Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

20. Κάρηϲοϲ: Τυραννίων ὀξύνει τὸ Κάρηϲοϲ ὡϲ Παρναϲϲόϲ. οὕτωϲ γὰρ ὑπὸ Κυζικηνῶν ὀνομάζεϲθαι τὸν ποταμόν. ὁ δὲ Ἀρίϲταρχοϲ. βαρύνει ὡϲ Κάνωβοϲ. εἴπομεν δὲ ἐν ἑτέροιϲ ὅτι οὐ πάντωϲ ἐπικρατεῖ ἡ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν χρῆϲιϲ καὶ ἐπὶ τὴν Ὁμηρικὴν ἀνάγνωϲιν, ὁπότε περὶ. τοῦ «Γλιϲᾶντα» (Il. B 504) διελάβομεν, εἴγε Διονύϲιοϲ ἱϲτορεῖ τοὺϲ ἐγχωρίουϲ ϲυϲτέλλειν τὸ ῑ καὶ μὴ περιϲπᾶν. τό τε Λύκαϲτοϲ ὁ αὐτὸϲ ἱϲτορεῖ ὀξύνεϲθαι, ἡμῶν ἀναγινωϲκόντων βαρυτόνωϲ (Il. B 647). οὕτωϲ οὖν εἰκὸϲ καὶ ἐπὶ τοῦ Κάρηϲοϲ μὴ πειϲθῆναι τὸν Ἀρίϲταρχον ὁμοίωϲ τοῖϲ ἐγχωρίοιϲ προενέγκαϲθαι τὴν λέξιν. τάχα δὲ ἐπεὶ ἑώρα τὰ εἰϲ οϲ λήγοντα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὀξυνόμενα, τῷ παραληγόμενα, ἕτερον ἔχοντα ϲ, τοῦτο δὲ ἓν ἀναδεξάμενον, διὰ τοῦτο καὶ ἐξήλλαξεν αὐτὸ τῆϲ ἐκείνων τάϲεωϲ, εἴγε τὸ Ἁλικαρνηϲϲόϲ διϲϲὸν ἔχει τὸ ϲ, Λυκαβηϲϲόϲ, Ταρτηϲϲόϲ, τὸ μέντοι Κάρηϲοϲ ἐν ἔχει τὸ c. ἴϲωϲ οὖν διὰ τοῦτο ἐξηλλάγη. A.

Ῥοδίοϲ παροξυτονητέον ὡϲ κύριον.

26. ἁλίπλοα: τὴν λι, φαϲί, ϲυλλαβὴν ὀξυτονητέον· κατὰ γὰρ αὐτῶν τῶν ἐρειπίων ἡ λέξιϲ κεῖται, οὐχὶ τὰ ἐν τῇ ἁλὶ πλέοντα ϲημαίνεται. οὕτωϲ Ἀλεξίων καὶ οἱ ἄλλοι. κἀγὼ δὲ ϲυγκατατίθεμαι τῇ προϲῳδίᾳ. ἐκεῖνο γὰρ ἔχω ἀποφήναϲθαι, ὡϲ ὅτι ὁπότερον ἐὰν (sic) ϲημαίνῃ προπαροξυτονηθήϲεται· οὕτωϲ γὰρ ἐμελέτηϲε τὰ παρὰ τὸ πλέω, εἴγε καὶ τὸ πρωτόπλοοϲ προπαροξύνομεν· καὶ δῆλον ὅτι εἰϲ ἀποφυγὴν τῶν οὕτωϲ παραγομένων, διπλόοϲ τριπλόοϲ. A.

33. ἵεν: οὕτωϲ φέρουϲι τὴν γραφήν, ιεν ὡϲ τίθεν· καὶ γίνεται ἀμφίβολον πότερον αὐτοὶ οἱ ποταμοὶ ἵεν, ἵνα τοῦ ἵεϲαν ϲυγκοπὴ ὑπάρχῃ, ὡϲ ἀπὸ τοῦ ἐτίθεϲαν τὸ ἔτιθεν· καὶ δέον δαϲύνειν. εἰ δὲ ἑνικὸν εἴη τὸ ιεν ἀντὶ τοῦ ἐπορεύετο, ψιλωτέον, ὁμοίωϲ τῷ «ἄϲϲον ἴεν πολυκάρπου ἀλωῆϲ» (Od. ω 221) ὅπερ οὐ πιθανόν. ἡ μέντοι κοινὴ ἵει ἐϲτὶν ὁμοίωϲ τῷ «ἐννῆμαρ δ᾿ ἐϲ τεῖχοϲ ἵει ῥόοϲ» (25). καὶ μήποτε εἴη (sic) πιθανώτερον· πάντα γὰρ ὁρᾶται τὰ παρακείμενα ἑνικῶϲ τεθειμένα· «τεῖχοϲ ἀμαλδύναϲ, ποταμοὺϲ δ᾿ ἔϲτρεψε. νέεϲθαι». A.

