Περὶ στάσεων
Hermogenes
Hermogenes. Hermogenis Opera. Rabe, Hugo, editor. Leipzig: Teubner, 1913.
Τῶν οὖν ἁπλῶν ἣ μὲν ἀπ᾿ αὐτοῦ τοῦ πεπραγμένου τὴν κρίσιν ἔχει, οἷον Ἀλκιβιάδης μετὰ τὰ κατὰ Κύζικον [*](159) κατελθών, εἶτα ἔχων ἐν ἐκπώμασι τὰ περὶ Σικελίαν φεύγει δημοσίων ἀδικημάτων· αὕτη τοῖς προειρημένοις μόνοις κεφαλαίοις τέμνεται κατὰ τὰ ἐμπίπτοντα. — Ἣ δὲ ἀπʼ αὐτοῦ τε τοῦ πεπραγμένου καί τινος ἐπισυμβεβηκότος ἑτέρου τὴν κρίσιν ἔχει, ὡς ἐπὶ τοῦ ζωγράφου τοῦ τὰ ναυάγια γράψαντος καί, ἐπεὶ μὴ καταίρουσί τινες, κρινομένου· καὶ αὖ ἐπὶ τοῦδε· μετὰ Χαιρώνειαν ἔπεμψε Φίλιππος διδοὺς αἵρεσιν ἢ τοὺς δισχιλίους αἰχμαλώτους λαμβάνειν ἢ τοὺς χιλίους νεκρούς, ἔπεισε Δημοσθένης τοὺς χιλίους ἑλέσθαι νεκροὺς καὶ ἀποκτείναντος Φιλίππου τοὺς αἰχμαλώτους δημοσίων ἀδικημάτων φεύγει. — Ἐν τοίνυν ταῖς τοιαύταις ἀντιλήψεσιν ἴδιον κεφάλαιον παρὰ τὰ προειρημένα ἐστὶ τὸ παραγραφικόν, δυνάμενον καὶ πρὸ τῶν ἄλλων κεφαλαίων τίθεσθαι καὶ μεταξὺ δὲ αὐτῶν καὶ ὅλως ὃν ἂν τρόπον λυσιτελῇ· ἔστι δὲ τόδε ῾ ἐπὶ τίσι με κρίνεις; εἰ μὲν ἐπὶ τοῖς ὕστερον πραχθεῖσιν, οὐ [*](2 τοῖς τὰ Vk: τοῖς m. po.suppl. Pa | ⌊γ m. po.⌉ ε Pc | μόνα om. AcPy 3 ⌊ὀρθ⌉ ῆς Pa 5 ⌊ἀπ supr.⌉ αὐτῶν τῶν πεπραγμένων Ph 6 τὰ κατὰ om. Ac Phy, cf. 1 13 9 μόνοις V Phy, v.I.P. (post κεφαλαίοις) Vγ, cf. l. 10 19; om. P 10 τε om. Vc Py | καί om. Ph 12 ἐπεὶ P Ph; ἐπειδὴ V Py 13 τὰ κατὰ post μετὰ add. Vy k Wc, m. 2.Vc (Syr 2 p. 159, 22) 14 ἔπεμψεν ὁ Ac Ph | διδοὺς om. Ac 16.17 νεκροὺς om. Ac; del. Vc 18 ἀδικημάτων PV, Syr. 2 p. 130, 1; om. Ph 19 ἀντιλήψεσιν om. Ph 20 ἐστι ante 19 παρὰ Py | τὸ om. Vc Ba Phγ γ; ὡς Vγ | cf. Π εὑρ 251, 6 Sp. 23 κρίνεις με Ph)
Τῶν δʼ αὖ διπλῶν ἣ μέν ἐστι κατὰ συμπλοκήν, ἣ δὲ κατὰ διαίρεσιν. καὶ κατὰ συμπλοκὴν μέν, ὅταν δυοῖν ὄντοιν τοῖν ἐγκλημάτοιν μὴ δύνηται χωρὶς ἑκάτερον αὐτῶν εἶναι ἔγκλημα, μετὰ δὲ τῆς τοῦ ἑτέρου συμπλοκῆς, οἷον ταῖς πάντων γνώμαις ἀντιλέγων τις αὐτὸς οὐδὲν ἀποφαίνεται καὶ δημοσίων φεύγει ἐνταῦθα ὅτι μὲν δύο ἀντιλήψεις, δῆλον — καὶ γὰρ λέγειν καὶ μὴ λέγειν [*](43) ἔξεστι —, καὶ αὖ ὅτι δύο ἀντιθέσεις ὁμοίως, οἷον ‘ἀντιλέγω· δεῖ γάρ, ἐφʼ οἷς ἁμαρτάνουσιν οἱ λέγοντες, ἀντιλέγειν’ , πάλιν ‘οὐ λέγω· οὐδὲν γὰρ δεῖ περὶ τῶν μὴ κατεπειγόντων λέγειν’ . ἀλλʼ ἴδιον τοῦ εἴδους τούτου τὸ δεῖν ἀπολογουμένους μὲν διαιρεῖν καὶ χωρὶς περὶ ἑκατέρου ποιεῖσθαι τὸν λόγον, κατηγοροῦντας δὲ συμπλέκειν. — Κατὰ διαίρεσιν δὲ διπλῆ ἀντίληψις γίνεται, ὅταν δύο ἐγκλήματα ᾖ δυνάμενα καὶ χωρὶς ἀλλήλων κρίσιν ἐπιδέχεσθαι, οἷον πολλάς τις ἀμείβων γυναῖκας καὶ πολλούς τιθέμενος παῖδας κακοῦ βίου φεύγει. ἐνταῦθα ὁμοίως μὲν ὁ κατήγορος συμπλέξει, ὁ δὲ φεύγων διαιρήσει, δῆλον μέντοι, ὡς καὶ καθʼ ἑαυτὸ ἑκάτερον ἐπιδεχόμενον κρίσιν αὐξήσεως μὲν ἕνεκα συμπλέκεται ὑπὸ τοῦ κατηγόρου, μειώσεως δʼ αὖ χάριν διαιρεῖται ὑπὸ τοῦ φεύγοντος· ἐν δὲ τῷ προτέρῳ οὐκ αὐτὸ τοῦτο τῆς αὐξήσεως ἢ τῆς μειώσεως ἕνεκα οὕτω γίνεται, ἀλλʼ ὅτι μηδὲ ἄλλως κρίσιν δύναται [*](2 καὶ om. Py γ 2. 3 δύο ὄντων ἐγκλημάτων 3 ὄντοιν om. Ph |τοῖν om. Pγ τις ἀντιλέγων V Ph γ Vγ Syr. 2 αὖ ὅτι καὶ Py \9 ⌊καὶ⌉ del. ἐφʼ Ph 10 καὶ πάλιν Vγ |ὀῦν (pro οὐ) Ph |οὐδὲ Vc Ba Py | οὐ δεῖ γὰρ Vγ 11 οὐ (pro μὴ) Vc Ba 12 διελεῖν P 13 τὸν om. Vc Ba; del. Ph 10 δὲ διαί- ρεσιν Ac Ph y, Nilus 17 τιθέμενος PVPy, Sop. V 171, 25 W. θετοὺς ποιούμενος Ph, m.2Ac, cf. Syr. 2 p. 136, 23 21 δὲ (om. αὖ) Ac)
Ἔφην δύνασθαι εἶναι καὶ πλείονα εἴδη ἀντιλήψεων. αὐτίκα τόδε τῶν προειρημένων διαφέρει, οἷον γραψάμενοί [*](161) τινες μοιχείας ἀλλήλους, καθυφέντες τὰς γραφὰς ἤμειψαν τὰς γυναῖκας καὶ φεύγουσι κακοῦ βίου. πρῶτον μὲν γὰρ δύο πρόσωπά ἐστι τὰ κρινόμενα, ἔπειτα τέσσαρες ἀντιλήψεις καὶ αὗται παῤ ἀμφοῖν, οἷον γράφεσθαί τινα ἔξεστι καὶ πάλιν ἀναιρεῖσθαι τὰς γραφάς, ἔξεστι γαμεῖν, ὅθεν βούλεταί τις, καὶ ἀποβάλλεσθαι τὴν οὖσαν γυναῖκα· ταῦτα πάντα οὐ κεκώλυται, καὶ [*](44) τούτων γε ἑκάστην ἀνάγκη λύειν τῷ κατηγόρῳ. φανερὰ δὲ ἡ μέθοδος ἐπ᾿ ἀμφοῖν, ἐπί τε τοῦ κατηγόρου καὶ ἐπὶ τοῦ φεύγοντος, ἀπὸ τῶν προειρημένων.
