De Iudaeorum Vetustate sive Contra Apionem

"Me siquidem eunte ad mare rubrum una secutus est quidam cum aliis equestrium Iudaeorum nos deducentium, nomine Mosollamus, uir efficax animo bellator, super omnes arcarius indubitanter et Graecos et barbaros ualde praecipuus.

is igitur homo properantibus [*]( LBR, CP, fl. — Euseb A. ed. pr. ) [*]( 1 quo] codd. e. iv w A quo pro ubi dici uidetur cf. 0. Giinther, Auellana-Studien p. 117, not. 1 ex lapidibus-iacentibus] aTfiiQtujv συλ- λέϰτων ἀργω̄ν XtQtuv 2 atque iacentibus unumquodque non dolatis sed collectis (signo iustum uerborum ordinem indicat) B unumquoque Le unumquodquod P 3 latus] latitudinem CP habens] latitudinem habens e 4 eam] ea eam L ea CP fabrieaţę. L\' constitutum est tr. BR candelabra e 5 duo Ze 7 aliqua] codices omnes, aliquod e platatio (pla- B2) B 9 et noctibus] noctibus CP 10 omnimode e in templo non bibentes tr. R super] superius C, insuper conicio 11 cum Alexandri-12 sunt] \'Αλεξάνδο̩ω̩ tio PaciXel covssTpa- τευσαντο xat (sic Euseb, συνεστρατεύομεν A) jj-etm taoTa TOCs stas6yot? al>To5 ea castra metati sunt in ras. L testatur <autem> R testęatllr B dicens—constituto] parum Graeca intellexit interpres 13 constito B 15 unaa C 16 Iudaeorum] om. R mesollamus B Mossolamus e efficax] txa.YÓç A ἱ̔ϰανω̃ςEuseb 17 bellator] eupcooTos arcarios uel archario3 codd. e et indubitanter tr. codd e 18 is] om. P - prosperantibus R . )

ostendente uero ei uate auem quam intuebatur atque dicente, quia siquidem expediret eis ut sustinerent omnes si staret auis, si ergo surgens anterius euolaret, procederent, si uero post tergum iret, recedere cunctos oporteret rursum, tacens arcumque trahens sagittas emisit et auem percutiens interemit.

indignantibus uero uate et quibusdam aliis et maledicentibus ei, quid furitis, inquit, mali daemonii auem sumentes in manibus? haec enim suam salutem nesciens de nostro itinere nobis salubritatem potuit indicare? si enim praescire futura ualuisset, in hunc locum nequaquam uenisset metuens, ne sagittata a Mosollamo Iudaeo periret.

sed Hecataei testimonia iam quiescam quidem; facile namque est uolentibus librum ipsum legere et haec apertius inuenire. non uero me pigebit Agatharchidem introducere, licet homo minime malus ut ei uisum est nobis detraxisse uideatur.

is enim narrans [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 1 per iter] xata ttv 6sdv; p iter B pariter LRCPe ab ipso augurium capiente] ὀρνιθευομένου ipso] aue R ex insequentibus opinor sumens angurium R 2 qur P sustinerent] subsisterent CP, sed cf. Traubii indicem ad Cassiodori Variarum editionem Mommsenianam p. 589 et Roenschium ibidem laudatum. 3 ostendente-quam] om. P, 2 m. partim in ras. add. quam intuebatur] absunt a Graecis 4 quia siquidem] scripsi; quasi quidem codd. e sustinerent] subgisterent CP si] inter uersus add. L2 5 ergo] uero emendauerim 6 postergum P oportet Le tacentes LBR 7 sagittam conicio percuties R 8 uero] sup. uers. add. Bl, om. R quibusdam, dam sup. ueis. add. B1 9 ei] s. uers. add. Bl fueritis R mali-manibus] codicem sequitur interpres simillimum libro A, qui habet haec: ϰαϰοδαιμονέστατον opviQa λαβόντες εἰς xstplXÇ postea stp-q omisso auem sumentes] quem summens R 12 in hunc-uenisset] om. B 13 mossolamo Be Hecataei] et ad eius LBCPe ab eius B testimoniis R 14 quiescant LBe quidem quiescant tr. e 17 librum hunc ipsum B haec] hoc R inuenire] inucare C 16 agatharcidem LBCP agatarcidem R homo minime malus] in\' soYjaeias, nisi corruptela latet malus] in aliis BR 17 ut-uisum est] om. CP ut] et LBBe nobis] om. B is-narrans] in ras. P, qui primum scripserat: quidem ex syria enim] s. uers. add.B1 )

deinde quomodo reuersus est rex, Antiochia capta in Seleuciam illa fugiens, cum posset semet ipsam uelocius interimere, somnio prohibita ne faceret capta atque defuncta est."

