴρξῃς Ρ sed η ex α corr m 3 εἴρξεις Got 9 <τοὺς> ἰατροὺς? | τῶν om Β 13 τί IB | παρακαθεζόμενος Cobet Coll. 255 coll p. 42,13; t. IV 164, 120 R, at aliud est καθε- ζόμενος h. l. 15 το Ρ 17 sq. μὴ δὲ ΑΡΙΒ 19 οὐδὲν ἀδικοῦντος scripsi οὐδενὸς οἰκοῦντος libri edd sed „malim οὐ- δενὸς οὐδὲν (vel οὐδένα) ἀδικοῦντος“ Re | ἥπιον APIB 21 δ’ ἐπέπρακτο scripsi e Va δὲ πέπρακτο reliqui libri edd) [*](23 χρωμένω Ρ sed ρ in ras m 2 | δ’ Re)

ἴστω τοίνυν ὁ ἰατρὸς ἰώμενος ἄρχοντα ἀσθενοῦντα, τουτὶ δὲ πράττοιτο μὲν ἂν καὶ διὰ σιγῆς, πράττοιτο δ’ ἂν καὶ διὰ ῥημάτων ὀλίγων ἂ οὐκ ἂν μὴ ῥηθῆναι δύναιτο. μακρὰ δὲ διεξιόντος καὶ χωροῦντος ἐπὶ τὰ μὴ συμ- βαίνοντα τοῖς νόμοις τῷ προσώπῳ δῆλον ὅ τι χρῄζων τῆς ἰατρικῆς ποιείτω τοῖς παροῦσιν, ὡς, ἢν μόνον ἰατρὸς ὢν εἰσίῃ, τὸν νοσοῦντα ὄψεται. ἐφεστάναι δὲ ἄξιον καὶ τὸν κοσμοῦντα τὴν καταγωγὴν καὶ | τῶν [*](R III 97) ἔνδον ἐπιμελητὴν τῷδε τῷ πράγματι καὶ προσαναγ- κάζειν τὸν τοιοῦτον ἰατρὸν εἴσω τῶν ὅρων μένειν.

35. Ὡς δ’ οὐ καλὸν καταγωγὴν ἄρχοντος δέχεσθαι τοιαύτας συνουσίας, μάθοις ἄν, βασιλεῦ, καὶ τῷδε· βραχέα δὲ λέξω καὶ δι’ ὧν ἡδίων ἔσῃ.

Ἦρχέ ποτε ἀνὴρ καὶ Σύρων καί τινων ἑτέρων [*](3 cf. t. III 132, 12 sq. 22 cf. Dem. p. 641, 9 23 Sievers p. 262) [*](1 τινας inserui auctore Re 3 ἐγεώργησε Ρ sed ε (3) in ras m 2 5 ὐπ’ Re | τά Ρ sed ’e' corr m 5, ΙΒ | ὀνειράτων Va 7 πο cum lac 3—4 litt Β 8 κύριος ὧν ante τῶν excidisse coni Re totum locum a se parum intellegi professus. lucem accipere videtur e t. III 408, 14 sq. | τω ΡΒ τὸ Got 10 εὐσθενοῦντα C) [*](11 καὶ (1) inserui e libris om edd 14 χρήζων ΡΙΒ Got 16 ὧς μόνον ἢν? 18 ἐπιμελητὴν Re ἐπιμελητῶν libri Got)

36. Τοσοῦτος ἣν τοῖς τότ᾿ ἄρχουσι φόβος ἐν ταῖς εἰρημέναις εἰσόδοις. ἀλλά νῦν οὐ τὰ πάθη τοὺς ἰα- τροὺς τοῖς ἄρχουσιν εἰσάγει, ἀλλ᾿ οἶ μὲν ἔρρωνται, οἱ δὲ παρακάθηνται, καὶ ὁ λόγος οὐ περὶ τοῦ σώματος οὐδ’ ὅπως ἂν ὑγιαίνοντες διάγοιεν, ἀλλὰ τῆς αὐτῆς καὶ τά τούτων ἰδέας. ἰατρῶν μὲν οὖν οὐκ ἀποστερῶ τοὺς ἄρχοντας, μήποτε οὕτω γενοίμην ἄτοπος, ἐφε- στάναι δὲ τοῖς στόμασιν αὐτῶν ἀξιῶ τὸν ἃ δεῖ μόνα λέγειν ποιήσοντα.