Ἔστι δὲ καὶ ἄλλα εἴδη ἀντιλήψεων, ἃ περιττὸν ἂν εἴη λέγειν νῦν· πᾶσαν γὰρ ἀντίληψιν τοῖς προειρημένοις ἄν τις ὀρθῶς ἑπόμενος διαιροίη.
[*](3 p. 67, 22 | καὶ om. Py 5 μοιχείας τινὲς Ac Ba Ph, m.1Vc καὶ καθυφέντες Pγ Vγ 7 τὰ om. Vγ 8 τέσσαρες Ba; τρεῖς P Vc AcPy; γρ΄ καὶ τέσσαρας ὃ καὶ κρεῖττον m. 2Vc; σκόπει ⌊π er.⌉ ὅσαι (sic) Ph | καὶ αὗται παῤ ἀμφοῖν P Ac Ph; γρ καὶ ταῦτα παρʼ ἀμιφοῖν m. 1P; δύο τοσαῦτα (-ται ?) παραγραφαὶ m. po. Pa; καὶ τοσαῦται παραγραφαί Vc; γρ΄ καὶ αὗται παῤ ἀμφοῖν καὶ m.2Vc; καὶ αὗται παρ᾿ ἀμφοῖν καὶ τοσαῦται παραγραφαί Ba; καὶ αὖ τοσαῦται παραγραφαὶ παῤ ἀμφοῖν Py 9 καὶ om. V Py;? Ph 10 γῆμαι Vc Ba | καὶ om. V Phγ | ἀποβαλέσθαι V Py 11 κωλύεται Ph 12 ἑκάστην γε V Phy 15 ἀντιλήψεων om. Ac Py; ?Ph 10 νυνί V Ph 17 sic P Py; ἑπόμενος ὀρθῶς ἄν τις VPh, v.l.P)Αἱ ἀντιθετικαὶ πᾶσαι διαιροῦνται προβολῇ, ὅρῳ ἔστιν ὅτε καὶ τοῖς ἑπομένοις τῷ ὅρῳ μέχρι τοῦ πρός τι, διανοίᾳ, αὐτῇ τῇ ἀντιθέσει, ἥ ἐστιν ὁμώνυμος τῇ στάσει αὐτῇ τοῦ ζητήματος, ἀντιστατικῇ ἢ ἀντεγκληματικῇ ἢ μεταστατικῇ ἢ συγγνωμονικῇ, ἑτέρᾳ διανοίᾳ, μεταλήψει, πρός τι, ὅρῳ βιαίῳ, θέσει, ἑτέρᾳ μεταλήψει, ἀντιλήψει, ποιότητι καὶ γνώμῃ.
