Res Publica Atheniensium

LVIII. ὁ δὲ πολέμαρχος θύει μὲν θυσίας τήν τε τῇ Ἀρτέμιδι τῇ [*](1) ἀγροτέρᾳ καὶ τῷ Ἐνυαλίῳ, διατίθησι δ᾿ ἀγῶνα τὸν ἐπιτάφιον [καὶ] τοῖς τετελευτηκόσιν ἐν τῷ πολέμῳ καὶ Ἀρμοδίῳ καὶ Ἀριστογείτονι ἐναγίαματα ποιεῖ. δίκαι δὲ λαγχάνονται πρὸς αὐτὸν ἴδιαι μόνον, οἵ τε τοῖς μετοίκοις [*](2) καὶ τοῖς ἰσοτελέσι καὶ τοῖς προξένοις γιγνόμεναι. καὶ δεῖ τοῦτον λαβόντα καὶ διανείμαντα δέκα μέρη τὸ λαχὸν ἑκάστῃ τῇ φυλῇ μέρος προσθῖναι, τοὺς δὲ τὴν φυλὴν δικάζοντας τοῖς διαιτηταῖς ἀποδοῦναι. αὐτὸς [*](3) [*](2 ζωων L 3 την τε τηι L*, τετ casu oblitteratum instauravit L 4; τῇ τε K-W, at cf. 1.6 4 ενυαλλιωι primum scr. L, dein delevit et ενυω supra scripsit, dein hoc quoque delevit et ενυαλιω scripsit καὶ ante τοῖς τετ. seclusi (H-L, Bl, S) secundum Pollucem; ret. K-W (Bl 3) 5 Αριστογιτονι L 6 αδιαι L* corr. L4 μόνον K-W; μ(εν) L 7 ante τοῖς προξ. ins. αἱ K-W γινομ(εν)αι L*, αι rescr. L4, tum del. et οις in marg. scripsit) ἀψύχων ἐμπεσὸν ἀποκτείνῃ τινά, τοῦτο δέ ἐστιν, ἐὰν λίθος ἢ ξύλον ἢ σίδηρος ἤ τι τοιοῦτον, καὶ τὸν μὲν βαλόντα ἀγνοῇ, αὐτὸ δὲ εἰδῇ καὶ ἔχῃ τὸ τὸν φόνον εἰργασμένον. Epitome ἐπὶ Πρυτανείῳ: φονικὸν δικαστήριον, ὅταν τὸ μὲν ἀποκτεῖναν βέλος ἢ λίθος ἤ τι τοιοῦτον φανερὸν ᾖ, ὁ δὲ δράσας μή. ἀρχαῖον γὰρ ἔθος ἦν τὸ καὶ τὰ ἄψυχα κρίνειν, εἰ χρὴ ἐξορίζεσθαι (exscr. Duid. et [ex Photio] Et. genuinum, unde Symeo et Et. M. 362,55). — Lex. Bekk. quint. (BA 311,15) ἐπὶ Πρυτανείῳ· ἐὰν λίθος ἢ σίδηρος ἢ ξύλον φανῇ (sic!), τὸν δὲ δράσαντα ἀγνοῇ (lex. Patm. 138,75). Cf Poll. VIII 120 τὸ ἐπὶ Πρυτανείῳ δικάζει περὶ τῶν ἀποκτεινάντων, κἂν ὦσιν ἀφανεῖς, δικάζει δὲ καὶ περὶ τῶν ἀψύχων τῶν ἐμπεσόντων καὶ ἀποκτεινάντων. προειστήκεσαν δὲ τούτου τοῦ δικαστηρίου οἱ φυλοβασιλεῖς, οὓς ἔδει τὸ ἐμπεσὸν ἄψυχον ὑπερορίσαι. haec omnia vix ex Aristotele desumpta. [*](3 Poll. VIII 91 ὁ δὲ πολέμαρχος θύει μὲν Ἀρτέμιδι Ἀγροτέρᾳ καὶ τῷ Ἐνυαλίῳ, διατίθησι δὲ τὸν ἐπιτάφιον ἀγῶνα τῶν ἐν πολέμῳ ἀποθανόντων καὶ τοῖς περὶ Ἁρμόδιον ἐναγίζει. δίκαι δὲ πρὸς αὐτὸν λαγχάνονται μετοίκων ἰσοτελῶν