Περὶ στάσεων

Hermogenes

Hermogenes. Hermogenis Opera. Rabe, Hugo, editor. Leipzig: Teubner, 1913.

Ἡ πραγματικὴ διαιρεῖται νομίμῳ, δικαίῳ, συμφέροντι, δυνατῷ, ἐνδόξῳ, τῷ ἐκβησομένῳ.

Ἔστι δὲ ἣ μὲν ἔγγραφος, ἣ δὲ ἄγραφος· ἔγγραφος μὲν ἡ ἀπὸ ῥητοῦ τὸ ζήτημα ἔχουσα, οἷον ἐν τρισὶν ἡμέραις περὶ πολέμου βουλεύεσθαι νόμος ἐκέλευεν, ·Ἐλάτειαν ἔχοντος Φιλίππου γράφει Δημοσθένης αὐθημερὸν ἐξιέναι· ἄγραφος δὲ ἡ μὴ ἀπὸ ῥητοῦ, οἷον ἀξιοῖ μετὰ τὰ κατὰ Πύλον Κλέων Πύθιος καλεῖσθαι.

Τὸ τοίνυν νόμιμον ἐν μὲν τῇ ἐγγράφῳ μιᾷ τῶν νομικῶν ὑποπίπτει στάσεων καὶ κατʼ αὐτήν γε διαιρεθήσεται· αὐτίκα δὲ περὶ τῶν νομικῶν στάσεων λέξομεν. — Ἐν δὲ τῇ ἀγράφῳ τὸ ἔθος ὡς νόμιμον ἐξεταστέον, οἷον ὅτι ῾ καινὰ ἀξιοῖς καὶ οἷα καὶ ὅσα οὐδείς πω πρότερονʼ. ταῦτα δὲ πάλιν· ἐνστάσει καὶ ἀντιπαραστάσει μεθοδεύσομεν, ἀντιπαραστάσει μέν, οἷον Κλέων ἀξιοῖ μετὰ τὰ ἐν Πύλῳ Πύθιος καλεῖσθαι· καινὰ ἀξιοῖςʼ· [*](49) καινὰ ἀξιῶ· καινὰ γὰρ καὶ τὰ πεπραγμένα᾿ . ἐνστάσει δὲ εἶτα μέντοι οὐδὲ καινά· καὶ γὰρ καὶ Περικλῆς Ὀλύμπιος ἐκλήθη᾿ . ποτέρῳ δὲ πρότερον χρηστέον, τῇ [*](τίον Ph γ | τοὐναντίον [Il], m. 2 γρ ἀνάπαλιν, Vc; vix san |οὐ ante χρήσεται add. AcBaPh, (er.) Vc |ταυτὶ V) [*](1 οὐ om. Ph |εἶναι, m.2 οἶμαι, Vc |τοῖσδε (pro τοῦ δὲ) Ph 5 τῷ om. Phy γ, Sop. 6 ἡ μὲν ἔγγραφος πραγματικὴ VPh y, v.l P 7. 8 οἷον νόμου κελεύοντος ἐν ἡμέραις τρισὶ περὶ πο- λέμου βουλεύεσθαι Py | cf Aps. l 2 p. 245, 4 Sp -H. 8 βουλεύ- σασθαι Ph ἐκέλευσεν Ph, m 2Vc 9 αὐθημερὸν ante γράφει VPh; Syr. 2 p. 164, 3 11 τὰ κατὰ P: om. VPhy 18 κατὰ ταύτην Ph γ 14 p. 82, 4 sq. 10 ὅτι om. Py 19 τὸ Ph 21 alt. καὶ om. 22 ποτέρω δὲ PPy; πότερον δὲ W Ph | πρότερον Pcy; πότερον Pa; προτέρωι VcBa; ποτέρωι AcPh)

77
ἐνστάσει ἢ τῇ ἀντιπαραστάσει, οἱ καιροὶ διδάσκουσιν, ὡς καὶ ἐν στοχασμῷ διωρισάμεθα.

Τὸ δίκαιον μιᾷ τῶν δικαιολογικῶν ὑποπίπτει καὶ κατʼ ἐκείνην γε διαιρεθήσεται, ὡς ἂν ἐγχωρῇ, τοῖς κεφαλαίοις.

Τὸ συμφέρον διττόν ἐστιν, ὅτι χρήσιμον καὶ ὅτι ἀναγκαῖον, οἷον χρήσιμον προσλαβεῖν Ὀλυνθίους, μᾶλλον δὲ ἀναγκαῖον, ἵνα μὴ μέγας ὁ Φίλιππος ἑλὼν ἐκείνους γένηται καθʼ ἡμῶν᾿ . τοῦτο δὲ διχῶς ἐξετάσεις, τί ποιοῦσιν ἡμῖν τόδε τι πρᾶγμα, περὶ οὗ ἡ βουλή, συμβήσεται καὶ τί μὴ ποιοῦσιν, ἑκάτερον δὲ αὐτῶν πάλιν τετραχῶς, οἷον εἰ μὲν ἑλοίμεθα αὐτό, τὰ μὲν ὑπάρχοντα ἡμῖν ἀγαθὰ παραμενεῖ καὶ τὰ οὐκ ὄντα [*](65) προσέσται, τὰ δʼ αὖ ὑπάρχοντα φαῦλα ἀποτριψόμεθα καὶ τὰ οὐκ ὄντα οὐ προσληψόμεθα· εἰ δὲ μὴ ἑλοίμεθα, τὰ μὲν ὑπάρχοντα ἀγαθὰ ἀπολεῖται, τὰ δʼ οὐκ ὄντα μὲν προσγενησόμενα δʼ ἂν οὐ προσέσται, καὶ πάλιν τὰ μὲν ὑπάρχοντα φαῦλα παραμενεῖ, τὰ δὲ οὐκ ὄντα [*](50) προσέσταιʼ.

Τὸ δʼ αὖ δυνατὸν ὑποδιαιρήσεις, πρῶτον μὲν ὅτι οὐ χαλεπὸν δεικνύς, ἐνστάσει χρώμενος· εἶτα ἀντιπαραστάσει, [*](2 p. 49, 1 3 τὸ δὲ Ph, Nilus | δικολογικῶν m. 1VcBa 4 γε om. Py e διπλοῦν Py | alt ὅτι om. Py 7 ὅτι post οἷον Py, supr. m. 2Vc | οἶον ὅτι χρήσιμον προσλαβεῖν ὄλυνθον Py, v.l Pa, (ὀλυνθίους) v.l Pc | προλαβεῖν Ac | ὄλυνθον VPhy 8 μέγας, m. po. μέγα φρονῶν, Vc | ὁ om. P 8. 9 λαβὼν αὐτοὺς Py | cf Demosth 1,12 10 τὸ (pro τι) AcPy 11 γενήσεται Ac 12 ἤδη πάλιν Ph οἷον om Py | cf Anaxim p. 14, 6 Sp. -H. Aristid II 503, 29 Sp 13 περιέσται (pro παραμενεῖ) Ph | τὰ δὲ (pro καὶ τὰ) Phy 14 ἀποτρεψόμεθα Py; cf. Dem. 1, 11 17 προσγενό- μενα ? cf. 79, 5 20 δὲ, om αὖ, Py, Sop. | διαιρήσεις Sop. 20— p.78, 1 cf. Anaxim p. 13, 12 Sp .-H. 21 τῆ ἐνστάσει AcPy 21—p. 78, 1 δεικνύς· εἶτα ἐκτάσει χρώμενος ὁτι, om. cet., mg. *ἀντιπαρα, Ph | τῆ ἀντιπαραστάσει AC)

78
ὅτι, εἰ καὶ χαλεπόν, ἀλλʼ ἀναγκαῖον, καὶ ὅτι δεῖ ὑπὲρ τῶν χρηστῶν καὶ πόνους καὶ κινδύνους ὑφίστασθαι, καὶ ὅτι ὑπὲρ τοῦ μὴ χαλεπωτέροις περιπεσεῖν· εἶθʼ ὅτι καὶ ῥᾴδιον. ἐὰν δὲ περὶ πολέμου ἤ τινος τοιούτου ᾖ, τὸ δυνατὸν ἀπὸ τῶν παρακολουθούντων τοῖς προσώποις σκόπει, ὡς ἐν Ὀλυνθιακῶν δευτέρῳ ὁ Δημοσθένης, πῶς ἔχει Φίλιππος, ὅτι ἀθυμεῖ, πῶς τὰ ἔξωθεν, οἷον Θετταλοί, Ἰλλυριοί, τὰ χρήματα, τοὶ περὶ αὐτὸν ξένοι καὶ πεζέταιροι» καὶ τὰ ἑξῆς. τούτῳ δὲ ἀντέκειτο μὲν ἡ περὶ τῆς Ἀθηναίων δυνάμεως ἐξέτασις, διότι δὲ παρῆκεν αὐτὴν ὁ ῥήτωρ, ὁ τὸν λόγον ἐξετάζων κατὰ θεωρίαν δείξει δηλαδή· ἀλλʼ ἥ γε διαίρεσις ἀπαιτεῖ, θαυμαστὸν δὲ οὐδέν, εἰ παρεῖται, ἐπεὶ καὶ τῶν ἄλλων κεφαλαίων τινὰ ἐκεῖ τε παραλέλειπται κατὰ φύσιν καὶ ἡμεῖς πολλάκις παρελίπομεν οὐκ ἐν πραγματικῇ μόνον ἀλλὰ καὶ πανταχοῦ. τὴν μὲν γὰρ ὁδὸν ἡ τέχνη δείκνυσι τῆς διαιρέσεως, τῇ δὲ φύσει τοῦ πράγματος τὴν τέχνην προσακτέον κατὰ τὸ ἐγχωροῦν· τὸ μὲν γὰρ τῆς εὑρέσεώς ἐστι, τὸ δὲ τῆς κρίσεως· ἄλλως τε οὐχ ὅσα δἂν εὕρωμεν, ἐροῦμεν, ἀλλʼ [*](51) ὅσα δἂν κρίνωμεν εἶναι ῥητέα.

