Homiliae In Lucam

Natus est Dominus meus Jesus, et angelus descendit de caelo annuntians nativitatem ejus. Videamus itaque, quem quaesierit, ut ejus nuntiaret adventum. Non venit Hierosolymam, non quaesivit scribas et Pharisaeos, non synagogam ingressus est Judeaorm, sed >pastores < repperit >supergregessuosvigiliasexcubantes < eisque loquitur: > natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus >.

Τί δήποτε ὁ ἄγγελος οὐκ ἀπῆλθεν εἰς ’Ιεροοόλυμα, οὐκ ἐζήτησε τοὺς γραμματεῖς καὶ τοὺς Φαρισαί- ους, οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὴν τῶν Ἰουδαίων συναγωγήν, ἀλλὰ >ποιμένας < εὗρεν ἀγραυλοῦντας καὶ φυλάσσοντας τὰς φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν > κἀκείνους ΙΙ Ὅτι ἐκεῖνοι μέν ἦσαν διε- φθαρμένοι καὶ φθόνῳ ἤμελλον ἤμελλον

Putasne iiihil aliud divinius scripturarum sernio significat, sed tantum hoc dicit, quod ad pastores venerit angelus et eis locutus sit ? Audite pastores ecclesiarum, pastores Dei, quod semper angelus ejus descendat e caelo et annuntiet vobis, quoniam >natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus Etenim pastores ecclesiarum, nisi ille pastor advenerit, per se bene gregem servare non poterunt: infirma est eorum custodia, nisi Christus cum eis paverit atque servaverit. Dudum in Apostolo lectum est: >Dei cooperatores sumus pastorem bonum, cooperator est Dei et Christi ; et propterea pastor bonus est, qui habet secum pastorem optimum compas sibi. >Posuit enim Deisom ecclesia apostolos, prophetas, evangelistas, pastores, doctores, om- nia in perf ectionem sanctorum

δαπρεσθαι, οὗτοι δὲ ἄπλαστοι ἦσαν, τὴν παλαιὰν πολιτείαν ζηλοῦν- τες τῶν πατριαρχῶν καὶ αὐτοῦ Μωύσέως· ποιμένες γὰρ ησαν καὶ οὗτοι. | Ἆρ ὁ λόγος οὐδὲν αἰνίσσεται, ἀλλ’ ὄντως τὸ προκείμενον ἦν, ποι- μέσι προβατίων τοιούτων αἰσθητῶν τὸν ἄγγελον ἐπιστάντα λελαληκέναι, καὶ οὐδὲν ἄλλο ἐμφαίνει παρὰ τοῦτο; Ἀλλὰ τοῖς τῶν ἐκκλησιῶν ποιμέσιν ὁ ἄγγελος εὐαγγελίζεται τὸν Χριστόν. Οὗτοι γάρ, ἐὰν μὴ ἐκεῖνος ὁ ποιμὴν ἔλθῃ, οὐ δύνανται ποιμαίνειν ἀφ’ ἑαυτῶν καλῶς· ἐλλι- πὴς αὐτῶν ἡ ποιμαντική, ἐὰν μὴ Χριστὸς αὐτοῖς συνεργῆ. >Θεοῦ γάρ

Καὶ γὰρ ἔταξεν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἀποστόλους, προφήτας, διδασκάλους, εὐαγγελιστὰς, ποιμένας, πάντα[ς] εἰς τὸν καταρτισμὸν τῶν̔γίων(

’Ως οὖν τύπον ἐπέχουσι τῶν τὰς ἐκκλησίας μελλόντων ποιμαίνειν αὐτοῖς εὐηγγελίσθην τοῖς ποιμέσιν. Καὶ μάλα εἰκότως.

Αὐτοὺς γὰρ ἔδει τὸ < Ἐπὶ γῆς < κατὰ τὴν πρώτην οἵτινες ἤμελλον τὴν εἰρήνην ἐπιφωνεῖν παντὶ τῷ τῆς ἐκκλησίας πληρώματι. Τὸ δὲ τῶν ποιμένων πρόσωπον καὶ ἡ δι’ ἀποκαλύψεως αὐτοῖς γενομένη χαρὰ σημαίνει σαφῶς, ὡς ἐπὶ >τὸ πλανεύμενον πρόβατον< ἦλθεν ὁ ποιμὴν ὁ .

Ποιμένας γὰρ οὐδὲν οὕτο,ς εὐφραίνει, ὅς ἡ τοῦ ἀπολωλότος βοσκή- ματος εὕρεσις, ὅπερ οὐκ ἦν ἑτέρου τινὸς εὑρεῖν ἢ τοῦ ἀρχιποίμενος Χριστοῦ< .

Et haec quidem sint dicta simplicius. Ceterum si ad secretiorem oportet adscendere intellegentiam, dicam quosdam fuisse pastores angelos, qui res humanas regerent, et, cum horum unusquisque suam custodiam conservaret et diebus ac noctibus vigilans jam laborem ferre non posset et hoc ageret industrie, ut gentes, quae sibi creditae fuerant, gubernaret, venisse angelum nato Domino et annuntiasse pastoribus, quod verus esset pastor exortus. Verbi gratia, ut ad exemplum veniam, erat quidam pastor Macedoniae, hic necessarium habebat auxihum Domini ; propterea apparuit in somnis vir Macedo Paulo, >dicens:

