Panarion (Adversus Haereses)

καὶ ὅτι ὁ γάμος οὐκ ἐκ τοῦ Σατανᾶ, ἀλλ’ ἐκ τοῦ θεοῦ τυγχάνει, πρῶτον μὲν ὁ κύριος λέγει· »ὃ ὁ θεός‘ φησίν »συνέχευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω«· εἶτα ὁ ἅγιος ἀπόστολος »τίμιος ὁ γάμος καὶ ἡ κοίτη αμίαντος«. ταῖς δὲ φύσει χηρευσάσαις ὡσαύτως παραγγέλλει, λέγων διὰ Τιμοθέου »νεωτέρας χήρας παραιτοῦ· μετὰ γὰρ τὸ καταστρηνιάσαι τοῦ Χριστοῦ γαμεῖν θέλουσι«, καὶ μεθ’ ἕδτερα »γαμειτωσαν τεκνογονείτωσαν οἰκοδεσποτείτωσαν«, ἀνυπέρβατον νόμον τιθέμενος, ἐκ Μ’ ὄντα καὶ κατὰ σεμνότητα ἀνθρώποις κεχαρισμένον.

6. Περὶ δὲ τῶν κατὰ τῶν θεοῦ προφητειῶν ὑπ' αὐτοῦ σεσυκοφαντημένων ὑπονοιῶν, ὡς μὴ εἶναι αὐτὰς ἐκ θεοῦ, μυρία ἔστιν εἰπεῖν, ὡς αὐτὸς λέγει ὁ μονογενής, † ἐξ ὡν τὸν κόσμον ἑαυτοῦ εὐαγγελιζόμενος λέγει, πρῶτον μὲν ὅτι »Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ἡμῶν ἐπεθύμησεν ἰδεῖν τὴν ἡμέραν μου, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη«, καὶ πάλιν φησίν »εἰ ἐπιστεύετε Μωυσῇ, ἐπιστεύετε ἂν ἐμοί· ἐκεῖνος γὰρ περὶ ἐμοῦ ἐγραψεν«.

τίς δὲ τῶν εύ φρονούντων καὶ σύνεσιν ἀπὸ θεοῦ κεκτημένων οὐκ ἐλέγξειε τὸν ἀπατεῶνα Σατορνῖλον, γινώσκων ἐν δόξῃ ἀποκαλυφθέντα τὸν σωτῆρα εἰς παράστασιν ἀληθείας ἄλλως τὴν ἐαυτοῦ δόξαν μὴ ὑποδείξαντα ἀλλὰ ἢ ἀνὰ μέσον Ἠλίου καὶ Μωυσέως τῶν καὶ αὐτῶν ἐν δόξῃ ἰδίᾳ μετ’ αὐτοῦ ὀφθέντων;

ἄλλα δὲ ὅσα τοιαῦτά ἐστιν ἃ ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ κυρίου καὶ ἐν πάσῃ τῇ καινῇ διαθήκῃ [*](D 21) [*](1 ff Matth. 19, 3 f — 4 Matth. 19. –6 Matth. 19, 6 — 11 Hebr. 13, 4 — 13 T Tim. 5, 11 — 14 T Tim. 5, 14 — 20 Joh. 8. 56 — 21 Joh. 5, 40 — 24 f vgl. Matth. 17, 3 V M) [*](1 τὴν < M | γυναῖκα + αὐτοῦ Μ 2 ὅτε *] ὅτι V Μ 4 πατέρα + αὐτοῦ M 6 ὃ + οὖν Μ 10 φησίν < Μ 11 εἶτα] καὶ πάλιν V Ι ὁ γάμος + ἐν πᾶσι 13 νεωτέρας + δὲ Μ 14 τοῦ nachgetrageH Vcorr 15 ἀνυπέρβατον) ὑπὲρ τοῦ γάμου aus ἀνυπέρβατον V corr 17 κατὰ τῶν θεοῦ προφητειῶν *] κατὰ τὰς θεοῦπροφητείας V M 19 + ἐξ ὧν] lies wohl ὅπου * 20 πρῶτον μὲν μὲν wohl vor † ἐξ ὡν * Ι ἐπεθύμησεν] auf Rasur ἠγαλλιάσατο V corr 22 Μωυσεῖ Μ 23 ὑπὸ Μ 26 Ἠλία V)

πάλιν δὲ τὸ ἐκ προσώπου Δαυὶδ περὶ αὐτοῦ προφητευόμενον, τό »εἰπεν ὁ κύριος τῷ κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου« καὶ πάλιν <τὸ> παρ’ αὐτοῦ μενον τοῖς Φαρισαίοις »οὐδέποτε ἀνέγνωτε, λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες;«