55. 56. τὸ μὲν πρότερον ἕϲταϲαν δαϲύνει ὁ Ἀρίϲταρχοϲ ἐπειδήπερ τὸ αὐτό ἐϲτί τῷ ἑϲτήκειϲαν. ἔφαμεν δὲ καὶ ἡμεῖϲ (B 777) δαϲύνεϲθαι τὸ ε τοῦ παρακειμένου καὶ ὑπερϲυντελίκου ἐπὶ τούτου τοῦ ῥήματοϲ. τὸ μέντοι δεύτερον ψιλοῖ· ἰϲοδυναμεῖ γὰρ τῷ ἔϲτηϲαν· οὓϲ ἔϲτηϲαν γὰρ οἱ Ἀχαιοί. τὸ δὲ ἕ τοῦ ἀορίϲτου ἐπὶ τούτου τοῦ ῥήματοϲ ἐψιλοῦτο. ϲυγκατατίθεται δὲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ τῇ τοιαύτῃ ἀναγνώϲει· καὶ ἡμεῖϲ. A.

[*](Μ 33 ἄϲϲον scr. L. pro ἆϲϲον.)
81

66. προπεριϲπαϲτέον τὸ ϲτεῖνοϲ· οὐδετέρωϲ γὰρ ἐξενήνεκται, πᾶν δὲ οὐδέτερον εἰϲ οϲ λῆγον ἐν ὀνόμαϲι βαρύνεϲθαι θέλει οὕτωϲ οὖν καὶ μακρόϲ ὀξύνομεν ἀρϲενικὸν ὕπαρχον· εἰ δὲ οὐδέτερον γένοιτο, βαρύνεται. οὕτωϲ καὶ τὸ κλειτόϲ· οὐδέτερον γὰρ γενόμενον βαρύνεται παῤ Ἀλκμᾶνι «ἐν τῷ Θεϲϲαλικῷ κλείτει». A.

125. κεκλήγοντεϲ: ὡϲ ἀρήγοντεϲ. οὐ γὰρ τὸ κεκληγότεϲ ἐπλεόναϲε τῷ ν, οὐδὲ παρὰ τὸ «ὀξέα κεκληγώϲ» (Il. B 222) ἐκλίθη, ἀλλὰ παρὰ τὸ κέκληγα γέγονεν ὁ Ϲυρακούϲιοϲ ἐνεϲτὼϲ κεκλήγω, ὡϲ παρὰ τὸ ἄνωγα ἀνώγω, πέπληγα πεπλήγω, ἔνΘεν τὸ «ἐπέπληγον πόδεϲ ἵππων» (ΙΙ. Ε 504). ἀκόλουθοϲ δὲ τῷ κεκλήγω μετοχὴ ἡ κεκλήγων βαρυνομένη, ἔνθεν τὸ κεκλήγοντεϲ. AV.

137. αὕαϲ: βαρυτονοῦϲιν οἱ πλείουϲ. Νικίαϲ δὲ ὀξύνει διὰ τὸ μεταφραζόμενον, ἐπεὶ καὶ τὸ ξηράϲ ὀξύνεται. εἴρηται δὲ περὶ τῶν τοιούτων, ὅτι οὑ δεῖ πρὸϲ μεταφραζόμενα τὰϲ λέξειϲ τονοῦν. ὁ δὲ Ἀϲκαλωνίτηϲ βαρύνει. χρή μέντοι γινώϲκειν ὅτι μονήρηϲ ἐϲτὶν ἡ λέξιϲ· οὐδὲν γὰρ εἰϲ οϲ λῆγον καθαρὸν διϲύλλαβον, τῇ αυ διφθόγγῳ κατὰ τὴν ἡμετέραν διάλεκτον παραληγόμενον, τριγενέϲ ἐϲτιν, διὸ οὐδὲ ἀντιπαράθεϲιν ἔϲχεν. ἴϲωϲ δὲ βεβαρυτόνηται, ἐπεὶ καὶ τὸ ναῦοϲ ἐβαρύνετο καὶ τὸ Τραῦοϲ κύριον καὶ τὸ ψαῦοϲ παῤ Ἀλκμᾶνι. A.

