Strategemata

Ἀμφικτύονες Κίρραν ἐπολιόρκουν καὶ δὴ κρυπτὸν [*](595—585) ὑπόνομον εὗρον ἄγοντα ναματιαῖον ὕδωρ πολύ· καὶ τῇ Εὐρυλόχου γνώμῃ συλλέξαντες Ἀντικύραθεν πολὺ πλῆθος ἑλλεβόρου κατέμιξαν τῷ ὕδατι. Κιρραῖοι πιόν- τες διαφθείρονται τὰς γαστέρας καὶ πάντες ἐκλυθέντες ἔκειντο· Ἀμφικτύονες ἀπονητὶ τὴν πόλιν ἔλαβον κει- μένων τῶν πολεμίων.

Σαυνῖται πρὸς τοὺς πολεμίους ὅρκους ἐποιήσαντο [*](e.39,4) καὶ συνθήκας εἰρήνης πέρι. οἱ δὲ συνέθεντο μηδὲν ἄλλο ποιήσειν ἢ λίθον ἕνα ἐν κύκλῳ τοῦ τείχους ἐξ- ελεῖν· τῶν δὲ οὐδὲν μέγα ἡγησαμένων οἱ πολέμιοι τοὺς κάτω λίθους τῶν τειχῶν ἐξεῖλον, ὅπως εἰς γῆν εὐκό- λως καταφέροιτο.

Καμπανοὶ σπονδὰς ἐποιήσαντο πρὸς τοὺς πολε- [*](e.39,5) μίους ἐπὶ τῷ δοῦναι τὰ ἡμίση τῶν ὅπλων αὐτοῖς· καὶ διατεμόντες τὰ ὅπλα ἐκέλευον τούτους τὰ ἡμίση λαμ- βάνειν.

Καρχηδόνιοι κατακλεισθέντες ἐς χωρίον ἄνυδρον ὑπὸ Διονυσίου περὶ συμβάσεως ἐπεκηρυκεύσαντο, ὁ δὲ ἐκέλευσεν αὐτοὺς ἀποστῆναι πάσης Σικελίας τὴν δαπάνην ἀποδόντας, ἣν ἐν τῷ τελευταίῳ πολέμῳ πε- ποίηται. οἱ πρόβουλοι τῶν Καρχηδονίων ὡμολόγουν ταῦτα ποιήσειν· οὐ μὴν εἶναι σφᾶς αὐτοὺς κυρίους ἄνευ τοῦ ναυάρχου δοῦναι βέβαιον ἀπόκρισιν. ἠξίουν δὴ μεταστρατοπεδεῦσαι πρὸς ἐκεῖνον. Διονύσιος μὲν ἐπέτρεψεν καίπερ ἀντιλέγοντος Λεπτίνου, Καρχηδόνιοι [*](Cap. 16. Cf. J. p 518 sq., 593 sq.) [*](Cap. p. 16. § 1. Cf Diod. 15, 16. — Meltzer I, p. 310 et not. p. 515.) [*](4 ἕνα ἐν scripsi; ἐν F; ἕνα H || 7 καταφέροιντο K || 10 ἡμίση FH] ἡμίσεα vulg. || 11 οἱ δὲ κατατεμόντες H || τούτους] αὐτοὺς H || 17 πεποίηται vulg. V; ἐπεποίητο K; πεποίηνται F || 19 μὴν K; μὲν F: cf. οὐ μὴν 1, 2. 1, 3. 1, 28, (2). 2, 37. 3, 9, 35. 3, 10, 5 etc.)

Καρχηδόνιοι Σικελίαν πορθοῦντες, ὅπως αὐτοῖς ἀπὸ Λιβύης διὰ τάχους τὰ ἀναγκαῖα κομίζοιτο, κλε- ψύδρας δύο ποιήσαντες ἴσας τοῖς μεγέθεσι, κύκλους ἐν ἑκατέρᾳ διέγραψαν ἴσους ἔχοντας τὴν αὐτὴν ἐπι- γραφήν. ἐπεγέγραπτο δὲ οὗ μὲν χρεία νεῶν, οὐ δὲ στρογγύλων πλοίων, ἀλλαχοῦ δὲ χρυσίου, καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ μηχανημάτων καὶ πάλιν σίτου καὶ πάλιν θη- ρίων καὶ πάλιν ὅπλων καὶ πεζῶν καὶ ἱππέων. οὕτω δὴ πάντας τοὺς κύκλους ἐπιγράψαντες, τὴν ἑτέραν τῶν κλεψυδρῶν ἐν Σικελίᾳ κατασχόντες [τὴν ἑτέραν] ἐξέπεμψαν εἰς Καρχηδόνα συντάξαντες, ἢν ἴδωσιν ἀρθέντα πυρσὸν παρʼ αὐτῶν, ἀποσκοπεῖν, ὅταν ὁ δεύ- τερος ἀναδειχθῇ πυρσὸς, ποίου κύκλου τοῦτο συμ- βήσεται· οὗ τὴν ἐπιγραφὴν ἀναγνόντας ὅτι τάχος τὸ σημαινόμενον διὰ τῶν γραμμάτων ἐκπέμπειν. τοῦτον τὸν τρόπον ὀξυτάτην εἶχον Καρχηδόνιοι τὴν κομιδὴν τῶν εἰς τὸν πόλεμον ἀναγκαίων.

