Homiliae In Lucam

Joannes illo jam tempore loquebatur: > ecce. securis ad radicem arborum posita est <. Et si quidem jam ingrueret consummatio et temporum finis instaret, nuUa mihi quaestio nasceretur. Dicerem enim hoc, quod ait: > ecce, securis ad radicem arborum posita est < et illud: > omnis ergo arbor, quae non facit fructum bonum, praecidetur et in ignem mittetur < propterea prophetatum, quia iUo tempore complebatur. Cum autem tanta post saecula fluxerint et tam innumerabiles aimi ab illo tempore usque ad praesentem diem transierint, quomodo Spiritus sanctus in propheta dicat: > ecce, securis ad radicem arborum posita est < debemus inquirere. Ego puto Israhehtico populo prophetari, quod praecisio ejus vicina sit. > His < enim, > qui egrediebantur < ad eum, > ut baptizarentur <, inter cetera loquebatur: > facite fructus dignos paenitentiae <, et quasi Judaeis dicebat: > ne incipiatis dicere in vobismetipsis: patrem habemus Abraham. Dico enim vobis, quia [*](7– 9 Luk. 3, 9– 12 22 ff. Luk. 3, 8 1 ἁπολιθοόντωσαν ABDE (A: ΑΠΟΛΘΗΤΩ, ΒΕ: ΑΠΟΛΝΤΩ) > ἀναλιθοόντωσαν mn, ἀναλιθοούθωσαν r, ἀπολιθωθείησαν (nach p. 149, 25) 1, ἀπολιθωθήτωσαν? Kl. 2 pop. + tuus ABE x > Β transierunt Dmn 3 humanum ABE 4 Christo + Jesu BE ~ ration. natviram in Cliristo A + Jesu A ration.] honorabilemque C 5 Exphcit omeha XXII. AC 6 Incipit XXIII. de . . . AC 7 radices De arborum > BE, arboris 10 ecce > B radices De 11 arbortun > BE, arboris A ~ A 13 radices BDEe arboris ADe 14 ergo] enim e, > 15 excidetur AC proph. + esse C 16 quia + in De 16/17 ~ tanta nach flux. A 17 illo + verbo vel C usque — > 19 De arboris AB, arborem (!) E 20 prophet.] praedicare C 21 ingre- diebantur Imn 22 ~ dign. fruct. C 23 Et C in vobismetipsis > C 24 Habraham)

potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abraham < Hoc ergo, quod ait: > ecce, securis ad radicem arborum posita est <, Judaeis loquitur.

Cui sensui et Apostolicum illud congruit fractos esse ab hac securi infidehtatis ramos atque succisos, ut amputaret ex arbore non radicem, sed ea, quae de radice pullulaverant, ut in radicem pristinae arboris rami possint oleastri inseri. > Omnis ergo arbor, quae non facit fructum bonum, praecidetur et in ignem mittetur <. Hunc enim finem habet, ut incenclio concre- metur.

Deinde tres ordines inducuntur sciscitantium Joannem quem super salute sua : unus scriptura appellavit > populos exeuntes ad baptisma <, ahus, quem > publicanos < nominat, tertius, qui > militum < appelatiione censetur. > Interrogabant eum turbae dicentes : Quid faciemus ? Qui respondens ait eis : Qui habet duas > Ἀξίνην < ἐν τούτοις ὀνομάζρι τὴν τομωτάτην ὀργήν, ἣν τοῖς Ἰουδαίοις ἐπήνεγκεν ὁ θεὸς καὶ πατὴρ τῆς εἰς Χριστὸν δυσσεβείας ἕνεκα· τοῦτο καὶ ὁ προφήτης Ζαχαρίας εἴρηκεν· > ἔσται ὁ κοπετὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ ὡς κοπετὸς ῥοῶνος ἐν πεδίῳ ἐκκοπτομένου <

Τρία τάγματα εἰσήγαγε πυνθανομένων τοῦ Ἰωάννου· ἔν μὲν ὠνόμασεν μασεν >ὄχλους ἐκπορευομένους ἐπὶ τὸ βάπτισμα <, ἄλλο δὲ ὠνόμασε >τελώνας < x < τρίτον δέ ὠνόμασε στρατιώτας <

