Strategemata
Polyaenus Macedo
Polyaenus Macedo, Strategematon, Melber and Woelfflin, Teubner, 1887
Tῶν ἐν Γαλατίᾳ τετραρχῶν ἦσαν Σινόριξ καὶ Σινάτος. τοῦ Σινάτου γυνὴ κάλλει σῶώματος καὶ ἀρετῇ ψυχῆς εὐκλεεστάτη Κάμμα· καὶ γὰρ ἦν Ἀρτέμιδος ίέρεια, ἥν μάλιστα Γαλάται σέβουσι, καὶ ἦν ἔν τε πομπαῖς καὶ θυσίαις ἀεὶ μεγαλοπρεπῶς καὶ σεανῶς χεχοσμημένη. ταύτης ἐρᾷ Σινόριζ· χαὶ ζῶντος τοῦ ἀνδρὸς οὔτε πείσειν ἐλπίζων οὒτε βιάσεσθαι τὸν Σι- νάιον ἐδολοφόνησεν, οὐκ εἰς μακρὰν δὲ Κάμμαν ἐμνᾶτο. ἡ δὲ ἐπὶ πλεῖστον μὲν ἀντέλεγεν, οἰκείων δὲ καὶ φίλων ἐγκειμένων καὶ λιπαρῶς θεραπευόντων ὑπε- κρίνατο συγκατατίθεσθαι. καὶ δὴ συνέθεντο· ‘ἡκέτω Σινόριξ εἰς τὸ ἱερὸν τῆς Αρτέμιδος, καὶ παρὰ τῇ θεῷ τὰς συνθήκας τοῦ γάμου ποιησώμεθα.ʼ ἦκε Σινόριξ καὶ σὺν αὐτῷ πάντες ὅσοι Γαλατῶν ἐντελεῖς, ἄνδρες καὶ [*](Cap. 39. Cf. Plut ibid. 20; iterata sunt haec in Plut. amator. p. 768 B.) [*](3 Λσάνδρῳ F] Λεάνδρῳ vulg., Plut. || 6 ὁ δὲ διαφθείρας Δάφνιν vulg.; τὸ δὲ διαφθεῖραν άφιον F || 7 κατεῦνα τὴν F || 8 διεχρήσατο vulς ; ἐχρήσατο F || 10 Σινόριξ F] Συνόριξ M, Plut 13 ἱερίᾳ F 16 βιάσεσθαι Patakis, Hertlein; βιάσασθαι F 20 συνέ- θετο Patakis ἡκέτω vulg.; ἥκετο F 22 ποιησόμεθα R 23 ἐντελεῖς F; ἐν τέλει Κ et Cobet, Mnemosyne 4, p. 240.)
Τιμόκλεια Θηβαία Θθεαγένους ἀδελφὴ τοῦ παρα- ταξαμένου Φιλίππῳ περὶ Χαιρῶώνειαν, ὅς καὶ πρὸς τὸν ἐμβοήσαντα μέχρι ποῦ διῶώκεις;ʹ ἀπικρίνατο μέχρι τῆς Μακεδονίαςʼ. τούτῳ τελευτήσαντι περιῆν ἀδελφή. Θήβας κατέσκαψεν Ἀλέξανδρος. ἄλλοι μὲν δὴ ἄλλα τῆς πόλεως ἐπόρθουν, Πιμοκλείας δὲ τὴν οἰκίαν κατε- λάβετο Θρᾷξ ἵππαρχος. οὐτος ὁ ρᾷξ μετὰ τὸ δεῖπνον ἐκάλει τὴν Πιμόκλειαν ἐς τὸν θἄλαμον καὶ οὐδὲ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ καὶ χρυσὸν καὶ ἄργυρον εἴ που κεκρυμ- μένον ἔχοι, καὶ ταῦτα ὁμολογεῖν ἐβιάζετο ἡ δὲ πολὺν [*](Cap. 40 Cf. Plat. ibid. 24 et Alex. 12; Ζomar. 4, 9 (ex Plutarcho).) [*](3 (αὐτὸν) om. M Plut. 6 πεπτωκότα F 7 πολυτίμητε Cobet, ibid. p 240; πολύτιαε F 8 Ἀρτεμις F 13 Θεαγένους] Stratoclem Athenensem haec exclamasse tradit Polvaen. 4, 2, 2 14 Χερωνίαν F 19 ἵππαρχος] errasse vidtur Polyaenus, cum erquites Thraces in exercit Alexandri husquam occurrant (cf. Drcysen I 2, p 393 sq ); ἦρχε δὲ Θρᾳκίου τινὸς ἴλης Plut ; Θρᾷξ τις τῶν ἡγεμόνων Zomar.)
