Commentarium In Evangelium Matthaei (Lib. 12-17)

Dicere autem poterit quis, quoniam sciens dominus <habitum et> propositum in- terrogantis satis abese, ut fa- ciam?): quid me interrogas [*](3. 6 Ps. 33, 15 — 16 Ps. 143, 2 7—11 ὡς—ἀγαθόν < Η 12 *** Diehl Kl Koe 16 <δ’> Κl, vgl. lat. 21 χρηματίσει[εν] Κοe, vgl. lat. u. Z. 16 25 ὅς υ ὁ Μ Η ὅς <ὡς> ? Κl, vgl. lat. 11 facimus] agimus L 14 unus + deus B 16/17 iustificatur G L 23 <boni> Koe, vgl. gr. 30 <habi- tum et> Diehl, vgl. gr.)

<> » de bono? tamquam si dicat: cum sis inparatus ad ea, qaue dicuntur, quid me interrogas de bono, quid boni faciens vitam aeternam pos- sidebis? et sic docet quoniam vere unus est bonus. considera autem, quomodo boni- tatem eius spirant etiam ea, quae videntur contraria esse (quale est: »ego percutiam« et »ego occidam« non minus quam quod dicit: »et viviere faciam« et »ego sanabo«). et si ipse facit dolorem, scire debemus, quoniam et medi- cus frequenter facit dolorem, fa- ciens enim deus dolorem »iterum restituit«. sic et ex bonitate, quos [*](8 Deut. 6, 4 — 14ff Zu den Belegstellen vgl. bes. Orig. hom. I, 16 in Jer. (III, 15, 1ff) u. ö.; vgl. Harnack TU. 42, 4, 66 — 23 Deut. 32, 39 — 3 ἀγαθοῦ + quid me lat. 6 ἀλη- θῶς < Μ 10 <εῖς> Ηu | [ὁ] Κl 16 μὴ νοούμενα] la slat. anders? 20 τάχα Lo ταχέως Μ Η 22f καὶ τὸ = Μ 2 1. dicentur Kl, vgl. gr. λε- χθησόμενα ἄν 14 quomodo] quoniam R 15 eius R + Omnia x | spirant Kl, vgl. gr. sperant x 23 est + illud B 29 enim] 1. autem? Kl, vgl. gr.) o <> < > <> <>. percutit, »percutit« quasi filios; »quis enim est filius, quem non corripit pater«? sed et »omnis disciplina ad praesens non videtur esse gaudii sed maeroris, post- modum autem fructum paci- ficum iustitiae reddet eis, qui per eam exercitantur«. propterea sicut percutit deus sic et sanat; verum est enim quod scribitur: »per- cussit, et manus eius sanaverunt«. etsi <autem> novum videtur, quod dicere nolo, tamen dico: boni dei est ipse quoque qui dicitur furor eius (quoniam opus salutis opera- tur arguens), et quae dicitur ira eius (quoniam est boni dei) corripit ut emended. et multa possunt dici de bonitate eius ad aedificationem hominum ut non conturbentur de bonitate <dei et de multitudine benignita- tis> ipsius. multa enim iuste »ab- scondit a timentibus se«, ut ne »dinitias bonitatis eius et <pa- tientiae et> longanimitatis« con- temnentes »secundum duritiam cordis sui et sine paenitentia cordis thesaurizent sibi iram«, [*](1. 11 Hiob. 5, 18 — 1 Hebr. 12, 7 — 5 Hebr. 12, 11 — 12ff Vgl. Orig. hom. XX, 1 in Jer. (III, 177, 2ff): ἐπεὶ ἅπαξ ὠνομάσθη θεοῦ ἡ καλουμένη αὐτοῦ ὀργή, ξένον τι ἔχει κτλ. — 17 Vgl. Röm. 1, 18 u. ö. — 24 Röm. 2, 4 — 26f Vgl. Ps. 30, 20 — 27ff Röm. 2, 4f 5 <μὲν> Lo, vgl. N T 13 δὲ < Ηa 14f <ἐστιν καὶ αὐτὸς ὁ> . . . <αὐτοῦ, ὅς> Κl, vgl. lat. 18 <ἵνα διορ- θοῖ> Κl nach Diehl, vgl. lat. 14 etsi <autem> (Diehl) Koe, vgl. gr. et si x 24 <dei—benignitatis> Diehl, vgl. gr. 27/28 <patientiae et> Kl, vgl. gr. 31 iram + πλείονα gr.) quam non thesaurizabunt si ab- sconsa fuerit mulitudo »boni- tatis« eius ab eis.