καὶ ὡς ὁ Λουκᾶς διαβεβαιοῦται αὐτὸν τὸν σωτῆρα μετὰ τὸ άναστῆναι ἐκ τῶν νεκρῶν ὠφθαι κατὰ τὴν ὸδὸν τοῖς περὶ τὸν Ναθαναὴλ καὶ τὸν Κλεόπαν καὶ τούτους νενουθετηκέναι ἀπὸ τῶν ψαλμῶν καὶ ἀπὸ τῶν προφητῶν »ὅτι οὕτως ἔδει παθεῖν τὸν Χριστὸν καὶ ἀναστῆναι ἐκ νεκρῶν τῇ τρίτῃ ὴμέρᾳ«. καὶ οὐδὲν ἔστιν ὅλως διαφωνοῦν ἀνὰ μέσον τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐνσάρκου παρουσίας πρὸς τὰς τῶν προφητῶν προφητείας.

7. Ἀλλ' ἴως τούτου περὶ τῆς Σατορνίλου αἱρέσεως εἰρήσθω, ἵνα μὴ ἀναλίσκω χρόνους περὶ τὰς μωρὰς αὐτοῦ ζητήσεις καὶ τὰς τούτων ἀνατροπὰς ἐνειλούμενος.

ἐκ ταύτης δὲ παρελθὼν ἑξῆς τὴν Βασιλείδου τοῦ συσχολαστοῦ τούτου, τοῦ καὶ συνηπατημένου δηλώσω. μετέχουσι γὰρ οὗτοι <τῶν αὐτὼν> , ὡς ἀπ' ἀλλήλων τὸν ἐὸν δανεισάμενοι κατὰ τὴν ἐναργῆ παροιμίαν, ὼς] ἀσπὶς παρ' ἐχίδνης ἐὸν δανειζομένη. ὁμοῦ γάρ εἰσι τῆς σχολῆς καὶ συνεδρίου ἀλλήλων , καθ ἑαυτὸν δὲ ἕστηκεν ἑκάτερος τὴν αἵρεσιν προστησάμενος, καὶ τὴν μὲν κακίαν παρ' ἀλλήλων ἠρανίσαντο, τὴν δὲ διαφωνίαν ἐν αὑτοῖς ἐνε- [*](3 Matth. 8, 11 — 6 Psal. 109, 1 — 8 Matth. 21, 42 — 9 ff vgl. Liik. 24, 13 ff — 11 daß Nathanael der zweite der Emmausjünger gewesen sei, ist nur Origenes (vgl. z. B. c. Geis. 11 62 u. 68; 1 184, 18 u. 190, 1 Kötschau) u. nennen dafür Simon, s. Zahn, Forschungen VI 350 W. Bauer, Leben Jesu im d. Apokr. S. 420. Aus Epiphanius schöpft die Catena in Lucam et S. 430, 7 Gramer μετὰ Κλεόπα ὁ Ναθαναὴλ ἦν· ὁ δὲ Κλεόπας ἀνεψιὸς ἦν τοῦ σωτῆρος, δεύτερος ἐπίσκοπος Ἰεροσολύμων· οὕτως Ἐπιφάνιος ὁ Κύπρου ἐν τοῖς Παναρίοις ἐμνημόνευσεν — 17 vgl. II Tim. 2, 23 — 21 vgl. Tertullian adv. Marc. III 8 aspis quod aiunt a vipera mutuarl venenum V M) [*](1 οὔABBREVστασιν V 8 καὶ ἀνακλιθήσονται < V 4 f ἀναπαύσονται, η Vcorr ἀναπαήσονται M 7 > * 10 τῶν < Μ 11 τὸν 2 < Μ 12 Χριστὸν παθεῖν V 13 ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι V 16 ἕως περὶ τούτου Μ 17 f τούτων *] τούτου V M 18 ταύτην aus ἐκ ταύτης Vcorr 19 συABBREVσχλαστικοῦ V Ι τούτου < M 20 <τῶν αὐτῶν> * Ι ἀπὸ Μ 21 ὡς] * 23 + <ἰδίαν> ?)

εἴτε οὐν οὗτος δίκην ἐχίδνης παρὰ τῶν ἀνωτάτω μετασχὼν τῷ Βασιλείδῃ μεταδέδωκεν ἢ ἐκεῖνος τούτῳ, ὅμως ὀλέθριος ὢν ὁ τούτων ἰὸς καὶ ἀπὸ τοιούτων ἑρπετῶν ὁρμώμενος διὰ τῆς τοῦ κυρίου διδασκαλίας ἀντιδότου δίκην ἀμαυρωθείς τε καὶ ἀφανισθεὶς ὑθ' ἡμων καταλελείφθω. ἡμεῖς δὲ θεὸν ἐπικαλούμενοι ἐπὶ τὰς ἑξῆς ἴωμεν, ὦ ἀγαπητοί.