Panarion (Adversus Haereses)
Epiphanius
Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.
21. Οὐκοῦν ἐλέγετο — φέρε γὰρ πρὸς μέρος ἐξ ἀρχῆς ἀκολούθως τὸν Ἀγλαοφῶντος ἐξετάσωμεν νοῦν — ἡ Μὴ τὸ σῶμα διὰ τὴν παράβασιν ὃ περικείμεθα τοῦτο ἀνειληφέναι, χρόνοις τοῖς ἄνω χωρὶς αὐτοῦ μακαρίως διάξασα.
τοὺς γὰρ δερματνους εἶναι χιτῶνας σώματα <ἔφη > εἰς ἃ ἐνεῖρχθαι συνέβη τὰς δυχάς, δικην ὅπως ὧν ἔδρασαν νεκροφοροῦσαι παρασχωσιν ἢ οὐ ταῦτα πρῶτον ἦν ἐν ἀρχῇ τὰ λεχθέντα ὑπὸ σοῦ ἰατρέ; ἀλλ’ ἴθι, ὑπόμνησον, ἐάν τί σοι μὴ φαίνωμαι μεμνημένος.
Οὐδὲν νῦν ὑπομνήσεως εἰς τοῦτο δέῃ· αὐτὰ ταῦτα γὰρ ἦν ἐν πρώτοις ημιν τὰ ειρημενα.
Τί δέ; οὐχὶ καὶ τοῦτο ἐν τοῖς ἑξῆς ἐλέγετο πολλαχῶς ὑπὸ σοῦ ὡς ἐμποδών πρὸς τὴν κατάληψιν ἡμῖν τὸ σῶμα τῶν ὅντως ὅντων καὶ γνῶσιν διὰ τὰς πρὸς τὸ κοσμεῖν ἀσχολίας αὐτὸ καὶ θεραπεύειν γίγνεται κα τὰς ἄλλας τὰς περὶ τὴν ἐιθυμίαν τῆς γαστρὸς προσβολίας, ἔτι τε βαλσφημιῶν καὶ παντοίων αἴτιον ἁμαρτημάτων διὰ τὸ μὴ δύνασθαι καθ’ ἑαυτὴν δίχα ]5 σώμυτος ὅλως ἁμαρτῆσαι ψυχήν·
καὶ διὰ τοῦτο, μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν ἐκτὸς ἁμαρτήματος ὅπως ἔσοιτο καὶ παρακοῆς ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἔνθα καὶ τὰς διατριβὰς ἔζει μετὰ τῶν ἀγγέλων, ἐλευθέραν αὐτὴν καὶ γυμνὴν χρῆναι δαμεῖσα σώματος, ἐπειδήπερ τὸ σῶμα τοῦ χραίνεσθαι τοῦτο καὶ ἁμαρτάνειν παραίτιον αὐτῇ καὶ συνεργὸν γέγνεται;
ἄνευ γὰρ δώματος ἀμήχανον ἁμαρτῆσαι Ψυχήν. ὅθεν ἵνα τὸν ἄπειρον ἀναμάρτητος αἰῶνα τηρηθῇ, οὐκέτι τὸ ταλανττεῦον αὐτὴν εἰς τὴν φθορὰν κάτω καὶ τὴν ἀνικίαν σῶμα λήψεσθαι.
Ἀλλ’ ἐλέχθη κα τοῦτο.
Τί δέ; καὶ κ(??)λῶς σοι τοῦτο καὶ ὀρθῶς, ἔφην, ἥγησαι λελέχθαι;
Καὶ τί σοι, ἔφη, τοῦτο διαφέρει; ἀλλὰ οὐκ ἐξελέγχεις τὸν λόγον.
Οὐδέν, ἦν δὲ εγώ, ἀλλὰ δι’ ἃ εἴρηκας ὅπως ἐξετάζηται ὁ λόγος.
Καλῶς καὶ ὀρθῶς, ἔφη.
Καλῶς δὲ σοι δοκεῖ τίθεσθαι καὶ ὀρθῶς ὁ ἑαυτῷ τἀναντία λέγων καὶ ἀσύμφωνα;
Οὐδ’ ὁπωστιοῦν.