Λάαρχος, Κυρηναίων βασιλεὺς ἀποδειχθεὶς ὡς Βάττῳ τῷ Ἀρκεσιλάου τὴν ἀρχὴν φυλάττων, ἐγένετο ἀντὶ βασιλέως τύραννος πάσῃ παρανομίᾳ χρησάμενος κατὰ τῶν πολιτῶν. τοῦ δὴ παιδὸς τοῦ Βάττου μήτηρ ἦν ρυξώ, σώφρων γυνὴ καὶ δικαιοτάτη. ταύτης ἐρα- σθεὶς Λάαρχος ἐμνηστεύετο, ἡ δὲ τοῖς ἀδελφοῖς αὐτὸν ἠξίου διαλέγεσθαι. τῶν δὲ ἐπίτηδες ἀναβαλλομένων επεμψεν Ἐρυζα θεράπαιναν ἀπαγγέλλουσαν, νῦν μὲν ἀντιλέγειν τοὺς ἀδελφοὺς, εἰ δὲ σύλλογος αὐτῶν καὶ [*](Cap. 41. Cf. Plut ibid. 25; Nicol emasc. fr 52 (Müller).) [*](2 ψελίοις Hertlein; ψελλίοις F 3 εἰς φρέαρ M Plut.; εἰς τὸ φςέαρ F 8 ἐπεκύλισεν Hertlein ex Plut. ἐπέφερε; ἐκύλισεν F 11 παροινοῦντα Phtakis coll. Plut ἐνέπλησεν ἑαυτὸν ἴνου 19 Βτ του F 21 ἐμνηστεύετο Plut V; ἐμνηστεύσατο F 22 ἐξε- πίτηδες vulg 23 Ἐρυθρὼ F ἀπαγγέλουσαν F 24 σύλλογος F] | σύνοδος Plut.)
Πύθης χρύσεια μέταλλα εὑρὼν πάντας τοὺς πο- λίτας ἐκέλευσε μεταλλεύειν, ὀρύσσειν, καθαίρειν χρυ- σίον, ἄλλο μηδὲν δρᾶν μήτε ἐν τῇ γῇ μήτε ἐν τῇ θαλάσσῃ· πάντες ἀπηγόρευον οὔτε καρποὺς ἔχοντες οὔτε ἄλλο τι τῶν πρὸς τὸν βίον πράσσοντες. αἱ δὲ γυναῖκες αὐτῶν ἱκετεύουσι τὴν τοῦ Πύθου γυναῖκα Πυθόπολιν. ἡ δὲ ἐκέλευσεν ἐκείνας μὲν ἀπιέναι καὶ θαρρεῖν, αὐτὴ δὲ τοὺς δημιουργοὺς τοῦ χρυσίου καλέ- σασσ ἐκέλευσε ποιεῖν ἰχθῦς χρυσοῦς, πέμματα, ὡραῖα, ὄψα, βρώματα πάντα χρυσᾶ. Πύθης ἧκεν ἐξ ἀποδημίας καὶ δεῖπνον ᾔτει. ἡ γυνὴ παρέθηκεν αὐτῷ χρυσῆν τράπεζαν, ἐφʼ ἧς παρέκειτο οὐδὲν ἐδώδιμον, ἀλλὰ πάντα χρυσᾶ ἐδωδίμοις ὅμοια. Πύθης ἐπαινέσας τὴν μίμησιν τῆς τέχνης ᾔτει φαγεῖν. ἡ δὲ προσέφερεν αὐτῷ ἄλλο τι χρυσοῦν ὅμοιον ἐδωδίμῳ καὶ τοῦτο [*](Cap 42. Cf. Plut. ibid. 27.) [*](4 δομάτιον F 5 Ἐρυξόους F 7 Βάτον F 8 πάτρειον F 10 Πυθόπολις nomen non exstat apud Plutarchum, ubi con- stanter legitur Πύθεω γυνὴ, sed sub finem Πυθοπολίτης flumen nominatur et urbem Πυθόπολιν fuisse testis est Steph. Byz. s. v. 11 χρύσια F 25 ἐδωδίμῳ M; ἐδαώδιμον F || τοῦτο] τοιοῦτο K, Hertlen.)