Τι οὖν φησιν πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἰωάννης; νης; > Ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω [*](7 Zach. 12, 11 10 ff. vgl. Rom. 11, 17 1 de] ex DEe 2 Abrahae C 4 radices BDEe arboris A > 13 sed + amputaret C de] ex C pulluradice 14 ACDe possent A 15 excidetur A populum exeuntem A 22 baptismum A 24 milieum] 25 enim DE 27 ait x > r eis x > A 151, 18– 23 b*e(E1*)K(Κυρίλλου) LV(L expl. κοὶ δικαίως 151, 26– 152, 6 ἁρμ. dS 151, – 152, 6 + 10 ἀλλ᾿ — 1535 22 ἁμαρτ. + 5 οὐ— 10 C 2 ἐν — ὀνομ.] δὲ λέγει S 4/5 μετὰ ταῦτα > SV 6 ἕνεκα + γὰρ αὐτοῖς ὡς πέλεκυς ἡ ὀργή· V (echt ?) ~ καὶ τοῦτο V, ἡμῖν τοῦτο κτλ. > D 7 φανερὸν φανερὸν ἐποίει λέγων 8 ῥοῶν ὡς 18 τάγματα] πράγματα Ε1(ggE) τάγματα + Λουκᾶς ὁ μακάριος k 18/19 πυνθανομένου, b, πυνθανόμενα ekL 19 ἐν — 22 στρατιώτας] ὄχλους, τελώνας, στρατιώτας τὸ τρίτον kA (die kiirzere Fassung als Anfang eines Kyrillscholions) 21 ἄλλω (!) V 26 Τί οὖν] Διὸ S 26/27 ὁ Ἰωάννης x > S 12 ~ ramos infidel. A larvmt De 21 appellat C tum] tumultus C 151,2 —9 SVY πολιτευόμενον) μεταδιδ. + 17[ἀλλ᾿])

tuiiicas, det ei, qui non habet, et qui habet cibos, similiter faciat <, quod quidem nescio, si turbae conveniat praecipi. Magis enim apostoUs quam vulgo congruit, ut qui duas tunicas habet, unam tribuat non habenti. Et ut scias magis hoc apostolis convenire quam popuhs, audi, quid a Salvatore dicatur ad eos : > neque duas tunicas tollatis in via <. Duplex itaque vestimentum, quo unusquisque vestitur, et praecipitur, ut alterum tribuat > non habenti <, aham intellegentiam sonat. Vult enim nos Salvator, quomodo non debemus > duobus dominis servire <, sic nec duas habere tunicas nec duphci veste circumdari, ne sit unum indumentum veteris hominis et alterum novi. E contrario autem

cupit, ut > exspolimus nos veterem hominem et induamus novum <. Hucusque faciHs expositio est. Porro quaeritur, quomodo juxta hanc interpretationem jubeatur nobis > non habenti < tribuere vesti- τῷ μὴ ἔχοντι <. Γενόμενος ἐγὼ κατὰ τὸν τόπον τοῦτον ἐζήτουν, εἰ αὕτη ἡ ἐντολή, ὅσον ἐπὶ τῷ ῥητῷ, τῷ ὄχλῳ ἁρμόζει· > ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι <· ὅτι γὰρ τοῖς ἀποστόλοις ἁρμόζει, δῆλον ἐκ τῶν ἀναγραφέντων ὡς ὑπὸ τοῦ σωτῆρος πρὸς αὐτοὺς εἰρημένων, ἐν οἷς ἔλεγεν αὐτοῖς > μηδὲ δύο χιτῶνας εἰς ὁδὸν x <, ἀλλ᾿ ὅρα, εἰ τὰ εἰρημένα περὶ ἐνδύματος ἐν τῷ λόγῳ τῷ Περὶ τῆς γυμνότητος δύνασαι παραλαβεῖν εἰς τό· ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι < Ἐρχόμενος δὲ καὶ ἐπὶ βαθύτερον λέγω· θέλει γὰρ ἡμᾶς μὴ δύο χιτῶνας ἔχειν καὶ ἐνδεδύσθαι, πῆ μέν τὸν παλαιόν, πῆ δὲ τὸν νέον, ἀλλ᾿ ἐκδύσασθαι μὲν τὸν ἕτερον, τὸν δὲ ἕτερον ἔχειν.

