Oratio 31

τοιγαροῦν λήγον- τες τῆς συνουσίας οὐχ, ὥσπερ εἰκός, ἐκ πόνων ἐπὶ ῥᾳστώνην εὐθὺς ἀποπηδῶσιν, ἀλλ’ ἐλινύουσι καὶ προσ- διατρίβουσιν, ὡς ἂν ἀκριβεστέραν οἴκοι τῶν κακῶν αἴσθησιν ἕξοντες. εἶτα συγκαθήμενοι πρὸς ἀλλήλους τὰ αὑτῶν ὀδύρονται, ὁ δὲ ὡς δεινοτάτων τῶν αὑτοῦ μνησθεὶς ἀκούει χαλεπωτέρων.

14. Μέσος δὲ τῶν τοιούτων ἐγὼ καταδυόμενος δι- χόθεν, τοῦτο μὲν ὡς πολίτης ὑμέτερος, τοῦτο δὲ ὡς κορυφαῖος τοῦ χοροῦ, καὶ δικαίως ἂν ἀμφοτέρων ἕνεκα χεῖρα ὀρέξας τὸν μὲν οὖν ἄλλον χρόνον ἐν τῷ τοῖς 15 γιγνομένοις ἀλγεῖν ἱστάμην, ἔπειτα <δὲ> τοῦτο μὲν [*](4 Her. IX 93, 2. Thuc. II 13, 5 6 Plat. Lach. p. 212 C 14 Io. Chrys. or. de S. Babyla contra Iul. et gent. c. 18 (Migne t. L p. 560)) [*](1 ἑλικτῆρας οἶμαι λέγειν τὰ καλούμενα βραχίονα, ἀμφισέ- ραια δὲ τὰ καλούμενα σχολαρίκια V2 at cf. Harpocr. s. ν. ἑλι- κτῆρες et lex. Seg. Bekkeri Anecd. p. 248, 23 12 καταδυό- μενος] ἤτοι αἰσχυνόμενος, κάτω κύπτων V2) [*](1 ἀμφιδέας scripsi coll. t. IV 836, 2 (ex emendatione Iacobsii) et Aristoph. fr. Thesm. 6 t. II 1079, 11 Μ et Harpocr. 8. s. v. ἀμ- φιδέραια libri sed γρ ἀμφιδέας in marg A, έραια in ras Ρ2, ραια in ασ corr I3, edd 3 ἀρτοπόποις ΡΙ sed π (1) in ras P2I3 ἀρτοκόποις Μοr 7 ῥᾳστώνης Mor | ἀναπηδῶσιν Ι sed ἀπο suprascr m3 | ἐλινύουσι C sed λ alterum suprascr s, Ρ sed λ in ras m2 ἐλλινύουσι Μο Μοr ἐλιννύουσι V 10 αὐτῶν Ι | αὐτοῦ Ι 11 χαλεπώτερα Cobet Coll. 128 13 ἡμέτερος Β) [*](16 γινομένοις V | δὲ inserui)

πολλαὶ μὲν οὖν ἠγορεύοντο γνῶμαι, καλλίστην δὲ ἁπασῶι καὶ δυνατὰ ζητοῦσαν ἡγησάμην ἣν νῦν ἀποφανοῦμαι δεηθεὶς ὑμῶν ἄνευ θορύβου τῶν λογισμῶν ἀκοῦσαι. νυνὶ γάρ ὑμᾶς οὐκ ἀργύριον ἀξιώσαιμ’ ἂν εἰσενεγκεῖν οὐδὲ πυροὺς οὐδὲ οἶνον ἐκ τῶν ὑμετέρων αὐτῶν μάτων, οὐ γὰρ ἀγνοῶ τὰς γιγνομένας ὑμῖν καθ’ ἑκά- στῆν ἡμέραν ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ δαπάνας. ἀλλὰ τί δὴ ποιοῦντες σώσετε τοὺς ἀνθρώπους τῇ πόλει ;