Καρχηδόνιοι ναυσὶ [στρογγύλαις] καὶ τριήρεσιν ἔπλεον ἐπὶ Σικελίαν· Διονύσιος αἰσθανόμενος ναυσὶ πολλαῖς ἐπέπλευσεν. προϊδόντες Καρχηδόνιοι τὸν στό- λον τὰς μὲν στρογγύλας τῶν νεῶν κύκλῳ περιστή- σαντες ἑτέραν ἀπὸ τῆς ἑτέρας ἱκανὸν διάστημα, τὰς δὲ τριήρεις ἐς τὸ μέσον αὐτῶν ἀθροίσαντες, συχνοὺς δὲ τῶν ἀνδρῶν ἐπὶ τὰς ὁλκάδας ἐπιβιβάσαντες ἠμύ- [*](Cap. 16. § 2. Ad rem cf. Polyb. 10, 44—46.) [*](12 [τὴν ἑτέραν] 13 ἵν᾿ ἴδωσιν F, corr. Cas. || 14 αὐτῶν Cas.; αὖτῷ F || 15 ποίῳ κύκλω K || 20 [στρογγύλαις] ins. Cas. coll. V navibus rotundis || 21 αἰσθόμενος Patakis ex V re cognita || 22 προϊδόντες Hertlein; παριδόντες F: cf. 3, 11, 10.)

Καρχηδόνιοι πολεμοῦντες Ἱέρωνι, νύκτωρ ἐπι- πλεύσαντες Μεσήνῃ πλησίον τῆς πόλεως ὑπὸ ἄκραν τινὰ καθωρμίσθησαν. ἐν τῷ λιμένι πολλαὶ τριήρεις καὶ στρογγύλαι νῆες ὥρμουν, ἐπὶ τοῦ στόματος ἄλλαι παρεφύλασσον. ὁ στρατηγὸς τῶν Καρχηδονίων ἄριστα πλεούσης νεὼς τὸν τριήραρχον καλέσας προσέταξεν αὐτῷ παρὰ τὸν λιμένα πλεῖν ἐγγίζοντα τοῦ στόματος, εἰ δὲ οἱ πολέμιοι διώκοντες ἐπαναχθεῖεν, φεύγειν ἄνω πελάγους. ὁ μὲν τριήραρχος ἐπέλαζε τῷ στόματι, οἱ δὲ κυβερνῆται τῶν ἐφορμουσῶν νεῶν ὑπολαβόντες εἶναι κατάσκοπον τὴν ναῦν ἐδίωκον κατὰ κράτος. ὡς δὲ μακρὰν ἀπεσπάσθησαν ἄχρι πελάγους διώκοντες, οἱ Καρχηδόνιοι τοῖς λοιποῖς σκάφεσι σπουδῇ πλεύσαν- τες ἐπὶ τὸν λιμένα τὰς μὲν τριήρεις κενὰς οὔσας ἐνέ- πρησαν, τῶν δὲ ὁλκάδων τὰς πλείστας ἐξείλκυσαν.

Καρχηδόνιοι περὶ Σικελίαν μαθόντες. ὅτι Ῥωμαῖοι [*](e. 41,3) ναῦς πλείονας αὐτῶν ἔχοιεν, βουλόμενοι ταύτας περι- σπάσαι πείθουσι τῶν ἰδίων πολιτῶν τινας αὐτομόλους γενέσθαι, οἳ πρὸς τὸν Ῥωμαίων στρατηγὸν Γναῖον Κορνήλιον| ἐλθόντες ὑπέσχοντο, Λιπάραν τὴν νῆσον τὴν προκειμένην τῆς Σικελίας αὐτῷ προδώσειν. ὁ μὲν [*](Cap. 16. § 5. Cf. Polyb. 1, 21 et Liv. perioch. libri 17. — J. p. 593—595.) [*](1 [διά| Cas. K ut Polyb. 1, 50, 9 || 3 ἐμβάλλοντες K; ἐμ- βαλόντες F || τινα μὲν F] τὰ μὲν W, quod recte reiecit Hert- lein || 6 ἄκραν τινὰ Cobet, novae lect p. 8; ἄκρας τινὸς Cas. K; Ἀκραγαντίνων F || 23 Γναῖον p; γενναῖον F.)

Ἀμπρακιώτας Ῥωμαῖοι πολιορκοῦντες , ἐπειδὴ [*](189) πολλοὶ μὲν αὐτῶν ἐτιτρώσκοντο, πολλοὶ δὲ διεφθεί- ροντο, σύριγγα στενὴν υπώρυξαν κάτωθεν τὴν πόλιν ἐκπολιορκεῖν βουλόμενοι. μέχρι μὲν δὴ πολλοῦ τοὺς πολεμίους ἐλάνθανον, ἐπεὶ δὲ χοῦς πολὺς ἐσωρεύετο, συνέντες Ἀμπρακιῶται τὸ δρώμενον καὶ αὐτοὶ σύριγγα ἔνδοθεν ἀνθυπώρυξαν καὶ τῆς σύριγγος ἐπʼ ἄκρῳ τάφρον ἐγκαρσίαν τεμόντες λεπτὰ χαλκώματα ἐφεξῆς ἔθηκαν, ὅπως τῶν Ρωμαίων τούτοις ἐντυγχανόντων ψόφος γένοιτο. καὶ δὴ γενομένου ψόφου ὑπὸ γῆς [*](Cap. 17 Cf. Polyb. 21, 23 sq.; Liv. 38, 7; Zonar. 9, 21. — Aen. Tect. 37.) [*](2 ἐγγὺς inserui ex H Καρχηδόνιοι δὲ ἐπαναχθέντες ἐγγὺς τῶν Ῥωμαικῶν νεῶν κατὰ κράτος ἐνίκησαν || 3 [καὶ] K || 5 [ὅρκους] Patakis, cf. 1, 39, 4. 5, 3, 2. 5, 17; [πιστα] Hertlein; [ὁμήρους] R || 6 αὐτῶν vulg.; αὐτὸν F || 15 ὑπώρυξαν vulg.; ἐπώρυξαν F, sed cf. infra v. 19 ἀνθυπώρυξαν et Aen. 37 || [ὧς| κάτωθεν Roth || ἐκπολιορκεῖν W; ἐκπορθεῖν F: cf. 7, 21, 2 et ad 4, 9, 4 || 16 βουλόμενοι K ; δυνάμενοι F ; οὐ δυνάμενοι Cas. || 20 ἐπικαρσίαν Polyb.)

Φωκεῖς ἐς τὸν Παρνασὸν κατακλεισθέντες ὑπὸ [*](e. 12,9) Θετταλῶν, γυψώσαντες αὐτοὺς καὶ τὰ ὅπλα καὶ σύνθημα ἀλλήλοις δόντες φείδεσθαι τῶν γεγυψωμένων νυκτὶ πανσελήνῳ ἐπικαταβάντες τοῖς πολεμίοις ἐπέθεντο. οἱ δὲ ὥσπερ φάσμα ξένον καὶ ἀλλόκοτον φοβηθέντες, ἔνιοι δὲ καὶ νομίσαντες Θετταλοὺς εἶναι τοὺς ἐπιτιθεμένους, [*](Cap. 18. § 1. Ex Herodot. 8, 27; cf. Paus. 10, 1, 11. — J. p. 448 sq.) [*](6 τρημάτων Polyb.; πρισμάτων F || νεῦον cod. S, in quo exstat fragm. Polyb.; νεύσαντες F: cf. Liv. ore in cuniculum nerso || 9 διατεταγμένον F] fort. διατεταμένον Hertlein; διαπεπαρμένον R || φῦσαν ἐνέντες Fuchs; φῶς ἐνέντες F; φυσῶντες K, Polyb.: cf. Zonar. τούτῳ φύσας προσφέροντες; Liv. folle fabrili ad caput fistulae imposito || 10 ἐξέκαιον Hertlein coll. Polyb. et Liv.; δίκαιον F ; διέκαιον vulg. || 14 ὑπὸ Θετταλῶν γυψώσαντες ex H inseruit W, om. F || 15 αὐτοὺς F || καὶ σύνθημα … γεγυψωμένων ex H inseruit W, om. F: cf. J. Klein, Mus. Rhen. 24, p. 632 || 19 Θετταλοὺς Sauppe, Symbol. ad emend. orat Att. p. 11; ἄλλους F, ἑτέρους H; ἠπιάλους Hercher, Philol. 1851, p. 375; ἀντι- πάλους Κlein l. l.)

Φωκεῖς τὴν Θετταλικὴν ἵππον διέφθειραν. τάφρον [*](c.480) ὀρύξαντες κατὰ τὴν Υάμπολιν καὶ πληρώσαντες αὐτὴν κενῶν ἀμφορέων (καὶ) γῆν ὀλίγην ἐπέβαλον. ἐς ταύ- την τὴν τάφρον ἐμπεσόντες οἱ ἱππεῖς αὐτοῖς ἵπποις διεφθάρησαν.

Πλαταιεῖς Θηβαίων ἔλαβον αἰχμαλώτους. ἐπεὶ [*](431) δὲ ἐς τὴν Πλαταιΐδα ἐνέβαλον Θηβαῖοι, κήρυκα πέμ- ψαντες ἠπείλησαν ἀποκτεῖναι τοὺς αἰχμαλώτους, εἰ μὴ τῆς χώρας ἐξέλθοιεν, [ἀποδώσειν δὲ ὑπέσχοντο, εἰ δῃώσεως ἀποσχόμενοι ἀπαλλάσσοιντο. πιστεύσαντες οἱ μὲν Θηβαῖοι τῆς χώρας ἐξῆλθον], Πλαταιεῖς δὲ τοὺς αἰχμαλώτους ἀπέκτειναν.

Πλαταιεῖς ὑπὸ Λακεδαιμονίων πολιορκούμενοι νύ- [*](428) κτωρ ἐπέθεντο τῷ περιτειχίσματι· Λακεδαιμόνιοι πυρ- σοὺς πολεμίους ἐς τὰς Θήβας ἀνέσχον συμμαχίαν καλοῦντες. Πλαταιεῖς ἐκ τῆς πόλεως ἀντανέσχον πυρ- σοὺς φιλίους, ἵνα διὰ τῆς ἐπιπυρσείας ἀπατήσαντες Θηβαίους πείσωσιν ἀποστῆναι τῆς βοηθείας. οὕτω γε τοῖς πυρσοῖς ἐναντίοις ἀμφιδοξήσαντες Θηβαῖοι βοηθῆσαι κατώκνησαν.

Πλαταιεῖς ὑπὸ Λακεδαιμονίων καὶ Θηβαίων ἐπο- λιορκοῦντο. ἄνδρες διακόσιοι Πλαταιέων ἀσέληνον νύκτα καὶ χειμέριον παραφυλάξαντες τοῖς ἄλλοις πο- λίταις παρήγγειλαν κατὰ τὸ ἐναντίον μέρος τοῦ τείχους προσβαλόντας βοῆσαι. τῶν Λακεδαιμονίων ἔξωθεν ἐπʼ ἐκεῖνον τὸν τόπον προσβοηθούντων, οἱ δὲ κατὰ τὸ ἐναντίον προσθέμενοι κλίμακας ὑπερέβησαν τὸ τεῖχος. οὐ μὴν οὐδὲ τὴν ἐπʼ Ἀθηνῶν ὁδὸν ἐτράποντο, ἀλλὰ τὴν ἐπὶ Θηβῶν, ὡς ἥκιστα ἄν κατὰ ταύτην διωχθέντες· καὶ γὰρ οὕτω συνέβη. Λακεδαιμόνιοι μὲν διὰ τοῦ Κιθαιρῶνος ἐδίωκον, οἱ δὲ Πλαταιεῖς ἐκ τῆς ὁδοῦ τῆς Θηβαϊκῆς ἐκκλίναντες ἐπανῆλθον ἐς τὰς Ὑσιὰς κἀκεῖθεν Ἀθήναζε διεσώθησαν.

Ἀθηναῖοι στρατεύουσιν ἐπὶ Κερκυραίους φυγάδας καταλαβομένους τὸ τῆς Ἰστώνης ὄρος. οἱ δὲ τὰ| ὅπλα παρέδωκαν ἐπιτρέποντες τῷ δήμῳ [τῷ] τῶν Ἀθη- ναίων βουλεύσασθαι περὶ αὐτῶν· ἐὰν δέ τινες αὐτῶν φεύγοντες ἁλῶσι, [ἅπασι] λελύσθαι τὰς σπονδάς. Κερκυραῖοι δείσαντες, μὴ φιλανθρώπως βουλεύσηται περὶ αὐτῶν ὁ Ἀθηναίων δῆμος, κρύφα ἔπεμψαν πρὸς ἐνίους ἀποδρᾶναι συμβουλεύοντες καὶ πλοῖον αὐτοῖς παριστάντες, ἵνα πεισθέντων φυγεῖν αἱ σπονδαὶ λυ- [*](Cap. 19. § 3. Ex Thucyd. 3, 22—24. — Cf. J. p. 523.) [*](Cap. 20. Ex Thucyd. 4, 40 sqq. — Cf. J. p. 523 sq.) [*](5 βοῆσαι W coll. Thucyd. ἐχώρουν πρὸς τὴν βοὴν; βοηθῆ- σαι F || 6 παραβοηθούντων Thucyd. || 12 Ὑσιὰς Valcken. ad Herod. 5, 74; Θήβας F; Ἑρύθρας K; ἐς Ἐρύθρας καὶ Ὑσιὰς Thucyd. || 16 [τά] K 17 [τῷ] inserui coll. v. 21 || 19 [ἅπασι] Sittl coll. Thucyd. || 22 ἐνίους Rud. Schoell; Ἀργείους F; αὐτοὺς Cas.; ὀρείους Sittl; τῶν ἐν τῇ νήσω πείθουσί τινας ὀλίγους Thucyd.)

Ἐγεσταῖοι τῆς Ἀθηναίων συμμαχίας δεόμενοι [*](415) πολλὰ καὶ μεγάλα χρήματα ὑπέσχοντο. πεμψάντων δὲ πρέσβεις τοὺς ὀψομένους τὴν παρασκευὴν τῶν χρημά- των, χρησάμενοι ἐκ τῶν πλησίον πόλεων ἄργυρον καὶ χρυσὸν, τά τε ἱερὰ τῶν θεῶν ἐκόσμησαν καὶ τὰς τῶν ἰδιωτῶν οἰκίας. οἱ πρεσβευταὶ πλοῦτον ἰδόντες ἤγγειλαν Ἀθηναίοις, οἱ δὲ τὴν συμμαχίαν ἔπεμψαν.

Οἱ κατὰ τὴν Ἰταλίαν Λοκροὶ σπονδὰς ποιούμενοι [*](683) πρὸς Σικελοὺς σκορόδων κεφαλὰς ὑπὸ τοῖς χιτωνίσκοις ἐπὶ τοὺς ὤμους ἐπιθέντες καὶ γῆν ἐμβεβλημένην τοῖς ὑποδήμασιν ὑπὸ τοῖς ποσὶν ἔχοντες ὤμοσαν πρὸς τὸ βέβαιον αὐτοῖς φυλάξειν τὴν πολιτείαν, ἐφʼ ὅσον ἂν τὴν γῆν ταύτην πατῶσι καὶ τὰς κεφαλὰς ἐπὶ τοῖς ὤμοις φέρωσι. τοῖς ὅρκοις πιστεύσαντας τούς Σικελοὺς ἀνεῖλον οἱ Λοκροὶ μετὰ μίαν ἡμέραν ὡς οὐκέτι τῆς αὐτῆς γῆς ἐπιβαίνοντες οὐδὲ τὰς κεφαλὰς ἐπὶ τοῖς ὤμοις φέροντες.

Κορίνθιοι Συρακουσίοις βοήθειαν πέμποντες, μα- θόντες εἴκοσι ναῦς Ἀττικὰς περὶ Ναύπακτον ἐφορμεῖν παραφυλαττούσας, πληρώσαντες εἴκοσι καὶ πέντε τριή- ρεις, ταύταις μὲν ἐν Πανόρμῳ τῆς Ἀχαΐας ἀνθώρμουν ἀντικρὺ τῶν Ἀττικῶν. τούτων δὲ παραφυλαττόντων ἀλλήλους ὁλκάδες μεσταὶ Κορινθίων ὁπλιτῶν ἀπῆραν ἐκ Πελοποννήσου σύμμαχοι Συρακουσίοις, Ἀθηναῖοι δὲ προσεῖχον ταῖς ἀνθορμούσαις τριήρεσιν.

Λαμψακηνοὶ καὶ Παριανοὶ γῆς ὁρίων ἀμφισβητοῦν- τες συνέθεντο, ἡνίκʼ ἂν ὄρνιθες ᾄσωσι πρῶτον, πέμψειν ἄνδρας ἐξ ἑκατέρας πόλεως πρὸς ἀλλήλους· ὅπου δʼ ἂν οἱ πεμφθέντες ἀπαντήσωσι, τοῦτον ἀμφοτέροις ὅρον τῆς γῆς γενέσθαι. ἐπειδή ταῦτα ἔδοξεν, οἱ Λαμψακηνοὶ τῶν ἐν [τούτοις] τοῖς τόποις θαλασσουργῶν ἔπεισάν τινας, ὅταν ἴδωσι τοὺς Παριανούς παριόντες, ἰχθῦς ἀφθόνως ἐπιβάλλειν τῷ πυρὶ καὶ οἶνον πολὺν ἐπισπέν- δειν ὡς Ποσειδῶνι θύοντας καὶ παρακαλεῖν αὐτοὺς μετʼ εὐφημίας τιμῆσαι τὸν θεὸν σπονδῶν κοινωνήσον- τας. οἱ μὲν ἁλιεῖς [ταῦτα ἐποίησαν], οἱ δὲ πεισθέντες τοῖς ἁλιεῦσι συνήσθιον καὶ συνέπινον τὸ σπουδαῖον [*](Cap. 23. Ex Thucyd. 7, 17. — Cf. J. p. 525.) [*](Cap. 24. Ex Charone Lampsaceno haec fluxisse putat Schmidt, das Pericl. Ζeitalt. II, p. 120 sq., sed cf. J. p. 596.) [*](2 μαθόντες F] ἀκούσαντες vulg. || 3 κ΄ i. e. εἴκοσι MV; χ΄ i. e. ἑξακοσίους F vulg. || 4 κ΄ i. e. εἴκοσι MV; η΄ i. e. ὀκτὼ F vulg. || 5 ταύτας F, corr. Cas. || 11 περὶ γῆς vulg. || 12 ἡνίκʼ ἂν Hertlein; ἡνίκα F || πρῶτον M; πρῶτοι F vulg. || 13 πρὸς F] ἐς vulg. || 16 [τούτοις] Patakis || 20 κοινωνήσαντας K || 21 [ταῦτα ἐποίησαν] K || 22 συνέπινον vulg.; συνέπιον F.)

Χαλκηδόνιοι Βυζαντίοις πολεμοῦντες ἀνοχὰς [ἓξ] ἡμερῶν συνθέμενοι προεχειρίσαντο ἄνδρας ἑκάτεροι δέκα περὶ τῆς εἰρήνης βουλευσομένους. τρισὶν ἡμέραις ἐβουλεύσαντο, τὴν τετάρτην παραλείψειν ἔφασαν οἱ Χαλκηδόνιοι διά τινας ἀσχολίας ἀναγκαίας. συγχωρη- σάντων Βυζαντίων, οἱ δὲ νύκτωρ πληρώσαντες τὰς ναῦς ἄφνω προσέπεσον μὴ προσδοκῶσι Βυζαντίοις πόλεμον διὰ τὸ λοιπὰς τῶν ὅλων εἶναι ἡμέρας δύο.

Ὅτι Ἀθηναίων καὶ Λακεδαιμονίων ἐν τῇ Ἀσίᾳ νῆες ἀνθ- ώρμουν ἐν τοῖς ὅρμοις ὑπʼ ἀλλήλων ὁρώμεναι· κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν ἀναχθεῖσαι πάλιν ἀπέπλεον καὶ τὰ πληρώματα ἐξεβίβαζον. τοῦτο ἐπὶ συχνὰς ἡμέρας ἔδρων παραφυλάττοντες ἀλλήλους. ὁ Λάκων ἀσελήνῳ νυκτὶ τὰ πληρώματα μετὰ σιγῆς προσέταξεν εἰσαγαγεῖν, ἐπεὶ δὲ ἦν ἡμέρα, φανερῶς ἐνεβίβασεν τοὺς πελταστὰς καὶ τὴν ἡσυχίαν εἶχεν ἐν ταῖς ναυσίν. οἱ Ἀθη- ναῖοι τοῦτο ἰδόντες καὶ αὐτοὶ ὁμοίως ἐποίουν. ἦν ἀρίστου ὥρα. οἱ Λάκωνες ἐξεβίβασαν τοὺς πελταστὰς καὶ σίτου φροντὶς ἦν αὐτοῖς· ὁμοίως καὶ οἱ Ἀθηναῖοι τοὺς πελταστὰς ἐξεβίβασαν καὶ περὶ ἄριστον ἐπονοῦντο. ἐν τούτῳ τῷ καιρῷ τὰ πληρώ- ματα τῶν Λακωνικῶν νεῶν ἀντικαθιστάμενα ἐπέπλευσαν ταῖς [*](4 ἀπέτεμον vulg. || 5 συστησαμενοι vulg. || 6 Καρχηδόνιοι f1, corr. F2 (sic etiam v. 7) || 7 [ἓξ| K ||14 τὰς λοιπὰς F || 15 Capp. 27. 36. 38 (except. § 10). 41 inserta sunt ex H || 17 ὑπʼ ἀλλήλων ὁρώμεναι HF] ὁρμώμεναι HP, quamobrem ἐπʼ ᾀλλή- λων Roth || 27 ἀντικαθιστάμενα Roth; ἀντικαθιστάντα H.)

Ὅτι καὶ Φιγαλεῖς πολιορκούμενοι πέμψαντες κήρυκα ἐξε- [*](e. 28, 4) καλοῦντο Ἀργείους πρὸς συμμαχίαν. ὃν κρατήσαντες οἱ Λά- κωνες Ἀργείων σχῆμα μεταμφιασάμενοι ἐφέροντο ὡς ἀπὸ τῆς ἐξ Ἀργείων ἀπαγούσης ὁδοῦ· οὓς ἰδόντες Φιγαλεῖς καὶ νομίσαντες τὴν συμμαχίαν ἥκειν ἀνοίξαντες τὰς πύλας ὑπεδέξαντο.

Ὅτι Ἠλεῖοι Ξενίαν τὸν προεστηκότα τῆς πόλεως ὑποπτεύ- [*](e. 40, 3) σαντες ἀρκαδίζειν βέβαιον ἔλεγχον οὐκ εἶχον. τῶν δὲ διαπολι- τευομένων αὐτῷ τινες πείθουσιν ἐπιδημοῦντα Λάκωνα ἐπι- λαβέσθαι παιδὸς Ἀρκάδος ὡς οἰκέτου. προελθούσης δὲ τῆς δίκης ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας τὸ μὲν πλῆθος τῷ Λάκωνι συνέπραττεν, ὁ δὲ Ξενίας τῷ Ἀρκάδι. στάσεως δὲ γενομένης προῆλθε τὸ πρᾶγμα μέχρι τῆς ἐκκλησίας κἀκεῖ πάλιν ὁ Ξενίας τοῦ Ἀρκάδος ὑπερηγωνίζετο. οὕτως ὁ δῆμος ἐλέγχῳ φανερῷ μαθὼν ἀρκαδί- ζοντα θάνατον αὐτοῦ κατεχειροτόνησεν.

Ὅτι Ἀννίβας ἐν πολέμῳ φονευθέντα † Φλαῦον, ἐπειδὴ τὸ [*](e. 4. 9) σῶμα αὐτοῦ προσήνεγκαν οἱ Νομάδες καὶ συνεβούλευον αἰκίζε- σθαι, οὐκ ἐπέτρεψεν, ἀλλὰ τόν τε ἄνδρα ὡς ἀγαθὸν στρατηγὸν ἐπήνεσέν καὶ τὰ νενομισμένα τῇ ταφῇ ἐπιτελέσας πρὸς τὴν Ῥώμην ἀπέπεμψεν, ὅθεν καὶ πολλὴν εὔνοιαν παρὰ Ῥωμαίων ἐκτήσατο.

Ὅτι Ἀννίβας ἔπειθε τοὺς ἰδίους, ὡς οἱ κατὰ πόλεμον [*](e. 14, 20) εὐψύχως ἀποθνήσκοντες ἀναβιώσκουσι μετʼ οὐ πολὺν χρόνον, [*](Cap 38. § 1. Cf. J. p. 671 sq.) [*](1 Ἀθηναίαις W; Ἀσίαις H || 4 ὃν H] οὗ W || 9 Ξενίαν pro- posuit Roth; Θεννίαν hic et infra H || 17 αὐτοῦ HF] αὐτῷ HP || 19 Φλαῦον H; num Φλάκκον coll. 6, 38, 7? cf. J. p. 671 sq.; Φλαοῦον W, qui cogitavit de Decidio Flavo (Liv. 27, 14; Plut. Marcell. 26); Παῦλον Luterbacher.)

Ὅτι καὶ Ἀννίβας παρατασσόμενος ἔταξεν τοὺς μὲν γενναιο- [*](216) τέρους ἑκατέρωθεν τῆς φάλαγγος, τοὺς δὲ ἀσθενεστέρους ἐν μέσῳ προὔχοντας ὑπὲρ τὴν φάλαγγα καὶ παράγγελμα ἔδωκεν, ἡνίκα τοὺς μέσους ὠσάμενοι διώκειν ἐπιχειροῖεν [οἱ πολέμιοι], συνάπτειν τὰ κέρατα. ἡ κύκλωσις αὕτη πεντακισμυρίους ἔκτεινεν ἐν τῇ μάχῃ.

Ὅτι Ἀννίβας περὶ Κάννας διάγων τῶν πεδίων ὑφάμμων [*](216) ὄντων κατὰ νώτου τὸν ἄνεμον λαβὼν προήγαγε τὴν φάλαγγα. οἱ Ῥωμαῖοι τὴν ἄμμον ἐμπίπτουσαν τοῖς ὀφθαλμοῖς οὐ φέροντες εἰς φυγὴν ἐτρέποντο.

Ὅτι Ἀννίβας ἐν τῇ Καμπανῶν Ῥωμαίους κατεστρατήγησεν [*](216) τούτῳ τῷ τρόπῳ. χειμῶνος ὄντος παρήγγειλεν Ἀννίβας ῾ ὅταν σημάνῃ τὸ πολεμικὸν, καθεύδετε, ὅταν τὸ ἀνακλητικὸν, ἔξιτε ἀμφὶ δευτέραν φυλακήνʼ. ἐσήμανε τὸ πολεμικόν· Ῥωμαῖοι κατα- πλαγέντες ἐν τοῖς ὅπλοις ἦσαν. πάμπολυ διαλιπών Ἀννίβας τὸ ἀνακλητικὸν ἐσήμανε. Ῥωμαῖοι ταλαιπωρήσαντες τῷ χειμῶνι καὶ τῇ ἀγρυπνίᾳ ἀναχωρήσαντες κατηνέχθησαν εἰς ὕπνον. Ἀν- νίβας ἐπιπεσών πάντας διέφθειρεν.

Ὅτι Ἀννίβας περὶ Κασιλῖνον νυκτὸς χειμερίου γενομένης [*](216) διελῶν εἰς μέρη προσήγαγε τὴν δύναμιν παραγγείλας, ἐπειδὰν πρῶτον σημάνῃ τὸ πολεμικὸν, τὸ πρῶτον μέρος προσβαλεῖν, ὅταν δὲ οἱ σαλπιγκταὶ τὸ ἀνακλητικὸν σημάνωσι, τῶν προτέρων που- σαμένων τοὺς δευτέρους προσβαλεῖν καὶ ἐφεξῆς τὸ τρίτον καὶ τέταρτον, καὶ τῷ τοιούτῳ τρόπῳ ἐνίκησεν.

Ὅτι Ἀννίβας περὶ τὴν Ἐρδονίαν Φλάκκον Ῥωμαίων στρα- [*](212) τηγὸν λοχήσας ἀπέκτεινεν μετὰ πάντων τῶν ὑπʼ αὐτῷ καθεὶς [*](Cap. 38. § 3. Cf. Plut. Fab. 16; Front. strat. 2, 2, 7.) [*](Cap. 38. § 4. Cf. Plut. Fab. 16; Front. strat. 3, 2, 7.) [*](Cap. 38. § 5. Cf. J. p. 672 sq.) [*](Cap. 38. § 6. Cf. Front. strat. 2, 5, 25; Zonar. 9, 3. — Woelfflio, Hermes 9, p. 123.) [*](1 ποτε HF; τότε HP || 6 [οἱ πολέμιοι] vel οἱ Ῥωμαῖοι] W || 12 ἐτράποντο Roth || 19 ἀναχωρήσαντες H; παραχωρήσαντες Roth; ἀναγορεύσαντες W || 27 ἀνδρονίαν H, sed infra p. 304, 2 recte Ἐρδονίαν || 28 αὐτῷ W; αὐτὸν H.)

Ὅτι Ἀννίβας ὑπὸ Ῥωμαίων ἐν στενοχαώροις ἀποκλεισθεὶς [*](e. 46,10) τόποις ὑπʼ αὐτῶν φυλασσομένοις ταύρους συναγαγών καὶ ἐπὶ τῶν κεράτων λαμπάδας ὑφάψας ἐς τὸ στενωπὸν ἐνεβίβασεν· διʼ ὧν τοὺς παραφυλάττοντας ἐκπλήξας εἰς φυγὴν ἔτρεψεν, αὐτὸς δὲ ἀσφαλῶς ἀνεχώρησεν.

Ὅτι ὁ αὐτὸς ἀναζεῦξαι βουλόμενος ἀπέλιπε τοὺς ἱππεῖς, [*](e. 46, 11) ὅπως ὁ Ῥωμαίων στρατηγὸς ὁρῶν αὐτοὺς μὴ ἐννοήσῃ τὴν ἀνά- ζευξιν· ἐκεῖνοι γὰρ ἔμελλον ῥᾳδίως ἀφιππάζεσθαι.

Ἀννίβας μὴ δυνάμενος [ἑλεῖν| πόλιν τῶν Ῥωμαίων παρα- θαλασσίαν ἔπεμψεν πλοῖα πρὸς αὐτὴν καὶ ἔστησεν εἰς αὐτὰ Ῥωμαϊκὸν σημάδιον. ἰδόντες δὲ τὸ σημάδιον οἱ πολῖται ἐξῆλθον ὡς δῆθεν πρὸς ὑποδοχὴν Ῥωμαίων καὶ ἐνέπεσον εἰς ἐγκρύμ- ματα καὶ ἐσφάγησαν.

