Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ ἀπὸ τῶν ἄλλων μονοϲυλλάβων τῶν μὴ ληγόντων εἰϲ ϲ διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα, μὴ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν ἢ μετουϲίαν διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον νύξ νύχιοϲ, μήν μήνιοϲ, ϲκοτομήνιοϲ, ϲημαίνει δὲ τὴν ἐϲκοτιϲμένην νύκτα, Ϲτύξ Ϲτύγιοϲ, Θρᾷξ Θράκιοϲ, χθών χθόνιοϲ, Φρύξ Φρύγιοϲ, Κάρ Κάριοϲ. πρόϲκειται «μὴ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν» διὰ τὸ χήν χήνειοϲ, θήρ θήρειοϲ πούϲ. πρόϲκειται «μὴ μετουϲιαϲτικὰ» διὰ τὸ φλόξ φλόγειοϲ ἤγουν ὁ μετέχων πυρόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ειοϲ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν ἢ μετουϲίαν διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται· τὰ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν οἱον ἀνθρώπειοϲ χείρ, βουβάλειον κέραϲ, ἐλάφειοϲ βύρϲα, βόειοϲ ὁπλή, χοίρειοϲ, δόρκειοϲ, θήρειοϲ, γύπειοϲ χολή, δρακόντειον αἷμα. τὸ δὲ κύριον διὰ τοῦ ι Δρακόντιοϲ. λέοντειοϲ δορά. τὸ δὲ κύριον διὰ τοῦ ι. μετουϲιαϲτικὰ δὲ οιον χάλκειοϲ ὁ μετέχων τοῦ χαλκοῦ καὶ χρύϲειοϲ ὁ μετέχων χρυϲοῦ. ἀργύρειοϲ, ϲιδήρειοϲ, δούρειοϲ.

Πάντα τὰ εἰϲ οϲ καθαρὸν κτητικὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ροϲ γινόμενα μὴ ἀπὸ πόλεωϲ παραλήγεται ἡ ει δίφθογγοϲ οἷον ταῦροϲ ταύρειοϲ, χοῖροϲ χοίρειοϲ, ἄργυροϲ ἀργύρειοϲ ὡϲ χρύϲειοϲ. τὰ γὰρ ἀπὸ πόλεωϲ τὴν παραγωγὴν ἔχοντα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Τύριοϲ, Κύπριοϲ. ϲεϲημείωται τὸ Κάριοϲ παρὰ τὸ Κάρ Καρόϲ τῷ κανόνί τῶν μονοϲυλλάβων.

Τὰ διὰ τοῦ ρειοϲ ἀπὸ τῶν εἰϲ ροϲ ἐχόντων τὸ τ τῆϲ προηγουμένηϲ ϲυλλαβῆϲ ἐχούϲηϲ τὸ ε ἔχει τὸ ει διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον οἷον ἀβέλτεροϲ ἀβελτέρειοϲ, ἕτεροϲ ἑτέρειοϲ, ἡμέτεροϲ ἡμετέρειοϲ. τὸ νέρτεροϲ νερτέριοϲ οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν, ἐπειδὴ οὐκ ἔχει φύϲει ἐν τῇ προηγουμένῃ τοῦ τ ϲυλλαβῇ τὸ ε. ἐνερότεροϲ γὰρ ἦν παρὰ τὴν ἔραν τὴν γῆν ϲυγκοπῇ τοῦ ο καὶ ἀφαιρέϲει τοῦ ἕ γίνεται νέρτεροϲ καὶ λοιπὸν ὡϲ μὴ ἐχούϲηϲ φύϲει ἐν τῇ προηγουμένῃ τοῦ τ ϲυλλαβῇ τὸ ε οὐκ ἠκολούθηϲε τούτοιϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ καθαρὸν ἐχούϲηϲ τῆϲ παραληγούϲηϲ τὸ ρ, καιροῦ ὑπόνοιαν ἔχοντα, διὰ τοῦ ι γράφεται χωρὶϲ εἰ μὴ ὦϲιν ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων οἱον καίριοϲ ἀκαίριοϲ, ἀώριοϲ «πραγμάτων ἀωρίων», παναώριοϲ «ἀλλ’ ἕνα παῖδα τέκεν παναώριον» (Ω 540), ἑϲπέριοϲ, ἡμέριοϲ, ἠέριοϲ. εἶπον χωρὶϲ εἰ μὴ ὦϲιν ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων διὰ τὸ θέροϲ θέρειοϲ. Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ηϲ εἴτε περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται εἴτε ἰϲοϲυλλάβωϲ, [*](l. 4 περὶ ποϲ. 286, 28, Choer. Orth. 191, 29, Epim. in Psam. 5, 23, Ϲram. Ep. I 349, 8; 438, 20. φλόγειοϲ habet etiam Arc. 44, 27 cf. Ep. Ϲr. I 40, 4 54, 90 et 273, 28; 373, 10; 426, 26, E. M. 64, 27. l. 11 περὶ ποϲ. 285, 9 Choer. 185, 25 186, 23; 196, 9 277, 23, An. P ars. 111 343, 4. l. 18 περὶ ποϲ 285, 21. l. 23 Choer. 516, 16, E M. 430, 1. l. 31 Ep Ϲr. 1 437, 5 E M 810, 18, εἶπον scripsi pro εῖπε. l. 37 E. M 139, 42, Choer. Οrth. 171)

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ϲῦϲ ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν διὰ τοῦ ειοϲ παραγόμενα διὰ τῆϲ ει γράφεται οἷον Ὀδυϲϲεύϲ Ὀδύ(ϲειοϲ, Ἀχιλλεύϲ Ἀχίλλειοϲ, βαϲιλεύϲ βαϲίλειοϲ. καὶ τὸ κύριον δὲ ὄνομα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ιϲ διὰ τοῦ ειοϲ γινόμενα πρὸ μιᾶϲ ἔχοντα τὸν τόνον διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, δῆριϲ δηρεῖοϲ καὶ τροπῇ Δαρεῖοϲ οἱονεὶ ὁ πολεμικόϲ. Ἦτιϲ ὄνομα πόλεωϲ καὶ Ἠτεῖοϲ ὁ πολίτηϲ, μάνιϲ μαντεῖοϲ ὁ Ἀπόλλων. ἔφοροϲ γὰρ τῆϲ μαντείαϲ. πρόϲκειται «πρὸ μιᾶϲ ἔχοντα τὸν τόνον», ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ μάντιϲ γίνεται κύριον Μάντιοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ωρ, εἰ μὲν τρέπει τὸ ω, διὰ τῆϲ ε διφθόγγου γράφεται διὰ τὸ εἶναι κτητικὰ οἱον Νέϲτωρ Νεϲτόρειοϲ «Nεϲτορέῃ παρὰ νηΐ» (Β 54) εἰ δὲ φυλάττει τὸ ω, διὰ τοῦ ι οἷον πέλωρ πελώριοϲ, ἕλωρ ἑλώριοϲ.

Αἱ γενικαὶ αἱ εἰϲ τοϲ λήγουϲαι τὰ κτητικὰ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου ϲχηματίζουϲιν οἷον Αἴαντοϲ Αἰάντειοϲ, Θόαντοϲ Θοάντειοϲ, Βύζαϲ Βύζαντοϲ Βυζάντειοϲ τὸ κτητικὸν Βυζαντίου, Βυζάντιοϲ δὲ τὸ ἐθνικόν. Ἄβαϲ Ἄβαντοϲ Ἀβάντειοϲ τὸ κτητικὸν ἢ τοῦ κυρίου ἢ τῶν Ἀβάντων. τὸ δὲ Ὑάντιοϲ ὡϲ ἐθνικὸν ϲυνέϲτειλεν Ἀπολλώνιοϲ ἐν τῷ «Ὑαντίου Ὀγχϲτοῖo (Arg. IIl 1241) ἢ παρὰ λόγον ὡϲ Ποιάντιον ἀγλαὸν υἱόν » (Od. γ 190) καὶ παρὰ τὸ Ἀπέϲαϲ Ἀπεϲάντειοϲ ἔμελλεν εἶναι ὥϲπερ Αἴαϲ Ααντοϲ Αἰάντειοϲ, ἀλλὰ λέγεται Zεὺϲ Ἀπεϲάντιοϲ.

Πάντα τὰ εἰϲ ιοϲ κτητικὰ ἀπὸ πρωτοτύπων εἰϲ τοϲ γινόμενα, εἰ μεταβάλλει τὸ τ εἰϲ ϲ, διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον ἄμβροτοϲ ἀμβρόϲιοϲ, ἀκήρατοϲ ἀκηράϲιοϲ, ἐνιαυτόϲ ἐνιαύϲιοϲ, πλοῦτοϲ πλούϲιοϲ. εἰ δὲ φυλάττει τὸ τ, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἱον Καλλίϲτρατοϲ Καλλιϲτράτειοϲ, Ἀρχέϲτρατοϲ Ἀρχεϲτράτειοϲ. παράλογον δὲ τὸ «Αἰπύτιον παρὰ τύμβον» (Β 604). δεῖ προϲθεῖναι «εἰ μὴ ἐθνικὰ εἴη». ταῦτα δὲ [*](29; 217. 2, 356, 22. 209, 10; Ep. Cr. 1 36, 24, An. Ox. 11 363, 30. l. 7 Choer. 185. 17, περὶ ποϲ. 286, 13. l. 11 E. M. 918, 31, Choer. 216, 25. l.17 Ep. Cr. 1 333, 11, pro διὰ τοῦ ιοϲ κτητικὰ scripsi διὰ τὸ εἷναι κτητικά. περὶ ποϲ. 285, 27. Choer. 208, 32, 241, 26; E. M. 660, 41, E. Gud. 458, 49. l. 21 περὶ ποϲ. 285, 29; Steph. B. s. Βυζάντιον et Ἀβαντίϲ collato Eustath. ad Dionys. 803 cf. Lobeck. ad Ai. p. 113, de Ἀπέϲαϲ quae dedi sunt ex Choer. Dict. 39 14 coll. Steph. B 104, 16. l. 29 περὶ ποϲ. 287, 30, E. M. 80, 42, Ep. Cr. I 1 16, An. Ox. lI 320, 4, Eustath. ad Dionys 803 Αἰπύτιον τύμβον comparat cum Ποιάντιον υἱόν.)

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ων βαρυτόνων διὰ τοῦ ντ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται λέων λεόντειοϲ δορά κτλ. fr. 39.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ων ὀξυτόνων διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα κτητικὰ διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Παφλαγών Παφλαγόνοϲ Παφλαγόνιοϲ, Καλυδών Καλυδῶνοϲ Καλυδώνιοϲ, χθών χθονόϲ χθόνιοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων παραγόμενα ἀρϲενικά, εἰ μὲν τὸ α παραλήγοιτο, διὰ τοῦ ι ϲχηματίζεται οἷον ἅγοϲ ἅγιοϲ, θάλποϲ Θάλπιοϲ, πέλαγοϲ πελάγιοϲ. εἰ δὲ μὴ παραλήγοὶτο τὸ α, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον τέλοϲ τέλειοϲ, ὄροϲ ὄρειοϲ, εἶδὸϲ εἴδειοϲ, ἕρκοϲ ἕρκειοϲ, ἦθοϲ ἠθεῖοϲ, κῆδοϲ κήδειοϲ. ϲεϲημείωται τὸ τέμενοϲ τεμένιοϲ, διὰ τοῦ ι γραφόμενον, ἵνα μὴ εὑρεθῇ τὸ ε ἀλλεπάλληλον ἐν τριϲὶ ϲυλλαβαῖϲ.

Τὰ παρὰ τὸ γέα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον βαθύγειοϲ, εὔγειοϲ, ἔγγειοϲ, μεϲόγειοϲ, κατώγειοϲ, ὑπόγειοϲ, ἀνώγειοϲ, γέγειοϲ ὁ ἀρχαῖοϲ. ἀπὸ γὰρ τοῦ γέα γέγονε γέειοϲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου καὶ κατὰ πλεοναϲμὸν τοῦ γ γέγειοϲ.