Τῆς Ἰωνικῆς ἀποικίας ἐς τὴν Ἀσίαν ἀφικομένης τοῖς Ἐρυθρὰς κατέχουσιν ἐπολέμει Κνῶπος τοῦ Κο- δριδῶν γένους. ὁ θεὸς ἔχρησεν αὐτῷ στρατηγὸν παρὰ Θεσσαλῶν λαβεῖν τὴν ἱέρειαν τῆς Ἐνοδίας· ὁ δὲ πρε- σβεύεται πρὸς Θεσσαλοὺς καὶ μηνύει τὸ λόγιον τοῦ θεοῦ. οἱ δὲ ἔπεμψαν αὐτῷ τὴν ἱέρειαν τῆς θεοῦ Χρυσάμην. αὕτη φαρμάκων ἔμπειρος οὖσα, ταῦρον ἐξ ἀγέλης μέγιστον καὶ κάλλιστον συλλαβοῦσα, τὰ μὲν κέρατα κατεχρύσωσε καὶ τὸ σῶμα κατεκόσμησε στέμ- μασι καὶ χρυσοπάστοις ἁλουργίσι καὶ μετὰ τῆς τρο- φῆς ἀναμίξασα μανιοποιὸν φάρμακον ἔδωκεν αὐτῷ φαγεῖν· τὸ δὲ φάρμακον αὐτόν τε τὸν ταῦρον ἐξέμηνε καὶ τοὺς γευσαμένους αὐτοῦ μανιουργεῖν ἔμελλεν. οἱ μὲν δὴ πολέμιοι ἀντεστρατοπέδευον, ἡ δὲ ἐν ὄψει τῶν πολεμίων βωμὸν παραθεῖσα καὶ ὅσα πρὸς θυσίαν, ἐκέ- λευσε προσάγειν τὸν ταῦρον. ὁ δὲ ὑπὸ τοῦ φαρμάκου μεμηνὼς καὶ οἰστρῶν ἐξεπήδησε καὶ μέγα μυκώμενος [*](2 [εἶπεν] Κ 3 οὗ τί W; οὔτε F; οὗ οὔτι vulg. || 4 σπειρο- μένους vulg.; πειρωμένους F || 13 ἱερίαν (et sic semper) F || 18 καὶ τὸ] τὸ δὲ Κ || 22 γευσαμένους F] γευομένους M || 23 ἀντεστρατοπεδεύοντο vulg.; cf. 3, 9, 52 || 24 παραθεῖσα Κ; παρα- τιθεῖσα F ἐκέλευσε vulg.; ἐκέλευε F || 26 κυμώ μενος F pr.)
Ἐπὶ Βοιωτοὺς, οἳ πάλαι Θεσσαλίαν ᾤκουν, ἐστρά- τευσεν Αἴατος ὁ Φειδίππου Πολύκλειαν ἀδελφήν ἔχων, Ἡρακλεῖδαι τὸ γένος ἄμφω. χρησμὸς ἦν ἄρξειν, ὃς ἂν ἐκ τοῦ γένους πρῶτος διαβὰς τὸν Ἀχελῷον ἐπιβῇ τῆς πολεμίας. ἡ μὲν στρατιὰ τὸν ποταμὸν διαβαίνειν ἔμελλε, Πολύκλεια δὲ τὸν πόδα ἐπιδησαμένη φάσκουσα τετρῶσθαι τὸ σφυρὸν παρακαλεῖ τὸν ἀδελφὸν Αἴατον διενεγκεῖν αὐτὴν ὑπὲρ τὸν ποταμόν. ὁ δὲ μηδὲν ὑπ- οπτεύσας, ἀλλʼ ὡς ἀδελφῇ βουλόμενος ὑπουργῆσαι τὴν μὲν ἀσπίδα ἐπέδωκε τοῖς ὁπλοφόροις, τὴν δὲ Πολύ- κλειαν ἀράμενος ἐβάδιζε διὰ τοῦ ποταμοῦ προθύμως. ἡ δὲ γενομένου πλησίον τῆς ὄχθης φθάσασα ἐξήλατο [*](5 ἐδαίσαντο Κ; ἐδέξαντο F 9 ἀπέλειπον F] ἀπέλιπον vulg. || 13 τε p vulg.; τέ τε F; τότε M || 16 Φειδίππου Roth, coll. Hom Il. 2, 678; Φιλίππου F 17 ἄρξειν, ὃς ἂν ἐκ Μaasv.; ἄρξινος ἀνεκ F 22 αὐτὴν F] αὐτὴν yulg. || 26 ἐξήλατο M, ἐξήλετο vulg.; ἐξείλετο F.)
