Selecta in Genesim

Ἀθμέλεχ δέ οὐχ ἤψατο αὐτῆς. Ἔμφασιν ἔχει (87) τὸ, οὐχ ἥψατο, ὡς τὸ, καλὸν ἀνθρώπῳ γυναικὸς μὴ ἄπτεσθαι· ὅπερ ἐστὶ καὶ χωρὶς μίξεως κατὰ μηδὲν ἄλλο παθητικῶς, ἤτοι ἐνιδεῖν, ἢ ἅψασθαι γυναικός. Ὁ Θεὸς μέντοι οὐκ ἀφῆκεν ἅψασθαι τὸν Ἀβι. μέλεχ αὐτῆς· τάχα καὶ πάντα τὸν ἄκρως συμφρονοῦντα· θεόσδοτον γὰρ τὸ τοιοῦτον.

Καὶ εἶπεν Ἀβραὰμ τοῖς παισὶν αὐτοῦ· Καθίσατε αὐτοῦ μετὰ τῆς ὄνου· ἐγὼ δέ καὶ τὸ παιδάριον διελευσόμεθα ἔως ὧδε, καὶ προσκυνήσαντες ὑποστρέύομεν πρὸς ὑμᾶς. Ταῦτα εἶπε (88) λογισάμετος, ὅτι καὶ ἐκ νεκρῶν ἐγείρειν δυνατὸς ό Θεός.

Ἔλαβε καὶ Ἀβμαὰμ τὰ ξύλα τῆς ὀλοκαρπεώσεως, καὶ ἐπέθηκεν Ἰσαὰκ τῷ υίῷ αὐτοῦ. Ἐπωμάδιον γὰρ (89) ἔχων τὸν οἰκεῖον σταυρὸν ἔξω τῆς πύλης ἔπαθεν ὁ Χριστὸς, οὐκ ἐξ ἀνθρωπίνης ἰσχύος βεβιασμένος εἰς τὸ πάθος, ἄλλʼ ἐκ θελήματος οἰκείου, καὶ βουλήσει τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός.

Τδοοὸ τέτοκε Μελχὰ κοὶ αὐτὴ υἰοὺς Ναχὼρ τῷ ἀδελσῷ σου, τὸν Ὥζ πρωτότοκον, καὶ τὰ ἐξῆς. Μελχὰ (90) ἑρμηνεύουσι θασλείαν· Ὤξ θουλευόμενον· Ναχὼρ ἀνάπαυσιν φωτός· Βαὺξ ἐξουδενωμέτον· Καμουὴλ ἀνάστασαιν Θεοῦ· Σύρων μετέωρον· Καζὰδ ψεῦδος,· Ἀζαῦ ὁρῶντα· Φάλδακ πτῶσιν ἐνδεοῦς, ἢ πτῶσιν πτωχείας· Ἰεδλὰφ χαιρὸς πρισσεέαν, ἢ χεῖρα λάβε· Βαθουὴλ ἔνοικον Θεοῦ, ἢ θυγατέρα Θεοῦ· Ῥεβέκκα ὑπομονήν· Ῥεέμα ὅρασιν προσδοκωμένην· Ταὰμ, δαμηρυκώμενον· Τοχὼς σγήν· Μωχὰν ἔντερον κενόν.

Ἰδοὺ ἐγὼ ἕστηκα ἐπὶ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος. Διὸ φιλοτιμητέον (91) ἑστηκέναι ἐπὶ τῆς πηγῆς, ἵνα μὴ καὶ ἐφʼ ἡμῶν ἁρμόσῃ τὸ, Ἐμέ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζῶντος.

Καὶ ἔσται ἡ παρθένος, ᾖ ἄν ἐγὼ εἴπω, Ἐπκλι [*](47 Deut. XXXII, 32. 48 Gen. XIX, 26. ibid., 20. Gen. XXIV, 13. 55 Jerem. II, 13.) [*]((85) Ὁ κύριος, etc. Ex iisdem schedis.) [*]((86) Οὐδἐν ὦνησε, etc. Ex iisdem schedis.) [*]((87) Ἔμφασιν ἔχει, etc. Ex iisdem schedis.) [*]((88) Ταῦτα εἶπε, etc. Ex iisdem schedis.) [*]((89) Ἐετωμάδον γὰρ, etc. Ex iisdem schedis.) [*]((90) Μελχὰ, etc. Ex iisdem schedis. Melcha significat reynum, a ?? regnauit; Oz, deliberantem, ab ?? consuluit, deliberauit; Nachor, requiem luminis, a ?? quieuit et ?? lux, lumen; Bauz, contemptum, a ?? spreuis; Chamuel, resusrrectionem Dei, a ?? surgere, resurgere et ?? Deus; Chazab mendacium, a ?? mentitus est; Azau, uidentem, ab ??)

