Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ ἐπὶ ἀλόγων ζῴων, μὴ ὄντων τετραπόδων διὰ τοῦ ι γράφεται οῖον ἐρῳδιόϲ, βομβυλιόϲ, χαραδριόϲ, αἰγυπιόϲ,κωβίοϲ, ϲκορπίοϲ. πρόϲκειται «μὴ ὄντα ἐπὶ τετραπόδων» διὰ τὸ ἀρνειόϲ, ϲημαίνει. δὲ τὸν ἄρνα. γέγονε δὲ οὕτωϲ· ἀρήν ἀρῆνοϲ καὶ κατὰ ϲυγκοπὴν ἀρνόϲ καὶ μετάγεται αὕτη ἡ γενικὴ εἰϲ εὐθεῖαν οἷον ἀρνόϲ κατὰ πλεοναϲμὸν τῆϲ ει γίνεται ἀρνειόϲ ὡϲ ἀμνόϲ ἀμνειόϲ, ἀδελφόϲ ἀδελφειόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ φιοϲ κύρια διὰ τοῦ ι γράφεται, Ἄμφιοϲ, Ϲκυφίοϲ,P Ϲόφιοϲ, Ϲτρόφιοϲ, Χρυϲάφιοϲ χωρὶϲ τοῦ Ἀλφειόϲ.

Τὸ διὰ τοῦ ιϲιοϲ διὰ τοῦ ι γράφεται, Χαρίϲιοϲ, Ἀφροδίϲιοϲ, Ἀρτεμίϲιοϲ πλὴν τοῦ Ἀρκείϲιοϲ, Ϲιμοείϲιοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ινδοϲ εἴτε διϲύλλαβα εἴτε ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Ἰνδόϲ. Ἄλινδοϲ, Ἴϲινδοϲ πόλιϲ Μακεδονίαϲ, Ἄρινδοϲ ὄνομα ποταμοῦ.

Τὰ εἰϲ θοϲ οὐ θέλει τῇ ει διφθόγγῳ παραλήγεϲθαι οἷον ἔριθοϲ, λέκιθοϲ, Λάπιθοϲ, Προβάλινθοϲ, πίθοϲ.

Τὰ εἰϲ δὲ ὀξύτονα κτητικὰ διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Ὁμηρικόϲ, δουλικόϲ, βαϲιλικόϲ, δεϲποτικόϲ πλὴν τοῦ βοεικόϲ, Δαρεικόϲ, Δεκελεικόϲ, Κεραμεικόϲ. τὸ δὲ ὑεικὸν δέρμα παρὰ Ἀξιονίκῳ ἡμάρτηται. οὐδέποτε γὰρ λέξιϲ ϲημαίνουϲα μέροϲ ϲώματοϲ ἔχει εἰϲ κον κτητικόν, ἀλλὰ διὰ καθαροῦ τοῦ ον· οὐ γὰρ λέγομεν χοιρικὸν κέραϲ, ἀλλὰ χοίρειον οὐδὲ ἀνθρωπικὸϲ πούϲ, ἀλλ’ ἀνθρώπειοϲ. οὕτωϲ οὖν οὐ δεῖ λέγειν ὑεικόν, ἀλλὰ ὕειον δέρμα.

Τὰ εἰϲ ικοϲ εἴτε κύρια εἴτε προϲηγορικά, μὴ κτητικῆϲ ἐννοίαϲ ἐχόμενα, διὰ τοῦ ι γράφεται· καὶ ι μακρῷ μὲν παραλήγεται ταῦτα. Εὔνικοϲ, [*](l. 3 περὶ ποϲ. 288, 29. Theogn. 58, 16, Arc. 41. 24 cf. E. M. 40, 18 τὰ ἀπὸ ἀπτώτων διὰ τοῦ ιοϲ γινόμενα ὀνόματα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τοῦ ι γράφεται, ἀρκῶ ἄρκιοϲ, αἰτῶ αἴτιοϲ, An. Ox. II 320. 30, ubi adduntur ἁρμόζω ἁρμόδιοϲ, πλήϲϲω πλάγιτοϲ. l. 6 Theogn 58, 22, Arc. 41, 28. l. 8 περὶ ποϲ. 293, 17 Arc. 42, 1, Choer. Orth. 168, 22; 174, 32, E.M.195, 53 et 146, 33. l.14 περὶ ποϲ. 293, 20: de Ἄμφιοϲ Choer. Orth. 168 et in E.M. 92, 49. l. 16 περὶ ποϲ. 293, 26, E. M4. 144, 20, Choer. Οrth. 172, 1 276, 18. l. 18 Theogn. 54, 5.) [*](l. 21 Choer. 248, 25: 237, 15; 248, 29 229, 22, ubi de κακῖθοϲ (hoc accentu, quum primo loco κάκιθοϲ scriptum sit) agitur, quod vocabulum omisi, quia peversapronunciatione ex κοκηθόϲ ap. Arc. 49, 25 ortum videtur. Theogn. 58 30. l 22 pro Προβάλιθοϲ scripsi Προβάλινθοϲ. l. 23 Theogn. 59, 7, περὶ ποϲ. 286, 25, Choer. Orth.186, 17, 183, 15 et 31 186, 4: 193, 13; 196, 6: 233, 17 Arc. 52, 1 seqq. ὑεικόϲ recepi ex Choer. 270, 15 coll. E. M. 775, 30. l. 30 Theogn. 59, 30, Arc. 51, 23, Choer. Οrth. 187, 25: 201 , 17, 228, 21.)

Τὰ εἰϲ ικοϲ ϲύνθετα ὀνόματα παρὰ τὴν νίκην γινόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Καλλίνικοϲ, Ἐπίνικοϲ, Ϲτρατόνικοϲ. τὸ φιλόνικοϲ ἐπὶ τοῦ τὴν νίκην φιλοῦντοϲ. τὸ δὲ φιλόνεικοϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον παρὰ τὸ νεῖκοϲ ἐγένετο. καὶ τὸ προύνεικοϲ δὲ διὰ διφθόγγου γράφεται· ϲημαίνει δὲ τοὺϲ ὑβριϲτὰϲ καὶ τοὺϲ ἄνδραϲ ἱϲταμένουϲ ἐν ταῖϲ ἀγοραῖϲ καὶ φέρονταϲ τὰ ὤνια καὶ λαμβάνονταϲ ὑπὲρ τούτων μιϲθόν. εἴτε δὲ τοὺϲ ὑβριϲτὰϲ ϲημαίνει εἴτε τοὺϲ ἄλλουϲ, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται. καὶ ἐπὶ μὲν τῶν ὑβριϲτῶν, ἐπειδὴ παρὰ τὴν πρό πρόθεϲιν καὶ τὸ νεῖκοϲ γέγονε πρόνεικοϲ, τὸ δὲ νεῖκοϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται· εἰ δὲ τοὺϲ ἄλλουϲ ϲημαίνει, ἐπειδὴ παρὰ τὴν πρό πρόθεϲιν καὶ τὸ ἐνείκω Βοιωτιακὸν γέγονε προένεικοϲ καὶ κατὰ κρᾶϲιν τοῦ ο καὶ ε εἰϲ τὴν ου δίφθογγον προὔνεικοϲ ὥϲπερ τὸ ἐμόν τοὐμόν.

Οὐδεὶϲ μὴν Μακεδόνων τὴν ει δίφθογγον ἔχει ἐν παρατελεύτῳ, ·διὸ Ξανθίαϲ ὁ μὴν διὰ τοῦ ι.

Πάντα τὰ εἰϲ ϲxοϲ κύρια ἢ ὑποκοριϲτικὰ διὰ τοῦ ι γράφεται, κορακίϲκοϲ, ϲτυλίϲκοϲ, παιδαρίϲκοϲ, χιτωνίϲκοϲ. οὐδέποτε γὰρ τὰ ϲκ ἐν ϲυλλήψει ἔχοντα ἔχει τὴν ει δίφθογγον προηγουμένην κτλ. cf. supra p. 430, 6.

Πάντα τὰ εἰϲ ιλοϲ ἔχοντα πρὸ τέλουϲ τὸν τόνον διὰ τοῦ ι γράφεται, εἰ μὴ ἀπὸ ϲυναιρέϲεωϲ εἴη, ἶλοϲ, πῖλοϲ, ϲπῖλοϲ, τῖλοϲ, κτίλοϲ, φίλοϲ. ϲεϲημείωται τὸ χεῖλοϲ· χέλλοϲ γὰρ λέγουϲιν οἱ Αἰολεῖϲ ὥϲπερ κείρω κέπρω καὶ τὸ Nεῖλοϲ· Nῆλοϲ γὰρ κατὰ διάλεκτον.

Πάντα τὰ εἰϲ ιλοϲ διϲύλλαβα ὀξύτονα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον χιλόϲ ἡ τροφή, ψιλόϲ. ϲεϲημείωται τὸ δειλόϲ παρὰ τὸ δέοϲ τὸ ϲημαῖνον τὸν φόβον.

Πάντα τὰ εἰϲ ιλοϲ λήγοντα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ πρὸ τέλουϲἔχοντα [*](l. 4 περὶ ποϲ. 290, 30, Choer. Orth. 271, 12; προύνεικοϲ addidi ex Choer. Orth. 251, 5, pro cuius verbis ἐνεῖ καὶ Βοιωτιακῶϲ recepi ex E. Mi. s. v. ἐνείκω Βοιωτιακὸν cf. Lob. Phem. p 59, Aglaoph. 1325. Memorabilis est locus ex Cyrilli lexico ap Cram. An. Par. IV 189, 9: προύνεικοι. λέγονται οἱ μιϲθοῦ τά ὤνια κομίζοντεϲ ἐκ τῆϲ ἀγορᾶϲ. δῆλον δέ ἐϲτιν ν, εἴτε κατὰ τὸν Ἀλεξίονοϲ λόγον εἴτε κατὰ τὸν Δημητρίου διὰ ει διφθόγγου γραφή ἐϲτι, παρὰ γὰρ τὸ ἐνέγκαι, οὕτω καὶ Φιλόξενοϲ. προύνεικοϲ: καὶ οἱ μὲν ἀπὸ τῶν νεικῶν ἐϲχημάτιϲαν · ἐπὶ γὰρ ἀπαιδεύτων κεῖϲθαί φαϲι τὴν φωνήν. Ἀλεξίων μέντοι παρὰ τὸ ἐνοητέϲ (scr. ἐνείκω Βοιωτιακόν)· κυρίωϲ γὰρ λέγεϲθαι προυνείκουϲ τοὺϲ μιϲθοῦ τὰ ἐξ ἀγορᾶϲ ὤνια κομίζονταϲ παῖδαϲ· Δημήτριοϲ δέ φηϲιν τοὺϲ διδόνταϲ τὰ ὤνια πρὶν λαβεῖν τιμὴν. cf. Schmidt. ad Hesych. s. v. προυικόϲ. l. 16 Choer. 242, 32.) [*](l. 22 περὶ ποϲ. 291, 3 pro ἔπιλοϲ scripsi πῖλοϲ, cf. Choer. 263, 10, τῖλοϲ addidi ex Mon. 14, 14, l. 23 χεῖλοϲ explevi ex Choer. 278, 10, l. 24 Nεῖλοϲ ex. Mon. 14, 10. Ἶλοϲ accessit ex Choer. 220, 34, de πῖλοϲ cf. eundem 249, 25 de κτίλοϲ 233, 27. l. 26 περὶ ποϲ. 291, ΄7; diphthongum in δειλόϲ Choer. 193 24 ex verbo δείδω repetit: ὥϲπερ παρᾶ τὸν βήϲω μέλλοντα βηλόϲ, οὕτω καὶ ἀπὸ τοῦ δείδω δείϲω δειλόϲ, utraque originario coniungitur in Ep. Cr. I 115, 3 δειλόϲ παρὰ τὸ δέω τὸ φοβοῦμαι πλεοναϲμῷ τοῦ ι, ὁ μέλλων δείϲω δειλόϲ ἢ παρᾶ τὸ δέοϲ δεελόϲ καὶ δειλόϲ. l. 29 περὶ ποϲ. 291, 10 cf. Lob. Proll. 115 cum)

Τὰ διὰ τοῦ ιλοϲ βαρύτονα ἀρϲενικά, μὴ ὄντα ϲύνθετα ἀπὸ ὀνόματοϲ ἔχοντα τὴν ει δίφθογγον, διὰ τοῦ ι γράφεται χωρὶϲ τοῦ Νεῖλοϲ οἷον Πάμμιλοϲ, Διόμιλοϲ, ὅμιλοϲ τὸ πλῆθοϲ, Τρωΐλοϲ, Ζωΐλοϲ. πρόϲκειται «βαρύτονα» διὰ τὸ δειλόϲ ὀξυνόμενον. πρόϲκειται «ἀρϲενικὰ» διὰ τὸ χεῖλοϲ οὐδέτερον. πρόϲκειται «μὴ ὄντα ϲύνθετα ἀπὸ ὀνόματοϲ ἔχοντα τὴν ε δίφθογγον », ἐπεὶ ἀπὸ τοῦ χεῖλοϲ καὶ τοῦ δειλόϲ γίνεται τρίχειλοϲ, ἀγκυλόχειλοϲ, κροκόδειλοϲ· παρὰ γὰρ τὸ δειλόϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου. καὶ πάλιν ἀπὸ τοῦ εἴλη τοῦ ϲημαίνοντοϲ τὴν θερμαϲίαν γίνεται εὔειλοϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου. ϲημαίνει δὲ τὸν τόπον ἔχοντα τὴν θερμαϲίαν.

Τὰ ἔχοντα δύο λλ εἰϲ οϲ κύρια διὰ τοῦ ι γράφεται καὶ προποροξύνεται, ύριλλοϲ, Μέγιλλοϲ, Τήριλλοϲ, Πϲριλλοϲ, Ἄϊλλοϲ, ἔπιλλοϲ, ἀνάϲιλλοϲ, Ϲόφιλοϲ, δόριλλοϲ, Πράϲτιλλοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιγμοϲ διὰ τοῦ γράφεται οἷον φοινιγμόϲ, ϲυριγμόϲ.

Τὰ εἰϲ μοϲ καθαρὸν οὐ παραλήγει τῇ διφθόγγῳ, χωρὶϲ εἰ μὴ ἀπὸ ϲυναιρέϲεωϲ ἔχει τὴν ει δίφθογγον οἷον φιμόϲ, κημόϲ, λιμόϲ, ϲιμόϲ, μῖμοϲ, τῖμοϲ, ἀγώγιμοϲ, ὄψιμοϲ, ὠφέλιμοϲ, θανάϲιμοϲ, γνώριμοϲ, ἄλκιμοϲ, γόνιμοϲ, ἀοίδιμοϲ ὁ περιβόητοϲ, ὄβριμοϲ ὁ ἰϲχυρόϲ, εὐδόκιμοϲ. πρόϲκειται «κεἰϲ μϲ καθαρὸν» διὰ τὸ εἶρμόϲ καὶ ϲειϲμόϲ. ταῦτα γὰρ ϲύμφωνον ἔχει πρὸ τοῦ μ. πρόϲκειται «χωρὶϲ εἰ μὴ ἀπὸ ϲυναιρέϲεωϲ ἔχει τὴν ει δίφθογγον» διὰ τὸ Δεῖοϲ τὸ ϲημαῖνον τὸν φόβον· δέϊμοϲ γὰρ διὰ τοῦ ι καὶ κατὰ ϲυναίρεϲιν τοῦ ε καὶ ι εἰϲ τὴν εἰ δίφθογγον γίνεται δεῖμοϲ.

Τὰ εἰϲ οϲ διϲύλλαβα ἔχοντα τὴν πρώτην καὶ τὴν δευτέραν ϲυλλαβὴν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ϲυμφώνου ἀρχομένην ἑνὶ φωνήεντι θέλει παραλήγεϲθαι οἷον Nίνοϲ, μῖμοϲ, βίβλοϲ.

Τὰ εἰϲ οϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἔχοντα ἐν τῇ ἀρχούϲῃ καὶ ἐν τῇ μετὰ ταύτην τὸ αὐτὸ ϲύμφωνον διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον τίτανοϲ, διδάϲκαλοϲ, δίδυμοϲ, Ϲιϲίννηϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ινοϲ βαρύτονα διὰ τοῦ ι γράφεται, οἷον ξύλινοϲ, δερμάτινοϲ, Κρατῖνοϲ, Ἀκραγαντῖνοϲ, Κωνϲταντῖνοϲ.