De Iudaeorum Vetustate sive Contra Apionem

fuit, non enim suo nomine conscripsit *** aut quomodo eum in suam patriam rex non cum pompa deduxit, dum posset hoc faciens ipse quidem putari pius et Graecorum amator eximius, assumere uero contra Iudaeorum odium solacia magna cunctorum.

sed haec relinquo; insensatos enim non uerbis sed operibus decet arguere. sciunt igitur omnes, qui uiderunt constructionem templi nostri, qualis fuerit, et intransgressibilem eius purificationis integritatem.

quattuor etenim habuit porticus in circuitu et harum singulae propriam [*]( LBR, CP, e. - ) [*]( 1 uoluntatibus iniquis impius e <et> impius RCP, fortasse recte. malo tamen secludere impius tamquam glossema 2 quantauis sitl sic\' corr. C2 quanta iussit codd e quicquid iussit Gelenius mendatiis JP quam] quantam R 3 nalde] om. R enim-discordia] in ras. B graecos solos tr. R 4 discorecordia R dignoscitur RCe 5 *** quem] cum Niesio lacunam statuo quem-horum] cuius enim regionis homines Gelenius horum] chorum e contingit R 6 circa] apud Gelenius solos] om. R Graecos renouata] C per coniecturam opinor scripsit, fortasse recte, nisi displicet renouata pro iterata positum; grauius mendum suspicor 7 commutatione R sanguinis, is in rasura litterae e Bl egeremus] ereremus P ageremus Sobius ed. Colon. 1524 8 quomodo-est] om. R 9 milibus] uiribus R gustanda e sufficeret P 10 cur] quur P <5 B 11 #*• aut] cum Niesio lacunam statuo eum] enim R cum C in suam patriam] om. R 13 pius putari- tr. 2t 14 odium iudeorum tr. R odio P solatia] auxilia Gelenius 18 et- 3 enim] enim RCe 19 porticus habuit tr. e porticus] om. LBR c porticus s. uers. add. L3 porticus s. B2 )

in secunda uero porticu cuncti Iudaei ingrediebantur eorumque coniuges, cum essent ab omni pollutione mundae, in tertia masculi Iudaeorum mundi existentes atque purificati, in quarta autem sacerdotes stolis induti sacerdotalibus, in adytum uero soli principes sacerdotum propria stola circumamicti.

tanta uero est circa omnia prouidentia pietatis, ut secundum quasdam horas sacerdotes ingredi constitutum sit. mane etenim aperto templo oportebat facientes traditas hostias introire et meridie rursus, dum clauderetur templum.

denique nec uas aliquod portari licet in templum, sed erant in eo solummodo posita altare, mensa, turibulum, candelabrum, quae omnia et in lege conscripta sunt;

etenim nihil amplius neque mysteriorum aliquorum ineflabilium agitur neque intus ulla epulatio ministratur; haec enim, quae praedicta sunt, habent totius populi testimonium manifestationemque gestorum.

licet enim sint tribus quattuor sacerdotum et harum tribuum singulae habeant hominum plus quam quinque milia, fit tamen obseruatio particulariter per dies certos, et his transactis, alii succedentes ad sacrificia ueniunt et congregati in templum mediante die a praecedentibus claues templi et ad numerum omnia uasa [*]( LBR, CP, e. — ) [*]( 1 habere LB (s. uers. add. u J32) 2 licebat] licentia Le licentia fuit Sobius etiam] om. R mulieres (s s. L1) L 3 secundam uero porticum Sobius ed. Col. 1524 5 pollitione P (u s. P2) terciam R 6 quartam LBItP 7 aditum codd 11 opotebat P 12 clauderet e nec uas] ne uas quidem Gelenius 13 eo] om. B 14 altare] R alta (a superscr, ex correctura) L altera Be alt\' C alter P mensa, a ex corr. L turribulum R et post turibulum inscr. B2 et in] in R 15 ministeriorum Re 16 illa e ministratur epulatio tr. R 17 hae e 18 manifestGnationemque L manifestum rationemque e 19 quattuor] uiginti quattuor Ott in Spicilegio p. 111. cfr. Schiirer, Gesch. d. jud. Volks aII, 184 20 fit] sit L particulariter obseruatio tr. R 23 a] nu om. LBCPe admerum Bl omnium C )

talia namque etiam ad altare offerre prohibitum est praeter illa, quae ad sacrificia praeparantur. quid ergo Apionem esse dicimus nisi nihil horum examinantem uerba incredula protulisse? sed turpe est; historiae enim ueram notitiam se proferre grammaticus non promisit?

et sciens templi nostri pietatem hanc quidem praetermisit, hominis autem Graeci comprehensionem finxit et pabulum ineffabile et ciborum opulentissimam claritatem et seruos ingredientes ubi nec nobilissimos Iudaeorum licet intrare, nisi fuerint sacerdotes.

hoc ergo pessima est impietas atque mendacium spontaneum ad eorum seductionem, qui noluerint discutere ueritatem. per ea siquidem mala et ineffabilia, quae praedicta sunt, nobis detrahere temptauerunt.

