Panarion (Adversus Haereses)

καὶ ταῦτα πάντα ἐόν τις πράξῃ ἐν τῇ μιᾷ ταύτῃ παρουσίᾳ, οὐκέτι μετενσωματοῦται αὐτοῦ ἡ ψυχὴ εἰς τὸ πάλιν ἀντικαταβληθῆναι, ἀλλὰ ὑπὸ ἓν ποιήσασα πᾶσαν πρᾶξιν ἀπαλλαγήσεται, ἐλευθερωθεῖσα καὶ μηκέτι χρεωστοῦσά τι τῶν πρὸς πρᾶξιν έν τῷ κόσμῳ. ποίαν δὲ πρᾶξιν δέδια πάλιν [*](D66) εἰπεῖν, μὴ βορβόρου δίκην κεκαλυμμένου ὀχετὸν ἀποκαλύψω καί τισι δόξω λοιμώδους δὐσοδμίας ἐργάζεσθαι τὴν ἐμφόρησιν. ἀλλ’ ὅμως ἐπειδήπερ ἐξ ἀληθείας συνεχόμεθα τὰ παρὰ τοῖς ἠπατημένοις ἀποκαλύψαι, σεμνότερον εἰπεῖν τε καὶ τῆς ἀληθείας μὴ ἔξω βαίνειν ἐμαυτὸν καταναγκάσω.

τί δὲ ἀλλ' ὅτι πᾶσαν ἀρρητουργίαν καὶ ἀθέμιτον πρᾶξιν, ἥν οὐ θεμιτὸν ἐπὶ στόματος φέρειν, οὑτοι πράττουσιν καὶ πᾶν εἶδος ἀνδροβασιῶν καὶ λαγνιστέρων ὁμιλιῶν πρὸς γυναῖκας ἐν ἑκάστῳ μέλει σώματος·

μαγείας τε καὶ φαρμακείας καὶ εἰδωλολατρείας ἐκτελοῦντες τοῦτο εἶαναί φασιν ἐργασίαν ἀποδόσεως [*](1 — 9 vgl. Irenaeus adv. haer. I 25, 4; I 207 Harvey et in tantum insania effrenati sunt, uti et omnia quaecunque sunt irreligiosa et impia in potestate habere et operari se dicaiit. sola enim humana opinione negotia mala et bona dicunt . . . . . si non praeoccupans quis in uno adventu omnia agat semel ae pariter . . . uti secundum quod scripta eorum dicunt in omni usu vitae factae animae ipsorum exeuntes in nihilo adhuc minus habeant; adoperanduni autem in eo, ne forte propterea quod deest libertati aliqua res, cogantur iterwn mitti in corpus u. ebenda 1 25, 5 ; I 210 Harvey (= Theodoret haer. fab. I 5; Migne 83, 352 C) τὰ δὲ λοιπά, ἀδιάφορα ὄντα, κατὰ τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώπων πῆ μὲν ἀγαθὰ πῆ δὲ κακὰ νομίζεσθαι, οὐδενὸς φύσει κακοῦ ὑπάρχοντος; s. auch Tertullian de anima 35 nulli enim vitam istam rato fieri nisi universis quae arguunt eam expunctis, quia non natura quid malum habeatur sed opinione. itaque metempsychosin necessarie imminere, si νον in primo quoque vitae huius commeatu omnibiis inlicitis satisfiat — 14 f vgl. Irenaeus adv. baer. I 25, 4; I 207 Harvey quae non tantum dicere et audire non est fas nobis, sed ne quidem in mentis conceptionem venire V Μ) [*](1 ἀνταποδοθήσεται M 3 παρεδώκασι, αδ Vcorr 6 πράξῃ ἐν] πράξειεν V 7 ἀλλ’ M 9f εἰπεῖν δέδια πάλιν V 11 δείξω M Ι δυσοσμίας Μ 12 ἐζ] ἐπ’? *, aber vgl. S. 319, 8 14 ἀλλ’ ὅτι aus ἄλλο τι Vcorr ἄλλο τι M; ἀλλ’ + 003E; ?* 18 καὶ vor τοῦτο bineingefli ckt Vcorr < M Ι ἀποδόσεων M)

5. Οὕτως γὰρ ἄχει τὰ αὐτῶν συντάγματα ὡς ἀναγνόντα τὸν συνετὸν θαυμέζειν καὶ ἐκπλήττεσθαι καὶ ἀοριστεῖν εἰ ταῦτα οὕτως ὑπὸ ἀνθρώπων γενήσεται, οὐ μόνον τῶν δαθ' ἡμᾶς πόλιν κατοι- κούντων, ἀλλὰ καὶ τῶν μετὰ θηρῶν καὶ ὁμοίων θηρσὶ καὶ κτήνεοι * καὶ σχεδὸν εἰπεῖν τὰ κυνῶν καὶ ὑῶν πράττειν τολμώντων.