Post hoc autem dicit: si vis in vitam intrare, serva mandata. ubi considera, quoniam quasi adhuc extra vitam con- stituto ei qui interrogabat de bono ita respondit: si vis intrare in vitam. hic autem require quo- modo quis sit extra vitam et quomodo intret in vitam: et ne forte secundum unum quidem modum sit homo extra vitam, qui est extra eum qui dixit: »ego sum vita«; alias autem omnis, qui super terram est (quamvis iustissimus esse videatur), potest quidem in umbra esse vitae, non autem in ipsa vita, cum sit corpore mortis circumdatus et dicens: »quis me liberabit de corpore mortis huius? « et: »sedens in regione et in umbra mortis«, [*](2 Vgl. Ps. 30, 20 — 21 Joh. 11, 25; 14, 6 — 27 Thren. 4, 20 — 32 Röm. 7, 24 — 33 Matth. 4, 16 15 ζητῶ < Η 16 ποσαχῶς Κl, vgl. lat. und IV, 269, 11 προσεχῶς Μ Η 25 ᾖ] lat. las <εἶναι δοκ> ῇ Κoe 1 thesaurizant G | abscond- dita B 16 introire B 23 supra B 24 terra G 30 autem + est y)

» <> eo quod nondum venit in terram vivorum. introibit autem quis in vitam, abstinens quidem se »ab operibus mortuis« adpetens autem <eis contraria> opera viva, et iam num- quam quidem mortua loquens sed secundum verbum »dei« vivum viva, et non habens iam cogitations mortuas in corde sed vivas. sicut [*](1f Vgl. Jes. 38, 11 u. ö. — 6 Kol. 3, 3f — Matth. 9, 38 — 24 Vgl. Hebr. 9, 14 — 28ff Vgl. Hebr. 4, 12 7 ἡμῶν Η 29 <ζῶντα> Κl, vgl. lat. 1 eo quod] lat. las ἅτε st. καὶ Koe | terra G 25 <eis contraris> Diehl, vgl. gr. 26 et iam Kl etiam x 31 iam < B) enim sunt opera mortua et opera viva, et verba mortua et verba viva, ita sunt et cogitationes mortuae et cogitationes vivae. de quibus ait apostolus: »cogitationibus invicem accusantibus aut etiam defendentibus in die, cum iudicaverit dominus occulta hominum«. et salvabitur quidem ille cuius cogitationes fuerin defendentes; periet autem cuius fuerint accusantes. si ergo et nos volumus introire in vitam, audiamus dicentem Iesum: si vis introire in vitam, serva mandate, et secundum mensuram observationis mandatorum ingrediemur in vitam, aut in interiore eius et beatiiora aut in mediocria aut ad quamcumque partem vitae illius, ad quam induxerit nos observatio mandatrum.

Ille autem audiens: serva mandata respondit: quae? data vult nos Iesus observare. data vult nos Iesus observare. ad quam interrogationem dixit: non occides, non adulterabis, non [*](4 f Vgl. Joh. 6, 68 — 7 Röm. 2, 15 4 <νεκροῖς καὶ ῥήμασι> Koe, vgl. lat. 5 *** Kl, vgl. lat. 12 ἀπολοῦνται δὲ Μ 20 εἰσελευσόμεθα Hu, vgl. lat. εἰσελευσώμεθα M H 22 <εἰς — ἢ> Kl, vgl. lat. 23 l. φέροι? Kl 24 ἡ <καὶ> Koe 12 defendentes] accusantes B L 13 periet — accusantes < G | perie] peribit ρ | accusantes μ defendentes B L 15/16 dicente ihu G L 23 introduxeri B 26 observantia L)

<> <> <> turtum facies, non falsum testimonium dices, honora patrem tuum et matrem, et: diliges proximum tuum sicut teipsum. et forsitan ista sufficiunt ut in pricipium (ut ita dicam) vitae ingrediatur quis, non autem sufficiunt haec vel alia similia istis ad interiora vitae introducere quemquam; qui autem praeterierit unum mandatorum istorum, nec in principium vitae intrabit. abstinendum est ergo omni volenti vel in principium vitae intrare ab adulterio, ab homicidio, a furto. sicut enim adulter et homicida non intrant in vitam, sic fur; in hoc enim peccatum multi etiam eorum, qui videntur credidisse eorum, qui videntur credidisse Christo, incurrunt, negotia huius mundi agentes et pecuniarios actus qui credunture eis, et qui operantur artes istas mediocres, qui omnes non sunt nundi a furto. non solum autem fures non intrant in vitam, sed nec socii eorum nec qui concurrunt eis; scriptum est enim in esaia: »socii furum diligentes munera«, item in Psalmo quadragesimo nono prohibetur enarrare »iustitias« domini et ad- [*](16 Vgl. I. Kor. 6, 9 — 29 Jes. 1 ,23 — 32 ff Vgl. Ps. 49, 16 5 <ταῦτ᾿> Diehl Kl Koe, vgl. lat. 6 τινα < Μ 8 <τὸ — εἰς> Koe. vgl. lat. | τελειότητα] τὰ ἐνδότατα Koe, vgl. lat. u. S. 382, 22 10 [παραπλήσια] Ru 14 <ἀρχὴν τῆς> ζωῆς Kl, vgl. lat. ζωὴν Μ Η 21 πραγματίαις Η 24 ὡς οὐ] οἱ Μ 8 vel] lat. las ἤ st. καὶ 12 intravit G L 18 peccatum R? G peccato B L 27 concurrunt Diehl, vgl. gr. u. S. 384, 8 consentiunt x) <> <> <> <sumere in ore suo »testamentum« eius consentiens furibus ita: »si videbasfurem, concurrebas ei«, quod primum dictum est, in secundo autem loco: »et cum adulteris partem tuam ponebas«. et vide quia nec ipsum furem nec ipsum adulterum dicit, sed concurrentem furibus et cum adulteris partem suam ponentem. qui vult interare in vitam nec falsum testimonium dicere debet, expellitur autem a vita et qui non *** honoraverit parem suum et matrem. sed forsitan haec servare mandata non satis difficile est; opus autem est omnibus, qui per mandata praecedentia inducuntur, quasi maius et utilius quod mandat inplere: diliges proximum tuum sicut teipsum, quoniam et secundum apostolum quod ait: »non occides, non furtum facies, non adulterabis, et si quod est aliud mandatum, in hoc verbo recapitulatur: diliges proximum tuum sicut teipsum«. et si omne mandatum »in hoc verbo recapitulatur: diliges proximum [*](3. 5. 9 Ps. 49, 18 — 22 Röm. 13, 9 ) [*]( 2/3 ἐλεγχόμενος <ὠς κλέπτιαις συμφωνῶν> Koe, vgl. lat. 4 (ὥσπερ πρῶτον εἴρηται) καὶ Kl, vgl. lat. καὶ ὥσπερ πρῶτον εἴρηται M H 5 τῳ Kl τοῦ Μ Η 6 <ὅρα ὅτι> Koe, vgl. lat. 7 οὔτε κλέπτην bis scr. Ha 17 <πᾶσιν> Diehl Kl Koe, vgl. lat. 19 <ἐντολῶν> Diehl Kl Koe, vgl. lat. |εἰσαχθεῖσιν Hu, vgl. lat. εἰσαχθέντων Μ Η 21 ἐπειδὴ Kl, vgl. lat. ἐπεὶ δὲ Μ Η 26 τὸν] δὴ Kl, vgl. lat. ἐπεὶ δὲ Μ Η 26 τὸν] τῶν Η 27 ff <καὶ — ἑαυτὸν> Kl, vgl. lat. ) [*]( 3 quod] lat. las ὅπερ st. ὥσπερ Koe 10 qui + <vero>? Kl, vgl. gr. 13 *** Kl nach Diehl <implerit man datum et non>, vgl. gr. 16 operis y 21 apostolum y* < L 24 aliud est G 26 et < Β) tuum sicut teipsum«, perfectus <autem> est qui inpleverit omne mandatum, <manifestum quod perfectus erit> qui inpleverit et hoc quod dicit: diliges proximum tuumsicut teipsum.

Si autem iste est perfectus, qui diligit proximum suum sicut se, quaere quomodo dicenti adolescenti haec omnia servavi a iuventute mea; quid adhuc mihi restat? respondit dominus quasi adhuc nondum perfecto constituto qui haec omnia fecit, et quasi consentiens ei qui dixit haec omnia feci respondit: si vis perfectus esse, vade et vende omnia quae possides et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelis, et veni sequere me. vide erog, si possumus ad propositam quaestionem secundum unum quidem modum laliter respondere, quia ne forte quod ait: diliges proximum tuum sicut teipsum suspicari postest non a domino positum in hoc loco, sed ab aliquo nescio quo non intellegente subtilitatem dictorum istorum additum esse. hoc autem adicetum esse commendat, quod ipsum locum Marcus et lucas exponentes, neuter eorum [*](4 <καὶ> Kl Koe, vgl. lat. 5 σεαυτὸν Η 13/14 μή <πω> Kl, vgl. lat. 24 οὕτως] taliter lat. Origenes X 2 <autem> Kl, vgl. gr. 3 f <manifestum — erit> Kl, vgl. gr. 5 dicit y* < L est μ 10 quaere] querendum est B 36 eorum x* Pasch < μ)

<> <x003E; addidit: diliges proximum tuum sicut teipsum. dicet autem qui adiectum hoc esse defendere vult: si eadem ipsa diversis semonibus a tribus exposita sunt, numquam dixisset dominus: »adhuc unum tibi restat« aut »unum tibi dest« ei qui professus est se inplevisse mandatum quod ait: diliges proximum tuum sicut teipsum; quod dicitur: »non occides« et cetera »et si quod aliud est mandatum, in hoc verbo recapitulatur: diliges proximum tuum sicut teipsum«. nam secundum Marcum sic dicit: »intendens in eum« (qui dixerat: »omnia haec servavi a iuventute mea«) »dilexit eum« vel »osculatus est eum«. videtur enim adfirmasse professionem eius, qui dixit se omnia ea inplesse ***. intendens enim in eum mente vidi hominem ex bona conscientia confitentem se proposita inplevisse mandata. [*](11 Marc. 10, 21; Luc. 18, 22 — 16 Röm. 13, 9 — 21 f Marc. 10, 20f 2 Ἰησοῦ]σρݲς Μ 15. 20 σεαυτὸν Η 15 — 20 ἐντολὴν — ὡς ἑαυτόν hier mit Hu nach lat., hinter 28 f πεπληρωκέναι Μ Η 17 τὰ <ἑξῆς »καὶ> Koe, vgl. lat. τὸ Μ Η 21 πλησίω Η 27 <ἐπαγγειλαμένῳ> Kl, vgl. lat. u. S. 387, 10 10 sunt exposita L 18 est aliud B 29 *** Koe, vgl. gr.) [

numquam enim si extra cetera mandata etiam illud se inplevisse dixisset diliges proximum tuum sicut teipsum, capitale et maximum Marcus et Lucas praetermisissent mandatum, nisi forte quis similia quidem dicat scripta, non autem de eodem ipso dicta esse. quomodo autem quasi nondum perfecto ei, qui extra cetera etiam hoc inplevit mandatum: diliges proximum tuum sicut teipsum, Iesus responderet: si vis perfectus esse, vade vende omnia quae possides, et da pauperibus? multam enim differentiam inter exemplaria invenimus, sive [*](28ff Vgl. Hier. praef. in quatuor evangelia: ea quae vel a vitiosis interpretibus male edita ve a praesumptoribus imperitis emendata perversius vel a librariis dormitantibus aut addita sunt out mutata corrigimus. – Vgl. Harnack TU. 42, 4 7 A. 2 und Orig. ep. ad Afric. 5; tom. in Hos. = Philocal. 8, 1 (Rob. p. 52, 9): ὡς καὶ τολμᾶν τινας προφάσει διορθώσεως μετατιθέντας ἀλλοιοῦν τὸν ἐγκείμενον περὶ τὰ δοκοῦντα ἀνακολούθως γεγράφθαι ῥητὰ νοῦν κατλ. 3. 12. 26 σεαυτὸν Η 7 φήσῃ Diehl φήσαι Μ Η 8 τοῦ <Ηa 9 κἂν Κl vgl. lat. καὶ Μ Η 10 [ἐπαγγειλαμένῳ] Κl nach Diehl, vgl. lat. u. S. 386, 27 1 enim] l. autem? Kl, vgl. gr. 2 etiam + hoc impleverit R)

<> <> | <> <> per negligentiam scribentium, sive ex temeritate quorundam sive propter eos qui neglegunt emendare scripturas, vel propter eow qui, quod ipsis videtur, in emendationibus vel adiciunt vel subducunt. et in exemplariis quidem veteris testamenti quaecumque fuerunt inconsonantia deo praestante coaptare potuimus, utentes iudicios ceterarum editionum; ea enim quae videbantur apud Septuaginta dubia esse propter incosonantiam exemplariorum, facientes iudicium ex editionibus reliquis convenientia servavimus; et quaedm quidem notavimus quasi non posita in Hebraeo (non audentes ea omnio auferre), quaedam au7tem cum asteriscis addidimus, ut sit manifestum quonidimus, ut sit manifestum quoniam, quae non fuerunt posita apud Septuaginta, ex editionibus ceteris addidimus convenienter Hebraeo. in exemplariis autem novi testamenti hoc ipsum me posse facere [*](4ff Vgl. Klostermann und Benz TU. 47,2, 89ff 2 μοχθηρᾶς + <εἴτε ἀπὸ ἀμελούντων> Koe Elt, vgl. lat. 5 ἑαυτοῖς] ἐν αὐτοῖς Μ 6 <ἢ> Koe, vgl. lat. 17 <ὡς> Kl, vgl. lat. 20 μετὰ Μ 27 προ<σ>ῆται Koe 30 ποιήσει Μa 14/15 inconsonantiam x* consonatiam ρ) suspiciones exponere me debere et rationes causasque suspicionum, non esse inrationabile exiostimavi, sicut in hoc loco quod dicitur: diliges proximum tuum sicut tei psum, quoniam apud Marcum et Lucam positum non est. iudicent autem quid possunt, utrum vera sint quae tractamus an falsa.

Tamen quasi posito etiam hoc: diliges proximum tuum sicut teipsum, age aliter tractemus hunc locum. scriptum est in enangelio quodam, quod dicitur secundum Hebraeow (si tamen placet alicui suscipere illud, non ad auctoritatem, sed ad manifestationem propositae quaestionis): »dixit, inquit, ad eum alter divitum: magister, quid bonum faciens vivam? dixit ei: homo, legem et prophetas fac. respondit ad eum: feci. dixit ei: vade, vende omnia quae possides et divide pauperibus, et veni, sequere me. coepit autem dives scalpere caput suum et non placuit ei. et dixit ad eum dominus: quomodo dicis: feci legem et prophetas? quoniam scriptum est in lege: diliges proximum tuum sicut teipsum, et ecce multi fratres tui filii Abrahae amicti sunt stercore, morientes praefame, et domus tua plena est [*](9ff Nicht = S. 388, 27ff – 14 aliter: vgl. S. 385, 23f – 15ff Vgl. Harnack TU. 42, 4, 37 24 fac <y 31 legem feci L)

multis bonis, et non egreditur omnino aliquid ex ea ad eos. et conversus dixit Simoni discipulo suo sedenti apud se: Simon, fili Ionae, facilius est camelum intrare per foramen acus quam divitem in regnum caelorum«. verum est ergo, quia non inplevit dives mandatum: diliges proximum tuum sicut teipsum, qui multos despexit pauperres et non est eis partitus aliquid de tantis facultatibus suis. impossibile est enim et inplere mandatum quod dicit: diliges proximum tuum sicut teipsum, et esse divitem, et maxime tantas possessiones habere. qui erogor non aestimat esse abiciendum verbum hoc quasi falsum diliges proximum tuum sicut teipsum, sed recipiendum quasi verum a domino dictum, dicet, non satis arguitione aperta, sed quoniam strictim et non satis odibiliter volens arguere divitem illum dominus noster quasi non vera dicentem, quod ait se inplevisse etiam illud mandatum: diliges proximum tuum sicut teipsum, dixit ad eum: si vis perfectus esse, vade vende omnia quae possides et da payperibus; sic enim apparebis dicere verum, si dilexisti aut diligis proximum tuum sicut teipsum.

[*](18 παραρίφθαι Η 20.28.35 σεαυτὸν Η 21 ἀλλὰ Μ 24 ἀμισῶς Diehl Koe, vgl. lat. ἀμέσως Μ Η 33 τὴν <Η 5 ionae x* ioanne μ 7 regno y 22 dicet (<quoniam>? Elt 23 aperata y* reperta L 24 sed x* <ρ | strictim R G L strictum B)

Si quis autem aspiciens humanam infirmitatem et dificile hoc putans hominem posse inplere, despiciat verba et ad allegoricum se intellectum convertata, audiat etiam historiam quorundam gentilium, in qua propter sapientiam mundi referunt, quod hic dominus diviti facere mandat, quendam Thebaeum fecisse propter libertatem animae suae et exemplum vitae facilioris, et volentem se beatum demonstrare gentilibus et nihil » mundi istius« opus habentem tradidisse omnem substantiam suam populo Thebanorum. si ergo propter sapientiam gentium et dogmata liberantia animam (sicut illi putabant) hoc facere potuit homo gentilis, 673 quomodo non facilius potest facere, qui concupicit in se suscipere Christi perfectionem? si autem et de divinis scri [*](12ff Vgl. Hieron. in Matth. 150 D: hoc enim et Crates fecit philosophus, et multi alii divitias contempserunt; vgl. Harnack TU. 42, 4, 98 – 17 Vgl. I. Kor. 7, 31 6 τραπῆναι Μ 8 αἶς Diehl, vgl. lat. oἶς Μ Η 14 <τῆς—αὐτοῦ> Κl, vgl. lat. 17 <»τοῦ κόσμου τούτου«> Κoe, vgl. lat. 24 ἐλευθεροῦντα Κl, vgl. lat. ἑλόντα M H 27 τοῦ <H 30 <δέχεσθαι–ἐν> Kl, vgl. lat. 5 inplere] lat. las πληρῶσαι st. ποιῆσαι Diehl 15 l. frugalioris? Kl, vgl. gr. 15/16 volentem ρ volens x 23 l. genti<li>um? Diehl, vgl. gr.)

´ pturis placari quis vult, quoniam possibile est quod praecipit Christus, audiat historiam de Actibus apostolorum ita conscriptam: »omnes autem qui crediderant in idipsum habeban t omnia communia, et possessions et substantias vendebant et dividebant, prout quisque opus habebat. cottidie autem permanents in idipsum in temple, et frangentes in domibus panem, percipiebant cibum cum laetitia et simplicitate cordis, tiam ad uoniversum populum«. et post modicum iterum dicit: »multitudinis autem credentium erat cor et anima una, et nemo eorum dicebat aliquid suum esse, sed errant illis Omnia communia« et cetera. in quo loco introducitur de Anania et Sapphira coniuge eius, qui vendiderunt »praedium« suum et »de pretio« praedii partem aliquam subtraxerunt [*](9 Act. 2, 44ff – 19 Act. 2, 47 – 22 Act. 4, 32 – 28 Act. 4, 37 – 30 ff Vgl. Act. 5, 1 ff 1 πρᾶγμα Ηu, vgl. lat. σπέρμα ΜΗ 6/7πιστεύειν Μ 9 ῥητὰ Η 28 ἤγαγε] ἤνεγκεν ΝΤ 2 praecepit L 23 cor + unum L 30 historia de Koe) » et ideo passi sunt quae passi sunt. dignio enim errant in hoc saeculo recipere suum peccatum propter raptum, ut mundiiores exeant ab hac vita, mundati castigation sibi inlata per mortem commune, quoniam credentes errant in Christum.

Puto autem quoniam »audiens Ananias haec verba« ideo »cadens expiravit«, quoniam non sustunuit arguitionem Petri, sed crusiatus in se adeo est punitus, ut etiam expiraret, verbis videlicet Petri catechizantibus animam eius. nec Petrum hic aestimar eius. nec Petrum hic aestimare debemus interfecisse Ananiam, sed illum non sustinuisse acritudinem verborum Petri dicentis ad se: »ut quid replevit satanas cor tuum, ut mentireris spiritui santcto et fraudares de pretio praedii ? nonne manens tibi nanebat, et venditum in tua erat potestate? quid quoniam posuisti in corde tuofacere rem talem? non es mentitus bominibus sed deo. au- [*](12 Act. 5, 2 – 14 ff Act. 5, 5 – 20 ff Vgl. Harnack TU. 42, 4, 24 – 25 Act. 5, 3–5 8 τούτου Kl, vgl. lat. 9 καθαρθέντες Diehl Kl Koe, vgl. lat. τιμωρηθέντες Μ Η 13 τεθηκέναι Η 17 Πέτρου Diehl Kl Koe, vgl. lat. 18 βασανιζόμενος + in se lat. 3 sunt passi G 6/7 peccatum suum L 7 propter x* ρ 20 catechizantibus] lat. las δατηχουμένων usw. st. καθικομένων usw. 27 et] ut G 33 hominibus mentitus B)

´ [*](9 ff Act. 5, 1–10 – 25 Vgl. II. Kor. 7, 10 7 ἀπελογιςάμεθα Μ | ἐνστήσεσθαι Hu ἐνστήσασθαι ΜΗ)