Ἡ προβολὴ φανερὰ ἀπὸ τῶν συμβεβηκότων. τῷ δὲ ὁρικῷ ὅτε ἐμπίπτοι ὁμοίως χρησόμεθα, καθάπερ καὶ [*](45) ἐν τῇ ἀντιλήψει προείρηται. καὶ μετὰ τὴν αὔξησιν δηλαδὴ τὰ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἄχρι τέλους ἐστί, πρὸς ἃ τῇ διανοίᾳ ὁ φεύγων χρήσεται. — Παράδειγμα δὲ ἔστω τόδε· ἀριστεὺς πορνεύοντα τὸν υἱὸν ἀπέκτεινε καὶ φεύγει φόνου. τὸ μὲν οὖν ὁρικὸν οὐκ ἐμπέπτωκε. μετὰ δὲ τὴν προβολὴν θήσει ὁ κατήγορος τὰ ἀπʼ ἀρχῆς ἄχρι τέλους, ἐπειδὴ μὴ ἐμπέπτωκε τὸ ὁρικόν. — Πρὸς ἃ ὁ φεύγων τῇ διανοίᾳ χρήσεται ἀξιῶν μὴ τὸ γεγονὸς μόνον [*](162) ἐξετάζειν, ἀλλὰ καὶ μεθʼ ἧς γνώμης, πρῶτον μὲν [*](1 τῶν om. Ac, m. 1 supr. Ba 2 om. V Ph 3 πᾶσαι om. Py 5 post τι add. Ba, m. po. Pa; τοῖς ἀπ᾿ ἀρχῆς ἄχρι τέλους | ἥτις Pγ 6 αὐτῆι P Ac; αὐτοῦ Vc Ba Py; ? Ph | ἢ om. Pc 7 ἑτέραι P; πάλιν V Phy, v.l. P, Nilus 8 πρός τι — 9 γνώμῃ non legit Sopater nec norant eius auctores, V 177, 8. 14 W. 9 ποιότητι ⌊συγ in ras., καί supr m 2⌉γνώμηι Vc 11 ὁριστικῶι P Vc Phy, Nilus; γρ΄ τῶι δὲ ὁρικῶι· ὁμοίως δὲ γρ΄ καὶ ἐν τοῖς ἐφεξῆς δυσίν (1. 16. 18) P | ἐμπίπτει Py, Nilus 12 τῇ om. Ac Py | p. 66, 5 14 post χρήσεται add. Vc Ba Py: ἀξιῶν μὴ τὸ γεγονὸς μόνον ἐξετάζειν ἀλλὰ καὶ μεθʼ ἧς γνώμης, cf. 1. 19 15 cf. Aps. l 2 p. 235, 17 Sp. -H. | δὲ om. Py 15.16 φόνου φεύγει Pc Ba Py 16 et 18 ὁρικὸν ex cr. Pa Ac; ὁριστικὸν Pc hy Vc Ba; cf. 1. 11 19 ἄξιον Pc | ἀξι ⌊VI—VII evan.⌉ ο γεγονὸς μὴ μόνον Ph)
Ἐπειράθησαν δὲ τινὲς τῶν ἐπιγραψαμένων Τέχνην [*](47) ῥητορικὴν τὸ περὶ διαιρέσεως μέρος αὐτῆς εἴδη τινὰ εἰπεῖν ἀντιστάσεων καὶ νὴ Δία γε τῶν ἄλλων ἀντιθετικῶν στάσεων, οὐχ ἵνα διάφορόν τινα οὖσαν τὴν διαίρεσιν ἐν αὐταῖς διδάξωσιν ἡμᾶς, καθάπερ ἡμεῖς ἔν [*](3 ὑπὸ om. Py | τὸ τεῖχος Pγ 5—7 cf. Herod. 8, 80 de dolo Themistoclis 5 δεῖ [circ. IX⌉ τὸν Pc | καθʼ P; πάντα V Phy; πᾶνθʼ v.l.Pc 5.6 ἂν ἐγχωροίη Ba; ἐγχωρεῖ Py 8 εἶναι (pro ἐν) Ac, v.l.P | πάση⌊η m. po⌉ Pc 8. 9 πάσηι τῆι θέσει (ἀντϊ m. po supr.) Vc 10 αὐτὸν Ph 11 ταξιάρχαις Pcy V 12 ἐξὸν pro ἐξῆν Pγ | ἐξ⌊ὸ⌉ν ἦν Pa: ἐξῆν Vγ | μοι Vγ; μὴ PAc; om. BaPhy γ, (μοι μὴ supr.; m. po.?) Vc 12. 13 ὄντι καλον εἰ μη εξον ῆν βουλεύσασθαι Pγ, (κᾶλον, mg. μᾶλλον) Ph; W IV 683, 15 18 βουλεύσεασθαι, ε m. .1?, Vc | cf. Quint. V 10, 40 14 ἡ — 15 μεμαθήκαμεν m.po.suppl. Py 15 p. 61, 6. 15 16 τινὲς: Minu- cianus apud Georgium 756 Schilling cet. | (δὲ om.) τινὲς τῶν ἀντιγράφων Sr | ἐπιγραψάντων, μένων m.2 supr., Vc 17 καὶ εἴδη Sop. 18 καὶ post γε add. Ph γ 19 τὴν om. Phy, v.l.P 20 καθάπερ καὶ VcBa, Marc. IV 684, 22 W.)