[*](10f. Matth. 10, 10 Pdar. 16ff. gr., 18ff. lat. vgl. Luk. 16, 13 17f.lat. vgl. Matth. 6, 24 17ff. gr., 20 ff. lat. vgl. Kol. 3, 9. 10 23 Kol. 3 9. 10 1 habet > B et—2 — habet >E 5 apostol. + convenit C congiuit > C 6 ut > A unam > C 7 tribuat] det C pop. conv. e 12 itaque] namque C quo] quod C 14 alteri C, alteram E 15 alia . . . sonant E 17 debemus] habemus De 18 ~ serv. dom. CDe 19 ~ timic. hab. AC 23 spoHemus B 152, 1 Γενόμ. — 153,9 b*V 152, 14 Ἔρχ. — 20 ἔχειν (zw. 153, 11 u. λ 1 γενόμ. — 2 εἰ > dCS 2 ἐζήτουν B] ἐπῄτουν β αὕτη] αὐτὴ bV + δὲ 3 ὅσον] ἅσα S, + μὲν dC τῶν ῥητῶν β ῥητῷ + οὐ dC τῷ > 4 ἁρμόζει ὄχλῳ B1 4 ἁρμόζει + ἀλλὰ τοῖς ἀποστόλοις dCS ὁ ἕχων — 6 ἁρμ. > dCS 7 ἀναγραφόντων bdC 8 εἰρημένων V] εἰρημένον 11 τῷ2] τοῦ C 13 εἰς — 14 ἔχοντι > C 14 Ἐρχ. — 15 λέγω > 15 καὶ > m ἐπὶ + τὸ km 16 θέλει] ὅτι λ γὰρ > τι ὁ λόγος λ μὴ] ὡς, μηδὲ C (nach ὡς ist lat. 17 non — 18 sic zu änzen) ganzen) 18 τὸν (2mal) λ] τὸ b 19 τὸν (2mal) λ] τὸ b 19/20 ~ ἔτερον δὲ kλ)

mentum. Quisnam est ille, qui ne unum quidem super carnem suam indumentum habet, qui nudus est, qui omnino nuUa veste coopertus ? Neque vero hoc dico, quo non praecipiatur hberahtas et in pauperes misericordia et hyperbolica clementia, ut etiam nudos altera tunica protegamus. Sed oc aio, quod et profundiorem locus iste recipiat intellectum et oporteat nos dare ei tunicam, qui omnino non habeat. Quis est ergo iste, qui tunicam non habet ? Nempe ille, qui penitus Deum non habet. Debemus igitur exuere nos et ei dare, qui nudus est. Ahus habet Deum, aliuss omnino non habet, contraria videhcet fortitudo. Et quomodo scriptum est, ut > in profundo maris praecipitemus delicta nostra <, sic projici oportet a nobis vitia atque peccata et jacere super eum, qui eorum nobis

Ἅμα δὲ ἐζήτουν τό· μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι <. Τις δέ ἐστιν ὁ μη <δὲ ἓν > ἔνδυμα ἔχων περὶ τὸν χρῶτα καὶ μὴ ἐσκεπασμένος μένος ὥστε αὐτῷ μεταδιδόναι; — οὐ τοῦτο λέγω, ὅτι οὐ δύναται καὶ καθ’ υπερβολὴν τοῦτο προτρεπτικὸν εἶναι πρὸς τὸ δεῖν ἐνδύειν τοὺς πένητας καὶ μὴ ἀμελεῖν τῆς ἐντολῆς, ἀλλ᾿ ὅτι δύναται καὶ οὕτως εἰρῆσθαι μυστικώτερον·