37. Φθονήσομεν οὖν τῷ πόνῳ τῶν ἀρχόν- των παραμυθίας τῆς οὔσης ἐν ταῖς εἰσόδοις; ποίας παραμυθίας; μείζων μὲν οὖν ἐντεῦθεν ὁ πόνος αὐτοῖς κατασκευάζεται τοῖ τῶν γραμμάτων χρόνου καὶ τῶν ἀναγκαίων ἑτέροις διδομένου καὶ μικροῦ τινος τοῖς ἐπείγουσιν ἀντὶ πλείονος γινομένου, ὥστε πολλάκις μὲν ὥρα δειπνεῖν, οἱ δέ εἰσιν ἐν γράμμασι.

θαυ- [*](8 cf. ad t. III p. 106,14; 242,13) [*](2 „malim “ Re 3 φάρυγγος scripsi e CIVaB φάρυγος ΑΡ sed in hoc γ alterum inser m 2, edd 4 τε Β) [*](5 δ’ Re 10 ἀπίη C | <ἐκ> τῆς? | αὐτοῦ Re 11 τότ᾿ om Β 12 νυν Α 18 αὐτὸν Va 26 post μὲν lac 2 litt Β)

39. Ὅ τοίνυν μέγιστον ἔχειν οἴονται κατά τῆς γνώμης, καὶ αὐτός, φησί, τῶν εἰσιόντων ἦσθα. καὶ πάνυ γε. ἀλλ’ ἄκων καὶ τότε καὶ νῦν, ἀλλ᾿ οὐ βουλόμενος, ἀλλ’ ὦ Ἡράκλεις λέγων, ἀλλὰ ζημίαν τὸ πρᾶγμα ἡγούμενος, ἀλλ’ ἀηδῶς ὁρῶν τὸν ἵνα καλέ- σειεν ἀπεσταλμένον, ἀλλὰ νῦν μὲν διὰ σκήψεως οὐχ ὑπακούσας, νῦν δ’ ὠνούμενος τά τοῦ μὴ εὑρῆσθαι ῥήματα. καὶ τούτων εἰσὶ μάρτυρες οἱ λαβόντες. τίς οὖν οὕτως ἄφρων, ὧς τῆς ἐπιθυμίας τοὐναντίον ὠνεῖ- σθαι καὶ βούλεσθαι μὲν εἰσιέναι, ὅπως δὲ μὴ εἰσίοι ποιεῖν ἀργυρίου;

καὶ μὴν οὐδεὶς ἄν με δείξειεν ἄκλητον τὴν πρώτην ὡς ἄρχοντα δείλης πεπορευμένον, ἀλλ’ ἔλαβε τὴν ἀρχήν, ἧκεν. ὁ μέν τις μετεπέμψατο, [*](R III 101) ὁ δ’ οὐκ ἐβουλήθη. τί οὖν ἐγώ; | παρὰ μὲν τὸν ἧκον, παρὰ δὲ τὸν οὐκ ἦλθον. τοῦ γάρ ἐνοχλεῖν ἄπειρος ὧν αἰσχρὸν ἡγούμην ἐλθὼν κόπτειν ἄρχοντος θύραν. οὔκουν τοιαύτην ὁδὸν αὐτόματόν μέ τις ἐλ- θόντα ἐξελέγξειεν ἂν οὐδ’ ὡς Κυνήγιον τὸν ἐπειδή με τὸ πρῶτον εἶδε, καταβάντα παραδείγματος οὐκ ὄντος. ἔχοιμι δ᾿ ἂν οὐκ ὀλίγους καταλέξαι τοὺς οὔτ᾿ ἀναγ- κάσαντας οὔτ᾿ ἀναγκασθέντας.

