Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

ὅταν αἰσθητῶς πλείονα ᾖ τὰ ἕτερα τῶν ἑτέρων, κατὰ δύναμιν δέ, ὅταν τῶν βοηθούντων ἢ ἀναιρούντων ἀστέρων οἱ μὲν ἐν οἰκείοις ὦσι τόποις, οἱ δὲ μή, μάλιστα δ’ ὅταν οἱ μὲν ὦσιν ἀνατολικοί, οἱ δὲ δυτικοί. καθόλου όλου γὰρ τῶν ὑπὸ τὰς αὐγὰς ὄντων οὐδένα παραληπτέον οὔτε πρὸς ἀναίρεσιν οὔτε πρὸς βοήθειαν, πλὴν εἰ μὴ τῆς σελήνης ἀφέτιδος οὔσης αὐτὸς ὁ τοῦ ἡλίου τόπος ἀνέλῃ συντετραμμένος μὲν ὑπὸ τοῦ συνόντος κακοποιοῦ, διὰ μηδενὸς δὲ τῶν ἀγαθοποιῶν ἀναλελυμένος. ὁ μέντοι τῶν ἐτῶν ἀριθμός, ὃν ποιοῦσιν αἱ τῶν μεταξὺ διαστάαὑται [*](1 V καὶ αὗται αβγ 2 τούτους τ. τόπ. VYDy τοιούτους τ. τόπ. MS τοὺς τοιούτους Σ 8 καὶ om. V μόνον] μᾶλλον Σ(corr. i. mg.) M 6 ἐμπέσωσιν γ ἐκπέσωσιν αβ τις τῶν ἀγ. γ τῶν ἀγ. τις αMS 6 συνεπιφέρηται S 12 ἢ V ἢ καὶ αβγ τὰ (alt.) om. Σβγ 15 πλῆθος] πλ. αὐτῶν Σ 19 ὦσιν] εἰσὶν V 20 τῶν] τὴν V αὐγὰς] αὐτὰς VD 22 σεήν (!) V 28 ἀνέλῃ β ἀνέλοι Σ ἀναιρεῖ γ 24 διὰ βγ ὑπὸ α δὲ om. β ἀναλελυμένος VY βοηθούμενος D βοηθ. (??) ἀναλελ. ΣMSγ i. mg. πῶς δεῖ λαμβάνειν τὸ μῆκος τῶν ἐτῶν add. Aa 25 αἱ VYD y οἱ ΣMS post μεταξὺ: ἐτῶν add. Y)

135
<μοῖραι> τοῦ τε ἀφετικοῦ τόπου καὶ τοῦ οὐδὲ ἁπλῶς οὐδὲ ὡς ἔτυχεν ὀφείλει λαμβάνεσθαι κατὰ τὰς τῶν πολλῶν παραδόσεις ἐκ τῶν ἀναφορικῶν πάντοτε χρόνων ἑκάστης μοίρας, εἰ μὴ μόνον, ὅταν ἤτοι αὐτὸς ὁ ἀνατολικὸς ὁρίζων τὴν ἄφεσιν εἰληφὼς ἥ τις τῶν κατ’ αὐτὸν ποιουμένων ἀνατολήν.

ἑνὸς γὰρ ἐκ παντὸς τρόπου τῷ φυσικῶς τοῦτο τὸ μέρος ἐπισκεπτομένῳ προκειμένου τοῦ σκοπεῖν, μετὰ πόσους ἰσημερινοὺς χρόνους [*](m 134) ὁ τοῦ ἑπομένου σώματος ἢ σχήματος τόπος ἐπὶ τὸν τοῦ προηγουμένου κατ’ αὐτὴν τὴν γένεσιν παραγίνεται διὰ τὸ τοὺς ἰσημερινοὺς χρόνους ὁμαλῶς διέρχεσθαι καὶ τὸν ὁρίζοντα καὶ τὸν μεσημβρινόν, πρὸς οὓς ἀμφοτέρους αἱ τῶν τοπικῶν ἀποστάσεων ὁμοιότητες λαμβάνονται, καὶ ἰσχύειν δὲ ἕκαστον τῶν χρόνων ἐνιαυτὸν ἕνα ἡλιακὸν [*](c 35)"/> εἰκότως, ὅταν μὲν ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ ἀνατολικοῦ ὁρίζοντος ᾗ ὁ ἀφετικὸς καὶ προηγούμενος τόπος, τοὺς ἀναφορικοὺς χρόνους τῶν μέχρι τῆς ὑπαντήσεως μοιρῶν προσήκει λαμβάνειν·

μετὰ τοσούτους γὰρ ἰσημερινοὺς χρόνους ὁ ἀναιρέτης ἐπὶ τὸν τοῦ ἀφέτου τόπον τουτέστι ἐπὶ τὸν ἀνατολικὸν ὁρίζοντα παραγίνεται, ὅταν δὲ ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ μεσημβρινοῦ, τὰς ἐπ’ ὀρθῆς τῆς σφαίρας ἀναφοράς, έν ὅσαις ἕκαστον τμῆμα διέρχεται τὸν μεσημβρινόν, ὅταν δὲ ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ δυτικοῦ ὁρίζοντος, ἐν ὅσαις ἑκάστη τῶν τῆς διαστάσεως μοιρῶν καταφέρεται, τουτέστιν ἐν ὅσαις αἰ διαμετροῦσαι ταύτας ἀναφέρονται.

τοῦ δὲ τροηγουμένου τόπου μηκέτι ὄντος ἐν τοῖς τρισὶ τούτοις ὅροις ἀλλ’ ἐν ταῖς μεταξὺ διαστάσεσιν, οὐκέτι οἱ τῶν προκειμέ- [*](1 <μοῖραι> suppl. τόπου om.V 4 ἑκάστη μοῖραν 5 ᾖ 6 ἀνατολικὴν Σ 8 τοῦ om.VY 9—11 ὁ τοῦ—χρόνους om. 9 τόπου V τὸν γ τὴν SM 11 διέρχ. V τὸ διέρχ. Y τε διέρχ. Σβγ 18 ἀποστάσεων om. Σ ὁμοιότητες ναβ ἀνομοιότητες γ 16 ἀφετικὸς VYDy ἀφέτης EMS 17 ὑπαντ.] ἀπαντ. Σ μοίρας V 18 λαμβάνειν αβ λαβεῖν γ χρόνους om. A 22 ὅσαις 0111. Y 25 αἱ om. YMS ταύτας β ταύταις αγ ad προηγουμένους τοῦ ἀφέτουΑ(ἱ. mg.) C (supfascr.) 27 οἱ τῶν Σβγ τῶν VY)

136
νων ἀναφορῶν ἢ καταφορῶν μεσουρανήσεων χρόνοι τοὺς ἑπομένους τόπους οἴσουσιν ἐπὶ τοὺς αὐτοὺς τοῖς προηγουμένοις ἀλλὰ διάφοροι. ὅμοιος μὲν γὰρ καὶ ὁ αὐτὸς τόπος ἐστὶν ὁ τὴν ὁμοίαν καὶ ἐπὶ τὰ αὐτὰ μέρη θέσιν ἔχων ἅμα πρός τε τὸν ὁρίζοντα καὶ τὸν μεσημβρινόν· [*](m 135) τοῦτο δὲ ἔγγιστα συμβέβηκε τοῖς ἐφ’ ἑνὸς κειμένοις ἡμικυκλίου τῶν γραφομένων τῶν τομῶν τοῦ τε μεσεμβρινοῦ καὶ τοῦ ὁρίζοντος, ὧν ἕκαστος κατὰ τὴν αὐτὴν θέσιν τὴν ἴσην ἔγγιστα καιρκὴν ποιεῖ.

ὥσπερ δ ἂν περιάγηται περὶ τὰς εἰρημένας τομάς, ἔρχεται μὲν ἐπὶ τὴν αὐτὴν θέσιν καὶ τῷ ὁρίζοντι καὶ τῷ μεσημβρινῷ, τοὺς δὲ τῆς διελεύσεως τοῦ ζῳδιακοῦ χρόνους ἀνίσους ἐφ’ ἑκατέρου ποιεῖ, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ κατὰ τὰς τῶν ἄλλων ἀποστάσεων θέσεις δι’ ἀνίσων ἐκείνοις χρόνων τὰς παρόδους ἀπεργάζεται.

μία δέ τις ἡμῖν ἔφοδος ἔστω τοιαύτη, δι’ ἧς, ἐάν τε ἀνατολικὴν ἐάν τε μεσημβρινὴν δυτικὴν ἐάν τε ἄλλην τινὰ ἔχῃ θέσιν ὁ προηγούμενος τόπος, τὸ ἀνάλογον τῶν ἐπ’ αὐτὸν φερόντων χρόνων τὸν ἑπόμενον τόπον ληφθήσεται· προδιαλαβόντες γὰρ τήν τε μεσουρανοῦσαν τοῦ ζῳδιακοῦ μοῖραν καὶ ἔτι τήν τε προηγουμένην καὶ τὴν ἐπερχομένην πρῶτον σκεψόμεθα τὴν τῆς προηγουμένης θέσιν, πόσας καιρικὰς ὥρας ἀπέχει τοῦ μεσημβρινοῦ, ἀριθμήσαντες τὰς μεταξὺ αὐτῆς καὶ τῆς μεσουρανούσης οἰκείως ἤτοι ὑπὲρ γῆν ἢ ὑπὸ γῆν μοίρας ἐπ’ ὀρθῆς τῆς σφαίρας ἀναφορὰς καὶ μερίσαντες [*](1 συμμεσουρανήσεων Σ οἱ χρ. VY 6 ἐφ’ VaSy ἀφ’ 7. 8 μεσ. κ. τ. ὁρ. VYDy ὁρ. κ. τ. μεσ. ΣMS 8 ἕκαστος VDy ἕκαστον αMS 9 τὴν om. Σγ καιρικὴν VYDS τὴν καιρ. γ τὴν ΣΜ 10 περιάγηται] παρατεῖται Y περὶ] παρὰ Y ἔρχ.] ἄρχεται S 13 ἑκάτερον V τὸν αὐτὸν τρόπον om. A 15 δὲ VYA δὴ ΣβC ἡμῖν τις V ἔστω V ἔσται αβγ 19 ληφθῇ. VYDSy καταληφθ. ΣΜ λαβόντες]—βαλόντες Y τε μεσ. τοῦ] τοῦ μεσουρανίσαντος(!) Y 20 supra. προηγουμένην scr. τοῦ ἀφέτου γ 21 ἐπερχ.] ἑπομένην D i. mg. ἑπομένην τῆς ἀναιρέτου Α 22 καιρ. Σβγ καιρ. καὶ V καινικὰς Y 25 ἐπ’ ὀρθῆς—ἀναφορὰς] ἐπὶ τῶν τῆς ὀρθῆς σφαίρας ἀναφορῶν γ ἀναφορικάς Y)

137
[*](m 136) εἰς τὸ πλῆθος τῶν αὐτῆς τῆς προηγουμένης μοίρας ὡρι- αίων χρόνων, εἰ μὲν ὑπὲρ γῆν εἴη, τῶν ἡμερησίων, εἰ δὲ ὑπὸ γῆν, τῶν τῆς νυκτός,

ἐπειδὴ τὰ τὰς αὐτὰς καιρικὰς ὥρας ἀπέχοντα τοῦ μεσημβρινοῦ τμήματα τοῦ ζῳδιακοῦ καθ’ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ γίνεται τῶν προειρημένων [*](c 35v) ἡμικυκλίων, καὶ δεήσει λαβεῖν, μετὰ πόσους ἰσημερινοὺς χρόνους καὶ τὸ ἑπόμενον τμῆμα τὰς ἴσας καιρικοὺς ὥρας ἀφέξει τοῦ αὐτοῦ μεσημβρινοῦ τῇ προηγουμένῃ, ταύτας δέ, ἃς εἰλήφαμεν, ἐπισκεψόμεθα, πόσους τε κατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς θέσιν ἀπεῖχεν ἰσημερινοὺς χρόνους καὶ ἡ ἑπομένη μοῖρα τῆς κατὰ τὸ αὐτὸ μεσουράνημα διὰ τῶν ἐπ’ ὀρθῆς πάλιν τῆς σφαίρας ἀναφορῶν, καὶ πόσους, ὅτε τὰς ἴσας καιρικὰς ὥρας ἐποίει τῇ