Magna Moralia

ἔστι δὲ καὶ τῆς ἀκρασίας δύο εἴδη, ἣ μὲν προπετική τις καὶ ἀπρονόητος καὶ ἐξαίφνης γινομένη (οἷον ὅταν ἴδωμεν καλὴν γυναῖκα, εὐθέως τι ἐπάθομεν, καὶ ἀπὸ τοῦ πάθους ὁρμὴ ἐγένετο πρὸς τὸ πρᾶξαί τι ὧν ἴσως οὐ δεῖ), ἡ δʼ ἑτέρα οἷον ἀσθενική τις, ἡ μετὰ τοῦ λόγου οὖσα τοῦ ἀποτρέποντος. ἐκείνη μὲν οὖν οὐδʼ ἂν λίαν δόξειεν εἶναι ψεκτή· καὶ γὰρ ἐν τοῖς σπουδαίοις ἡ τοιαύτη ἐγγίνεται, ἐν τοῖς θερμοῖς καὶ [*](1203b) εὐφυέσιν· δὲ ἐν τοῖς ψυχροῖς καὶ μελαγχολικοῖς, οἱ δὲ τοιοῦτοι ψεκτοί.

ἔτι τέ ἐστιν τῷ λόγῳ προλαβόντα μηθὲν παθεῖν, ὅτι ἥξει γυνὴ εὐπρόσωπος, δεῖ οὖν κατασχεῖν αὐτόν. τῷ δὴ τοιούτῳ λόγῳ προκαταλαβὼν ὁ ἐκ τῆς προσφάτου φαντασίας ἀκρατὴς οὐδὲν πείσεται οὐδὲ πράξει οὐδὲν αἰσχρόν. ὁ δὲ τῷ λόγῳ μὲν εἰδὼς ὅτι οὐ δεῖ, πρὸς δὲ τὴν ἡδονὴν ἐνδιδοὺς καὶ καταμαλακιζόμενος, ὁ τοιοῦτος ψεκτότερος. οὔτε [*](30—1203b, 11 ═ E. N. 1150b, 19 —28. 1151a, 1—5. 1152a, 28 sq.) [*](23. ἢ εὐμάνθης (εὐμάθης Pb) post Κλέαρχος add. Π2 || 28. ἐν] φαύλη οὖν ἐν ΓKbP2Cv (sed λείπει mg. Cv), φαῦλος ἐν Ald. Va. || οὐχ om. Π1Va. et pr. P (suppl. mg. rc.) || διὸ] διὸ καὶ Mb, prb. Spengelius || 30. ἣ] οἷον ἡ Π (fors. recte) || προπετική corr. Pb, προπετική aut προπετής Ramsauer, προρεπτική Π1MbBk.Bu. et pr. P || 34. ἀσθενητική Π2 || τοῦ prius om. P2 (in fine versus), utrumque om. Ald. || 35. λίαν Π1Va., om. Π2 || εἶναι δόξειε KbP2 || 36. ἔν τε τοῖς θερμοῖς (θερμοῖσι Pb) Π2 || 1203b, 1. ἣ—ψυχροῖς Π1Va., om. Π2, post καὶ μελαγχολικοῖς traicienda esse ci. Spengelius (nisi fallor., recte) || 2. οὐ post τοιοῦτοι add. Π2 (c. c. om. Va.) || 3. ὅθʼ Π2P2, οἱ δὲ ὅτι Ald. || 5. οὐδὲ πείσεται Ald.Bk.Bu. || 7. οὐδὲ, si verum Casaubonus vidit, Susem. (?).)

πότερον δʼ ὁ σώφρων ἐγκρατὴς ἐστίν, ἠπορήθη μὲν ἐν τοῖς ἐπάνω, νῦν δὲ λέγωμεν. ἔστιν γὰρ ὁ σώφρων καὶ ἐγκρατής· ὁ γὰρ ἐγκρατής ἐστιν οὐ μόνον ὁ ἐπιθυμιῶν ἐνουσῶν ταύτας κατέχων διὰ τὸν λόγον, ἀλλὰ καὶ ὁ τοιοῦτος ὢν οἷος καὶ μὴ ἐνουσῶν ἐπιθυμιῶν τοιοῦτος εἶναι οἷος εἰ ἐγγένοιντο κατέχειν.

ἔστιν δὲ σώφρων ὁ μὴ ἔχων ἐπιθυμίας φαύλας τόν τε λόγον τὸν περὶ ταῦτα ὀρθόν, ὁ δʼ ἐγκρατὴς ὁ ἐπιθυμίας ἔχων φαύλας τόν τε λόγον τὸν περὶ ταῦτα ὀρθόν· ὥστ ἀκολουθήσει τῷ σώφρονι ὁ ἐγκρετής, καὶ ἔσται 〈ὁ〉 σώφρων 〈ἐγκρατής, ἀλλʼ οὐχʼ ὁ ἐγκρατὴς σώφρων〉. ὁ μὲν γὰρ σώφρων ὁμὴ πάσχων, ὁ δʼ ἐγκρατὴς ὁ πάσχων καὶ τούτων κρατῶν ἢ οἷός τε ὢν πάσχειν· οὐδέτερον δὲ τούτων τῷ σώφρονι ὑπάρχει· διὸ οὐκ ἔστιν ὁ ἐγκρατὴς σώφρων.

πότερον δὲ ὁ ἀκόλαστος ἀκρατὴς ἐστίν, ἢ ὁ ἀκρατὴς ἀκόλαστος; ἢ οὐδετέρῳ ἕτερος ἀκολουθεῖ; ὁ μὲν γὰρ ἀκρατής ἐστιν [*](1203b, 12—23 ═ E. N. 1151b, 32—1152a, 3 || 24—1204a, 4 ═ E. N. 1152a, 4—6. cf. 1202b, 38 sqq. Ramsauer p. 33.) [*](8. ὁ post ἂν traiciendum esse ci. Casaubonus (nescio an recte) || 9. ἂν ἰάσαιτο Casaubonus, ἄν ἄσαιτο P2, ἂν εἴσαιτο Ald. Va., ἀνείσαιτο Kb, ἀνήαιτο Π2 (sed αιτο in ras. Pb), ἀν ἐάσαιτο Scaliger || 10. οὔτι Rieckher, οὔτε ΠAd.Bk.Bu. || 11. ἐξασθενεῖ Π1Va., ἀσθενεῖ 13. λέγωμεν Va. Bas. et γρ. Victorius, λέγομεν ΠAld. || 14. ὁ—15. κατέχων corrupta esse iudicat Spengelius || 17. μήτε Spenge lius || δὲ Tauchnitziana || 18. ταύτας Spengelius || ὁ δʼ—19. ὀρθόν add. Kb Ald. Va. || δʼ Va.Bas.3 , τ᾿ Kb Ald. || τὸν δὲ Bas.3Bk. Bu. (Tauchm.) || 19. ταύτας Spengelius 20. καὶ] οὐ δʼ olim ci. Rassovius ||〈ὁ〉 σώφρων 〈ἐγκρατής, ἀλλʼ οὐχ ὁ ἐγκρατὴς σώφρων〉 Bonitzius Susem., 〈ἐγκρατὴς ὁ〉 σώφρων olim ci. Rassovius, ∗ ∗ σώφρων Bu. || 22. ἢ ὁ οἷός τε Ald., ἢ οἷός γε KbΡ2 ||ὢν om. KbAld. || πάσχειν unice verum esse demonstravit Breier, πάσχων 〈κρατεῖν〉 Bonitzius, πάσχειν ∗∗ Bu., κρατεῖν Rieckher, πάσχειν 〈καὶ κρατεῖν〉 haud male Spengselius, πάσχει pr K (crx. rc) || δὲ om. Π1 (suppl. rc. Kb).)