Ὁ δὲ ἄνθρωπος κατεμάνθανεν αὐτὴν, καὶ παρεσιώπα, τοῦ γνῶναι εἰ εὐώδωκε Κύριος τὴν ὀδὸ αὐτοῦ ἢ οὔ. Ἐντεῦθέν ἐστι (93) διδαχθῆναι, ὅτε καλόν ἐστι τὸν προσευχόμενον μὴ μετὰ αἰσθητῆς ἀκουόμενον τῆς φωνῆς προσεύχεσθαι, ἀλλʼ ἐν τῇ καρδίᾳ τῷ ἐτάζοντι καρδίας καὶ νεφρούς.

Ἰσαὰκ δὲ ἐπορεύετο διὰ τῆς ἐρήμου κατὰ τὸ φρέαρ τῆς ὁράσεως. Πρέπουσα πορεία (94) τῷ ἁγίῳ διὰ μὲν τὴν πολλὴν ἀναχώρησιν πορευομένῳ διὰ τῆς ἐρήμου, διὰ δὲ τὴν περὶ τῶν εἰς Θεὸν θεωρίαν πορευομένῳ κατὰ τὸ φρέαρ τῆς ὁράσεως.

Καὶ ἐξῆλθεν Ἰσαὰκ ἀδολεσχῆσαι εἰς τὸ πεδίο. τὸ πρὸς δείλης. Ἐξελθεῖν δεῖ (95) τῶν γηΐνων τὸν μέλλοντα περὶ τῶν θείων ὁμιλεῖν, ὅπερ ἀδολεσχῆσαε νῦν ὠνόμασεν. Οὐ πρόσκειται δὲ τίνι· εἰκότως, ἐπεὶ μηδὲ ἀνθρώπων ἡ τοιαύτη ὁμιλία γίνεται, ἀλλʼ ἤτοι πρὸς Θεὸν, ἢ αὐτοῦ τινος πρὸς ἑαυτόν.

Τοῦ αὐτοῦ. Τὸ δὲ, πρὸς δείλης, σύμβολόν ἐστε τοῦ μόλις ἐπὶ γήρως δύνασθαί τινα ἐλθόντα μετἀ καταλήψεως τῶν θειοτέρων ὁμιλεῖν.

Προσθέμενος δὲ Ἀβραὰμ ἔλαβε γυναῖκα ᾖ ὄνομα Χεττούρα. Ἔτεκε δέ αὐτῷ τὸν Ζεμβρᾶν, καὶ τὰ ἐξῆς. Ἀπὸ τῶν τέκνων (96) Χεττούρας ἔθνη γέγονε πλεῖστα, ἃ κατῴκησαν τὴν Τρωγλοδύτην ἔρημον, καὶ τὴν Εὐδαίμονα Ἀραβίαν, καὶ τὴν διήκουσαν, τήν τε Μαδιανῖτιν, καὶ τὴν πόλιν Μαδιὰμ παρακειμένην τῇ ὑπὲρ τὴν Ἀραβίαν ἐρήμῳ ἄντικρυς Φαρὰν εἰς ἀνατολὰς τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης· ὅθεν τὸ Μαδιανιτῶν ἔθνος ἀπὸ Μαδιὰμ υἱοῦ Ἀβραὰμ καὶ Χεττούρας· ὡς εἶναι δῆλον ἐκ τούτου, ὅτι ὁ Ἰοθὼρ ὁ πενθερὸς Μωυσέως ἀπόγονος ἦν τοῦ Ἀβραὰμ καὶ συγγενὴς Μωυσέως.