φασὶ γὰρ δεῖν πάντως πᾶσαν χρῆσιν τούτων ποιεῖσθαι, ἵνα μὴ ἐξελθοῦσαι καὶ ὑστερήσασαί τινος ἔργου τούτου ἔνεκα καταστραφῶσιν εἰς σώματα πάλιν αἱ ψυχαὶ εἰς τὸ πρᾶξαι αὖθις ἅ μὴ ἔπραξαν.

καὶ τοῦτό ἐστι, φασίν, ὅπερ ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ εὐαγγελίῳ εἶπεν διὰ τῆς παραβολῆς ὅτι ἴσθι εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ἐν ᾧ εἶ ἐν τῇ ὁδῷ μετ’ αὐτοῦ κοὶ δὸς ἐργασίαν ἀπηλλάχθαι ἀπ' αὐτοῦ, μή πως ὁ ἀντίδικος παραδῷ σε τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ ὑπηρέτῃ, καὶ ὁ ὑπηρέτης βάλῃ σε εἰς φυλακήν· ἀμὴν λέγω σοί, οὐ μὴ ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν, ἴως ἄν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην«. μῦθον δέ τινα [*](D67) [*](5 — 9 vgl. Irenaeus adv. haer. I 25, 5; 1209 Harvey (= Theodoret haeret. fab. I 5; Migne 83, 352 C) καὶ εἰ μὲν πράσσεται παρ’ αὐτοῖς τὰ ἄθεα καὶ ἔκθεσμα καὶ ἀπειρημένα, ἐγὼ οὐκ ἂν πιστεύσαιμι. ἐν δὲ τοῖς συγγράμμασιν αὐτῶν σὕτως ἀναγέγραπται καὶ αὐτοὶ οὕτως ἐξηγοῦνται u. I 25, 4; I 207 Harvey nec credere si apud homines conversantes in his quae sunt secundum nos civitates fale aliquid agitatur — 9 — 18 vgl. Irenaeus adv. haer. I 25, 4; I 208 Harvey adoperandum autem in eo, ne forte propterea quod deest libertati aliqua res cogantur iterum mitti in corpus, propter hoc dicunt Jcsum hanc dixisse parabolam: cum es cum adversario tuo in via, da operam ut libercris ab eo, ne forte te det iudici et iudex ministro et mittat te in carcerem. Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem, s. auch Tertullian de anima 35 ceteitim totiens animant recocari habere, quotiens ntinus quid intulerit, reliquatricem delictorurn, donec exsohat novissimum quadrantem, defrusa idodidem in carcerem corporis, huc enim temperat totam illam allenoriam dontini — 14 Matth. 5, 25 f V M) [*](1 ὀφειλημάτων aus ὠφλημάτων V corr 5 ἔχειν M 7 τῶν] τὴν M 9 * etwa > * 10 δεῖ V 13 διὰ τῆς παραβολῆς angeflickt V corr 14 εἶ εἰς V 17 vor φυλακὴν + τὴν M | ἀμὴν zweimal V)

ἄγγελον δὲ εἶναι τὸν ὑπηρέτην, ἐξυπηρετούμενον τῷ κριτῇ τῷ κοσμοποιῷ εἰς τὸ φέρειν τὰς ψυχὰς πάλιν καὶ εἰς σώματα καταγγίζειν διάφορα. εἶναι δὲ τὸν ἀντίδικον τοῦτον, ὅν ἔφημεν τὸν κύριον εἰρηκέναι ἐν τῷ εὐαγγελίῳ, ὅν] οὑτοι ἄγγελον ἄγγελον τῶν κοσμοποιῶν φασιν, ὄνομα ἔχοντα Διάβολον.

