Fragmenta

Re 67 εἰ δὲ καὶ βούλει καὶ ἑτέρας ἀκοῦσαι τοῦ αὐτοῦ προφητείας ἓνα ἡμῖν θεὸν βεβαιούσης, »ἐγὼ θεὸς« φησὶν »πρῶτος, καὶ εἰς τὰ ἐπερχόμενα ἐγώ εὶμι«· τὸ γὰρ ἐγὼ ἑνὸς προσώπου δεικτικόν ἐστιν, αἱ γὰρ δύο ῥήσεις ἒν ἡμῖν πρόσωπον σημαίνουσιν. »ἐγὼ« γάρ εἰπὼν ἐπάγει καὶ τὸ »εἰμί« ὥστε διὰ τῶν δύο τοῦ λόγου μερῶν, ἀντωνυμίας τε καὶ ῥήματος, τὴν τῆς θεότητος μαρτυρεῖσθαι μονάδα. εἰ δὲ δέοιτο καὶ ἑτέρας μαρτυρίας, αὖθις τὸν αὐτὸν αὐτῷ παρέζομαι προφήτην λέγοντα ἐγὼ πρῶτος καὶ ἐγὼ μετὰ ταῦτα, καὶ πλὴν ἐμοῦ οὐκ ἔστιν θεός«. εἰ ὑποστάσει διῃρημένον τὸν ὺἱὸν τοῦ πατρὸς ὡς υἱὸν ἀνθρώπου Ἀστέριος εἶναι οἴεται ἀπὸ τῆς ἀνθρωπίνης σαρκὸς ἣν δι’ ἡμᾶς ἀνέλαβεν σκανδαλιζόμενος, δεικνύτω ἡμῖν τὸν ταῦτα λέγοντα· ἑνὸς γάρ ἐστιν κἀνταῦθα προσώπου ἡ λεγομένη ῥῆσίς. τίς οὖν ἔστιν ὁ λέγων οὐκ ἔστιν πλὴν ἐμοῦ θεός« ; ἀκουέτω δὲ καὶ ἑτέρας προφητείας λεγούσης »οὐκ ἔστιν πλὴν ἐμοῦ δίκαιος καὶ σωτήρ‘‘. εἰ δύο θεοὺς εἶναι νομίζοι, ἀνάγκη αὐτὸν τὸν ἕτερον μὴ δίκαιον ὁμολογεῖν εἶναι μηδὲ σωτῆρα. εἰ δὲ οὐ δίκαιος οὐδὲ σωτὴρ, πῶς ἔτι θεὸς εἶναι δύναται; ἵνα γὰρ ἀποφαίνεται δίκαιον καὶ σωτῆρα εἶναι. καὶ. αὖθις »ἒμπροσθέν μου« [*](15—22 123, 23—31 — 23—S. 201, 18) [*](1 Job. 10, 30 — 2 Joh. 10, 30 — 5 Job. 10, 30 — 9 Job. 10, 30 — 10 Job. 14, it — 15 Job. 10, 38 — 17 Epb. 4, 5. 6 — 20 Epb. 4, 5. 6 — 24 Jes.41,4 — 26 Jes. 41, 4 — 29 Jes. 44, — 33 Jes. 44, — 34 Jes. 45, 21 — 37 Jes. 43, 10. 11) [*](3 ἐσμεν ἔφη V1 a. R. Ι οὐκοῦν εἰ in Ras. V1 Ι 5 ἓν V1 üb. d. Z. Ι λέγει V Ι 11 πατέρα] + ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν) πατέρα r, wobl mit Recbt | 16 τοῦτο οὐχ V2 τοῦτο V* | 18 θεὸς ἐφ’ V*, corr. V2 | πατήρ] + πάντων NT Ι 35 δίκαιον Μο δοκεῖν V Ι 36 ἔτι V2 ἔτι V*)