148. δοχμώ· ὀξυτονητέον· ἔϲτι γὰρ δυϊκόν. τὸ δὲ δοχμόϲ ὀξύνεται, ἐπεὶ τὰ εἰϲ μοϲ μετ᾿ ἐπιπλοκῆϲ τοῦ χ ὀξύνεϲθαι θέλει, αὐχμόϲ, ἰωχμόϲ. ταύτῃ καὶ πλοχμόϲ, εἴτε ϲυγκέκοπται εἴτε καὶ ἐντελέϲ ἐϲτιν, ὀξυτονηθήϲεται. οὕτωϲ οὖν καὶ τὸ δοχμόϲ. A.

περὶ ϲφίϲιν: ὀρθοτονητέον· εἰϲ γὰρ ϲύνθετον μεταλαμβάνεται. A.

149. πρυμνήν: ὡϲ πυκνήν. εἴπομεν δὲ περὶ τούτου (Ε 292). A.

157. ζαήϲ: ὡϲ ὑγιήϲ· οὕτωϲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ. παραιτητέον δὲ τοὺϲ βουλομένουϲ βαρύνειν, ἴϲωϲ πλανηθένταϲ ἐκ τῆϲ αἰτιατικῆϲ τῆϲ εἰϲ ν περατωθείϲηϲ (Od. μ 313). ῥηθήϲεται δὲ ἐν τῇ Μ τῆϲ Ὀδυϲϲείαϲ περὶ τῆϲ προϲῳδίαϲ. A.

158. ταρφειάϲ: Ἀρίϲταρχοϲ ὀξύνει ὡϲ πυκνάϲ· ὁ δὲ Θρᾷξ Διονύϲιοϲ ὁμοίωϲ προεφέρετο τῷ ταχείαϲ, παρὰ τὸ ταρφύϲ ἀρϲενικόν, οὗ πολλαὶ ἦϲαν χρήϲειϲ παρὰ τοῖϲ παλαιοῖϲ καὶ παῤ Ὁμήρῳ. καὶ δῆλον ὅτι ἀναλόγωϲ μὲν ἀναγινώϲκει ὁ Θρᾷξ, ἐπεκράτηϲε δὲ ἡ Ἀριϲτάρχου. A.

164. φιλοψευδήϲ: ὀξυτονητέον ὁμοίωϲ τῷ ἁπλῷ· τὰ γὰρ εἰϲ ηϲ λήγοντα ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβήν, ὀξυνόμενα, ϲυντιθέμενα πάντα θέλει φυλάϲϲειν τὸν αὐτὸν τόνον, ὑπεϲταλμένου τοῦ ἀληθήϲ. ϲαφήϲ, ἀϲαφήϲ, ἀντεραϲτήϲ, φιλαθλητήϲ· οὕτωϲ καὶ φιλοψευδήϲ. τὸ δὲ κριτήϲ ἔϲθ᾿ ὅτε καὶ μεταβολὴν ποιεῖται τόνου οἷον ἐν τῷ ξενοκρίτηϲ. A.

[*](66 pro τῷ ἐν Θεϲϲαλίῳ scripsi cum Lob. Rhem. 293 ἐν τῷ Θεϲϲαλικῷ. L., qui huius emendationis meminit, adnotat transiisse praeceptum in E. M 727.)[*](125 transiit in E. M. 500, 2. 137 αὕαϲ pro αὔαϲ scripsi propter ψ 327. — pro ναῦϲ exhibuit L. ναῦοϲ, quod est ap. Arcad. 37, 7. 157 L. cft. μον. λ. 17.)[*](158 pro Θρᾴξ scripsit L. Θρᾷξ et monet transiisse in E. M. 164 οἶον addidit L.)
82

193. Ἰαμενόν: Ἀρίϲταρχοϲ ψιλοῖ ὁ δὲ Ἀϲκαλωνίτηϲ φηϲίν, ἐὰν μὲν ἀπὸ τῆϲ ἰάϲεωϲ, ψιλωτέον, ἐὰν δὲ ἀπὸ τῆϲ ὁρμῆϲ, δαϲυντέον. ἄμεινον δὲ προκρίνειν τὴν Ἀριϲτάρχου· οὐδὲν γάρ ἐϲτι κωλῦον τὴν ἀνάγνωϲιν αὐτοῦ. A.

201. ὑψιπέτηϲ: Ἀρίϲταρχοϲ ἐβάρυνεν εὑρὼν τὸ «ὠκυπέτα χρυϲέῃϲιν ἐθείρῃϲιν» (Il. Θ 42) οὕτωϲ κεκλιμένον ὡϲεὶ καὶ ἀπὸ τοῦ παντοπώληϲ παντοπῶλα. πρόδηλον δὲ κἀκ τῶν διαλέκτων· ὑψιπέταϲ γὰρ εὑρέθη κατὰ τροπὴν τοῦ η εἰϲ τὸ ᾱ, ὅπερ ζητεῖ καὶ ἡ κλίϲιϲ καὶ ἡ βαρεῖα τάϲιϲ· τινὲϲ μέντοι ἐτόλμηϲαν ὡϲ τὸ «τιμῆϲ ἔϲεται» (Il. I 605), οὕτωϲ ὑψιπετήειϲ ὑψιπετῆϲ. ἀλλ᾿ ἐπὶ μὲν τοῦ τιμῆϲ εὕρομεν αἰτιατικὴν «καὶ χρυϲὸν τιμῆντα (Il. Ϲ 475), ἥτιϲ ἐδίδαϲκε τὸ τῆϲ εὐθείαϲ πάθοϲ· ἐπὶ δὲ τοῦ προκειμένου οὐδὲν εὕρομεν τοιοῦτο, ἔνθεν ἐπείϲθημεν τῷ Ἀριϲτάρχῳ. A.

204. γάρ αὐτον: οὕτωϲ ἐγκλιτέον τὴν ἀντωνυμίαν κατ᾿ αἰτιατικὴν πτῶϲιν. μέμνηται καὶ Ἡρωδιανὸϲ καὶ Ἀπολλώνιοϲ. A.

205. ἰδνωθείϲ: ψιλωτέον τὸ ῑ. οὕτωϲ καὶ Ἀλεξίων καὶ οἱ ἄλλοι. προείρηται δὲ ἡμῖν ἐν τῇ A. A.

213. δῆμον: βαρυτονητέον πρὸϲ ἀντιδιαϲτολὴν τοῦ δημόν ὀξυνομένου ἐν τῇ Θ ῥαψῳδίᾳ (240). ὁ Ἡρωδιανόϲ. A.

260. ἔχματα ψιλωτέον· πᾶν φωνῆεν πρὸ τοῦ χ ψιλοῦται. περὶ δὲ τοῦ ᾗχι δαϲυνομένου εἴπομεν. A.

276. τὸ δίεϲθαι ἡ παράδοϲιϲ προπαροξύνει, καὶ ἔχομεν ἐκεῖνο λέγειν, ὅτι εἰ οἶδεν ὁ ποιητὴϲ τὸ «δίενται» (Il. ψ 475) ὡϲ τίθενται καὶ «ἐνδίεϲαν» (Il. Ϲ 584) ὡϲ ἐτίθεϲαν, δῆλον ὅτι εἴϲεται καὶ τὸ δίεϲθαι προπαροξυνόμενον· ὡϲ γὰρ ἀπὸ τοῦ τίθενται καὶ ἐτίθεϲαν τὸ ἀπαρέμθατον τίθεϲθαι, οὕτωϲ καὶ ἀπὸ τοῦ «ἵπποι ἀερϲίποδεϲ πολέοϲ πεδίοιο δίενται» καὶ «αὕτωϲ ἐνδίεϲαν» γένοιτ᾿ ἂν τὸ ἀπαρέμφατον δίεϲθαι, ὥϲτε καὶ ἀπὸ τῶν εἰϲ μι ἐϲχημάτιϲται· καὶ δέον ἐϲτὶ τὸ δίω βαρυνόμενον πολὺ πρότερον περιϲπᾶϲθαι, ἵνα ἀποτελέϲῃ τὸ δίημι, ἐξ οὗ τὸ ἐνδίεϲαν καὶ δίεϲθαι. A.

286. εἴλυται: προπεριϲπῶϲιν, ἵνα ἐκ τοῦ εἰλύαται ϲυναλοιφὴ ὑπάρχῃ ἢ τοῦ εἰλύεται· δύναται γὰρ καὶ ἑνικῶϲ ϲυντάϲϲεϲθαι καὶ πληθυντικῶϲ. οὐκ ἀήθηϲ δὲ ἡ τοιαύτη ϲυναλοιφή, εἴγε καὶ τὸ ἐρύεϲθαι ῥῦϲθαι ἔφη· «πάντων ἀνθρώπων ῥῦϲθαι γενεήν τε τόκον τε» (Il. Ο 141), καὶ τὸ «ἄρχετε νῦν νέκυαϲ φορέειν» (Od. χ 437) ἐν τοῖϲ ἑξῆϲ ἔφη «ἐκ δὲ νέκυϲ οἴκων φόρεον» (Od. ω 417). τινὲϲ δὲ προπαροξύνουϲιν ὡϲ ἀπὸ τοῦ εἴλυμι. A. Addiderat Herodianus ὃ καὶ μᾶλλον. δύναται γὰρ ἐκ τοῦ εἴλυται ἐκτετάϲθαι v. Π 542.