[*](M U)[*](4 <ἔφη > * 5 ὅΠως ὡν] ὁπόσων M 5f παράσχουσιν M 7 ἴθι, ὑπόμνησον] εἰς ὑΠόμνησιν U Ι τις U Ι φαίνομαι (!) τὴ 8 οὐδὲ M. 11 ἔμποκον M. ἐμπόδιον Dind. Bonwetsch 12 γίγνεται] γίνεται MU 13 ἔτι τε] εἴτε M 14 διὰ τὸ μὴ] οὐ οὐ M 15 vor ψυχὴν + τὴν U 16 ἁμαρτημάτων U Ι σέσοτιτο M 18 vor ἐπειδήπερ + ἵνα M γίνεται U 23 ἀλλ’ < ὸ διαφέρειν M Ι ἐλέγξεις U 26 οὐδέν, ἦν] οὐδὲ ψυχικὴν U 28 ὁ] ὃς U | τὰ ἐναντία U Epiphanius II. 28)Ἀμούσως γὰρ οὗτός σοι φαίνεται τὴν ἀλήθειαν ὑποκρίνεσθαι;
Πάντων μάλιστα, ἔφη.
Οὐκ ἄρα ἀποδέχῃ τὸν τὰς ἁρμονίας ἐντείνοντα πρὸς τὸ ψευδὲς μέλος τῶν λόγων;
Οὐδ᾿ ὁπωστιοῦν.
Οὐκοῦν οὐδὲ σεαυτοῦ λέγοντος ἀμούσως οὐδ᾿ ὁτιοῦν ἀποδέξῃ. δοὺς γὰρ ἀσωμάτως ἡμαρτηκέναι τὰς ψυχὰς ἀποσφαλείσας τῆς ἐντολῆς καὶ φράσας διὰ τὴν ἀνομίαν τοὺς χιτῶνας αὐταῖς ὕστερον τοὺς δερματίνους δεδωκέναι τὸν θεόν, ἵνα δίκην νεκροφοροῦσαι παράσχωσι, χιτῶνας τὰ σώματα φράσας, προϊόντος τοῦ λόγου ἐπιλαθόμενος ἃ τὸ πρῶτον ὑπέθου μὴ δύνασθαι καθ᾿ ἑαυτὴν τὴν ψυχὴν ἁμαρτῆσαι λέγεις.
οὐ πεφυκέναι γὰρ ὅλως πρὸς τοῦτο, ἀλλὰ παραίτιον αὐτῇ παντοίων κακῶν τὸ σῶμα γεγονέναι. ὅθεν πρὸς τὸ μὴ παρορμηθῆναι πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν αὖθις, καθάπερ συνέβη καὶ πρόσθεν ὑπὸ τοῦ σώματος, οὕτως εἰς τοὺς αἰῶνας αὐτὴν ἔσεσθαι χωρὶς αὐτοῦ,
καίτοι πρῶτον εἰπὼν ἐν τῷ παραδείσῳ πρὸ τοῦ σώματοςτὴν ψυχήν, ὁπότε ἔτι μακαρία καὶ ἀναλγὴς ἦν, ἡμαρτηκέναι· παραβάσῃ γὰρ τὴν ἐντολήν, κεκρατυμμένης ἤδη διὰ τὴν πρὸς τὸν ὄφιν πειθὼ τῆς ἁμαρτίας, δεσμὸν αὐτῇ τὸ σῶμα δεδόσθαι τιμωρόν.
ὥστε ἢ τὸ πρότερον ἢ τὸ ὕστερον οὐκ ὀρθῶς ἔχει. ἤτοι γὰρ πρὸ σώματος ἥμαρτε καὶ οὐδέν τι μᾶλλον κἂν μὴ λάβῃ σῶμα ἁμαρτήσεται, καὶ μάταιος ἡ περὶ τοῦ μὴ ἀνίστασθαι τὸ σῶμα περισσολογία· ἢ μετὰ σώματος, καὶ οὐ δύνανται σῶμα οἱ χιτῶνες νομίζεσθαι εἶναι οἱ δερμάτινοι.