προξένων· καὶ διανέμει τὸ λαχὸν ἑκάστῃ φυλῇ [τι] μέρος, τὸ μὲν διαιτηταῖς παραδιδούς, εἰσάγων δὲ δίκας ἀποστασίου ἀπροστασίου κλήρων μετοίκων. Lex. Bekk. quint. (BA 290,27) πολέμαρχος: ἄρχων ἐστὶν Ἀθήνησιν, τῶν ἐννέα ἀρχόντων. καὶ τῷ Ἐνυαλίῳ διατίθησι τὸν ἀγῶνα τὸν ἐπιτάφιον. Cf. eandem glossam pleniorem apud Phot.ll πολέμαρχος: Ἀθήνησιν ἄρχων, εἷς τῶν θݲ. οὗτος τὸ μὲν παλαιὸν τῶν ἐν πολέμοις ἡγεῖτο, ἀφ᾿ οὗ καὶ τὴν κλῆσιν ἔχει (cf. Aristot. III 2), ὕστερον δὲ τῆς ἡγεμονίας ἐκείνης ἀφαιρεθεὶς προειστήκει μὲν τῶν τε ξένων καὶ τῶν μετοίκων, οὐκ ἤμειψε δὲ τὴν κλῆσιν et in Lexico Patm. p. 147 πολέμαρχος: εἷς τῶν ἐννέα ἀρχόντων. ἐπεμελεῖτο δὲ τῶν κατὰ πόλεμον. ὕστερον δὲ ἀφῃρέθη καὶ προειστήκει τῶν ξένων καὶ τῶν μετοίκων.) [*](9 Harpocr. s. v. πολέμαρχος: . . . Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν τῇ Ἀθηναίων πολιτείᾳ διεξελθὼν ὅσα διοικεῖ ὁ πολέμαρχος πρὸς ταῦτά φησιν· “αὐτός τε εἰσάγει δίκας τάς τε τοῦ ἀποστασίου καὶ ἀπροστασίου καὶ κλήρων καὶ ἐπικλήρων τοῖς μετοίκοις καὶ τἆλλα ὅσα τοῖς πολίταις ὁ ἄρχων, ταῦτα τοῖς μετοίκοις ὁ πολέμαρχος . . . (Epitomen descr. Phot. I, Suid.II). — Harpocr. s. v. ἀποστασίου: . . . Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν Ἀθηναίων πολιτεᾳ περὶ τοῦ πολεμάρχου γράφει ταυτί· “οὗτος δὲ εἰσάγει δίκας τάς τε τοῦ ἀποστασίου καὶ ἀπροστασίου καὶ κλήρων καὶ ἐπικλήρων”. Harpocr. s. v. ἡγεμονία δικαστηρίου: . . . . . . ἄλλαι πρὸς ἄλλους τῶν ἀρχόντων ἐλαγχάνοντο δίκαι. . . . . πρὸς δὲ τὸν πολέμαρχον τοῦ ἀποστασίου τε καὶ ἀπροστασίου . . . cf. ad p. 66,6 Lex. Bekk. quintum s. v. τίνες ποίων δικαστηρίων εἶχον τὴν ἡγεμονίαν (BA 310,9): . . . ὁ πολέμαρχος ἀποστασίου καὶ κλήρων καὶ ἐπικλήρων τοῖς μετοίκοις καὶ τἇλλα ὅσα τοῖς ἀστοῖς ὁ ἄρχων, οὗτος τοῖς μετοίκοις παρέχεται. Phot.II = Suid. I ἡγεμονία δικαστηρίου: τοῖς ἄρχουσιν οὐ πάσας πᾶσιν ἐφεῖτο δίκας εἰσάγειν,)

δ᾿ εἰσάγει δίκας τάς τι τοῦ ἀπο[σ]τασίου καὶ ἀπροστασ[ί]ου καὶ κλήρων [*](p. 29) καὶ ἐπικλήρων τοῖς μετοίκοις, καὶ τἄλλ᾿ ὅσα τοῖς πολίταις ὁ ἄρχων, ταῦτα τοῖς μετοίκοις ὁ πολέμαρχος.

LIX. οἱ δὲ θεσμοθέται πρῶτον μὲν τοῦ προγράψαι τὰ δικαστήριά [*](1) εἰσι κύριοι τίσιν ἡμέραις δεῖ δικάζειν, ἕπειτα τοῦναι ταῖς ἀρχαῖς· καθότι γὰρ ἄν οὖτοι σῶσιν, κατὰ τοῦτο χρῶνται. ἔτι δὲ τὰς εἰσαγγελίας [*](2) εἰσαγγέλλουσιν εἰς τὸν δῆμον καὶ τὰς καταχειροτονίας καὶ τὰς προβολὰς ἁπάσας εἰσάγουσιν οὗ[τ]οι καὶ γραφὰς παρανόμων καὶ νόμον μὴ ἐπιτήδειον θεῖναι καὶ προεδρικὴν καὶ ἐπιστατικὴν καὶ στρατηγοῖς εὐθύνας. εἰσὶ δὲ [*](3) καὶ γραφαὶ πρὸς αὐτοὺς ὧν παράστασις τίθεται, ξενίας καὶ δωροξενίας, ἄν [*](1 ἀποστασίου] π super lituram scr. L4 και απροστασιου om. L*, και προστασιου suprascr. L4, καὶ ἀπροστασίου Harp. 7 εἰσαγγέλλουσιν εἰς τὸν δῆμον del. K-W, sed confirmant Poll. et Phot. (v. testim.) κ(ατα)χειροτονιαν L*, corr. L4) [*](ἀλλὰ ..... τῷ πολεμάρχῳ δὲ ὅσαι ἀποστασίου γραφὴν ἔφερον, ἔτι μὴν καὶ ὅσα ἀρχων [ἐν] τοῖς ἀστοῖς, ὁ πολέμαρχος τοῖς μετοίκοις διήτει. Phot. Λυκαμβὶς ἀρχή: τοῦ πολεμάρχου. ψυχρῶς· ἐπεὶ ἐπολέμησεν Ἀρχίλοχος τῷ Λυκάμβει. ἐπὶ δὲ τούτου ἀποστασίου καὶ ἐπικλήρων (ἐπικλήρου cod.) αἱ δίκαι ὑπήγοντο. Hesych. Λυκαμβὶς ἀρχή: ὁ Κρατῖνος ἐν Νόμοις, τὸν πολέμαρχον δηλῶν, πρὸς ὅ<ν> ἀπεγράφοντο τὰς ἀποστασίου δίκας. Αυκαμβίδα δὲ εἷπε τὴν ἀρχήν... — Schol. Arist. Vesp. 1042 (V) ὡς τὸν πολέμαρχον] ὄνομα ἀρχῆς. οὐ τοῖς πολίταις τοῦτο προσῆψεν, ἀλλὰ τοῖς φένοις. αἱ γὰρ φενικαὶ δίκαι ἐπὶ τοῦ πολεμάρχου εἰσήγοντο. οἱ δὲ καὶ βοηθείας δεόμενοι ἐπὶ τὴν ἀρχὴν κατέφευγον τοῦ πολεμάρχου. ἀλλὰ καὶ (sic deteriores ἄλλως V) οἱ κατηγοροῦντες γονέων κακώσεως προὸς τὸν πολέμαρχον ἐδικάζοντο κἀκεῖνος ἔρινεν.) [*](4 Harp. s. n. θεσμοθέται: ... ὁ δ᾿ Ἀριστοτέλης ἐν τῇ ἀθηναίων πολιτείᾳ διέρχεται ὅσα οὗτοι πράσσουσιν. Poll. VIII 87 ἰδίᾳ δὲ οἱ μὲν θεσμοθέται προγράφουσι πότε δεῖ δικάζειν τά δικαστήρια καὶ τὰς εἰσαγγελίας εἰσαγγέλλουσιν εἲς τὸν δὴμον καὶ χειροτονίας καὶ τὰς προβολὰς εἰσάγουσι καὶ τῶν παρανόμων γραφὰς καὶ εἴ τις μὴ ἐπιτήδειον νόμον γράψειεν καὶ στρατηγοῖς εὐθύνας. γίνονται δὲ πρὸς αὐτοὺς γραφαὶ ξενίας δωροξενίας δώρων συκοφαντίας ψευδοκλητείας ψευδεγγραφῆς βουλεύσεως ἀγραφίου μοιχείας. εἰσάγουσι δὲ καὶ δοκιμασίαν ταῖς ἀρχαῖς καὶ τοὺς ἀπεψηφισμένους καὶ τὰς ἐκ τῆς βουλῆς καταγνώσεις καῖ δίκας ἐμπορικὰς καὶ μεταλλικὰς καὶ ἐὰν δοῦλος κακῶς ἀγορεύῃ τὸν ἐλεύθερον, καὶ ταῖς ἀρχαῖς ἐπικληροῦσι τὰ δικαστήρια τά τε ἴδια καὶ τὰ δημόσια, καὶ τὰ σύμβολα τὰ πρὸς τὰς κυροῦσι καὶ δίκας τὰς ἀπὸ συμβόλων εἰσάγουσι καὶ τὰς τῶν ψευδομαρτυριῶν τῶν ἐξ Ἀρείου πάγου (exscr. schol. Aeschin. 1,10). glossa lexici Bekk. quinti (BA 264,15, descr. Et. M. 448,10, θεσμοθέται: ἀρχή ἐστιν Ἀθήνησιν ἀνδρῶν ἕξ. καλοῦνται δὲ οὕτως ὅτι τῶν νόμων τὴν ἐπιμέλειαν ἐποιοπῦντο, θεσμὸν δὲ ἐκάλουν τὸν νόμον) plenior exstat apud Phot.1 θεσμοθέται: ἀρχη Ἀθήνησιν ἀνδρῶν ἔξ, οἵ τὴν τῶν νόμων ἐπιμέλειαν ἐποιοῦντο καὶ τὰς εἰσαγγελίας εἰσήγγελλον εἰς τὸν δῆμον καὶ τὰς χειροτονίας καὶ τὰς προβολὰς ἁπάσας καὶ γραφὰς παρανόμων καὶ ἧσαν διορθωταὶ τῶν νόμων. Schol. Plat. Phaedr. 235 D οἱ θεσμοθέται ἕξ εἰσι τὸν ἀριθμόν, αφ᾿ ὧν καὶ ὁ τόπος ὅπου συνῄεσαν καὶ ἐσιτοῦντο, Θεμίστιον (sic!) ἐκαλεῖτο· εἷχον δὲ ἐξουσίαν τοῦ ὑπογράψαι τὰ δικαστήρια καὶ τὰς εἰσαγγελίας εἰσῆγον καὶ τὰς χειροτονίας καὶ γραφὰς παρανόμων καὶ ἄλλων τινῶν.) [*](10 Harpocr. s. v. παράστασις: .... Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν Ἀθηναίων πολιτείᾳ περὶ τῶν (τῶν Epitome; om. codd.) θεσμοθετῶν λέγων (λέγων Eritome, om. codd.) φησὶν οὕτως· “εἰσὶ δὲ γραφαὶ πρὸς αὐτοὺς ὧν παράστασις τίθεται, ξενίας καὶ δωροξενίας, ἄν τις δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν φενίαν, καὶ ψευδεγγραφῆς καὶ ψευδοκλητείας καὶ βουλεύσεως καὶ ἀγραφίου (sic Epitome, ἀργυρίου codd) καὶ μοιχείας” ... (Eritomen descrips. Phot.11 et Suid.11). — Lex. Cantabr. 6747, ξενίας γραφὴ καὶ δωροξενίας διαφέρει· Ἀριστοτέλης ἐν τῇ Ἀθηναίων πολιτείᾳ)