16. Γεωργεῖτε τοὺς ἀγροὺς τῆς πόλεως σχεδὸν <ἅπαντας> οἱ βουλεύοντες ὑμεῖς, ὃ τῇ μὲν άζει φοιτᾶν ἐντελῆ τὴν πρόσοδον, ἄνευ δὲ κέρδους 15 οὐδὲ τοὺς πονοῦντας ἀφίησι. τούτων δὴ τῶν ἀγρῶν τοὺς μὲν εἶναι συμβαίνει μεγάλους, τοὺς δὲ κομιδῆ μικρούς, καὶ τοὺς μὲν εἰς τοὺς βουλεύοντας μεμερί- σθαι κατὰ τὸν ὀρθῶς καὶ δικαίως ἔχοντα νόμον, τοὺς δ’ εἰς ἑτέρους τινὰς ἔξω τοῦ λειτουργεῖν ἑστῶτας, οἷς [*](4 ἠγορεύοντο] ἐλέγοντο ὡς ἐν συναθροίσει· διατοῦτο καὶ τὸ ἠγρεύοντο V2) [*](1 τούτοις Ρ sed e τοῖς μὲν corr m2, (et Par) τούτοις μὲν Ι sed ύτοις in ras m3, Β τοὺς μὲν C sed ὺ in ῖ corr s, A sed ῖ in ὺ corr τοῖς μὲν MoV in quo m2 scholion adscripsit ἐνδεῖ τὸ ἕτερον κῶλον πρὸς τὸ πρῶτον 2 ἅπαξ scripsi ἄπαν C sed τος add s, ΑΡ sed in hoc ν in σὰν corr m2 ἅπασαν Ι sed σαν in ras m3, Β edd πρὸς ἄπαν V ἄπαντος Μο 5 ζητοῦ- σαν reposui e libris ζηλοῦσαν edd sed γρ ζητοῦσαν in marg Mor 6 θόρυβον Ι sed ou in ras m3 8 ὑμετέρων Ι sed ν in ras m3 | αὐτῶ Β om V 9 γινομένας BV 10 num δα- πάνας, ἀλλ' ὅ τι — 11 πόλει.? | δεῖ | 13 ἄπαντας auctore Re („hic deesse videtur aut πάντας aut μόνοι“) | γῇ in marg Par2 et Mor 14 εὐτελῆ V 15 τοὺς Ρ sed ου in ras m2 18 τούς ΙΒΜο 19 δὲ edd)

τοὺς μὲν οὖν μείζους ὑμετέρους εἶναι δεῖ τῶν ἀναλισκόντων καὶ χορηγούντων καὶ πολλαῖς δαπάναις, ταῖς μὲν ἐγκυκλίοις, ταῖς δὲ καιναῖς κουόντων. ἐκ δὲ τῶν ἐλαττόνων δότε τοῖς ῥήτορσιν ἀναπνεῦσαι καὶ ποιήσατε τὰς ψυχὰς αὐτοῖς ὑψηλὰς τῶν οὐ λειτουργούντων ἀξιωτέρους τούσδε νομίσαντες, οὓς εἴ τις φαίη λειτουργεῖν, ἴσως οὐκ ἂν ἁμάρτοι, ἢ μέρους τῶν ὄντων ὑμῖν, εἰ τοῦθ’ ἥδιον, | ἀπο- [*](R II 212) στάντες, πάντως δὲ μετάδοτε τῶν ἀγρῶν. παρ’ ὧν εἰ καὶ λεπτὴν ἕξουσι τὴν ἐπικουρίαν, ἀλλὰ του γε δενὸς τὸ μικρὸν ἄμεινον.

ἂν ταύτης, ὦ ἄνδρες πολῖται, τύχωσι τῆς βοηθείας, οἱ μὲν εἰς τροφήν, οἱ νέοι δὲ εἰς λόγους ἔσονται κεκερδακότες. ὥσπερ γὰρ ἥτις ὄμβρων ἀπολαύει χώρα γενναίους καὶ πολλοὺς ἀποδίδωσι τοὺς καρπούς, οἱ δὲ αὐχμοὶ ταῖς γοναῖς ἐναντιοῦσθαι πεφύκασιν, οὕτω τοῖς παιδεύουσιν ἡ μὲν ὑπὲρ τῶν ἀναγκαίων φροντὶς ἀποφράττει τὴν γλῶτ- ταν, ἡ δὲ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθονία προκαλεῖται πηγάς. οὐκοῦν ὧν δώσετε μείζω λήψεσθε καὶ διὰ σίτου βρα- χέος ἀνθεῖν παρασκευάσετε τὸν λειμῶνα τῶν λόγων;

19. Τί δαί; φήσει τις, οὐχὶ τὰς συντάξεις οὗ- [*](3 δεῖ Ι sed εῖ ex ὴ corr m3 | καὶ χορηγούντων om 4 δαπάναις C sed αἰ in ras 2 litt m2 | καὶ ante καιναῖς inser Re del Monnier 5 ante ἐκ lacuna 2 et ras 3 litt Ι 11 τοῦ — 12 ἄμεινον praemissis verbis Τοῦ πρὸς ἀντιοχεῖς ῥητό- ρων: λόγ. ιβ citat Macar fol. 89v 11 γε om Macar 12 καὶ τὸ Macar 14 κεκερδακότες Α sed post α 1 litt γ?) eras 15 εἴ τις IV (Par sed ἡ suprascr m2) Ι ἁπολαύει reposui e libris ἀπολαύοι V) ἀπολαύῃ par edd 16 δ’ Re 17 καὶ ante τοῖς inser Re delevi 18 ἀποφράττει scripsi coll. Ι 259, 6 ἀποστρέφει libri edd 19 προςκαλεῖται V | ψυχὰς Μο sed in marg πηγὰς 21 signum interrogationis posui, punctum libri edd 22 δέ BV Mor)