41. Ἐξῆν γάρ, φησί, καλουμένῳ καθῆσθαι, σὺ ὒ δ’ ἀναστὰς εἵπου. πῶς δ᾿ οὐκ πῶς δ’ οὐκ ἔ μέλλον ἄρχοντός [*](2 cf. p. 19,8 sq. 4 cf. Arist. Ran. 298. Luc. Gall. 2. Fugit. 32 7 cf. p. 19,14 sq. 12 cf. t. I 162, 2 sq.; 241,14sq.) [*](18 cf. t. III 425 not. 1 Sievers P. 264 sq.) [*](5 καλέσειεν Β sed καλὲ in ras m 2 7 δὲ Re 8 καλοῦν- τες coni Got 11 δόξειεν Va 12 τηνπρώτην Β 13 τις Ρ sed ις in ras m 2 14 ὃ Α 15 ἧκον Β sed k in ras m 2 17 οὔκουν Ρ sed ’ suprapos m 3 | με τίς Β 19 τοπρῶτον CIVaB Re 20 καταλλάξαι Va 21 οὔτ’ scripsi οὐκ libri edd)

καὶ τούτου τοῦ φόβου διδάσκαλον εἶχον ὄν μόλις διέφυγον, ἕτερος [*](10) δέ τις ἐμὸς συγγενὴς ἱερεὺς φιλοσοφίας οὐκ ἐδυνήθη. οἷς οὖν ἔπαθον παιδευθεὶς εἰκότως ἐφυλαττόμην ἀπά- σης δυσμένειαν ἀρχῆς. καὶ γάρ εἰ αὐτὸς αὐτοῖς ἄλη- πτος ἦν, εἶχον ἂν οὑς βάλωσι, τοὺς μὲν εἴσω τειχῶν ὄντας, τοὺς δ’ ἐν ἀγροῖς διεσπαρμένους καὶ αὐτοῦ μὲν ἀπείχοντ’ ἂν ἐμοῦ, δι’ ἐκείνων δ’ ἂν ἐλύπουν. ἔστι δὲ ἀλγεινὸν τοῖς ἑαυτοῦ μὴ δύνασθαι βοηθεῖν, ἀλλ’ ὁρᾶν μὲν σπαραττομένους, μένους, εἰσφέρειν δὲ πλὴν λύπης ἔχειν οὐδέν.

πρός τε οὖν ἐμαυτὸν ταῦτα ἐλογι- ζόμην καὶ ἤκουον τῶν φοβουμένων δεομένων μὴ σφᾶς ἐμβαλεῖν εἰς | κρημνὸν ἄφυκτον· δῆλον γὰρ εἶναι [*](R III 103) [*](10 cf. t. I 105,11 R 11 Phasganius (cf. ep. 286)?) [*](4 „nullus dubito leg. esse ἐκείνους“ Re at cf. t. I 475, 21 εἰρηνικός τε ὁμοῦ τὸν τρόπον καὶ πολεμικός, τῇ μὲν (sc. εἰρήνη) χαίρων, πρὸς δὲ ἐκεῖνον (sc. πόλεμον) εὔψυχος; 601,6 τούς ἐπαί- νους ὧν ἄξιον μόνων (sc. ἐπαινεῖν); t. II 466,3 τῶν παρ’ ἡμῖν οἰκοδομουμένων καὶ αὐτὸς ἡμῖν γενοῦ καὶ δὴ καὶ τῶν γεωργούν- των καὶ ποίησον ἀμφοτέροις οἰκοδομίᾳ καὶ γεωργίᾳ) λαμπροτέ- ραν τὴν πόλιν 7 ἑαυτοῦ Β 8 τῷ] τὸ C 9 διαχειρὸς Β) [*](12 ἔπαθον Got sed ἔπαθεν coni 13 ἄλυπος ἄλυπος coni Got, 14 τους P | τυχὸν C 15 τούς Ρ sed ’ in ras m4, B 17 δ᾿ Ι edd 20 μή σφας Α)