Ταῦτα μέν ἐπὶ τὸ εὐχε- ρέστερον. Εἰ δὲ δεῖ ἀναβῆναι καὶ ἐπὶ λόγον μυστικώτερον, λέγω, ὅτι ἦσάν τινες ποιμένες ἅγγελοι Πεπι- στευμένοι, εἰ δεῖεἰπεῖν, τοὺς ἀνθρώπους· καὶ τούτων ἑκάστου ἀγραυλοῦντος ἐπὶ τὴν φυλακὴν τὴν ἑαυτοῦ καὶ κάμνοντος καὶ δεομένων πόντων βοηθείας, ἵνα τὰ ἔθνη τὰ ἐπ’ αὐτοῖς οἰκονομηθῇ καλῶς, ἦλθεν ὁ ἄγγελος ἐπὶ τῇ γενέσει τοῦ Ἰησοῦ

iens in Macedoniam adjuva . Quid de Paulo loquar, cum haec non Paulo, sed, qui in Paulo erat, locutus sit Jesu ? Indigent itaque pastores praesentia Christi. Quamobrem angelus descendit de caelo et ait: nolite timere; ecce enim amiuntio vobis gaudium magnum <. Vere gaudium his, quibus hominum fuerat et provinciarum cura permissa, Christum venisse in mundum. Multum utiUtatis accepit angelus, qui dispensabat Aegyptias res, postquam Dominus descendit e caelo, ut Aegyptii christiani fierent. Profuit cunctis, qui diversas provincias obtinebant, verbi causa praesidi Macedoniae, praesidi Achaiae rehquarumque regionum. Neque enim fas est credere malos angelos singuUs praeesse provinciis et bonos non easdem provincias atque regiones habere permissas. Hoc autem, quod de singuhs provinciis dicit, puto et de universis hominibus generahter debere credi. Unicuique duo assistunt angeh, alter justitiae, alter iniquitatis, Si bonae cogitationes in corde nostro fuerint et in animo justitia pullulaverit, haud dubium, quin nobis loquatur angelus Domini. Si vero malae fuerint in nostro corde versatae, loquitur nobis angelus diaboli. Quomodo igitur per sigulos homines bini sunt angeh, sic opinor et in singuhs dispares

λέγων· >Μὴ φοβεῖσθε· εὐαγγελίζομαι γὰρ ὑμῖν . Ἀληθῶς γὰρ χαρὰ μεγάλη τοῖς οἰκονομοῦσι τοὺς ἀνθρώπους γέγονεν, ὅτι Χρι- στὸς Ἰησοῦς ἐπιδεδήμηκεν.

Ὡς γὰρ] ἑκάστῳ τῶν ἀνθρώπων πάρεισι δύο ἄγγελοι, ὁ μέν τῆς δι- καιοσύνης, ὁ δὲ τῆς ἀδικίας, καὶ ἐὰν μὲν ἀνατείλῃ ἡμῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν τὰ ἀγαθά, δηλονότι ὁμιλεῖ ἡμῖν ὁ ἄγγελος τοῦ θεοῦ· ὅταν δὲ ἀναβῇ ἡμῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν τὰ φαῦλα, ὁμιλεῖ ἡμῖν ὁ ἄγγελος τοῦ διαβόλου. Ὡς οὖν καθ’ ἕκαστον δύο ἄγγελοί εἰσιν, οὕτως οἶμαι, ὅτι καὶ κατὰ ἔθνη ἄγγελοί εἰσιν, οἱ μὲν κρείττονες, οἱ δὲ ἐναντίοι.

esse provinciis, ut sint et boni, sint et mali. Verbi gratia, in Epheso propter eos, qui in illa urbe peccatores erant, pessimi angeK praesidebant. Rursum quia multi erant credentes in ea, erat et angelus ecclesiae Ephesiorum utique bonus. Hoc autem, quod de Epheso diximus, super omnibus provinciis cognoscendum. Ante adventum Domini Salvatoris isti angeli parum poterant creditis sibi utiUtatis afferre et conatus eorum sequi non valebat effectus. Quodnam est signum, quia parum poterant prodesse subjectis ? Ausculta, quod dicimus: Quando angelus Aegyptiorum Aegyptios adjuvabat, vix unus proselytus credebat in Deum; et hoc fiebat Aegyptios angelo dispensante. Denique quia plerique de Aegyptiis et Idumaeis proselyti accipiebant f idem Dei, propterea scriptura dicit : non abominaberis Aegyptium, quoniam advenae eratis in terra Aegypti, et Idumaeum, quia fratcr tuus est. Filii si nati fuerint eis, in generatione tertia intrabunt ecclesiam Dei < . Atque ita fiebat, ut de omnibus gentibus nonnuUi proselyti fierent, et hoc ipsum angeUs, qui gentes habebant subditas, adnitentibus. Nunc autem popuU credentium accedunt ad fidem Jesu, et angeU, quibus creditae fuerant ecclesiae, roborati praesentia Salvatoris multos adducunt proselytos, ut

Οἶον ἐν Ἐφέσῳ εἰκός, ὅτι διὰ μὲν τοὺς ἁμαρτάνοντας ἄγγελός τις ἦν ἐγκεχειρισμένος τοὺς ἁμαρτάνοντας, διὰ δὲ τοὺς πιστεύοντας, ὅτι ἄγγελός τις ἦν τῆς Ἐφeσίων ἐκκλησίας, οὕτω δὴ καὶ πανταχοῦ καὶ πρὸ τῆς Χριστοῦ ἐπιδημίας.

Οἷον οὖν ἐνδυναμοῦνται οἱ ἄγγελοι συνιστᾶν πανταχοῦ ἐκκλησίας ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐκ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τοῦ ἀγγέλου περὶ τοῦ Χριστοῦ.

congregentnr in omni orbe conventicula christianorum. Quapropter consurgentes laudemus Dominum et fiamus jjro carnali [*](4) Israhel spiritaUs Israhel. Benedicamus omnipotenti Deo opere, cogitatione, sermone, in Christo Jesu: cui est gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen.