Panarion (Adversus Haereses)

2. Εἰ δὲ καὶ πάλιν ἐρεῖ ὁ τοιοῦτος ἡμῖν προελθὼν ἕτερος ὄφις, ὅτι τὰ μὲν δεξιὰ καὶ εὐώνυμα ἐκτὸς τοῦ ἑνὸς ὑπάρχει, αὐτὸς δὲ μεσαίτατός ἐστιν καὶ ἑαυτῷ μὲν προσάγεται τὰ δεξιὰ καὶ χαίρει τού τοις, δεξιὰ δὲ ταῦτα καλεῖ καὶ φῶς, τὰ δὲ εὐώνυμα ὡς ἀλλότρία αὐτοῦ καὶ ἐπὶ ἀριστερᾷ κείμενα ἀπωθεῖται, γεγέτω μοι πόθεν λαμ- βάνει ταύτην τὴν γεωμετρίαν, ἵνα καλῶς ῥυθμίσῃ ἀμετάστατον δεξιάν τε καὶ εὐώνυμον.

παρ’ ἡμῖν γὰρ δεξιὰ εἰκότως ὀνομάζεται ῆτοι ἀριστερὰ ἀπὸ τῶν ἐν τῷ σώματι πεπηγμένων μελῶν, ἐν οἱς οὐδέποτε ἐναλλαγὴ γίνεται.

τὰ δὲ ἐκτὸς ἡμῶν δύναται εἶναι ποτὲ μὲν δεξιά, ποτὲ δὲ εὐώνυμα. παντὶ μὲν γὰρ τῷ ὁρῶντι κατὰ ἀνα- τολὴν νότος εἴτ᾿ οὖν μεσημβρία δεξιὰ κληθήσεται. τὸ κλίμα δὲ τὸ βόρειον ἤτοι ἀρκτῷον ἀριστερόν.

τὸ δὲ ἀνάπαλιν ἐπὶ τὰ δυτικὰ μέρη ἀναστραφέντος ἀνθρώπους τινὸς εὑρεθήσεται ἑτερωνύμως τὰ κλίματα· ὅπερ πρὸ ὥρας δεξιὸν ὑπῆρχεν νότιόν τε καὶ μεσημβρινόν, εἰς ἀριστερὰ αὖθις μεταβαλλόμενον, καὶ τὸ εἰς ἀριστερὰν τοῦ τινος κεκλι- μένον ἀνθρώπου εἴτ᾿ οὖν ἀρκτῷον εἴτ οὖν βόρειον κλίμα, εἰς δεξιὰν αὐτοῦ μεταβαλλόμενον.

ποῦ τοίνυν ὁ ἀπατεὼν ἐξῃῦρεν ἑαυτῷ τὴν κατὰ θεὸν γεωμετρίαν; κοὶ ὦ τῆς τοιαύτης πολλῆς γηρολογίας τῆς τὰ πάντα συγχεύύσης.

φάσκει δὲ τὸ γστέρημα μετὰ τοὺς τρίακοντα [*](5f vgl. IKor. S, 6 V M 1—9 Joh. CypariBsiota VnilO; Migne 152) [*](1f ἀναδειχθήσεται, δει getilgt Vcorr 2 nacH ἔν1 2 Buchstaben, wohl ου auEradiert V | ὄν aus ὄντα Vcorr ὄντα Μ rjuod est Joh. Cyp. 3 ἐκτισμένα aus κεκτισμένα Ycorr ἐκτισμένα M 4 pcrdidiccrwit (= καταμαθοῦσι) Joh. Cyp. 5 δὲ] δὴ V 9 εὐ] *, (doppelte Lesart)] large ab ipso sunt post henc profecta et constituta Joh. Cyp. 11 ἐκτὸς] ἐκ V, vgl. Ζ. 18 12 αὐτῶ M | μὲν < 14 ἐπ’ M 16 παρ’ am Rande nachgetragen V corr < M 16f δεξιὰ u. ein ν wegradiert Vcorr 21 τὸ aus τοῦ Vcorr τοῦ M 22 ἀποστραφέντος M 24 ἀριστερὰ2 V 26 ἐφεῦρεν M 28 τὸ ὑστέρημα μετὰ Pet.] μετὰ τὸ ὑστέρημα V M)

εἰ μὲν γὰρ εὺρες ταύτην ἀπὸ βλαστήματος τῶν ἄνω *, οὐ κτιστὴν ἀλλὰ γεννητήν, ἐπειδὴ σοί τε καὶ τῷ σου ἐπιστάτῃ οὐκ ἐκτισμένα τὰ κτιστὰ ὸρί- ζεται, ἀλλὰ γεννητὰ καὶ ἀπὸ μετουσίας, ἑκάστης φύσεως παρ᾿ ἑκάστης λαβούσης, τὰ σύθις γεννώμενα * ἀναφῦναι), ἄρα γε κατὰ τὸν ἑαυτοῦ λόγον κατὰ σαυτοῦ ὐπλίζῃ.