πρὸς δὲ τούτοις καὶ πατέρας ἑώρων ἡμῖν τοὺς αὑτῶν παραδόντας λέγοντας δεῖσθαι μὲν τῶν τοιούτων εἰσόδων, εἰ καὶ σφόδρα τὸ δίκαιον ἔχοιεν, εἶναι δὲ βαρείας τὰς ἄλλας συμμαχίας ἐμμίσθους οὔσας. οὖς εἰ τις ἀπεωθεῖτο λέγων ὧς ἔχοι πρὸς τὸ πρᾶγμα, καὶ ταῦτά τινων διδασκάλων οὐ λεγόντων τοῖς αὐτῶν δεησομένοις· ἐκ τοίνυν τούτων οὐκ εὖ ἔμελλε τἀμὰ ἕξειν. ἐντεῦθεν ἔπραττον ἃ μὴ ποιεῖν ἤθελον. οὐκ ἂν δὲ ἐβουλήθην διά τε τὴν ἀπ’ αὐτοῦ δυσκολίαν καὶ τὸ πόρρω μοι τὴν ψυχὴν τῶν τοιούτων ἑστάναι χρη- ματισμῶν. οὐδεμία γοῦν ἔχθρα ταύτην ἀφῆκε κὰγ ἐμοῦ τὴν φωνήν, ἀλλ’ ἐν πολλοῖς οἷς ἐψεύσαντο τοῦτο | [*](R III 104) οὐκ ἐτόλμησαν. τῷ τοίνυν ἀδωροτάτῳ τί ταύτης ἔδει τῆς ἀφορμῆς;

45. Μέγα δὲ μαρτύριον τῶν εἰρημένων τὸ νυνὶ πραττόμενον. οὐ γὰρ ἄν, εἰ ταῖς εἰσόδοις ἡδόμην, ἔκλειον νόμῳ τὰς δεχομένας θύρας. ὥσπερ γάρ τοῦ τούτους τῶν εἰσόδων ἐρᾶν μέγας ἔλεγχος ὁ λυπῶν [*](1 Plat. Phaed. p. 99 D. Diog. II 45 4 cf. Plat. Leg. 741 A. Prot. 346 D 5 cf. p. 13,18 17 cf. p. δ sq.; t. II 316, 6) [*](1 ἂν τυχόντων Got 2 τὰ ’κείνων Ρ ᾿ eras τἀκεἰ- νων Β | πεπήξεται Got | τούτους — 3 κηδόμενος om Β 6 αὐτῶν CIB Got 9 ὧς οὐκ ἔχοι coni Got | πρὸς om I) [*](11 τἀμὰ scripsi auctore Re τἆλλα Α τἄλλα reliqui libri edd 12 ἔπραττον I sed ον in ras m 2 14 τῶν om I 16 οὐδέ μία Α Got | γ’ οὑν AP Got 18 ἔδει scripsi auctore Re δεῖ libri edd 21 νόμω Ρ sed ω in ras 2 — 3 litt m 2 | τοῦ Re τῶ in τό corr C τὸ reliqui libri edd)

46. Συναγορεύει δέ μοι καὶ τετελευτηκὼς ὁ τοῖς παρὰ σοῦ στεφανούμενος ἐπαίνοις Κυνήγιος. ἀχθεσθεὶς ὑπὲρ τῆς τοῦ δικαίου τάξεως διατετμημένης καὶ κατα- τετρωμένης καὶ δυνηθείς, οὐκ οἷδ’ ὅθεν, ταῦτα μαθεῖν ἐκλεισε γράμμασι τὰς τῶν ἀρχόντων θύρας, καλῶς μὲν ποιήσας ὃ πεποίηκε, κατὰ δὲ τὸν Διομήδην οὐκ ἐλθὼν ἐπὶ τὸ πέρας. τὸ δὲ ἣν ἐπ ἐκείνοις τοῖς γράμμασιν ἕτερα σὰ γενέσθαι καὶ εἶναι ταῦτα νόμον. οὐ γὰρ ἂν ταῦτα ἔπαθεν ὅπερ ἐκεῖνα. [οὐκ ἂν ἐλύθη.] νῦν δ’ ἅμα τε ἐκεῖνος ᾤχετο καὶ | ταῦτα ἣν οὐδέν. [*](R III 105)