Τὸ ἔνδοξον ὁμοίως τῷ συμφέροντι, οἷον ῾ τίς δόξα ὑπάρχουσα ἡμῖν παραμενεῖ καὶ τίς οὐκ οὖσα περιέσται, εἰ ποιοῖμεν ταῦτα, περὶ ὧν ἡ βουλή; καὶ τίνα ἀπωσόμεθα [*](1 ἀναγκαῖον ὄν Ph (Syr. 2 p.182,1 ἀλλʼ οὖν ἀναγκαῖον) 6 cf. Dem. 1, 21 sq. | τῶ ὀλυνθιακῶ P 7 ψυχῆς post ἔχει add Ac Ph, v P: supr. m. 2Ba et (ψυχῆς ὁ) Vc 8 πῶς Py; ἢ ὡς PV Ph 9 Dem. 2, 17 10 τῶν ἀθηναίων Ph 11 ἡ etiam ante ἐξέτασις Ac | δὲ om. VcBa 13 γε (pro δὲ) m. 1VcBa 14 ἐκεῖ τε Ph; ἔγκειται καὶ PVPy 15 παρελείπομεν Ba, (ϊ m. 2 supr.) Vc; παραλείπομεν Phy 17.18 φύσει δὲ 20 οὐ γὰρ (pro ἄλλως τε οὐχ) Ph 20. 21 ὅσα ἂν ... ὅσα δἂν Vγ 21 κρίνομεν, om. δἂν, Py 24 ποιοῦμεν Vγ, m. po.Ba)

79
ἀδοξίαν οὖσαν καὶ τίνα οὐ προσληψόμεθα μὴ οὖσαν, προσδοκωμένην δέ; καὶ πάλιν εἰ μὴ ποιοῖμεν, [*](166) τίνα αἰσχύνην οὖσαν οὐκ ἀπωσόμεθα καὶ τίς οὐκ οὖσα καταλήψεται ἡμᾶς; καὶ τίς ὑπάρχουσά τε ἡμῖν δόξα διαφεύξεται καὶ μὴ ὑπάρχουσα προσγενομένη δʼ ἂν οὐ προσέσται;ʼ

Τὸ δὲ ἐκβησόμενον καθʼ ὑπόθεσιν λαμβάνεται ἐφʼ ἑκάτερα τῶν ἀποβαινόντων, οἷον ὅτι, ἐάν τε κρατήσωμεν ἐάν τε μή, λυσιτελεῖ τὸ βοηθῆσαι, ἤδη δὲ καὶ τὸ ψηφίσασθαι μόνον· ὡς ἐν Φιλιππικοῖς οἷον «οὔτοι παντελῶς, οὐδʼεἰ μὴ ποιήσετε, νὴ Δία, ὡς ἔγωγε κρίνω, εὐκαταφρόνητον ἔσται, ἵνʼ ἢ διὰ τὸν φόβον εἰδὼς εὐτρεπεῖς ὑμιᾶς ἀπόσχηται ἢ παριδὼν ταῦτα ἀφύλακτος ληφθῇ», καὶ πάλιν ὅτι χωρὶς ἡμῶν ἐάν τε ἡττηθῶσιν οἱ δεόμενοι ἡμῶν σύμμαχοι ἐάν τε κρατήσωσι, βλαβεροὶ ἐφʼ ἑκάτερα, ὡς ἐν τῷ Ὑπὲρ Μεγαλοπολιτῶν.