Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

ἐξ ὕδατος δὲ ζῷα νηκτὰ εἶναι θέλω καὶ πτηνά, ἄρσενα καὶ θήλεα — οὕτω γὰρ ἐκέλευσεν ὁ θελήσας θεὸς γόνιμον εἶναι τὴν ὑγρὰν οὐσίαν· ὁμοίως ἐκ γῆς ἑρπετὰ καὶ θηρία καὶ παντοδαπῶν ζῴων ἄρσενα καὶ θήλεα· οὕτως γὰρ ἐνεδέχετο ἡ τῶν γεγονότων φύσις. ὅσα γὰρ ἠθέλησεν, ἐποίει ὁ θεός. ταῦτα λόγω ἐδημιούργει, ἑτέρως γενέσθαι μὴ δυνάμενα ἢ ὡς ἐγένετο.

ὅτε δὲ [ἢ] ὡς ἠθέλησε καὶ ἐποίησεν, ὀνόματι καλέσας [*](3ff vgl. G. Noetos 10 S. 50, 27ff L. — 4 ἐνδιάθετον] stoisch, s. Zeller III 1 4 S. 68f — 5 vgl. G. Noetos 11 S. 51, 14 δύναμις γὰρ μία ἡ ἐκ τοῦ παντός, τὸ δὲ πάν πατήρ, ἐξ οὗ δύναμις λόγος — 9 πρωτότοκος] Hebr. 1, 6; Röm. 8, 29 11 ἀρέσκον] Gen. 1, 31? — 12 πληθύνοντα] Gen. 1, 22 — 20—22 Gen. 1, 20—25) [*](1 ὑπεκεῖνα Ρ, Accent über ε wieder ausgestrichen 6 γεννηθέν. καὶ We.: γεννηθῆναι Ρ, γεννηθέν Gö. 7 αὐτῶ Ρ γεγενηκότος Ρ 8 τῷ Miller: τὸ 9 φωνή Bunsen, doch s. Ζ. 4 εἶχεν Wordsworth: ἔχειν Ρ, ἔχει Miller 9f τῷ πατρὶ προεννοηθείσας Petersen: ἐν τώ πατρικῶ ἐννοηθείσας Ρ, νοῒ (νῷ) πατρικῷ ἐννοηθείσας Scott 11 ἀπετέλει <κατὰ Holl> τὸ ἀρέσκον Wordsworth: ἀπετελεῖτο ἀρέσκων Ρ 13 ἢ > Miller 16 ὑπάρχει Miller: ὑπάρχειν Ρ, ὑπάρχουσιν Gö. + οὐδ᾿ ἐξ We., οὔτ’ ἐξ Bunsen Gö. ἑκάστης Bunsen: ἑκάστη Ρ δῦνται 17 ὑπουργεῖ corr. in ὑπουργῆ Ρ 20 νενόμικα] über ι etwas geschrieben (ει ?) 21 θέλω Bunsen: θέλων Ρ, λέγω Roeper 26 ἢ > Miller)

διὸ καὶ θεός, οὐσία ὑπάρχων θεοῦ· ὁ δὲ κόσμος ἐξ οὐδενός· διὸ οὐ θεός· οὑτος ἐπιδέχεται καὶ λύσιν, ὅτε βούλεται ὁ κτίσας. ὁ δὲ κτίσας θεὸς κακὸν οὐκ ἐποίει οὐδὲ ποιεῖ, 〈ἀλλὰ〉 καλὸν καὶ ἀγαθόν·

ἀγαθὸς γὰρ ὁ ποιῶν. ὁ δὲ γενόμενος ἄνθρωπος ζῷον αὐτεξούσιον ἠν, οὐν ἄρχον, οὐ νοῦν ἔχον, οὐκ ἐπινοίᾳ καὶ ἐξουσίᾳ καὶ δυνάμει πάντων κρατοῦν, ἀλλὰ δοῦλον καὶ πάντα ἔχον τὰ ἐναντία· ὃς τῷ αὐτεξούσιος ὑπάρχειν τὸ κακὸν ἐπιγεννᾷ, ἐκ συμβεβηκότος ἀποτελούμενον μέν, οὐδέν δὲ <δὲ ὄν>, ἐὰν μὴ ποιῇς· ἐν γὰρ τῷ θέλειν καὶ ν(ομ)ίςειν τι κακὸν τὸ κακὸν ὀνομάζεται, οὐκ ὂν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ἀλλ᾿ ἐπιγινόμενον.

(οὗ) αὐτεξουσίου ὄντος νόμος ὑπὸ θεοῦ ὡρίζετο μάτην· εἰ γὰρ μὴ εἶχεν (ὁ ἄνθρωπ)ος τὸ θέλειν καὶ τὸ μὴ τί καὶ νόμος ὡρίζετο; ὁ νόμος γὰρ ἀλόγῳ ζῴῳ οὐχ ὁρισθήσεται, ἀλλὰ χαλινὸς καὶ μάστιξ, ἀνθρώπῳ δὲ ἐντολὴ καὶ πρόστιμον τοῦ ποιεῖν τὸ προστεταγμένον καὶ μὴ ποιεῖν. τούτῳ νόμος ὡρίσθη διὰ δικαίων ἀνδρῶν ἐπάνωθεν· ἔγγιον ἡμῶν διὰ τοῦ προειρημένου Μωϋσέως, ἀνδρὸς εὐλαβοῦς καὶ θεοφιλοῦς, νόμος ὡρίζετο πλήρης σεμνότητος καὶ δικαιοσύνης.