[ἀλλ᾿] ἢ ὁ διάβολος ὁ μηδὲν ἔχων ἀγαθόν, ὁ τὸν θεὸν μὴ ἔχων. < Καὶ ὥσπερ γέγραπται, > ὅτι δεῖ ἡμᾶς ἀποδυσαμένους ὥσπερ εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης καταποντίσαι τὰς ἁμαρτίας <, <οὕτως > δεῖ ἐπιῤῥίπτειν τὰς ἁμαρτίας <αὐτῷ > ὡς αἰτίῳ [*](19 ff. Mich. 7, 19 2 ne] nec BE 2/3 ~ indum. sup. carn. siiam. e 3 indum.] vestimentun C qui] Quis C 5 coopertus + est B, cooperitur? C hoc dico > > Β 6 quo] quod C 7 hjrperbol. clementia] clementiam B (hii perpoHca clementia E) 8 ut] et C, ut et E 9 tega- mus C 10 aio] agi B (agio E) 11 respiciat De 12 nos > ~ ei dare De 12 habebat De, habet C 13 ~ ergo est B ~ ergo isto est A qui + omnino C 14 igitvir] ergo C ~ nos exuere C 15 Alius + enim A 17 fortitudo] servitute C 17/18 quomodo] quoniam C 18/19 profundum A 20/21 ~ a nobis oportet Alr 153, 5 οὐ— 11 + 152, 14 Ἔρχ. — 20 ἔχειν + 153, 17 — 154, 6 λ 1 ἐζήτουν] ζητητέον καὶ C 2 ἔχοντι + τί δηλοῖ C 3 μη <δὲ ἕν > Kr.] μὴ bCV 4/5 ἐσκεπ. C] εὐσκεπ. V, εὐσκεπασμένον b 5 μεταδιδόναι + 17 ’] etc. C 5/6 οὐ τοῦτο λέγω bV] τοῦτο δὲ λέγω οὐχ C 5 οὐ — 6 οὐ x > λ 6 λέγων V καὶ] μὲν kmλ, μὲν καὶ K3, > C λ ἀμελεῖν] μέλλειν C ἐντολ. + 152, 14 Ἐρχ. — 20 ἔχειν λ 10 ἀλλ᾿ 11 μυστικ. x > λ ὄτι]καὶ ὅτι km λ 17 [ἀλλ᾿] — ἔχων u. 22 <οὕτως > — p. 154 ἁμαρτάνειν] anschl. an 22 ἁμαρτίας: καὶ τῷ αἰτίῳ γενομένῳ τῶν ἁμαρτημάτων ἐπιῤῥῖψαι αὐτά, τῷ μὴ ἔχοντι θεόν, τοῦτ᾿ ἔστι τῷ διαβόλῳ λ 18 <Καὶ > — 22 ἀμαρτίας > C 18 <Καὶ—19 > > kmλ 21 τῆς θαλάσσης > Κ2 λ ᾦ (anschl. an ἔχων) C 23 <αὐτῷ > > C 23/p. 154, 1 αἰτίου γενομένου C)

causa exstitit. > Et qui habet < inquit, > cibum, similiter faciat <. Qui habet cibos, tribuat non habenti, ut non solum ei vestimentum, sed etiam id, quod possit comedere, largiatur. > Venerunt autem et publicani baptizari ab eo < Hoc et juxta simphcem intellegentiam doceat pubhcanos > nihil amplius < quaerere, quam in lege praeceptum est; qui enim plus exegerint, non fToannis mandatum praevaricantur, sed Spiritus sancti, qui locutus est in Joanne. Nescio autem, utrum et secundum ἀναγωγὴν aliud quiddam excellentius sermo significet, et an debeamus in tah auditorio res tam mysticas prodere, maxime inter eos, qui scripturarum medullas non introspiciunt, sed tantum superficie delectantur. Periculosum quidem est, sed tamen strictim breviterque tangendum. Cum exierimus e saeculo et haec vita nostra fuerit commutata, erunt quidam in finibus mundi γενομένῳ ἡμῖν τοῦ ἁμαρτάνειν. Τό αὐτὸ καὶ ἐπὶ τῶν βρωμάτων· κατὰ μὲν τὸ πρόχειρον μεταδοτέον τῷ μὴ ἔχοντι τροφήν, κατὰ δὲ τὸ κρυπτόμενον τὰ φαῦλα τοῖς δαίμοσιν απορριπτεον