Ἀριστογείτων καὶ Ἀρμόδιος πῶς ἐπέθεντο τοῖς [*](514) τυράννοις, οὐδεὶς Ἑλλήνων ἀγνοεῖ. Ἦν γοῦν Ἀρι- στογείτονι ἑταίρα, ὄνομα Λέαινα· Ἱππίας τὴν Λέαιναν συλλαβῶν ἐβασάνισεν ἐφʼ ᾧ τε ἐξειπεῖν τοὺς κοινωνή- σαντας τῆς ἐπιθέσεως. ἡ δὲ πλεῖστον ὅσον ἀντεῖχεν, ἐκνικωμένη δὲ ὑπὸ τῶν βασάνων, ἴνα μὴ ἐξείποι, αὐτὴ τὴν αὐτῆς γλῶτταν ἀπέδακεν. Ἀθηναῖοι τὴν ἑταίραν τιμῆσαι θέλοντες αὐτὴν μὲν οὐκ ἔστησαν ἐν ἀκροπόλει, τὸ δὲ ζῷον λέαιναν χαλκῆν δημιουργήσαντες ἀνέθηκαν. εἴ τις ἀνῆλθεν εἰς ἀκρόπολιν, ἑώρακεν ἐν τῷ προπυ- λαίῳ λέαιναν χαλκῆν γλῶσσαν οὐκ ἔχουσαν, ὑπόμνημα τοῦ διηγήματος.
Θεμιστὼ Κρίθωνος Οἰανθίου θυγάτηρ. ταύτης ἤρα Φρικοδήμου τοῦ τυράννου παῖς Φἰλων. ὁ τύ- [*](Cap. 45. Cf. R. Jacobi, Iahnii annal. 1873, p. 366 sq. et locos ibi laudatos.) [*](4 ἐχαλέπηνεν F] ἐχαλέπαινεν M || 10 γοῦν F] γὰρ Μ || 12 ἐβασάνιζεν K || κοινωνήσοντας F || 13 ἀντεῖχεν vulg.; ἀντεῖπεν F 14 αὐτὴν τὴν αὐτῆς F 15 ἀπέδακεν Meursius; ἀπεδωκεν F 17 τὴν λέαιναν vulg 18 εἴ τις . . . διηγήματος Hercher, Hermes 9 p. 113 in. terpolata esse cens suit || 19 τὴν λέαιναν vu]g. || 23 ὁ om. vulg.)
Ἀρκεσίλαος Βάττου Κυρηναίων βασιλέως κατα- στασιασθεὶς ὑπὸ τοῦ πλήθους ἐξέπεσε τῆς ἀρχῆς· ἡ δὲ μήτηρ αὐτοῦ Φερετίμα πρὸς Εὐέλθοντα βασιλέα Σαλαμῖνος τῆς ἐν Κύπρῳ πλεύσασα ἱκέτευσεν αἰτου- μένη συμμαχίαν. ὁ μὲν Κύπριος τῆς ἱκεσίας ἠμέλη- σεν, ἐν δὲ τῷ τέως Ἀρκεσίλαος Ἑλλήνων συμμάχων εὐπορήσας, κατελθὼν, τὴν ἀρχὴν ἀναλαβὼν, πικρῶς τιμωρούμενος τοὺς λελυπηκότας ὑπὸ τῶν ὁμόρων Βαρ- καίων ἀνῃρέθη. Φερετίμα πρὸς τὸ δεινὸν οὐκ ἀπη- γόρευσεν, ἀλλὰ ὡς τὸν Αἰγύπτου σατράπην Ἀρυάνδην καταφυγοῦσα καί τινας εὐεργεσίας ἐς Καμβύσην προ- βαλομένη, πολλὴν δύναμιν πεζικὴν καὶ ναυτικὴν συλλα- βοῦσα, προσβαλοῦσα τοῖς Κυρηναίοις ἀνυπόστατος ἐγένετο, ὥστε καὶ δίκας ὑπὲρ τοῦ παιδὸς λαβεῖν καὶ τῷ γένει τὴν ἀρχην ἀπολαβεῖν.