εὑρίσκεται γὰρ πρὸ τῆς κατασκευῆς αὐτῶν ἀθετήσας ὁ ἄνθρωπος τὴν θείαν ἐντολήν· οὗ καὶ χάριν οἱ χιτῶνες κατασκευάζονται, τὴν γύμνωσιν τὴν ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας αὐτῶν προσγενομένην καλύψοντες.
ἀλλὰ πότερον πείθω σε καὶ ὁρᾷς ὡς ἑαυτῷ μαχόμενα ὑπέθου καὶ σοὶ τοῦτο γεγένηται σαφὲς ἢ οὐδέπω μανθάνεις, ὦ Ἀγλαοφῶν, ἔφην, ὃ λέγω;
[*](MUS (von Ζ. 13 f καθάπερ συνέβη an))[*](1 οὕτως U 2 ἔφην M 5 οὐδ᾿] οὐχ M 10 ἃ] πρῶτον M 13 ὅθεν + μὴ M 14 οὕτως < M 16 ἀναλγὴς] tadellos S 16 f παραβάσῃ Dind. Öh.] παραβάσει M ebenso u. zum Vorhergehenden gezogen S παραβᾶσα U 17 γὰρ < S | κεκρατυμμένης ἤδη < S 18 vor τιμωρόν + und S 19 οὐκ < S | ἔχει] hast du gesagt S | ἤτοι] wenn sie auch S 20 περὶ τοῦ] περὶ αὐτοῦ M 22 νομίζεσθαι εἶναι] genannt werden S 23 ἀθετήσας . . . τὴν θείαν ἐντολήν] der gesündigt hat S | vor τὴν θ. ἐντολὴν + πρὸς U 24 τὴν ἀπὸ] τῆς ἀπὸ M | αὐτῶν] ihn S 25 καλύψαντες M | πότερον] wie S 26 ἑαυτῷ Pet.] ἑαυτῶν MU | ἀχόμενα U | γένηται M 27 ἔφην] sprach er S)Μανθάνω, ἔφη, καὶ οὐδέν τι δέομαι δεύτερον ἀκοῦσαι, ἀλλὰ ἔλαθον ἐμαυτὸν οὐκ ὀρθῶς εἰπών. ἀνάκη γὰρ μοι δεδωκότι τοὺς δερματίνου χιτῶνας εἶναι τὰ σώματα ὁμολογεῖν, καὶ πρὶν εἰς τὸ σῶμα τὴν ψυχὴν ἐληλυθέναι ἡμαρτηκέναι,
ἐνθ’ ὧν πρὸ τῆς κατασκευῆς αὐτῶν ἡ παράβαοις ἐγένετο, — διὰ τὴν παράβασιν γὰρ οἱ χιτῶνες αὐτοῖς κατγασκευάζονται καὶ οὐχ ἡ παράβασις διὰ τοὺς χιτῶνας γίγνεται — καὶ ταύτης ταύτης τῆς ὁμολογίας συγκαταίθεσθαι ὡς οὐ τὸ σῶμα τοῦτο παραίτιον κακίας εστίν, ἀλλ’ αὐτὴ ἡ ψυχὴ ἐν ἑαυτῇ
διὸ κἂκ μὴ λάβῃ τὸ σῶμα, ἁμαρτψεται, ἐπειδήπερ καὶ πρόσθεν ἥμαρτεν χωρὶς σώματος. καὶ ἀνόντηον τὸ λέγειν ἀναβιῶναι μὴ δύνασθαι τὸ σῶμα διὰ τοῦτο, ἵνα μὴ παραίτιον τῇ
ψυχῇ τοῦ ἁμαρτῆσαι γενηθῇ. ἁμαρτήσεται γάρ, ὥσπερ καὶ πρὸ τοῦ σώματος ἥμαρτε, οὕτως καὶ μετὰ τὴν τοῦ σώματος ἀπόθεσιν, κἂν μὴ αὖθις τὸ σῶμα ἀπολάβῃ. ὅθεν ἀνάγκη μοι διὰ ταῦτα μήτε ἐμαυτοῦ μήτε ἄλλου [*](P 567) ἀποξέεσθαι λέγοντος Ι τοὺς δερματίνους χιτῶνας εἶναι τὰ σὠματα. εἰ δὲ ἀποδεξαίμην, ὁμολογεῖν χρή με καὶ τὰ εἰρημένα.