Ὅτι Ἀμίλκας Ἕλληνι τακτικῷ χρώμενος τοῦτον αἰσθόμενος [*](e. 29,6) Ἀγαθοκλεῖ πάντα ἐξαγγέλλειν ὅσα μέλλοι πράττειν, προεῖπεν, ὡς τὸ ναυτικὸν ἐκεῖ πέμψας βούλοιτο καταλαβέσθαι τὸ παρὰ Συρα- κούσαις Ὀλύμπιον. ὁ μὲν τακτικὸς ἐν ἀπορρήτῳ πέμψας Ἀγα- θολεῖ τοῦτο προεμήνυσεν, ὁ δὲ Ἀμίλκας συνέταξε ταῖς ναυσὶν, [*](Cap. 38 § 8. Cf Plut. Fab. 6.) [*](Cap. 38. § 9. Cf. Ζonar. 8, 25.) [*](Cap. 41. Cf. Holm II, p. 476, not. ad p. 234; Meltzer I, p. 524.) [*](5 τόπους H, unde W coni. ἐς στενοχώρους ἀποκλεισθεὶς τόπους: cf. 1, 48, 4. 2, 2, 22. 2, 2, 29. 4, 2, 2. 6, 16, 1 || φυλασσο- μένων H || 12—16 ex codice Vindobonensi apud Seyboldum vol. 2 p. 29 || 12 [ἑλεῖν| W coll. 7, 13. 7, 36. 8, 6 || πόλιν … παρα- θαλασσίαν] W cogitavit de Neapoli coll. Liv. 23, 1, 5 14 ση- μάδιον] Pοlyaenus procul dubio scripsit σημεῖον || 15 ἐγκρύμ- ματα Roth; ἐκρώματα cod. Vind.; ἐνέδραν Seybold.)

Ὅτι Ἀμίλκας πλῆθος Καρχηδονίων νεῶν [ἔχων τοῖς] θεασα- μένοις φαντασίαν παρέσχεν ἀποπλέων ὡς πρύμναν κρουσόμενος, νυκτὸς δὲ καταχθεὶς τὴν στρατιὰν ἐκβιβάσας τετρακισχιλίους δι- ἐγειρομένους ἐκ τῆς κοίτης κατέκοψεν, οἱ δὲ λοιποὶ συνέφευγον εἰς μάχην, ὥστε πολλῶν αἰχμαλώτων κρατήσας Ἀμίλκας πάλιν ἀπέπλευσεν.

Συλοσῶν Καλλιτέλους Σαμίοις δημοτικὸς εἶναι δοκῶν στρατηγὸς ᾑρέθη· Σαμίων δὲ πολεμούντων τοῖς Αἰολεῦσι καὶ τὴν πανήγυριν οὐκ ἀγόντων ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Ἥρας, πορρωτέρω τῆς πόλεως ὄντι, Συλοσῶν οὐκ ἂν ἔφη στρατηγῶν ἀμελῆσαι τῆς εἰς τὴν θεὸν εὐσε- βείας ὡς καὶ μᾶλλον ἐκπλήξων τοὺς πολεμίους, εἰ τὴν πάτριον ἀγάγοι πανήγυριν. οἱ Σάμιοι τὸν στρατηγὸν ἐπαινέσαντες τῆς εὐσεβείας καὶ τῆς ἀνδρείας, ἐλθόντες ἐπὶ τὸ τῆς Ἥρας ἱερὸν ἐσκηνοποιοῦντο καὶ ὅσα εἰς πανήγυριν καθίσταντο. ὁ δὲ Συλοσῶν νυκτὸς εἰς τὴν πόλιν εἰσελθὼν καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν τριήρων ναύτας εἰσκαλέσας τὴν Σαμίων ἀρχὴν κατέσχεν.

Ἀλέξανδρος Θετταλὸς ναυμαχεῖν μέλλων πολλοῖς ἐπιβάταις ἐπὶ τῶν καταστρωμάτων διέδωκε πολλὰ σαυ- νία καὶ παρήγγειλεν, ὅταν παραβάλῃ ναῦς, ἀκοντίζειν ἐπὶ τοὺς ναύτας, ἵνα οἱ πλεῖστοι αὐτῶν ἀχρεῖοι γί- γνοιντο.

Θρασύβουλος Μιλησίων τύραννος Ἀλυάττου πο- λιορκοῦντος Μίλητον καὶ λιμῷ τὴν πόλιν αἱρήσειν μέλλοντος, πέμψαντος δὲ κήρυκα περὶ σπονδῶν, ἕως ἂν τὸν νεὼν κατασκευάσῃ τῆς Ἀσσησίας Ἀθηνᾶς, προσέταξεν τοῖς πολίταις, ὅσον ἕκαστος ἔχοι σῖτον πάντα ἐξενεγκεῖν ἐς τὴν ἀγορὰν καὶ κατακειμένους εὐωχεῖσθαι. ὁ κήρυξ ταῦτα ἰδὼν ἤγγειλεν Ἀλυάττῃ· ὁ δὲ ὡς ἀφθόνων τροφῶν παρασκευὴν Μιλησίων ἐχόντων διέλυσε τὴν πολιορκίαν.