[*](Cap. 47. Cf. Herodot. 4, 162—167; Anonym. ap. Westerm. Paradoxogr. p. 216. — Κnott, de fide ac fontibus Polyaeni, p. 66 sq.)[*](1 ηρακωντα F1 ἡράκοντα F2 vulg 6 ἱκέτιν Cas., K ex V supplicem; ἱκετείαν F 9 Κυρηναίων Κ; Χυρηναίου F; τοῦ Κυ- ρηναίου vulg. 11 Εὐέλθοντα Cas. ex Herod.; προελθόντα F || 16 Βαρκαίων scripsi (cf. J. p. 478); βαρβάρων F 19 προβαλλο- μένη vulg. 20 λαβοϋσα Κ.)Ἀξιοθέα Νικοκλέους γυνὴ Κυπρίων βασιλέως πολλῶν ἡκόντων παρὰ Πτολεμαίου βασιλέως Αἰγύπτου καταλυσόντων τὴν ἀρχὴν, ἐπειδὴ Νικοκλῆς μὲν αὐτὸν ἀνεκρέμασεν, οἱ δὲ ἀδελφοὶ αὐτοῦ σφᾶς αὐτοὺς κατέ- σφαξαν, αὕτη τὰς τῶν τετελευτηκότων ἀρετὰς ἐζήλωσε· καὶ τάς τε ἀδελφὰς αὐτῶν καὶ μητέρας καὶ γυναῖκας συγκαλέσασα ἔπεισε μηδὲν ἀνάξιον ὑπομεῖναι τοῦ γέ- νους. αἱ δὲ πεισθεῖσαι συνέκλεισαν μὲν ἀσφαλῶς τῆς γυναικωνίτιδος τὰς θύρας, ἀναδραμοῦσαι δὲ ἐπὶ τὰ στέγη, τοῦ πλήθους τῶν πολιτῶν συνδεδραμηκότος, τὰ μὲν τέκνα φερόμενα ἐν ταῖς ἀγκάλαις ἀπέσφαξαν, πῦρ δὲ ἐνεῖσαι τοῖς ὀρόφοις, αἱ μὲν τοῖς ξίφεσιν αὐτὰς διεχρήσαντο, αἱ δὲ εὐθαρσῶς τῇ φλογὶ προστρέχουσαι διεφθείροντο. Ἀξιοθέα δὲ στρατηγὸς ἦν ἐν τοῖς δεινοῖς ἀρίστη· ὅτε γὰρ εἶδεν εὐγενῶς ἁπάσας κειμένας, τότε καὶ αὐτὴ τὸ ξίφος καθεῖσα διὰ τῆς σφαγῆς αὐτὴν ἔρριψεν ἐς τὴν φλόγα, ἵνα μηδὲ νεκροῦ τοῦ σώματος οἱ πολέμιοι κρατήσωσιν.
Πύρρος Ἠπειρώτης ἐστράτευσεν ἐπὶ Λακεδαίμονα. μάχης ἰσχυρᾶς πρὸ τῆς πόλεως γενομένης ἀναχωρή- σαντες οἱ Λακωνες ἐβονλεύσαντο παῖδας μὲν καὶ γυναῖ- κας ἐς Κρήτην ὑπεκθέσθαι, αὐτοὶ δὲ κινδυνεύειν μέχρι [*](Cap. 48. Cf. Diod. 20, 21 — Droysen II, 2, p. 80 sq.) [*](Cap. 49. Cf. Plut. Pyrrh. 27; Iustin. 25, 4, 6. — Drovsen III, 1, p. 210.) [*](12 φερόμενα F] φερόμεναι Κ 18 τοῦ om. vulg. || 20 Ἀρχι- δαμία Plut Pvrrh. 27. Agis 20 24 κινδυνεύσειν Κ.)