ἔτι δὲ καὶ φαυλότερος ὁ ἀκόλαστος τοῦ ἀκρατοῦς. δυσιατότερα γὰρ τὰ φυσικὰ τῶν ἐξ ἔθους γενομένων (καὶ γὰρ τὸ ἔθος διὰ τοῦτο δοκεῖ ἰσχυρὸν εἶναι, ὅτι εἰς φύσιν καθίστησιν)·

ὁ μὲν οὖν ἀκόλαστος αὐτὸς τοιρῦτός ἐστιν οἷος φαῦλός τις τῇ φύσει εἶναι, διὰ τοῦτο καὶ ἀπὸ τούτου ὁ λόγος φαῦλος ἐν αὐτῷ ἐστί· ἀλλʼ οὐχ ὁ ἀκρατὴς οὕτως· οὐ γὰρ ὅτι αὐτὸς τοιοῦτος ἐστίν, ὁ λόγος οὐ σπουδαῖος (φαῦλον γὰρ αὐτὸν ἔδει εἶναι, εἰ αὐτὸς τῇ φύσει [*](1204a) τοιοῦτος ἦν οἷος ὁ φαῦλος)·

ὁ μὲν [οὖν] ἄρα ἀκρατὴς ἔθει ἔοικε φαῦλος εἶναι, ὁ δὲ ἀκόλαστος φύσει· δυσιατότερος δὴ ὁ ἀκόλαστος. τὸ μὲν γὰρ ἔθος ἄλλῳ ἔθει ἐκκρούεται, ἡ δὲ φύσις οὐδενὶ ἐκκρούεται.

πὀτερον δὲ ἐπείπερ ἐστὶν ὁ ἀκρατὴς τοιοῦτος [τις] οἶος εἰδέναι καὶ μὴ διεψεῦσθαι τῷ λόγῳ, ἔστιν δὲ καὶ ὁ φρόνιμός τοιοῦτος ὁ τῷ λόγῳ τῷὀρθῷἕκασταθεωρῶν,πότερον[δʼ]ἐνδέχεταιτὸν φρόνιμον ἀκρατῆ εἶναι, ἢ οὔ; ἀπορήσειε γὰρ ἄν τις τὰ εἰρημένα· ἐὰν δὲ παρακολουθήσωμεν τοῖς ἔμπροσθενεἰρημένοις,οὐκἔσται ὁ φρόνιμος ἀκρατής. ἔφαμεν γὰρ τὸν φρόνιμον εἶναι οὐχ ὁ ὀρθὸς λόγος μόνον ὑπάρχει, ἀλλʼ ᾧ καὶ τὸ πράττειν τὰ κατὰ τὸν λόγον φαινόμεναβέλπιστα· εἰ δὲπράττει τὰβέλτιστα ὁ φρόνιμος, οὐδʼ ἂν ἀκρατὴς εἴη ὁ φρόνιμος, ἀλλʼ ὁ τοιοῦτος δεινὸς μὲν ἐστίν.

διῃρήμεθα [*](1204a, 5—18 ═ E. N. 1152a, 7—14.) [*](26. οὗ ὁ λόγος aut οὗ λόγος Va., οὗ ὁ λόγος P et rc. Kb, οὗ λόγος Ald. et pr. Kb, οὐδ᾿ ὅλως οὐ Π1Va., om. || 28. οὐδὲ Π1 et pr Pb (crx. rc.) ὁ post οἷος om. KbAld. || 30. δυσιατώτερα Π2Kb || 34 οὐχ ὁ ἀκρατὴς οὐχ Kb, ὁ ἀκρατὴς οὐχ Ald. (fors. recte) || 35 οὐ alterum om. pr. KbPb (suppl. rc.), ὁ Ald. || 36. αὐτὸν] τοῦτον e Rieckheri transl. ci. Susem. 1204a, 1. οὖν om KbP2Bk.Bu., || ἄρα] γὰρ P2 2. δυσιατώτερος Π2Kb || δὴ aut ἄρʼ Susem., δʼ Π2P2Bk.Bu., γὰρ KbAld Va. || 5. τις om. Π2Bk.Bu. || 7. δʼ om Π1Bk. Bu. || 11. τὸν om MbAld. )