ἀλλ’ ἐῶ τοῦτο. ἀλλὰ τό γε μέτρον τῶν συντάξεων ἃς ἀποχρῆν ἔνιοι φήσουσιν, ἐγὼ μὲν αἰσχυνοίμην ἂν εἰπεῖν, οὕτως εἰσὶ μεγάλαι καὶ τοῦ [*](R II 213) τῆς πόλεως ὀνόματος ἄξιαι, σὺ δὲ εἰπὲ | θὼν ἐκεῖνό μοι πρότερον ἀποκρινάμενος· ἦν Ζηνοβίῳ σύνταξις ἢ οὔ; καὶ μάλα. τί δαί; ἀγρὸν οὐκ ἐκαρ- ποῦτο τῆς πόλεως κάλλιστόν τε καὶ πολυοινότατον ἐν δεξιᾷ χωροῦντι πρὸς Δάφνην παρ’ αὐτὸν τὸν ποταμόν; καὶ οὐδεἰς ἀνεβόησεν· ὦ Ἡράκλεις, ἄνθρωπος τος δυοῖν εἴδεσι λημμάτων ἐκκαρποῦται τὴν πόλιν, ἀλλ' ὡς πάντ’ ἐλάττω τοῦ δέοντος δώσοντες, εἰ καὶ πολλάκις τοσαῦτα δοῖεν, οὕτως ἐφρόνουν.

21. Δεξιώτερος γὰρ τούτων ἐκεῖνος. ἃ βού- λομαι λέγεις. ἀλλ’ οὐ διὰ τοῦτο τούτους ἀμελεῖσθαι δίκαιον, εἴ τι πλέον ἦν παρ’ ἐκείνῳ κατὰ τοὺς λόγους, οὐδέ γε τοὺς ζῶντας τῆς τοῦ τετελευτηκότος ἀρετῆς ὑπέχειν δίκην. εἰ μὲν γὰρ οὐ λυσιτελεῖν τούσδε τοῖς νέοις ὑπείληφέ τις, ἀπιέναι κελευέτω καὶ ζητείτω βελ- τίους· εἰ δ’ ἀγαθοὺς εἶναι παιδεύειν ὁμολογεῖ, μὴ χρήσθω μὲν ὡς ἐπισταμένοις, ὡς δὲ ἀχρήστους ἀτιμα- ζέτω. εἰ δὲ μή, δόξουσιν οἱ τοῦτο πεπονθότες ἀγρῶν περὶ ὧν λέγω πλείω ποιεῖσθαι λόγον ἢ τῶν υἱέων. εἰ γὰρ τῶν μὲν ὡς φαύλοις οὐ μεταδώσουσιν ἡγούμενοι τὸ πρᾶγμα δεινόν, τοὺς δὲ τούτοις παιδεύειν παραδώσουσιν ὡς οὐκ ἐν μεγάλῳ κινδυνεύσοντες, πῶς οὐχ ὡμολογήκασι δευτέρους ἄγειν τοὺς παῖδας τῶν χρημάτων νῦν δοκιμάζειν ἀξιοῦντες τοὺς ῥήτορας ἐν τῇ περὶ τοῦ δοῦναι βουλῇ παρέντες βασανίζειν ἐν τῇ σκέψει τῇ περὶ τῶν υἱέων;

22. Ὅλως δὲ ἐν τῷ περὶ τῆς τροφῆς λόγῳ τοῦτο δεῖ σκοπεῖν, πότερον σύμμετρον τὸ δοθὲν ἢ τῆς χρείας ἔλαττον, κἂν μὲν ἀποχρῶν φαίνηται, μὴ προσέχειν | τῷ πείθοντι περὶ τοῦ πλείονος, ἂν δὲ συχνῷ τῳ [*](R II 214) λειπόμενον, δέχεσθαι τὴν περὶ τῆς προσθήκης παραί- νεσιν, ἐπεὶ κἀκεῖνος ὑπὲρ τοῦ τρέφεσθαι πρεπόντως ἐλευ- θέρῳ τὸ χωρίον προσελάμβανεν. οὐ <γάρ> μὰ Δία, τῆς [*](9 Thuc. VI 11, 4 13 Thuc. II 35, 1) [*](2 διατοῦτο BMoV 8 δ’ Re 13 κινδυνεύοντες V (et Par sed γρ κινδυνεύσοντες in marg) 18 τῆς inser 1 3 21 πλέονος CAI sed in hoc ε in ει corr m3 | τῷ Mor qui τὸ coni) [*](24 τῶν χωρίων I | γάρ inserui)