φασὶ γὰρ εἶναι τὴν φυλακὴν τὸ σῶμα, τὸν δὲ ἔσχατον κοδράντην θέλουσιν εἶναι τὴν μετενσωμάτωσιν· * καθ’ ἑκάστην παρουσίαν σωμάτων ἐπιτελεῖν ἐσχάτην πρᾶξιν καὶ μηκέτι ὑπολείπεσθαι πρὸς τὸ ἀθέμιτόν τι πρᾶξαι. δεῖ γάρ, φασὶν ὡς προείπαμεν, πάντα<δι>ελθοῦσαν καὶ καθ’ ἕκαστον καὶ ἐλευθερωθεῖσαν ἐνελθεῖν πρὸς τὸν ἄνω ἄγνωστον, ὑπερβᾶσαν τοὺς κοσμοποιοὺς καὶ τὸν κοσμοποιόν.

φασὶ δὲ πάλιν ὅτι δεῖ κἄν τε ἐν μιᾷ παρουσίᾳ τῆς μετενσωματώσεως πραξάσας λοιπὸν ἄνω ἐλευθερωθείσης ἀπιέναι· εἰ δὲ μὴ ἐν μιᾷ παρουσίᾳ πράξωσι, καθ' ἑκάστην παρουσίαν μετενσωματώσεως κατὰ βραχὺ ποιησάσας ἑκάστου ἔργου ἀθεμίτου τὴν ἐργασίαν λοιπὸν ἐλευθερω- [*](1 — S. 308, 1 vgl. Irenaeus adv. haer. 1 25, 4; I 208 Harvey et adversarium dicunt unum ex angelis qui sunt in mundo, quem diabolum vocant, dieentes factum eum ad id, ut dueat eaa quae perierunt aniruas a mundo ad principem. et hune dicunt esse primwn ex mundi fabricatoribus et illum altera angelo qui ministrat ei, tradere tales animas, uti in alia corpora includat. corpus enim dicunt esse carcerem et id quod ait non exies inde, quoadusque novissimum quadrantem reddas, interpretantur quasi non exeat quis a potestate angelorum eorum qui mundum fabricavernt. Die Fortsetzung griechisch bei Hippolyt refut. VII 32, 7; S. 220, 2 ff Wendland εἰς τοσοῦτον δὲ μετενσωματοῦσθαι φάσκουσι τὰς ψυχάς, ὅσον πάντα τὰ ἡμαρτήματα πληρώσωσιν· ὅταν δὲ μηδὲν λείπῃ, τὀτε ἐλευθερωθεῖσαν ἀπαλλαγῆναι πρὸς ἐκεῖνον τὸν ὑπεράνω τῶν κοσμοποιῶν ἀγγέλων θεόν, καὶ οὕτως σωθήσεσθαι πάσας τὰς ψυχάς. εἰ] τινὲς δὲ φθάσασαι ἐν μιᾷ παρουσίᾳ ἀναμιγῆναι πάσαις ἁμαρτίαις οὐκέτι μετενσωματοῦνται, ἀλλὰ πάντα ὁμοῦ ἀποδοῦσαι τὰ ὀφλήματα ἐλευθερωθήσονται τοῦ μηκέτι γενέσθαι ἐν σώματι V Μ) [*](4 τῶν < V 5 δὲ hinter ποιησάσας *, hinter παραδίδοσθαι VM 7 τῷ < M 8f τοῦτον τὸν ἀντίδικον Μ 9 ὅν] * Ι αὐτοὶ aus οὗτοι V 10 ἄβολον V 12 * χρῆναι > * 14 > ελθοῦσαν * 19 πράξουσι M)

λέγουσι δὲ πάλιν ὅτι τοῖς ἀξίοις ἀξίοις καταξιοῦμεν διηγεῖσθαι, ἵνα πράξωσι τὰ δοκοῦντα εἶναι κακά, οὐκ ὄντα δὲ φύσει κακά. ἵνα μαθόντες ἐλευθερωθῶσι.

σφραγῖδα δὲ ἐν καυτῆρι ἢ δι’ ἐπιτηδεύσεως ξυρίου ἢ ῥαφίδος ἐπιτιθέασιν οὗτοι οἱ ἀπὸ Καρποκρᾶ ἐπὶ τὸν δεξιὸν λοβὸν τοῦ ὠτὸς τοῖς ὑπ' αὐτῶν ἀπατωμένοις.