Rursumque tamquam piissimos deridet adiciens fabulae suae Mnaseam. ait enim illum rettulisse, dum bellum Iudaei contra Iudaeos haberent, longo quodam tempore in aliqua ciuitate Iudaeorum, qui Dorii nominantur, quendam eorum, [*]( LBR, CP, e. - ) [*]( 1 re] om. e 2 templum Gelenius altaria e 3 quid] qui B que P quod e 4 esse] om. Gelenius diximus P nichil nisi tr. B 5 incredulia (i postea ineerta) B1 enim] eum R om. Sobius ed. Col, 1524 6 se] si Sobius ed. Colon. 1524 nou promisit?] non prosit errore typothetae ed. Mediolan. 1513 non possit Sobius ed. Col. 1524 compromiait Niese fortasse recte 7 homines Le 8 comprehensione CPe finsit L pabulum] ex papulum corr. Pl 9 seruos] per compendium ita scripsit L, ut pro puos habuerit corrector saeculi XIImi L3, qui pra superposito in prauos correxit (unde prauos Cr) peruios e seruos iudeorum B 11 hoc] hec CCoe 12 noluerint] uoluerunt R noluerunt e discutere] om. B 13 et] om. ed. Mediol. 1513 15 piissimos] emend. Niese; piissimus coda e 16 suae] om. Re Mnaseam] em. Niese mnafei LB inuafea R Inafea C innafea P inna facta e inania facta Sobius ed. Col. 1524 post Mnaseam excidisse puto: testem ait] at e 17 Iudaeos] Idumaeos Gelenius recte sine dubio Iosephi verba emendauit, interpres uero exemplaris sui Graeci errorem seruasse uidetur cfr. p. 97, 20 in] ex Gelenius 18 Iudaeorum] Idumaeorum Gelenius, de interprete modo dixi qui-eorum] quae dorin nominatur quendam horum Rom, e )

et credidisse omnem multitudinem Iudaeorum. Zabidon uero fecisse quoddam machinamentum ligneum et circumposuisse* sibi et in eo tres ordines infixisse lucernarum et ita ambulasse, ut procul stantibus appareret quasi stellae per terram iter agentes.

porro Iudaeos inopinabili uisione obstipuisse et longe constitutos tenuisse silentium, Zabidon uero multa quiete ad templum uenisse et aureum detraxisse asini caput, sic enim urbane conscribit, et rursus ad Dora uelociter aduenisse.

igitur et nos dicere possumus, quia asinum hoc est semet ipsum Apion grauat et facit stultitia simul et mendaciis oneratum; loca namque quae non sunt conscribit et ciuitates nesciens transfert.

Idumaea enim prouinciae nostrae confinis est posita iuxta Gazam, et nulla ciuitas huius Dora nuncupatur. in Phoenice uero iuxta montem Carmelum Dora ciuitas appellatur in nullo concordans Apionis oblocutionibus, quattuor enim dierum itinere procul est a Iudaea.

cur itaque nos rursus accusat, eo quod non habeamus communes cum [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 colebant ed. Mediol. 1513 2 hominis] s. uers, add. B1, post Zabidon tr, sed notis appositis iustum ordinem uerborum indicauit C dicitur P?e Zabidon] Zabidus Gelenim quia] scripsi qui LBeP quod RC, om. Gelenius promisisse Gelenius 3 Dorensium Gelenius 4 ascenderent e credidisse] credidissent e adducerent Sobius ed. Col. 1524 5 omnem] om. R Zabidum Gelenius fecisse] fuisse LBRe 6 sibi et] sibi R 7 infixj§§e R 8 apparet B lm. R (er s. R2) stella LBReP iter] hinc rursus textus incipit Graecus his uetbis: τὴv jtopstav ποιουμέvωv9 inopinali P obstupuisse RCe 10 constitutos] fikv ovtai; A scilentium LBRP 11 asini] ἀϰαvϑω̃vοςΑ 12 ad Dora] ad doram RC adora P Doram e 13 et] om. R 14 Apion] otn. R 15 describit R ciuitates <quae> R 16 idumaeam R 17 deposita R 18 fenicie P carmellum R KappjXtov 19 oblucutionibus B ϕλυαρήμασι20 a] ab Re 21 abeamus L habemus R ) [*]( XXXVII Josephus pars 6. ) [*]( 7 )

lucernam enim primo numquam uiderunt, qui licet tanta et talia candelabra concelebrant, sed nec aliquis ei ambulanti per prouinciam ex tantis milibus obuiauit; desolatos enim etiam muros custodibus comperit et hoc tempore proelii.

cetera iam relinquo; ianuae enim templi altitudine quidem erant cubitorum sexaginta, latitudine uero uiginti, omnes deauratae et paene auro puro confectae; has claudebant non minus quam uiri; ducenti diebus singulis et relinquere eas apertas nefandissimum nimis erat.

facile ergo eas lucernifer ille aperuisse creditur, qui solus etiam habuisse asini caput aestimabatur; quapropter dubium est, utrum hoc caput Zabidon denuo reuocauit an certe sumens Apion introduxit in templum, ut Antiochus inueniret, unde in secundo