> Ἦλθον δὲ καὶ τελῶναι βαπτισθῆναι <. Τοῦτο τοὺς τελώνας πεισάτω > πλέον < τῆς διατάξεως τῆς κατὰ τοὺς τελώνας μὴ λαμβάνειν ἀπὸ τῶν τελωνουμένων· ὁ γὰρ τοῦτο παραβαίνων καὶ πλέον ὑπὲρ τὸ x < ἀπαιτῶν παραβαίνει ἐντολήν, οὐκ Ἰωάννου, ἀλλὰ τοῦ ἐν αὐτῷ ἁγίου πνευματος.

Οἶδα καὶ ἄλλους τελώνας, οἴ μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἡμῶν ἀπαλλαγὴν ἐπὶ τοῖς τέρμασι τοῦ κόσμου καθεζό- [*](25 ff. über δαιμόνια = τελῶνες in der profanen Literatur vgl. Wilh. Kroll in Rhein Museiun f. Philologie NF 50 (1895), 637 Anm. 1 2 inquit > C cibos C 3 id > C 6 largiamur ABE De 10 in > CD 13 mandat.] praeceptum C praevaricant D 14/15 ~ qui in lohanne loquutus est C 15 Nescio] Scio AE 16 et] ut BDe anagogen BC, anagogem A 18 auditorio] adiutorio An, auctorum defectu C 25 e] a De (ae E) 154, 7— 156, 5 KL λ 22 superficie] superfkie A 26 nostra > 23 quidem > 154, 7 — 15 mV τοῦ αὐτοῦ) 154, 25 — 155, 2 C 7 > Ἦλθον δὲ καὶ τελῶναι βαπτισθῆναι < nur Κ3 8 τελώνας + μὴ λ 9 Πλέον Kl. Kr.] πλὴν kLA διατ.] διαλέξεως Κ3 10 μὴ > τε λωνουμ.] τε λουμένων V λ 12 κοὶ — 13 ἀπαιτῶν > V 13 Κ3 οὐκ] οὐχὶ V 25 Οἶδα — 26 ἀπαλλ.] νόει δὲ καὶ τε λώνας τὰς ἀντικειμένας δυνάμεις αἵτινες C ἡμῶν > λ ἐπὶ ἐν Κ3 ἐπὶ — καθεζ. | καθέζονται ἐν τοις τερμ. τοῦ βίου ἡμῶν C)

sedentes, velut publicanorum offi- cio diligentissime perscrutantes, ne quid sui in nobis reperiant. Videtur mihi > princeps saeculi hujus < quasi publicanus esse, unde scriptum est de eo: > venit princeps mundi istius, et in me habet nihik, Ilhid quoque, quod in Apostolo legimus: > reddite omnibus debita ; cui tributum, tributum; cui vectigal, vectigal; cui honorem, honorem; nemini quid debeatis, nisi ut invicem diligtis <, sacrate intehegendum est. Quamobrem consideremus, quantis pericuhs subjaceamus, ne forte, cum non habuerimus, quod pro vectigah queamus reddere, ipsi trahamur ob debitum, ut solet apud saecuh quoque fieri vectigales, quando quis pro debito ipse rei pubhcae serviturus includitur. Quamplures e nobis ab istiusmodi publicanis tenendi sunt, quos Jacob iUe vir sanctus non magnopere formidabat nec verebatur, ut de pubhcanorum vectigahbus in eo ahquid reperiretur. Unde audacter ad pu- bhcanum ihum loquebatur Laban : μενοι οἱονεὶ τελωνοῦσι ἡμᾶς καὶ κατεχουσι, μη τι αυτων εν ημιν εστιν.

Διὸ γέγραπται· > ἔρχεται ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου, καὶ ἐν ἐμοὶ εὑρήσει οὐδέν <.

