Panarion (Adversus Haereses)

ἡ τοίνυν ἄνωθεν δύναμις ᾔδει τούτους τοῦτο μέλλοντας ἐπιχειρεῖν ἢ ἠγνόει; οὐκ ἠγνόει. ἐποίησεν οὖν αὐτοὺς ἵνα τοῦτο πράξωσιν ἢ μή; οὐχί, φησίν· ἐποίησε γὰρ αὐτοὺς μόνον, οὑτοι δὲ παρὰ τὴν ἄνω δύναμιν ἐπεχείρησαν πρὸς τὸ ποιῆσαι πλάσμα.

οὐκοῦν οὗτοι μὲν ᾔδεισαν, ἐκείνη δὲ ἡ ἄνω δύναμις ἠγνόει κατὰ τὸν σοῦ λόγον, ὠ πάντων ἀνθρώπων ἀβέλτερε. καὶ ἔσται μὲν ἡ τῶν ἀνθρώπων κατασκευὴ σύστασις καὶ οἱ αἴτιοι ταύτης ἄγγελοι ἐν γνώσει, ἡ δὲ τοὺς ἀγγέλους ποιήσασα δύναμις ἐν [*](16 das Stichwort Πλήρωμα kam in der vorausgehenden Darstellung nicht vor V Μ) [*](1 ἢ < Μ 2 αὕτη M 6 ἑαυτῆς 2] αὐτῆς Μ 11 f ἢ αὐτὴ ἡ *] ἢ αὐτὴ V ἦν αὕτη Μ 15 <μέλλοντας> *, vgl. Ζ. 24 u. 25 18 ἐρωτοῦντες λέγειν Μ Ι παρακύABBREVψας, ein Buchstabe ausradiert V 21 * *, vgl. Ζ. 27 Ι τεχνουργίαABBREV, wegradiert Vcorr Ι τότε < 23 * etwa <πραχθὲν> * 25 οὐκ von erster Hand aus οὐχ V 29 aus ἀβέλτερε Vcorr ἀβέλτερε Μ)

ληρῶδες δ᾿ ἂν εἴη τοῦτο καὶ ἠλίθιον, ὅτι μᾶλλον ἐντελέστερον τελέστερον τὸ ἔργον τοῦ τεχνίτου καὶ ὁ τεχνίτης ἀδρανέστερος τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ γενομἐνων ἀγγέλων, αἰτίων ὄντων τῆς ἀνθρωπείας συστάσεως. ὥστε οὖν ἐξ ἅπαντος ἀνάγκῃ ὁμολογήσειας ἂν ἐπὶ τὸν αὐτὸν ποιητὴν τὸν ἕνα καὶ ἐπὶ τὴν μίαν μοναρχίαν <δεὸμ> τὸ πᾶν ἄγειν.

5. Καὶ γὰρ ὁ θεὸς ὁ πατὴρ ἐποίησε τὸν ἄνθρωπον καὶ πάντα κατὰ τὴν ἰδίαν εὐδοκίαν καὶ οὐχ οἱ ἄγγελοι, οὐδὲ κατὰ τὴν τῶν ἀγγέλων συμβουλίαν τι γέγονεν. ἐν τῷ γὰρ εἰπεῖν τὸν θεόν »ποιήσωμεν σωμεν ἄνθρωπον«, »κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν« εἶπεν, καὶ οὐ »κατ᾿ εἰκόνα« μόνον.

συνεκάλει γὰρ εἰς τὴν ἑαυτοῦ δημιουργίαν συνδημιουργὸν τὸν αὐτοῦ Λόγον καὶ μονογενῆ, ὡς ἔχει καὶ ἡ ἐξ ἀληθείας ὁρμωμένη πιστῶν ἔννοια καὶ αὐτὸ τὸ τῆς ἀληθείας ἀκρίβασμα, ὡς καὶ ἐν ἑτέροις πλείοσι περὶ τούτου σαφῶς καὶ διὰ μήκους ἐποιησάμεθα τὴν ὁμολογίαν, ὡς ὁ πατὴρ συγκαλεῖται τὸν υἱὸν συνδημιουργεῖν τὸν ἄνθρωπον, δι᾿ οὗ καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἐποίησεν.

οὐ μόνον δὲ συγκαλεῖν εἴποιμι τὸν υἱόν, ἀλλὰ καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα. »τῷ γὰρ λόγῳ κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν«.

εἴτε δὲ βουληθείη εἴτε καὶ μὴ βουληθείη (φημὶ δὲ ὁ Σατορνῖλος ὁ τῆς αἱρέσεως ταύτης ἀρχηγός), ἀναγκασθήσεται ἐξ ἅπαντος ἕνα τὸν θεὸν ὁμολογεῖν, θεὸν καὶ κύριον, τοῦ σύμπαντος ὄντα κτιστήν τε καὶ δημιουργόν, ἅμα τε καὶ τοῦ ἀνθρώπου.

αἰσχυνθήσεται δὲ κατὰ πάντα τρόπον ὡς συκοφάντης καὶ εἰς τὸν περὶ προφητῶν λόγον καὶ εἰς τὴν κατὰ τοῦ σεμνοῦ γάμου φαύλην κατηγορίαν. αὐτὸς γὰρ ό κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς διαρρήδην ἐκφωνεῖ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ καὶ λέγει συνῳδὰ τῷ προφήτῃ ὅτι »ὁ λαλῶν ἐν τοῖς προφήταις, ἰδοὺ πάρειμι« καὶ πάλιν »ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι«.

ἵνα δὲ δείξῆ τί ἐργάζεται ὁ αὐτοῦ πατὴρ καὶ αὐτός, [*](9f Gen. 1, 26 — 13 vgl. Ancoratus c. 15, 7; S. 24, 4ff u. c. 27, 4; S. 37, 11ff — 17 Psal. 32, 6 — 26 Agraphon, vgl. Resch2 S. 207; bei τῷ πρΟφήτῃ ist Jes. 52, 6 gemeint — 27 Job. 5, 17) [*](V Μ) [*](1f τὸ ἔργον ἐντελέστερον Μ 4 ὥστ᾿ οὖν V 5 <δεῖν> * 8 οὐχ, von erster Hand aus οὐκ V 9 τι γἐγονεν hineingeflickt V corr < M 11 μόνον hineingeflickt V corr 12 ἑαυτοῦ V 13 αὐτὸ τὸ U] τὸ αὐτὸ V M 14f ὁμολογίαν] ἀπολογίαν Μ 16 δὲ < Μ 20 ὁ1] ὅσα M 21 τὸν < Μ | θεὸν2 < Μ 22f αἰσχυνθήσεται] ἐλεγχθήσεται? * 23 ὡς] ὁ Μ 26 συνῳδὰ + καὶ Μ ausradiert V corr 27 μου < V 28 //// αὐτοῦ ὁ πατὴρ, ὁ ausradiert V corr | vor αὐτός + ὁ Μ)