Τὰ κτητικὰ τὰ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἔχοντα μακρὰν τὴν παραλήγουϲαν οὐδέποτε διὰ τοῦ ι γράφεται, ἀλλὰ διὰ διφθόγγου οἷον Αἰάντειοϲ, κύνειοϲ, αἴγειοϲ, ἀνθρώπειοϲ, Ἀργεῖοϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ τριϲύλλαβα βαρύτονα ἔχοντα ἐν τῇ πρώτῃ ϲυλλαβῇ τὸ α, μεθ’ δ ἐπιφέρεται δύο ϲύμφωνα ἢ καὶ πλείονα, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον Καδμεῖοϲ, Βακχεῖοϲ, ἀϲτεῖοϲ, ἀγρεῖοϲ ὁ ἄγροικοϲ. ἐπὶ γὰρ τοῦ ἀνημέρου ἄγριοϲ προπαροξυτόνωϲ διὰ τοῦ ι· χωρὶϲ τοῦ ἀντίοϲ. τοῦτο γὰρ βαρύτονόν ἐϲτι καὶ ἔχει ἐν τῇ πρώτῃ ϲυλλαβῇ τὸ α, μεθ’ δ ἐπιφέρεται δύο ϲύμφωνα· τὸ δὲ Ἄμφιοϲ καὶ Ἄγριοϲ καὶ Βάκχιοϲ καὶ Μάντιοϲ οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν, ἐπειδὴ οὐκ ἔϲτι προπεριϲπώμενα, ἀλλὰ προπαροξύτονα.

Τὰ διὰ τοῦ ειδϲ τριϲύλλαβα πρὸ μιᾶϲ τὸν τόνον ἔχοντα καὶ ἐν τῇ κατ’ ἀρχὴν ϲυλλαβῇ τὸ α μακρὸν διὰ τῆϲ ει ωφθόγγου γράφεται πλὴν τοῦ ἀντίοϲ οἷον Καδμεῖοϲ, Βακχεῖοϲ, ἀνδρεῖοϲ. οὕτω καὶ Δαρεῖοϲ.

Τὰ εἰϲ οϲ καθαρὸν ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὄντα, μὴ ὄντα κύρια μήτε πρὸϲ ἀντιδιαϲτολὴν ἑτέρου ϲημαινομένου τονωθέντα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον ἀγρεῖοϲ, Ἀργεῖοϲ τὸ ἐθνικόν. Ἀρνεῖοϲ ὁ μήν, ἀχρεῖοϲ. τοῦτο δὲ οἱ Ἀττικοὶ προπαροξύνουϲι. ἠθεῖοϲ· ϲημαίνει δὲ φιλοφρόνηϲιν ἀπὸ νεωτέρου πρὸϲ παλαιότερον. πρόϲκειται «μὴ πρὸϲ ἀντιδιαϲτολὴν ἑτέρου ϲημαινομένου τονωθέντα» διὰ τὸ μύριοϲ καὶ νύμφιοϲ. τὸ γὰρ νυμφίοϲ ὁ γαμετήϲ παροξύνεται, τὸ δὲ κτητικὸν ὁ νύμφιοϲ οἶκοϲ προπαροξύνεται. τὸ δὲ μυρίοϲ πρὸϲ ἀντιδιαϲτολὴν τοῦ μύριοϲ παροξύνεται. ϲημαίνει δὲ παροξύτονον ἀόριϲτον πληθύν, τὸ δὲ προπαροξύτονον τὸν ἀριθμόν.

Τὰ διὰ τοῦ ειοϲ ὀνόματα ποταμῶν δίφθογγον ἔχει, Πηνειόϲ, Ἀλφειόϲ, Ϲπερχειόϲ, Ὀλμειόϲ πλὴν τοῦ Μηνιόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ειοϲ κύρια ὀξύτονα τριϲύλλαβα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον Πηνειόϲ, Ἀρνειόϲ, Ἀλφειόϲ, Ϲπερχειόϲ, Ὀλμειόϲ, Ἐπειόϲ.