Ποῖα οὖν μέλλομεν πράγματα ἔχειν ὐπ ἐκείνων των τελωνων των ἐρευνώντων τὰ πάντα, ὅταν τις αὐτὸς ὅλος λαμβάνηται ἀντὶ τέλους;

Ἀλλ᾿ οὐ τοιοῦτος ἦν Ἰακώβ· θαρρῶν γὰρ λέγει τῷ οἱονεὶ τελώνῃ Λα- [*](4f., 6ff. Joh. 14, 30 9ff. öm. 13, 7. 8 . 1 sedent. + sedentes et C 1/2 officio] officionim A, more C 2 dilligentissimi A 3 reper.] inveniant De 4/ .5 ~ huius saec. B 5 quasi] velut C Unde C 7 istius] huius AB 7/8 ~ nihil hab. BE hab. nihil] non habet quicqviam AC 12 quid] quicquam C 13 est > BCE quantis — subjac. > DE subjac.] subiciamur ne] nec B 14 quod] quid C 17 quoque > C 19 ipsi 20 QuamplOTes BD, Quam plvires AC, Complxires e 21 istismodi B 22 Quos AC ille > C 23 magno opere E formidavit 24 ut] cum B (ut de] Uncle E) 25 eoj se In reper.] requireretur B 26 Unde + et De 1 οἱονεὶ — ἡμᾶς > C ἡμᾶς > λ καὶ + ἐὰν εὔρωσί τινα τῶν αὐτοῖς προσηκόντων ὅ ἐστιν ἁμαρτίαν αὐτὸν C (echt ?) 2 μή — ἐστιν] ὅλον εἰς τὸ τιμωρηθῆναι Μ’ ὧν ἔπραξεν C 8 εὑρήσει] οὐκ ἔχει λ 16 Ποῖα Kr.] Οἶα KL λ)

> cognosce, si quid tuarum rerum est apud me <. SujDer quod agit testimonium scriptura dicens: < et non cognovit Laban apud Jacob quidquanK. Docet igitur Salvator noster et Spiritus sanctus, qui locutus est in prophetis, non solum homines, sed etiam angelos et virtutes invisibiles. Quid loquar de Salvatore ? Prophetae quoque ipsi et apostoh omne, quod resonant, non solum hominibus, sed et angelis praedicant. Quod ut scias verum, > x <, inquit, > caelum, et loquar < et: > in conspectu angelorum psallam tibi < et: > laudate Dominum, caeh caelorum, et aquae, quae super caelos sunt, laudent nomen Dimini < et: > laudent eum angeli <, et: > in omni loco potestatis ejus benedic, anima mea, Domino < Invenies pluribus in locis, et maxime in Psalmis, et ad angelos sermonem fieri, data homini potestate, ei tamen, qui Spiritum sanctum habet, ut et angelos alloquatur. E quibus unum exemplum ponam, ut sciamus angelos quoque humanis vocibus erudiri, Scriptum est in Apocalypsi Joannis: > Angelo Ephesiorum ecclesiae scribe: habeo ahquid contra te <. Etrursum: > Angelo ecclesiae Pergami scribe: habeo quidpiam contra te <. homo est, qui scribit angehs et ahquid praecipit. Ego non ambigo et in coetu nostro adesse angelos, non solum generaliter omni ecclesiae, sed etiam singillatim, de quibus Salvator ait: > angeli eorum semper vident faciem Patris mei, qui in caelis est <. Duplex hic adest ecclesia, una hominum, altera angelorum. Si quid juxta rationem et juxta scripturarum dicimus voluntatem, laetantur angeli et orant nobiscum. Et quia praesentes angeh sunt in ecclesia, in illa dumtaxat, quae meretur et Christi est, propterea orantibus βάν· > Ἐπίγνωθι, εἴ τι τῶν σῶν ἐστι παρ᾿ ἐμοί( . Καὶ μαρτυρεῖ γε ἡ γραφὴ περὶ τοῦ Ἱακὼρ λέγουσα· καὶ οὐκ ἐπέγων Λαβὰν παρὰ τῷ Ἰακὼβ οὐδέν <

[*](1 f., 3 ff. Gen. 31, 32 10 f. Deut. 32, 1 11 f. Ps. 137 (138), 1 12f. Ps. 148,4.5 13 Ps. 148, 2 14 Ps. 102 (103), 22 19 f. Apok. 2, 1. 4 20 f. Apok. 2, 12. 14 24f. Matth. 18. 10 1 cogn. + inqviid C 2 quod agit] quo ait C agit > 3 testim. + ei dat A 4 recognovit A 5 igitur] ergo C 8 loquor A 9 quoque + et C apostoli + per A reson.] renovant C 10 vervun + esse B 11 et2 > r 14 ~ omni in BDE potest.] dominationis ejus > B (ad >B) Dominum 15 ~ in plurimis BDe ad ang.] ange. lorum B ad x > E 17 et > A 19 Johanni C 20/21 ~ eccles. BC 23 angel, + et A omnis B, omnes E 24 sigillatim A 25 adest] eadem C 27 dicemus E 29 in > A dumtaxat] scilicet 4 τῷ Ἰακὼρ] τῲ κακῶς L)

feminis praecipitur, ut habeant x >super caput velamen propter angelos < Quosnam angelos ? Utique illos, qui assistunt sanctis et laetantur in ecclesia, quos quidem nos, quia peccatorum sordibus oculi nostri obliti sunt, non videmus, sed vident apostoli Jesu, ad quos loquitur: > Amen, amen dico vobis, videbitis caelum apertum et angelos Dei adscendentes et descendentes super filium hominis < Quod si haberem hanc gratiam, ut quomodo apostoU sic viderem et, sicut Paulus adspexit, intuerer, cernerem nunc multitudinem angelorum, quos videbat Helisaeus, et Giezi, qui cum eo steterat, non videbat. In metu erat Giezi, ne ab hostibus caperetur, solum Hehsaeum videns. Sed Hehsaeus ut propheta Domini deprecatur et dicit: > ο Domine, aperi oculos pueri istius, et videat, quoniam multo plures nobiscum sunt quam cum illis < Et statim ad preces sancti viri angelos, quos Giezi privis non videbat, intuitus est. Haec idcirco diximus, ut ostenderemus publicanos doceri a Joanne, non solum eos, qui rei publicae vectigalibus serviunt, sed etiam illos, qui veniebant ad paenitentiam et alii erant a corporahbus pubhcani, sicut et alii milites, qui egrediebantur ad baptismum paenitentiae. Venit enim non Joannes et prophetae tantum, sed etiam ipse Salvator et hominibus et angehs et virtutibus ceteris salutarem paenitentiam praedicare, ut > in nomine Jesu omne genu flectatur, caelestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Partris < cui est gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen.

[*](1 f. 1 Kor. 11, 10 5ff. Joh. 1, 51 9 ff. vgl. 4 Kon. 6, 17 ff. 12 f. 4 Kon. 6, 17 22 ff. Phil. 2, 10. 11 1 ~ velam, super cap. De 2 Quosnam angelos ? x > De sanctis + et laetantur sanctis B 3 laetant.] sunt C nos > C 4 ~ obliti B obliniti D Sed C Jesu > C 5 quos + Jesus 6 Dei > AB 7 quomodo r 8 et] ut BCE 9 -- angel. mult. quos] quodr Helisaeus BCDmn] Elisaeus AElr Iezi B (immer) 10 erat + et BE ~ Giezi erat C 11 solus De Helisaeua BCDe Sed + et De prophetes DEe 12 et2] ut C 13 quoniam — x > C x > B] multi D 14 ~ prius Giezi CDe Giezi x > C 15 diximus x > ABCE > Ε ostend. + et BCDEe 16 Joaixne + et De ~ vectig. rei publ. C 17 iUos] eosC venieb.] erant C ~ ad paenit. venieb. A 18 a corpor.] corporales A publicanis BE 20 iDropheta De 20/21 ~ et angel. et hom. C 21 et — ceteris > C 22 > A flectant 22 caelest. + et BDEe 24 est1 > BE BE 24/25 et imper. > 25 Amen > E Explicit omeHa XXIII.)