Re 68 τί οὖν; εἰ μὴ τῴ πνεύματι προσέχοντες δυνάμει ἀδιαίρετον τὴν μονάδα εἶναι νομίζοιμεν, ἆρα οὐχ ἁμαρτησόμεθα, σαφῶς τοῦ λόγου διδάσκοντος ἡμᾶς »κύριον τὸν θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις«. τὸ αὐτὸ δὲ καὶ διὰ τοῦ κατὰ Μᾶρκον Εὐαγγελίου κηρύττει· ἑνὸς γὰρ τινος γραμματέως προσελθόντος αὐτῷ καὶ πυνθανομένου, τίς εἴη πρώτη τῶν ἐντολῶν, ἀπεκρίνατο πρὸς αὐτόν οὕτως εἰπὼν »πάντων πρῶτον· ἄκουε, »Ισραήλ, κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν κύριος εἷς ἐστιν, καὶ ἀγαπήσεις κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐς ὅλης τῆς ἰσχύος σου. αὕτη πρώτη· καὶ δευτέρα ὁμοία ταύτῃ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. μείζων τούτων ἄλλη ἐντολὴ οὐκ ἔστιν. καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ γραμματεύς· καλῶς, διδάσκαλε, ἐπ’ ἀληθείας εἶπας ὅτι εἷς ἐστιν ὁ θεὸς καὶ οὐκ ἔστιν πλὴν αὐτοῦ«. ἀλλ’ ὁ μὲν γραμματεὺς διὰ τοῦ νόμου τὴν θεοσέβειαν μεμαθηκέναι δοκῶν, ἐπαινῶν τὸ τοῖ σωτῆρος ῥητὸν φαίνεται φαίνεται »ἄκουε, ᾿Ισραήλ«, λέγοντος κύριος ὁ θεός σου εἷς ἐστιν« καὶ ὅρκῳ καλῶς εἰρῆσθαι πιστούμενος· »ἐπάληθείας« γάρ φησιν »εἶπας ὅτι εἷς ἐστιν ὁ θεὸς καὶ οὐκ ἔστιν ἄλλος πλὴν αἰ·τοῦ‘ οἱ δὲ τὰ τῆς νέας διαθήκης αὐχοῦντες εἰδέναι μυστήρια, οὗτοι καὶ δεύτερον ἀναπλάττειν θεὸν βούλονται ὑποστάσει καὶ δυνάμει χωριζόμενον τοῦ πατρός.

Re 68 ὅτι δὲ τὴν μονάδα κύριον καὶ θεὸν οἶδεν καλεῖν ἧ θεία γραφή, ἡδῆ καὶ ἐκ τῶν προειρημένων δῆλον γέγονεν , δι’ ὧν πρὸς τὸν ἑαυτοῦ [*](19—34 124, —21 — —S. 202, 19 124, —125, 17) [*](4 Jes. 40, 8. 9 — 8 Hos. 13, — 9 Mal. 2, 10 — 15 Ps. 80, —11 — 18 Ps. 80, 11 — 21 Matth, 4, 10. Luk. 4, 8 — 22 ff Mark. 12, 28. 29 — 24 Mark. 12, —32 — 30 Mark. 12, 29 — 32 Mark. 12, 32) [*](1 ἄλλο V2 Ι 3 λεχθέν,τος g | 5 ἔστιν] + ἔτι LXX Ι 6 θεός] + ἀλλ’ „ἐγὼ ὁ θεὸς“ We Ι 8 ἐξ] ἐκ γῆς LXX 1 9 ἐμοῦ m ὅμου V Ι 17 αὐτὸν V | 19 μή] μὲν mr Ι 25 ὑμῶν V2 | ὅλης] + τῆς καρδίας σου καὶ ἐς ὃλης NT 26 ὅλης] + τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης NT (< DH usw.) | 27 ἑαυτὸν corr. V2 Ι 31 λέγων V, corr. Kl Ι πιστούμενος r vgl. S. 136, 12. 29 πιστευόμενος V)

Re 69 πῶς οὖν ὁ ἱερὸς προφήτης ῾Ιερεμίας οὐ φανερῶς αὐτὸν ἑτεροδιδασκαλοῦντα ἐλέγξει; τὰ γάρ κατὰ τὸν σωτῆρα ἡμῖν προφητεύων οὕτως ἔφη »οὗτος ὁ θεὸς 〈ἡμῶν〉, οὐ λογισθήσεται ἓτερος πρὸς αὐτὸν. ἐξεῦρεν πᾶσαν ὀδὸν ἐπιστήμης, καὶ ἔδωκεν ᾿Ιακὼβ τῴ παιδὶ αὐτοῦ καὶ ᾿Ισραὴλ τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ’ αὐτοῦ. μετὰ ταῦτα ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη«.

Re 70 ὥστε κἀν ἐκεῖνο τις λέγῃ, κατασκευάζων πρῶτον εἶναι θεὸν καὶ δεύτερον, ὡς Νάρκισσος αὐταῖς λέξεσιν γέγραφεν (οὐδὲ γὰρ συγχωρεῖ ὁ λέγων ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν«), ὅτι μὲν αὐτὸς καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ δύο εἰσίν, αὐτοῦ τοῦ κυρίου μαρτυροῦντος καὶ τῶν ἀγίων γραφῶν ἐκ μέρους ἠκούσαμεν. εἰ τοίνυν Νάρκισσος διὰ τοῦτο διαιρεῖν δυνάμει τὸν λόγον τοῦ πατρὸς ἐθέλοι, γνώτω ὅτι ὁ γράψας προφήτης ὡς τοῦ θεοῦ εἰρηκότος ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν, αὐτὸς γέγραφεν »καὶ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον«.

