Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ διὰ τοῦ ιοϲ γινόμενα, ἡνίκα προπαροξύνεται, διὰ τοῦ ι γράφεται, οἷον ὀρθόϲ ὄρθιοϲ, λοῖϲθοϲ λοίϲθιοϲ, κάπροϲ κάπριοϲ, Αἰτωλόϲ Αἰτώλιοϲ, Κάϋϲτροϲ Καΰϲτριοϲ «Καϋϲτρίου ἀμφὶ ῥέεθρα» (B 46), αἰζηόϲ αἰζήϊοϲ, ὅμοιοϲ ὁμοίιοϲ, γελοῖοϲ γελοίιοϲ, ἡνίκα δὲ ὀξύνεται, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου οἷον θαμειόϲ, ἀδελφειόϲ, ἀρνειόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ κύρια ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ ὄντα ὡϲ ἐπὶ τὸ πλεῖϲτον διὰ τοῦ ι γράφεται χωρὶϲ τῶν παρὰ τὸ κλέοϲ καὶ τῶν ἀπὸ τῶν εἰϲ ευϲ οἷον Θεοδόϲιοϲ, Ἀθανάϲιοϲ, Ἀϲτέριοϲ, Ἀμβρόϲιοϲ, Ταλθύβιοϲ. πρόϲκειται «ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ» διὰ τὸ Ἐπειόϲ καὶ Δαρεῖοϲ καὶ Ἀρνεῖοϲ τριϲύλλαβα. πρόϲκειται «κύρια» διὰ τὰ κτητικὰ Ἀριϲτάρχειοϲ, Ἡροδότειοϲ βίβλοϲ. πρόϲκειται «χωρὶϲ τῶν παρὰ τὸ κλέοϲ καὶ τῶν ἀπὸ τῶν εἰϲ ευϲ», ἐπειδὴ ταῦτα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον Ἡρακλῆϲ Ἡράκλειοϲ, Ἀνδροκλῆϲ Ἀνδρόκλειοϲ, Ϲοφοκλῆϲ Ϲοφόκλειοϲ, Ἀχιλλεύϲ Ἀχίλλειοϲ, βαϲιλεύϲ Βαϲίλειοϲ. πρόϲκειται « ὡϲ ἐπὶ τὸ πλεῖϲτον », ἐπειδή ἐϲτί τινα ὀνόματα κύρια ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβάϲ, ἅτινα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, καὶ οὕτε παρὰ τὸ κλέοϲ εἰϲὶν οὔτε ἀπὸ τῶν εἰϲ ευϲ οἷον Nυττέρειοϲ, ἔϲτι δὲ ὄνομα λιμένοϲ. Πεδεύκειοϲ ὄνομα ἀνδρόϲ, Δαρδανειόϲ ὄνομα ποταμοῦ.