Τοῦ αὐτοῦ. Χεττούρα (97) ἑρμηνεύεται χικροτέρα [*](56 Gen. XXIV, 14. 57 ibid., 21. 58 ibid., 62. 59 ibid., 63. 60 Gen. XXV, 1.) [*](tionem autem suam duxit etymologista a ?? reverti, redire, conuerti, unde non incommode erui potest ἀποστροφή.) [*](Ibid., Θαιμάν. In hoc versu tertio desideratur apud Hebræos et solummodo reperitur in aliquot τῶν Ο΄ exemplaribus. Interpretationem suam duxit etymologista a ?? perfici, consummari, deficere. ibid., Δαιδὰν, ἱκανὴ κρίσις redditur a ?? sufficiens et ?? judicare. Quomodo autem μονότης, solitarius, erui possit ex Δαιδάν, non video, nisi forte derivetur a ?? incedere, recedere, quia solitarius ab hominum societate recedit.) [*](Ibid., Ῥαγουήλ. Hoc versu tertio in Hebraico fonte non reperitur, sed tantum in nonnullis τῶν Ο΄ exemplaribus. Interpretatur autem φίλος, ίσχυρός, vel ποιμανσία Θεοῦ, a ?? amicus, pastor, et ?? fortis, Deus.) [*](bid., Ναβδεήλ. Desideratur item hoc versu tertio apud Hebræos, sed exstat in quibusdam τῶν Ο΄ exemplaribus. Vertitur autem δουλεύων Θεῷ ab ?? seruivit, coluit, et ?? Deus.) [*](Ibid., Ἀσσουριείμ. Redidtur ἑδραῖοι vel κατευθύ)

Κατοίκησον δὲ ἐν τῇ γῆ, ᾖ ἄν σοι εἴπω· καὶ παροέκει ἐν τῇ γῇ ταύτῃ, καὶ ἔσομαι μετὰ σοῦ, καὶ εὐλογήσω σε. Εἰ, ποῦ χρὴ κατοικεῖν (98) ὲκ προστάγματος Θεοῦ, παροικήσει τις, ἔστιν ὁ Θεὸς μετʼ αὐτοῦ, καὶ εὐλογεῖ αὐτόν· εἰ δὲ, ὅπου οὐ δεῖ παροικεῖν, κατοικήσει τις, οὐκ ἔστιν ὁ Θεὸς μετʼ αὐτοῦ, οὐδὲ εὐλογήσει αὐτόν.

Ἀνθ’ ὧν ὑπήκουσεν Ἀδραὰμ τῆς ἐμῆς φωνῆς, καὶ ἐφύλαξε τὰ προστάγματά μου καὶ τὰ δικαιώματά μου, καὶ τὰ νόμιμά μου. Εἰ μήπω ἦν (99) ὁ κατὰ Μωῦσέ ανόμος γεγραμμένος, ἐφύλαξε δὲ Ἀβραὰμ τὰ εἰρημένα, οὕτως αὐτὰ ἐφύλαξεν, ὡς ἔθνη τὰ μὴ τόμον ἔχοντα, καὶ φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιοῦντα· ένβεκνύμενοι τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτόν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, μαρτυρουμένης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως, καθά φησιν ὁ Ἀπόστολος.

Καὶ ὤρυξαν οἱ παῖδες Ἰσαὰκ ἐν τῇ φάραεγγι εράρων καὶ εὗρον ἐκεῖ φρέαρ ὕδατος ζῶντος. θιλοτιμητέον (1) ἑκάστῳ εὐχομένῳ εἶναι τέκνον τοῦ Ἰσαὰκ ταῦτα νοῆσαι τὰ φρέατα, καὶ ὀρύξαι αὐτὰ ἐν ἑαυτῷ.