ἀλλ’ εἰ πάντως δεῖ τούτοις ἐλάττω τὰ παρ’ ὑμῶν εἶναι καὶ τῶν παρανόμων ἒν τι τοῖς αὐτοῖς ἐκείνῳ τρέφεσθαι, καὶ οὕτως ἐν ἐλάττοσιν ἔσον- ται. τήν γέ τοι σύνταξιν ἑνὸς ἀνδρὸς ἐκείνου τέττα- ρες ὄντες νενέμηνται, ὥστε κἂν τοὺς ἀγροὺς ὑπάρξῃ λαβεῖν, τῶν γε περὶ τὴν σύνταξιν ἐν ταὐτῷ μενόντων οὔπω τά τούτων εἰς ἴσον τοῖς ἐκείνου καθίσταται.

24. Ὡς μὲν οὖν οὐδὲν καινὸν εἰσηγοῦμαι μεμνη- μένος ἀγρῶν, ὁ πρὸ τούτων εἰληφώς καὶ γεωργήσας μάρτυς ἐστίν, οἶμαι δ’ εἰ καὶ μήπω πρότερον δεδομέ- νην ἐξεύρισκον τοῖς παιδεύουσι βοήθειαν, οὐκ ἂν παρὰ τοῦτο δικαίως μὴ πείσας ἀπελθεῖν. οὐ γὰρ τὴν καινότητα τῶν εἰσηγήσεων, ἀλλὰ τὴν αἰσχύνην φυλάτ- τεσθαι προσήκει τοὺς βουλευομένους ὀρθῶς. ἄτοπον γὰρ τῶν μὲν κρατούντων τὰ δοκοῦντα χείρω λύεσθαι καὶ τὴν φύσιν τοῦ πράγματος ἰσχυροτέραν εἶναι τοῦ χρόνου, κατὰ δὲ τῶν οὔπω νενικηκότων ἰσχύειν τὸ μὴ τῶν εἰωθότων εἶναι τὰ λεγόμενα.

25. Καίτοι τινὲς ἐπὶ τῶν ἐργαστηρίων καθήμενοι περὶ τῆς τῶν διδασκάλων εὐπορίας διαλέγονται τῶν τε νέων κατάλογον ποιούμενοι καὶ σταθμὸν ἐπὶ δα- [*](2 Dem. de cor. p. 244, 21 22 Dem. c. Neaer. p. 1367, 26) [*](1 ἆθλον. εἰ τοῦτο ἦν, Monnier qui adnotavit: „potuit quo- que seruari Reisk. lectio addito ἢ μικ.“ | ἢ inserui auctore Mon- nerio οὕτω γὰρ ἂν μικρῶς coni Re 5 ἴν τι] ἔν τι] num ἐστὶ?) [*](7 γὲ Ρ sed γὰρ suprascr m5 γάρ τοι BPar Μου 8 κάν Β) [*](10 ἶσον Ι 15 δικαίως scripsi δίκαιος libri edd edd, post quod εἶναι inser Re, delevit Monnerius 17 βουλευομένους Ι sed ευο in ras m3 18 μὲν γὰρ Mor)

26. Τῶν τεχνῶν ὁπόσαι μὲν τιμῶνται παρὰ τῶν βασιλευόντων, καὶ τοὺς μεμαθηκότας εἰς δύναμιν ἄγουσιν ὁμοῦ καὶ τοῖς διδάσκουσιν εὐδαιμονίαν αὗται φέρουσι καὶ ὁ μισθὸς ὡς ὑπὲρ μεγάλων μέγας· ὅταν δὲ ὑπὸ τοῦ δυναστεύοντος ἐπιτήδευμα καταφρονηθῇ, κἂν χρηστὸν ᾖ τῇ φύσει, τὴν δόξαν ἀπολώλεκε, τῆς δόξης δὲ περιαιρεθείσης καὶ ὁ μισθὸς συνανῄρηται, μᾶλλον δὲ κἂν μὴ σύμπας ἀπόληται, μικρὸς ἀντὶ με- γάλου γίγνεται.