Τὰ διὰ τοῦ διοϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ μὴ μετουϲιαϲτικὰ παρηγμένα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Ῥοδίοϲ, Ϲχεδίοϲ, Ὁδίοϲ. ἴδιοϲ, ἀΐδιοϲ, μαψίδιοϲ, παυρίδιοϲ, ἁρμόδιοϲ, Κνίδιοϲ, Ῥόδιοϲ, ἐρῳδιόϲ καὶ τὰ λοιπά. πρόϲκειται «μὴ ὄντα μετουϲιαϲτικὰ» διὰ τὸ κνίδειοϲ καρπόϲ καὶ ϲίδειϲ κλάδοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ αν ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν ὄντα διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Τιτάν Τιτάνιοϲ, Παιάν Παιάνιοϲ. τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ Ἀλκμάν Ἀλκμάνιοϲ ὤφειλεν εἶναι διὰ τοῦ ι Ἁλλ’ ἔϲτιν Ἀλκμάνειοϲ, ἐπειδὴ τὰ ἐπὶ πραγματειῶν διὰ διφθόγγου γράφεται οἷον Ἀλκμάνειοϲ, Μενάνδρειοϲ, Ἀριϲτοφάνειοϲ, Εὐριπίδειοϲ. πρόϲκειται « ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν» διὰ τὸ Πά Πανόϲ Πάνειοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ην ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν ὄντα διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον γέρην γερήνιοϲ ὁ ἔντιμοϲ (?), Ἕλλην Ἑλλήνιοϲ ὁ Ἑλληνικόϲ. τὸ δὲ αὐχήν ὁ τράχηλοϲ αὐχένιοϲ διφορεῖται καὶ διὰ τοῦ ι καὶ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον. πρόϲκειται «ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν» διὰ τὸ χήν χήνειοϲ πούϲ. τὸ γὰρ μήν μήνιοϲ διὰ τοῦ ι γραφόμενον ὑπάγεται τῷ κανόνι τῶν μὴ ληγόντων εἰϲ ϲ μονοϲυλλάβων.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ιν διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον δελφίν δελφίνιοϲ, Ἐλευϲίν Ἐλευϲίνιοϲ, Τραχίν Τραχίνιοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ονιοϲ καὶ ωνιοϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ μὴ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν μήτε κτητικὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ων βαρυτόνων διὰ τοῦ ι γράφεται Μακεδόνιοϲ, δαιμόνιοϲ, Ϲαρπηδόνιοϲ, Ἑλικώνιοϲ, Κιθαιρώνιοϲ, Μαραθώνιοϲ καὶ τὰ ὅμοια. πρόϲκειται «μὴ ὄντα μετουϲιαϲτικὰ διὰ τὸ χελώνειοϲ καὶ χελώνειοϲ οὐρά. πρόϲκειται « μήτε κτητικὰ » διὰ τὸ θεώνειοϲ, Τρυφώνειοϲ. ϲεϲημείωται τὸ Ἀπολλώνιοϲ καὶ Ἀμμώνιοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ξ ἢ εἰϲ ψ ἢ εἰϲ ρ διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται, Φαιάκιοϲ, Κιλίκιοϲ, Θρηΐκιοϲ, Nαρύκιοϲ, Βεβρύκιοϲ, Ἀράβιοϲ, Τελόπιοϲ, ἀέριοϲ, αἰθέριοϲ, ϲωτήριοϲ, ὀλετήριοϲ, μακάριοϲ. τὸ δὲ ϲμιλάκειοϲ μετουϲιαϲτικὸν καὶ τὸ περδίκειοϲ «περδίκειον κάρα» ἐπὶ μέρουϲ ϲωματικοῦ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ διϲυλλάβων ὀξυτόνων μακρᾷ παραληγομένων παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Μυϲόϲ Μύϲιοϲ, Λυδόϲ [*](l. 1 Theogn. 54, 20 coll. Arc. 39, 15 omisi post μετουϲιαϲτικὰ verba ἀπὸ ῥήματοϲ et in fine πρόϲκειται «μὴ ἀπὸ ῥήματοϲ» διὰ τὸ ἐπιτηδεύω ἐπιτήδειοϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον, quia Choer. 209, 10 ἐπιτήδειοϲ rectius ab ἐπιτηδήϲ repetere videtur. l. 6 περὶ ποϲ. 287, 3 cf. Ep. Cr. I 101, 21 et An. Ox. 322, 18. l. 12 περὶ ποϲ. 287, 10. l. 18 περὶ ποϲ. 287, 17. l. 20 Theogn. 55, 1 coll. Arc. 39, 22 et fr. 39. l. 26 Arc. 40, 5, Theogn, 55, 29, περὶ ποϲ. 287, 24, Ep. Cr. 1 183, 21, E. M. 65, 26: 421, 22, An. 0x. 11 327. 21, de πελώριοϲ, ἑλώριοϲ cf. supra; praecipuus canon de nominibus a nominibus in ηρ derivatis exstat in An. Οx. II 323, 22: τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ηρ ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν δι τοῦ ιοϲ γινόμενα διὰ τοῦ. ῖ γράφεται οἶον ϲυντακτήρ ϲυντακτῆροϲ ϲυντακτήριοϲ, ἀϲτὴρ ἀϲτέροϲ ἀϲτέριοϲ, ὀλετήρ ὀλετῆροϲ ὀλετήριοϲ, ϲωτήρ ϲωτῆροϲ ϲωτήριοϲ· πρόϲκειται «ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν διὰ τὸ θήρ θηρόϲ θήρειοϲ (pro θήριοϲ).) [*](l. 31 περὶ ποϲ. 287, 20, Ep. Cr. 1 58, 30; 443, 10, An. Ox. 11 380, 9.)

Τὰ εἰϲ ιοϲ ἐθνικὰ προπαροξύτονα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Πύλιοϲ, Φρύγιοϲ, Δήλιοϲ, Ῥόδιοϲ. τὸ δὲ Ἀργεῖοϲ καὶ Ἡλεῖοϲ οὐκ ἐναντιοῦνται, προπεριϲπώμενα γάρ.

Τὰ εἰϲ ϲιοϲ διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον ἀϲπάϲιοϲ, Ταράϲιοϲ, ἀμβρόϲιοϲ, ἱκέϲιοϲ, ἀνάρϲιοϲ, Ἐφέϲιοϲ, Ϲυρακόϲιοϲ. ὁμοίωϲ καὶ τὰ ἐπὶ τῶν ἀριθμῶν διακόϲιοι, τριακόϲιωι, πεντακόϲιοι. τὸ δὲ χρύϲειοϲ μετουϲιαϲτικόν.

Τὰ διὰ τοῦ τιοϲ διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Ὑπάτιοϲ, Εὐϲτράτιοϲ, Ἀέτιοϲ, Φιλοίτιοϲ, Μενοίτιοϲ, ὑϲτάτιοϲ, ὁϲϲάτιοϲ. τὸ δὲ ἐλάτειοϲ μετουϲιαϲτικὸν καὶ τὸ γερόντειοϲ καὶ Ἀχερόντειοϲ κτητικά. τοῦτο δὲ διὰ τὸ μέτρον ἔφη Ἀριϲτοφάνηϲ (Ran. 471) «Ἀχερόντιοϲ δὲ ϲκόπελοϲ αἷματοϲταγήϲ » ὁμοίωϲ τῷ «Ποιάντιον ἀγλαὸν υἱόν» ( Od. γ 190) καὶ τῷ «Αἰπύτιον παρὰ τύμβον» (Β 604).

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ πρὸ τοῦ ι η ἢ ω ἔχοντα διὰ τοῦ ι γράφεται, ήϊοϲ, βαϲιλήιοϲ, Ἰλιήϊοϲ, Κώιοϲ, πατρώϊοϲ, ἡρυϊοϲ, Τρῶϊοϲ, Μιώϊοϲ, Λητώϊοϲ.

Τὰ διὰ τὸῦ λιοϲ τριϲύλλαβα κἄν τε ἐθνικὰ ᾖ κἄν τε κύρια, διὰ τοῦ ι γράφεται, φαλιόϲ, ϲκολιόϲ, λαλιόϲ, βαλιόϲ, πολιόϲ. Βαλίοϲ, Ἅλιοϲ. τὸ δὲ μήλειοϲ μετουϲιαϲτικόν.

Τὰ εἰϲ λιοϲ ὑπερτριϲύλλαβα διὰ τοῦ ι γράφεται, ἐνάλιοϲ, Δαϲάλιοϲ, θεμέλιοϲ, ἠέλιοϲ, καμήλιοϲ, Ταργήλιοϲ, ἀπατήλιοϲ, Αἰτώλιοϲ, ἀποφώλιοϲ. τὸ δὲ ἀμπέλειοϲ μετουϲιαϲτικόν.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ νοϲ ἐχόντων ἔννοιαν τοπικὴν διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Αἶνοϲ Αἴνιοϲ, Δάρδανοϲ Δαρδάνιοϲ.

Τὰ παρὰ μέλλοντα διὰ τοῦ ιοϲ γινόμενα διὰ τοῦ ι γράφεται, Ὀρθώϲιοϲ, ἀϲπάϲιοϲ, φυλάξιοϲ, πληϲίοϲ, δεξιόϲ, ἀνεψιόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ τριϲύλλαβα, εἰ ἔχοι υ ἐν τῇ πρώτῃ ϲυλλαβῇ, διὰ τοῦ ι γράφεται, Ϲύριοϲ, Τύριοϲ, Κύπριοϲ, νύχιοϲ, Ϲτύγιοϲ, Μύ ϲιὸϲ, Πύθιοϲ, θύιοϲ, κύκλιοϲ, μύριοϲ καὶ μυρίοϲ, νύμφιοϲ καὶ νυμφίοϲ. [*](l. 3 περὶ ποϲ. 288, 22, pro Δηλεῖοϲ scripsi λεῖοϲ. l. 6 Theogn. 56, 25, unde E.M.80, 35 derivatum est. Arc.40,18, An. Ox. 1I 324, 16. l. 10 Theogn. 1. Arc. 40, 18. Steph B.s. Ἀχέρων et Ἀβαντίϲ. l. 16 Theogn. 57, 7. Arc. 40, 23. l. 19 Theogn. 57, 31, Arc. 41 , 1, περὶ ποϲ. 288, 5. l. 22 Theognι. 57, 18, Arc. l. c. ln E. 51 33, 30 canon sic conversus est αἰθάλειοϲ: τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ λοϲ βαρυτόνων ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ μὴ ὄντα ἐθνικὰ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γρύφονται, Αἴολοϲ Αίόλειοϲ [ ποικίλοϲ]. [αἴθαλοϲ αἰθάλειοϲ, ϲημαίνει δὲ τὸν καπνόν]. δαίδαλοϲ ὁ ποικίλοϲ δαιδάλειοϲ, μέγαλοϲ μεγάλειοϲ [ὡϲ ἀπὸ τοῦ μεγάλεοϲ] βαρύτονα πρόϲκειται διά τὸ ὀμφαλόϲ ὀμφάλιοϲ. μὴ ἐθνικὰ διὰ τοῦ Μαίναλοϲ Μαινάλιοϲ (pro Εὐδαμόλιοϲ). De hoc loco disseruit Lob. Proll. p. 101, ubi αἰόλειοϲ signilcare ποικίλοϲ et μεγάλειοϲ ex μεγάλεοϲ ortum negat. Dubium est. etiam, num αἴθαλοϲ αἰθάλειοϲ proposuerit Herodianus. quum in Mon. 4, 12 et. ap. Arcad. 39 δαιδάλεοϲ et κονιϲάλεοϲ tantum excipiat ex nominibus in αλεοϲ ut proparoxytona et αἰθαλέοϲ scribendum iudicasse videtur. l. 25 An, Ox. II 322, 27. l. 27 Theogn. 58. 1, E. M. 635, 41, Arc. 41, 12. l 29 Theogn. 58, 6, Arc. 41, 16.)

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ παρ’ ἐπιρρήματα γινόμενα διὰ μόνου τοῦ ι γράφεται, ὄριοϲ, πρώϊοϲ, ϲτάδιοϲ παρὰ τὸ ϲταδόν, ἀμφάδιοϲ, ἐκτάδιοϲ, ὀπιϲθίδιοϲ, ῥηίδιοϲ, ἀντίοϲ.

Τὰ εἰϲ ιοϲ τριϲύλλαβα κύρια ἔχοντα τὴν τρίτην μακρὰν διὰ τοῦ ιP γράφεται, Μούλιοϲ, Βάκχιοϲ, Ἑρχίοϲ.