47. Νομίσας οὖν ἀμφοτέρων εἶναι τοῦτον τὸν λόγον, ὦ βασιλεῦ, καὶ τοῖς τε πράγμασι βοηθῶν καὶ τιμῶν φίλον τίθει νόμον τῶν ἤδη σοι τεθέντων οὐδὲν ἀτιμότερον. καὶ τῶν δικαζομένων μόνοις πάρεχε νικᾶν οἷς τὸ νίκαν παρὰ τῆς ἀληθείας. περιλαμβανέτω δὲ ὁ νόμος καὶ τραπέζας καὶ πότους, καὶ μήθ’ ὁ ἄρχων ἑστιάτω καλῶν μήτ᾿ αὐτὸς τρεχέτω καλούμενος. καὶ γὰρ τούτων ἑκάτερον τῷ δικαίῳ ζημία. ὁ γάρ φιλο- τησίαν δεχόμενος ὁμοῦ τῷ τὴν χεῖρα ὑποσχεῖν ᾔτησε χάριν, ἡ δ’ ἀρχὴ τὴν φιάλην αἰσχυνομένη οἶδε μέν, [*](8 ΙΙ. ι 66 17 cf. p. 21, 11 sq. 20 cf. Luc. Tox. 25. Arist. Ach. 986. Suid. s. ν. φιλοτησία 21 cf. p. 21,22 sq.) [*](1 τὸ Β 4 Κυνήγιος, ἀχθεσθεὶς Re adnotans: „interponi velim ὃς“ 6 οὐκ οἷδ’ om Α sed γρ in marg, edd inserui e reliquis libris | μαθεῖν in lac 5 litt om Β 7 γράμμασι scripsi, ut est in sequentibus γράμματι libri sed om Β, edd 9 δ’ Re) [*](11 ὅπερ cum ras 1 litt post o, 1—2 litt post ρ Α | οὐκ ἂν ἐλύθη libri sed γρ οὐ γὰρ ἂν ταῦτα ἔπαθεν ὅπερ ἐκεῖνα υὺν δ’ ἄμα τε ἐκεῖνος in marg A, Got cancellavit ut scholion Re | δέ Re 18 καὶ (3) om ἔοι 21 τὸ I 22 δὲ Re | φιάλην P sed α et ν in ras m 2)

τὸ δὲ ἕτερον καὶ λογιζόμενος ἐγκαλύπτομαι. φέρε- ται ἄρχων ἐπ’ ὀχήματος ὑπὸ ζώνης καὶ τοσαύτης παρα- πεμπόμενος διά τῶν ἀρχομένων οὐχ ὡς μεταστήσων τι τῶν οὐ καλῶς ἐχόντων, ἀλλ’ ὡς ἀριστήσων καὶ μεστὸς οἴνου καὶ κρεῶν ἐσόμενος. καὶ πάντες οἱ θεώ- μενοι τοῦτ’ ἴσασι [ὅτι ἀριστήσων], τό τε τῆς αἰδοῖς τῆς οὔσης ἐν αὐτοῖς οὐκέθ’ ὅσον πρότερον, ἐπανερχο- μένων δὲ οὐδ’ ὅλως, ἒἰσὶ εἰσὶ καταγέλαστοι διαφέρον- τες ἀσκῶν τοσοῦτον ὅσον ἐκεῖνοι μὲν οὔτε φθέγγονται οὔτε ἀσχημονοῦσι. τούτοις δὲ οὔτ᾿ ἠρεμεῖν ἡ γλῶττα δύναται καὶ γέλως ἡ ταύτης πλάνη. καὶ μάχη μὶν ἔτι φερομένου πρὸς ὕπνον, ἐλθόντος δὲ ἧττα, καὶ πρὸ [*](8 cf. t. III p. 173,3 13 cf. ad p. 9,16 19 cf. p. 21,17) [*](3 αὐτῆς ΡΒ 10 μὴ δὲ ΑΡΙΒ Got 11 καὶ (1) om Β Got 17 ἴσασι scripsi e ΡΙΒ ἴσασιν CAVa edd | ὅτι ἀριστήσων Α sed tergendo del et in marg ἐν ἄλλωι εὕρηται | καὶ χωρὶς τοῦ ἀριστήσων | τελείας οὔσης ἐν τῷ τοῦτ᾿ ἴσασι, CI sed in hoc eras, edd desunt in reliquis libris cancellavi ut scholion 18 αὐτοῖς Ρ sed οι in ras m 2 | οὐκ ἔθ’ Α Got 19 οὐδόλως Β) [*](21 οὔτ᾿ Re | τούτοις Ρ sed το (2) in ras m 2 | δ᾿ Re 22 δύναται Β sed δύνα in ras m 2)

καίτοι τὰ τῶν προτέρων οὐ τοιαῦτα, ἀλλ’ ἒν ἄριστον ἔξω μόνον τὸ παρὰ τῷ βασιλεῖ, τὰ δ’ ἄλλα τὴν ὀροφὴν ἔδει τῆς καταγωγῆς ὁρᾶν. οὐδεὶς δ’ ἂν οὐδενὶ πλήθει χρυσοῦ τῶν ἀρχόντων τινά πρὸς τράπεζαν εἵλκυσεν οὐδ’ ὧν αὐτὸς ἐν ἀρχῇ μείζονι. ἀλλὰ νῦν καὶ τοῖς ἰδιώταις τοῦτο ὑπάρχει καὶ ὁ κλη- θεὶς <καὶ> τετίμηται καὶ τετίμηκεν. ἔστι δὲ ἰδιώτης ὁ μηκέτ᾿ ἄρχων, εἰ καὶ | λίαν ἐν πολλαῖς ἀρχαῖς [*](R III 107) γεγένηται. ὁ δὴ τὸν ἄρχοντα ἐπὶ τοῦτο λαβὼν πρῶ- τον ἠμαύρωσεν αὐτῷ τὸ τῆς ἀρχῆς ἀξίωμα, ἔπειτα ἔσχεν ὑποχείριον καὶ πᾶν ἐπαγγέλλειν ἔξεστιν. ἔστω τοίνυν ὁ λόγος αὐτῷ πρὸς τὸν αὐτοῦ μάγειρον καὶ τὸν ἐκείνου ζωμόν, εἴτε ἡδίων εἴτε ἀηδέστερος εἴη. κἂν εἴη γυνὴ καὶ παῖδες, ἔχει συσσίτους, εἰ δὲ μήπω παῖδας, ἐκείνην. εἰ δ’ ἡ ἀρχὴ τὸν γάμον ἴφθη, τὸν καὶ ἐροῦντά τι καὶ ἀκουσόμενον ἔχει τὸν πάρεδρον.

50. Οἶμαι δὲ τοὺς οὕτως ἄρξαντας οὐ νομίσαι τὴν ἀρχὴν συμφορὰν διά τὸ πολλοῖς ὁμιλεῖν. μὴ τοίνυν μηδ’ οὗτοι νομιζόντων μηδ’ οἱ φάσκοντες μὲν τά σὰ [*](13 Her. IV 154, 2 18 cf. p. 8,3; t. II 405, 2; 551, 15; t. III 106, 14; 181, 21 22 cf. Xen Ages. 7,4) [*](1 γίνεσθαι Β 2 φρονοῖεν Va 4 ἑστιωμένους τοί 8 ἂν om Got 11 <καὶ> inserui om libri edd 12 μηκέτι Re) [*](13 τούτω I 14 αὐτὸ Β 16 αὐτοῦ CI edd 17 ἡδίων εἴτε om Re 18 ἔχει Β sed ει in ras m 2 ἔχεις C | συσσίτους Β sed συσσι in ras m 2 19 ἡ om Got 22 πολλοὺς C 23 μὴ δ’ (bis) APIB Got | οὔτοι νομιζόντων] „videtur οὕτω vel τοῦτο interponendum“ Re | μηδέ edd)