Re 71 ἐντυχὼν γὰρ Ναρκίσσου τοῦ Νερωνιάδος προεστῶτος ἐπιστολῇ, ἢν γέγραφεν πρὸς Χρηστόν τινα καὶ Εὐφρόνιον καὶ Εὐσέβιον, ὡς Ὁσίου τοῦ ἐπισκόπου ἐρωτήσαντος αὐτόν, εἰ, ὥσπερ Εὐσέβιος ὁ τῆς Παλαιστί- [*](16 (πῶς) — 19 41, —10 — —24 125, —25 — —32 28, 28, —29, 6 — —S. 203, 2 26, 10) [*](1 Ex. 3, 15 — 5 Ex. 20, — 3 — 8 Ex. 20, 5 — 10 Deut. 4, 39 — 12 Deut. C, 4. 5 — 15 Deut. 32, 39 — 17 vgl. Nr. 65 — 18 Deut. 4, 39 — 19 Deut. 6, 4 — Deut. 4, 35. 32, 39(?) — 22 Baruch 3, —38 — 27 Gen. 1, 26 — 31 Gen. 1, 26 — 32 Gen. 1, 27) [*](1 εἶπεν δὲ V u. Lucians LXX καὶ εἶπεν LXX | 10 οὐ διαστραφήσῃ? ἐπιστραφήσῃ LXX Ι 11 ἄνω üb. d. Ζ. V2 13 ὑμῶν V2 Ι 17 λέγων V* S. 41, (corr. V2) Ι 18 ἄνω < V 125, 15 Ι 22 ἡμῶν m LXX Ι 25 ὥστ’ οὐκ ἂγ . . λέγοι Re Ι 26 οὐδὲν V, corr. Kl)

Re 72 διελεῖν γὰρ τὸν λόγον τοῦ θεοῦ τολμήσας καὶ ἓτερον θεὸν τὸν λόγον ὀνομάσαι, οὐσία τε καὶ δυνάμει διεστῶτα τοῦ πατρός, εἰς ὅσην βλασφημίαν ἐκπέπτωκεν ἔνεστιν σαφῶς ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν ὐπ’ αὐτοῦ γραφέντων ῥητῶν ῥᾳδίως μανθάνειν. γέγραφεν δ’ αὐταῖς λέξεσιν οὕτως· οὑ ὒ δήπου δὲ ἡ εἰκὼν καὶ τὸ οὗ ἐστιν ἡ εἰκὼν ἔν καὶ ταὐτὸν ἐπινοεῖται, ἀλλὰ δύο μὲν οὐσίαι καὶ δύο πράγματα καὶ δύο δυνάμεις, ὡς καὶ τοσαῦται προσηγορίαι.

Re 73 ἀλλ’ ὁ μὲν ἀπόστολος τοιαῦτα περὶ τῆς Γαλατῶν πίστεως γράφει· Εὐσέβιος δὲ μεταφέρων τὴν ἀποστολικὴν ἔννοιαν δι’ ἢν τοῦθ’ ὁ ἀπόστολος τῆς προειρημένης αἰτίας ἕνεκα, »τέκνα μου« εἶπεν »οὓς πόλιν ὠδίνω ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν« , καθήψατο Γαλατῶν ὡς μὴ ὀρθὴν ἐχόντων περὶ θεοῦ δόξαν. ὤδινεν γὰρ ἀληθῶς δριμεῖάν τινα καὶ πικρὰν ὠδῖνα, ὅτι ἠπίστατο Γαλάτας περὶ θεοσεβείας μὴ ὥσπερ ἐκεῖνος δοξάζοντας μηδὲ δύο οὐσίας τε καὶ πράγματα καὶ δυνάμεις καὶ θεοὺς λέγοντας.

Re 74 οὕτω δὲ καὶ Εὐσέβιος ὁ τῆς Καισαρείας γέγραφεν καὶ αὐτὸς τὴν αὐτὴν ἔχων Παυλίνῳ τε καὶ τοῖς ἔξωθεν περὶ θεῶν δόξαν. γέγραφεν γὰρ οὐχ ὡς ὄντος μόνου θεοῦ ἀλλ’ ἑνὸς ὄντος τοῦ μόνου ἀληθινοῦ θεοῦ. ὓδεν τοίνυν μαθὼν καὶ ὁ Ἀστερίου πατὴρ Παυλῖνος νεωτέρους δεοὺς εἶναι ωετο.