εἰ γὰρ ἀπὸ τῶν ἄνω καὶ ὴ ὑστέρα δύναμις καὶ ἡ ἀποστασία γεγένηται, ἔφυ δὲ ὡς εἰπεῖν καὶ ἐβλάστησεν, μετέχει ἄρα τῶν ἄνω χαρισμάτων, ἐπειδὴ τῷ Πληρώματι ἡ ὑστέρα καὶ τὸ Πλήρωμα τῇ ὑστέρᾳ, καὶ οὐδὲν διενεχθήσεται τοῦτο πρὸς ἐκεῖνο οὔτε ἐκεῖνο πρὸς τοῦτο, ἑκατέρων κατὰ τὰ τέρματα ἀλλήλοις ἐπικονωνούντων.

καὶ ἐκ παντὸς λόγου διελεγχθήσῃ ἐξ ἐπισπορᾶς δαίμονος ἔχων τὴν τῆς πλάνης σου βόσκησιν, πάντων ἐλεεινῶν ἐλεεινότατε.

3. Ἴνα δὲ μὴ παραλείψωμέν τι τῶν παρά τισιν γινομένων τε καὶ λεγομένων, κἄν τε ἐν ἑκάστῃ· πολλοὶ εἶεν οἱ ἔξαρχοι καὶ αὐ- χοῦντες ἔτερα ἀνθ᾿ ἑτέρων ὑπὲρ τοὺς αὐτῶν διδασκάλους μυθοποιεῖσθαι, ἔτι ἐπιμενῶ ὑφηγούμενος τοὺς έν αὐτῇ τῇ αἱρέσει ὄντας, ἔτερα δὲ παρὰ τούτους λέγοντας,

φημὶ δὲ περὶ Ἐπιφάνους τοῦ Ἰσι- δώρου, ἐκ προφάσεως παραινετικῶν ῥημάτων ἑαυτὸν ἔτι εἰς περισσότερον βυθὸν ταλαιπωρίας καταγαγόντος, τἀληθῆ μὲν εἰπεῖν ἀπὸ Καρποκράτους τοῦ ἰδίου πατρὸς κατὰ σάρκα εἰληφότος τὰς προφάσεις, [*](19 ff zu Epiphanes vgl. Clemens AI. strom. III 5, 1ff; II 197, 16ff ählin. — Die üpfung des Epiphanes an Sekundus ist wohl ßt durch den hinter Sekundus genannten ἐπιφανὴς διδάσκαλος der Valentinianer bei Irenaeus 1 11, 3 1 102f Harvey = Hippolyt refut. VI 38, 2; S. 168, 11 Wendland, vgl. Tertullian adv. Valent. 37; die Zusammenstellung des Epiphanes mit Isidor bedeutet keine Verwechslung, sondern ist ßfolgerung des Epiph. auf Grund der Ahnlichkeit ihrer Anschauungen V Μ) [*](2 ἢ < Μ | lies wohl τῆς ἀποστάσης δυνάμεως * 3 * etwa > | γεννητὴν, ν oben über Vcorr 4 οὐκ oben über Vcorr | οὐ κεκτισμένα Μ 5 γεννητὰ, ν oben über V corr 6 * etwa <ὑπολαμβάνεται> * 7 αὐτοῦ 8 ἀποστᾶσα M | γεγέννηται M 9 ἄνω aus ἀνθρωπίνων Vcorr 10 ἠ < Μ | καὶ τὸ — ὑστέρᾳ < M 10f προσενεχθήσεται V 12 τὰ < Μ Pet.] ἐπιμένων VM 19 τούτους Dind.] τούτων YM 19 f τοῦ Ἰσιδώρου] καὶ Ἰσιδώρου Dind. Öh., falsch; Ἐπιφάνης ὁ Ἰσιδώρου soll im Mund des Epiph. ähnliches bedeuten, wie etwa Εὐσέβιος ὀ Παμφίλου 21 εἰπεῖν *] οὖν VM)

πολλὴ γὰρ ἑκάστου τῶν πεπλανη- μένων πρὸς τὸν ἔτερον διαφορὰ καὶ συρφετώδης ὡς εἰπεῖν πολυμιξία κενοφωνίας.