haec ergo praedicens Agatharchides et derogans superstitioni Stratonices, utitur indicio generis nostri conscribens:

"Qui uocantur Iudaei habitant omnium munitissimam ciuitatem, quam uocare Hierosolyma prouinciales solent. hi uacare consueti sunt septima die et neque arma portare in praedictis diebus neque terrae culturam contingere neque alterius cuiuspiam curam habere patiuntur, sed in templis extendentes manus adorare usque ad uesperam soliti sunt.

ingrediente ia uero in ciuitatem Ptolomaeo Lago cum exercitu et multis hominibus, dum custodire debuerint ciuitatem, eis stultitiam obseruantibus, prouincia quidem dominum suscepit amarissimum, lex uero manifestata est unam habere sollemnitatem. [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( d 1 ex Syria] et$Suptav 2 macedoni asuum uirum (d s. L1) L macedonia ad suum uirum Cre 3 ducere eam tr. CP ualente R ille P 4 exercitu—posito] Jtoioopivoo S £ rJjv airo BafioXuivos atoateiav (otpattåv A) Ie 5 quomodo] thç in seleutiam et illa L inse utia met illa (le s. Bx) B in seleutiammet illa R in Seleutia Metilla e interimere uelocius tr. B interimere] aitojtXstv 7 somnio—faceret] Jvuitvtu) xtuXiiovtt ireio6eiaa somno Le proehibita L pro re habita B 8 agatarcides R agatharcides C locus Agathurchidis in breuius contractus iterum in Antiq. Iud. XII 6 legitur. superstitioni] subpraestitionis LB superstitionis Re superstitionibus C subpraestitionibus P 9 stratonicis codd. e inditione R generis nostri] tip περὶ ἡμω̃ν λόγω̩ conscribens] praescribens e 11 hierosolimam ReCP uocare P consueti] soliti R 13 diebus] χρόνοις 15 uespera B 16 ptholomaeo R multis hominibus] loiv avQpaiittuv i. e. twV \'looSattuv; interpres a cum praepositione pendere faciens postea eis inserit 17 eis] a Graecis abest 19 unam] una na LCr unam natura e cpaoXov; quid lateat pro certo affirmari nequit, uanam uel uacuam uel malam subesse coniecerim )

huiusmodi autem casus praeter solos illos alios docuit uniuersos, ut tunc ad somnia et opiniones quae tradebantur de lege hoc confugiant, dum circa res necessarias ratio nihil ualet humana".

hoc equidem Agatharchidi uidetur esse ridiculum; eis autem haec examinantibus integrius apparet magnum et praecipua laude dignissimum, si et saluti et patriae quidam custodiam legum pietatemque diuinam praeponere concupiscant.

Quia uero non ignorantes quidam conscriptorum gentemnostram, sed propter inuidiam quandam aut alias causas non salubres, memoriam nostri non reliquerunt, hoc indicium me arbitror esse praedicturum. Hieronymus enim, qui de successoribus conscripsit historiam, ipso quidem tempore quo Hecataeus fuit et amicus existens regis Antigoni Syriae praesidebat.

uerum Hecataeus quidem etiam librum conscripsit de nobis, Hieronymus autem nequaquam nostri historiam meminit, licet paene in ipsis locis nutritus esset: in tantum [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 alios] om. C 2 tradebant R 3 hoc] codd hic e; homines conicio confugiant] confingant CP, myw 4 ualet, e ex i corr. R hoc] hec LBR equidem] enim R quidem e agatharcidi LB agatharci fl c tibus 1iP agatharcidis C 5 haec] qui haec B examinantibus] exanimant* (s. L3) L exanimant- (nim in min corr. B\') B examinantur Be existimantibus C integrius] f1-1) μετὰ Suofteveiai; apparSt C 7 quidam] & no quidem CP proponere e 9 qui Bl ig rantes Bl conscriptorum -10 quandam] in textu om. L, in margine suppl. L2, nunc autem partim a bibliopega resecta sunt, ut solummodo legantur haec: lonscriptorum gentem nram -Iquadam 10 sed-alias] ex Graecis ?J.n\' ÚttÒ qfiovou t:vos y; Qt\' SXkaq emendaui; Iquadam (in m. L2) aut alias L sed pro quadam aut alias BCPe sed per quadam aut alias R 11 nostri] add. interpres non] nunc e, om. R hoc] haec e iudicio (-tio P) CP 13 scripsit B ipso] ipse C?e quo tempore tr. P ecatheus LBP echatheus B echateus C 15 Hecataeus] acatheus L acatheu0 B echatheus B ecatheus P echateus C scripsit RCP 16 geronimus C historiam] xata t-Jjv lotopiav, in historia ed. Venet. 1510 haud male 17 in ipsis locis] fev tolj toitot? nutritus] διατετριϕώς )

sufficiunt tamen ad comprobationem antiquitatis nostrae Aegyptiorum et Chaldaeorum ac Phoenicum historiae et super illas Graecorum pariter conscriptores.

adhuc enim super ea quae dicta sunt Theophilus et Theodotus et Manaseas et Aristophanes et Hermogenes et Euemerus et Cinon et Zopyrion et multi quidem alii simul, non enim ego omnibus libris incubui, non transitorie nostri fecere mentionem.

plurimi namque praedictorum uirorum ueritate quidem antiquarum causarum frustrati sunt, quia lectioni sacrae nostrorum non incubuere librorum; communiter tamen cuncti de antiquitate testati sunt, pro qua nunc referre proposui.

Phalereus autem Demetrius et senior Philon et Eupolemus non multum ueritate frustrati sunt, quibus dari ueniam dignum est. non enim inerat eis, ut nostras litteras possent omni scrupulositate sequi.

His ita dictis unum adhuc mihi capitulum est [*]( LBR, CP, e. — Euseb A, ed. pr. ) [*]( 1 alio-dignum] Iosephi smtentiam non recte intellexit interpres alio] alteri C alii P placuit] i. e. eso £ ev; ἐδόξαμεν 2 alio] R; scriptum fuisse uidetur a 1 m. L, ita tamen correctum est, ut simile fieret uoci alid, unde aliud Cr; alium BCPe uero] in ras. B circa] rcpos 3 quaedam passio] ti rcaOoi; oux euifvtufiov 4 Aegyptiorum] cum A, Soptov Euseb 5 ac] atque e illas] ex illis corr. B1 illos CP 6 conscriptores] conscriptiones LBe adhuc enim] ett Se xal A adhuc etiam conicit Niese super ea quae dicta sunt] 1tpόç toIs εἰημένοις scil. συγγραϕευ̃σιν quae dicta sunt] om. e 7 Theodotus] theodorus Le theodonis B Manaseas] maneseas R manasceas P Mvocoea? aristophanas codd. germogenes codd. 8 eumerus R omerus CP Cinon] cinun LB in cinon corr. Bl cinum e cin5 RCP xovojv A xopuv Euseb zopiron P 9 omnibus] omnium BRP itaoiv transititorie P 10 facere BPe 11 uerir tatem codd. e frustati Bl 12 lectionis L librorum non incubuere tr. R 13 cuncti] om. e 13 pro qua] onkp o5 Euseb 14 phalireus BRCP autem <et> C 15 eupholemus codd ueritatem C 17 scrupolositate LBR - 18 His ita dictis] addid. interpres ad hunc e, )

quia uero multis aliis hoc euenit propter quorundam uesaniam, arbitror intellegere eos, qui uoluerint historias ipsas percurrere. quidam igitur gentium et gloriosissimarum ciuitatum foedare nobilitatem et conuersationi detrahere temptauerunt, Theopompus quidem Atheniensium, Lacedaemoniorum uero Polycrates.