Ἔτι τὴν συγγνώμην ἀπὸ τῆς μεταστάσεως οὐ τῷ ἀνευθύνῳ καὶ ὑπευθύνῳ ἐχώρισαν τινές, ἀλλὰ ἀπλῶς τὰ μὲν εἴς τι τῶν ἔξωθεν μεθιστάντα τὸ ἀδίκημα πάντα μεταστατικὰ εἰρήκασιν εἶναι, ἐάν τε χειμὼν ἐάν τε βάσανοι ἐάν τε ἄλλο τι τοιουτότροπον ᾖ, τὰ δὲ εἰς ἴδιόν τι πάθος ψυχῆς μόνα συγγνώμης εἶναι ὡρίσαντο, οἷον ἔλεον ἢ ὕπνον ἢ εἴ τι τοιοῦτον. καὶ ἴσως ταῦτα οὐ κακῶς· διαφέρει δὲ οὐδὲν πλὴν τοῦ ὀνόματος τῆς συγγνώμης, ᾧ κἀν ταῖς μεταστάσεσι πολλάκις ἄν τις χρήσαιτο καλῶς, κἀν ταῖς ὁμολογουμέναις συγγνώμαις [*](48) πάλιν αὖ τῇ μεταστάσει τοὐναντίον χρήσεται. τουτὶ [*](1 τῆι (pro τε) Ph | p 67, 22. 61, 21. 53, 14 | ἄλλαις Py (at 42, 10 cet ; ἐν ἄλλοις Ph 4 τὸ Ph, m .1Vc | cf 34,19. 35,7 7 ἐγχωροίη Ac, mg. Py |[περὶ] Ph | post ἔτι add. mg. τρόπον Ph 9 alt. ὅτι om. Vγ 12 ἐχώρισάν, ἔγνώ m. 2 supr., Vc 13 ἔξω Minucianus apud Georgium 758 Scbilling Sop. V 101,14 W 15 βάσανος Pγ (ex Herm et Minuc.) 15 τι supr Ph; om Py γ 16 ψυ- χῆς πάθος Vc Ba | γρ πάθος μόνον P at Minuc. l.l | συγγνώ- μην VcBa; ? Ac; συγγνώμης Ph 17 οἷον om. Pγ | pr. ἢ om Phy | ὕπνον Pahy γ Ac; |ὕπ m 2] νον Vc; ὄκνον, γρ ὕπνον mo. 1, Ba; |οἶκτον m. po Pc | καὶ (pro alt. ἢ) Phy | εἴ om. Pγ 19 τις ἂν VcAc, m. 2Ph (ὧι — τίς ἂν — 20 συγγνώμαις suppl. m.2Ba) 20 〈ὡς〉 κἀν? 21 αὖ τῆι PV: αὐτῆι v.l.P; αὐτῆ τῆ Vγ | πάλιν αὖ τοὐναντίον μεταστάσει Py ; τῆι μεταστάσει πάλιν αὖ τοὐναν-)