Ἀπάρας δὲ ἐκεῖθεν ὥρυξε φρέαρ ἕτερον, καὶ [*](61 Gen. XXVI, 2, 3. 62 ibid., 5. Rom. II, 14. 64 Gen. XXVI, 19. νοντες, ab ?? rectum esse, dirigere.) [*](Ibid., Λατουσιεὶμ, σφυροκόποι, malleatores, a ?? malleator.) [*](Vers. 4, Γεφάρ. In Hebræo legitur ?? et inde erui potest ἐνδεής vel ἐλλείπων, ab ?? lassum esse, deficere.) [*](lbid., Ἀφέρ, optime redditur χοῦς, vel γήϊνος, vel σποδός, ab ?? puluis, cinis.) [*](Ibid., Ἑνώχ, reddi patent χάρις σου ab ?? et affixo ??) [*](ibid., Ἀβιδά. Suspicio est etymologistam legisse Ἀβιράμ, et etymologiam suam duxisse ab ?? patrias mei, et ?? altitudo.) [*](Vers. 9. Ἐφρὼν, χοῦς vel γήϊνος vel σποδός vertitur ut supra Ἀφὲρ ab ?? puluis, cinis.) [*](Ibid., Σαάρ, meridies a ?? idem.) [*](Vers. 14, Δουμά, silentium, a ?? idem.) [*](Vers. 9, Μαμβρῆ, ἀπὸ ὁράσεως, ex ?? a, ab, et ?? uidit,) [*](Vers,14, Μασσῆ, elevatio a ?? exatulit, eleuauit.) [*](Vers. 13, Ἰσμαήλ, auditus Dei, a ?? audiuit, et ?? Deus.) [*](Vers. 15, Χοδδάδ. Ex interpretatione hac, μέτρον αἰνούμενον, suspicio oritur legisse etymologpstam)

Καὶ εἷπεν·· Ἡ μέν φωνὴ φωνὴ Ἰακώδ. Τὴν εὐσεβῆ (3) φωνὴν οὐκ ἂν λεχθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Ἠσοῦ Ὅ παρέδωκεν ὁ Θεός σου ἐναντίον μου· ἐπιγνοὺς ὁ Ἰσαὰκ, εἶπεν· φωνὴ σωνὴ Ἰακώβ.

Καὶ εἷπεν· Ἰδοὺ ὀσμὴ τοῦ υἱοῦ μου, ὡς ὀσμὴ ἀγροῦ πλήρους ὅν εὐλόγησε Κύρος. Σαφῶς (4) οὐκ αἰσθητὴ ἦν ἡ ὀσμή. Ποία γὰρ ἂν ὀσμὴ δύναται εἶναι ὀσμῇ ἀγροῦ παραβαλλομένη ; ἀλλὰ μήποτε τοιαύτη ἦν αὕτη, ὁποίαν ὁ Ἀπόστολος ἔχων ἔφασκε· Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ Θκῷ ἐν παντὶ τόπῳ. Ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι καὶ ἑκάστην ἀρετὴν ἰδίαν ἔχειν εὐωδίαν, ἥτις ἐστὶ συμπληρωτικὴ τῶν ἀρετῶν. Καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου δὲ αἱ κακίαι δυσώδεις εἰσὶ κατὰ τὸν εἰπόντα· Προσώξεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου. Πρέπει δὲ τῷ Κυρίῳ τὸν αὐτῷ εὐώδη τῶν ἀρετῶν ἀγρὸν εὐλογεῖν.

Καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ἰδοὺ Ἠσαῦ ό ἀδελφός σου ἀπειλεῖ σοι τοῦ ἀποκτεῖναί σε· τῦν οὖν, τέκνον, ἄκουσόν μου τῆς φωνῆς, καὶ ἀναστὰς ἀπόδραθι εἰς τὴν Μεσοποταμίαν. Μανθάνομεν (5) ἀπὸ τούτων, ὅτι δεῖ ἀποδιδράσκειν τοὺς ἐπιβουλεύοντας, καὶ διωγμοὺς φεύγειν, εἰ καὶ ὀπτασιῶν καταξιωθῶμεν ὡς ὁ Ἰακώβ. Παρακληθείη δʼ ἄν τις ἰδὼν τὰ παρακολουθήσαντα τῷ Ἰααὼβ φεύγοντι ἀπὸ τοῦ Ἠσαῦ. ὀπτασιῶν τε γὰρ ἠξιώθη, καὶ πατὴρ γεγένηται δώδεκα φυλῶν· καὶ ἐπανερχόμενος ἀπὸ τῆς διὰ τὸν διωγμὸν φυγῆς, γίνεται ἀντὶ Ἰακὼβ Ἰσραήλ.

Οὐ λήψῃ γυναῖκα ἐκ τῶν θυγατέρων Χαναὰν. Αἱ θυγατέρες (6) Χαναὰν πονηραί εἰσιν, οὐκ ἐναντίον Ἡσαῦ, ἀλλʼ ἐναντίον Ἰσαὰκ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ.