Commentariorum Series In Evangelium Matthaei (Mt. 22.34-27.63)

Tunc veniens dixit discipulis suis: dormite nunc et requiescite; ecce < adpropiavit hora, et filius hominis tradefur in manihus peccatorum. surgite, > adpropia <ui>; qui me tradet (26, 45. 46)

Tunc sine dubio post tertiam orationem. non autem est ille ipse somnus. quem iubet nunc discipulos suos dormire, et ille. qui bis superius scribitur contigisse discipulis. illic enim »dormientes invenit« non et requiescentes, et »iterum dormientes invenit« oculos habentes, nunc autem praecipit eis non simpliciter dormire, sed cum requie. multum enim differt secundum praeceptum Christi dormire et requiescere a dormitione contra voluntatem ipsius dicentis: »manete hic et vigilate « et inproperantis propter somnum et dicentis: »sic non potuistis una hora vigilare mecum«. non contraria sibi dixit dicens illic: »vigilate mecum«, hic autem: et requiescite, sed ut ordo servetur, ut lirimum quidem vigiiemus orantes ut non intremus in temptationem, et postea dormiamus et requiescamus secundum Christi praeceptum.

Quem somnum et Salomon ponit in promissione bene viventibus, dicens in Proverbiis suis: »si enim sederis, sine timore eris; si autem dormieris, suaviter dormies, et non timebis pavorem supervenientem nec impetus impiorum inruentes«. et David, diversas sciens et dormitiones, »iuravit domino et votum vovit deo Iacob«. ascendere supra lectum stratus sui nec dare somnum oculis suis nec palpebris suis dormitationem. et hoc tamdiu facere, donec inveniat »locum domino, tabernaculum deo Iacob«, ut cum invenerit domino, ascendat supra lectum stratus sui et det somnum oculis suis renovantibus se et post requiem praeparantibus ad novam et [*](4f Vgl. Theophyl. iii Matth. 449 C: μάνθανε, ὦ ἄνθρωπε, συνεχῶς προσεύχεσθαι ἐν τοῖς πειρασμοῖς — 12 Matth. 26, 40 — 13 Matth. 26, 43 — 17. 19 Matth. 26, 38 — 18 Matth. 26, 40 - 24 Prov. 3, 24 f — 26 ff Psal. 131, — 5) [*](1 sanctus] datus L sanctus datus Pasch 8 f Lemma erganzt nacli S. 216 Kl 9 > KI nach S. 216, 20 ff | tradat G 10 tertiam y* < 13 non et x* ~ μ 16 dormitatione L 21 et1 <γ 22 xpi] dei L 24 proverbiis suis < L | sederis] secundis L 27 dormitationes G 28 super)

Ecce adpropiavit hora, et filius hominis tradetur in manibus peccatorum. propter hanc horam puto et ad matrem suam dicebat: »nondum venit hora mea«. et hic enim docet, quoniam hora adpropians agebat, ut filius hominis traderetur in manus peccatorum. utinam et in illorum peccatorum tantummodo manus lesus traditus tunc fuisset ! nunc aittem arbitror semper in manus peccatorum traditur lesus, quando hi, qui videntur in lesum credere, habent lesum in manibus suis cum sint peccatores. sed et quotienscumque iustus habens in se lesum in potestate factus fuerit peccatorum facientium ei quod possunt, lesus est traditus in manus peccatorum.

Surgite, eamus; ecce adpropiavit qui me tradet. postquam suscitavit eos ab illo somno quem diximus, consequenter dicit discipulis suis: surgite, eamus. et videns in spiritu adpropinquantem ludam traditioni, qui nondum videbatur a discipulis eius, dicit: ecce adpropiavit qui me tradet. ego autem puto non esse idipsum ecce adpropiavit mihi, et ecce adpropiavit qui me tradet, nec enim ipsi lesu adpropinquabat traditor eius (qui se elongaverat peccatis suis ab lesu et proditione, qua tradere eum consiliatus est), sed adpropiavit ad tradendum filium dei, quem iam prodiderat. sed et omnes transgressores prius produnt lesum, postea tradunt.

Et adhuc eo loquente, ecce ludas unus ex duodecim venit, et cum eo turba multa cum gladiis et fustibus missi a principibus sacerdotum et senioribus populi (26, 47).

Quaeret autem aliquis etiam causam cur multa turha fuerit congregata cum glndiis et fustihus super eum; erat autem secundum lohannem nmlta haec turba cohors militum et ministri a principibus sacerdotum transmissi. et potest dicere aliquis, quoniam propter multitudinem eorum qui iam crediderant in eum ex populo, tanti venerunt adversus eum, timentes ne multa multitudo credentium de manibus eorum raperent eum. ego autem aestimo etiam alteram causam congregatae multitudinis contra eum, quoniam qui putabant eum in Beelzebub eicere solere daemonia, arbitrabantur eum ex quibusdam maleficis disciplinis et magicis posse effugere de medio volentium eum tenere. et forsitan quidam eorum audierant, quomodo aliquando cum iam praecipitandus fuisset de supercilio montis, effugit manus iam tenentium se, non fuga simplici et humana sed alia quadam extra naturam humanam. propter hanc etenim causam etiam apud Marcum ludas dicebat turbae, quae veniebat cum ipso cum gladiis et fustibus: »quemcumque osculatus fuero ipse est; tenete eum et abducite diligenter«; dicens enim »abducite diligenter« maligne significatione videtur dixisse, tamquam si dicat, nisi diligenter eum tenentes abduxeritis, cum voluerit effugiet vos. illi autem audientes secundum aestimationem ludae, quasi non paterna divinitate adiutus hoc ageret vel alia multa, omnia faciebant ut diligenter eum tenerent et custodirent. multi sunt et nunc cum spiritalibus gladiis spirituum malignorum et fustibus similiter contra lesum militantes, quemadmodum illi; quorum insidiis omnino melior fit lesus, quamvis pro tempore suscipiat in se eorum incursus, ut inpleantur peccata insidiantium ei et manifesta fiat malitia voluntatis eorum adversus veritatem unigeniti dei verbi. qui autem sic cum gladiis et fustibus militant contra lesum, variis et diversis de deo dogmatibus venientes ex propbsito insidiantur lesu. sunt autem et qui a presbyteris impii populi sui transmissi contra verbum militant veritatis, quod est in lesu.

Qui autem tradidit eum, dedit eis signum dicen: quemcumque osculatus fuero, ipse est, tenete eum. et confestim accedens ad are, Rabbi, et et osculatus est eum. at Iesus dixit ei: amice, ad quod xenisti? (26, 48—50a).

Dignum est quaerere, quam ob cauxam, cum paLam (IffQuimet Iesus per singulas civitates et vicos et synagogas praedicans evangelii verbum (ita ut fama eiuii exiret in omnem regionem) et ftecundum faciem manifestatus esset omnibus habitantibus in ludaea, quasi non cognosecentibus effigiem eius dedit signum Iudas missis a principibus sacerdfotum dicens: quemcumque osculatus fvero, ipse est. quoniam autem et ipgi, qui venerant eum luda ad. conprehendendum eum, frequenter eum vidissent, manifestatur ex eo quod ipse Iesus dicit ad turbas: quasi ad latronem venistis cum gladiis et fusibus conprehendere me: cottidie vobiscum in templo sedebam docens, et non tenuistis «. similiter et lohannes refert eurn dixisse: »ego palam locutuu Kum huic mundo; ego semper docui in synagoga et in templo, ubi omnes Iudaei conveniunt« .

Venit autem traditio talis ad nos de eo. quoniarn non soium duae formae in fuerunt (una quidem secundum quam omnes eum videbant, altera autem secundum quam transfiguratus efit coram discipulis suis in monte, quandrj et »resplenduit facoes eius tarnquam sol«) etiarn unicruique apparebat secundum quod fuerat dignus. et cum fuisset ipse, quasi non ipse omnibus virlebatur, secimdi, quod de [*](7 Vgl. Matth. 9, 26 — 9 f Vgl, Matth. 26, 47 — 13 Matth, 26, 55 — 15 Joh, 18, 20 — 18 ff Harnack TU. 42, 4, 26 — Vgl, Hieron. in Matth, 221 C: et quia eum forte audierat in monte transfiguratum, timebat ne, simili transformatione elaberetur e manibus ministrorum — Vgl. Maear. Chrysoceph. or. XV in Luc. (983): φαίνεται γὰρ ὁ λόγος διαφόρους ἔχαν μορφάς, ἑκάστῳ ὡς χωρεῖ. — Vgl. ν. ütz, Christusbilder 105 f* — 19 ff Vgl. Orig, c. Cels. VI, 77 (II, 146 f). Vgl. Petrusakten, Actus Vercell. 20: unusquisque enim nostrum eicut copiebat videre. prout poterat videbat — 21 Matth. 17, 2 — 23 ff Vgl. Orig, hom. VII, 8 in Ex, (VI, 216, 4 f. 15 f); Basil. ad Amphiloch. ep. 190 Nr. 3 (vgl. zu dieser üdischen Tradition noch P. Heinisch, D, Buch der Weisheit 1912 8, 313 ff.) το μάννο ὁ Φίλων ἑρμνηεύοω ἔφη, ὥαπερ ἐκ παραδόσεως τινὸς Ἰσυδαικῆς δεδιδαγμένος, τοιαύτην αὐτοῦ εἶναι τὴν ποιότητα, ὥστε κατὰ τὴν φαντασίαν τοῦ ἐσθίοντος μετακιρνᾶσθαι κτλ.) [*](5 B 8 Iudaea μ Pasch iudaeam x 9 dedit + eis B (Pasch) 10 quoniarm] quod μ 15 me tenuistis B 16 ego B L Pasch < 18 autem R ergo x 19 eo] eum B)

Si auteni etiain illam causam quaerat aliquis, cur »osculo« Iudas tradidit Tesuin. haiic dabiinus rationem quoniam, secundum quosdam Π 314, G 6 An.: φασὶ δέ τινες ὅτι εἶχέ quidem, voluit reverentiam quandam τι αἰδοῦς πρὸς τὸν διδάσκαλον ὁ ad magistrum servare. Ἰούδας. [*](907) non audens manifostc in eum irruerc et inpudenter profiteri se proditorem magistri. secundum alios auteni hoc ideo fecit ludas, timcns ne forto, si manifcstum se advcrsarium pracbuisset et proditorem magistri, ipsc ci ficrct causa cvasionis, cum posset (quantum ad ipsius opinationem) ex quibusdam secrotioribus disciplinis effugero et facero so in parvum. ut ergo nihil tale suspicans Iesus (secundum quod [*](1ff Sap. Sal. 16, 20 f — 13 ff Joh. 18, — 6 18 f Vgl. Luc. 22, 48 — 20ff Vgl. Hieron. in Matth. 221 D: tamen adhuc aliquid habet de verecundia discipuli, cum non eum palam tradit persecutoribus, sed per signum osculi — Harnack Τυ. 42, 4. 26 — 26 ff Vgl. Hieron. in 221 C: maficis artibus — 28 ff Vgl. über die Vielgestaltigkeit Jesu und im besonderen sein Erscheinen als äblein“ Acta Joh. (Leucius) ed. Zahn 219 = ed. Bonnet II, 196, 19 ff. Actus Vercellenses 21; dazu v. ütz a. a. Ο. und Hennecke, Neutestamentliche Apokryphen II Register II Register) [*](1 scriptum est Β | deus < B 14 erant μ | at] et Pasch 15 < L Pasch 27 opinionem B 28 in parvum] in invisibilem B | ut <)