τι( δῶρα δοὺς ἀποφύγῃ τὴν ξενίαν, καὶ συκοφαντίας καὶ δώρων καὶ ψευδεγγραφῆς [*](p.29) καὶ ψευδοκλητείας καὶ βουλεύσεως καὶ ἀγραφίου καὶ μοιχείας. εἰσάγουσιν 81 καὶ τὰς δοκιμασίας ταῖς ἀρχαῖς ἁπάσαις καὶ τοὺς ἀπεψηφισμένους [*](4) ὑπὸ τῶν δημοτῶν καὶ τὰς καταγνώσεις τὰς ἐκ τῆς βουλῆς. εἰσάγουσι δὲ καὶ δίκας ἰδίας, ἐμπορικὰς καὶ μεταλλικὰς καὶ δούλων, ἄν τις [*](5) τὸν ἐλεύθερον κακῶς λέγῃ. καὶ ἐπικληροῦσι ταῖς ἀρχαῖς οὖτοι τὰ δικαστήρια τὰ ἴδια καὶ τὰ δημόσια. καὶ τὰ σύμβολα τὰ πρὸς τὰς πόλεις [*](6) οὗτοι κυροῦσι, καὶ τὰς δίκας τὰς ἀπὸ τῶν συμβόλων εἰσάγουσι, καὶ τὰ ψευδομαρτύρια εξ Ἀρείου πάγου.

τοὺς δὲ δικαστὰς κληροῦσι πάντες οἱ ἐννέα ἄρχοντες, δέκατος δ’ [*](7) ὁ γραμματεὺς ὁ τῶν θεσμοθετῶν, τοὺς τῆς αὑτοῦ φυλῆς ἕκαστος.

LX. τὰ μὲν οὖν περὶ τοὺς θ ἄρχοντας τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον. κληροῦσι [*](1) δὲ καὶ ἀθλοθέτας δέκα ἄνδρας, ἕνα τῆς φυλῆς ἑκάστης. οὗτοι δὲ δοκιμασθέντες ἄρχουσι τέτταρα ἴτη, καὶ διοικοῦσι τήν τε πομπὴν τῶν παναθηναίων καὶ τὸν ἀγῶνα τῆς μουσικῆς καὶ τὸν γυμνικὸν ἀγῶνα καὶ τὴν ἱπποδρομίαν, καὶ τὸν πέπλον ποιουνται, καὶ τοὺς ἀμφορεῖς ποιοῦνται [*](1. 2 ψευδεγραφης L*, ut vid., v suprascr. L 4 6 λεγη L 9 τὰ add. Berna- dakis, al. 10 παντας L) [*](7 Lex. Bachm. p. 436,1 Bekk. ἀπὸ συμβόλων δικάζει: Ἀθηναῖοι ἁπὸ συμβόλων ἐδίκαζον τοῖς ὑπηκόοις. οὕτως Ἀριστοτέλης.) [*](10 Schol, Ar. Vesp. 775 (V): θεμοθέτης] . . . ἄλλως. ἐπειδὴ θεσμοθέται καὶ δέκατος ὁ γραμματεὺς κληροῦσι τοὺς δικαστὰς τοὺς τῆς αὐτῆς φυλῆς ἕκαστος. — Poll. VIII 87 καὶ κοινῇ μὲν ἔχουσιν (scil. οἱ ἐννέα ἄρχοντες) ἐξουσίαν θανάτου ἐάν τις κατίῃ ὅποι μὴ ἔξεστι καὶ κληροῦν δικαστὰς καὶ ἀθλοθέτας, ἕνα κατὰ φυὴν ἑκάστην, καὶ στρατηγοὺς χειροτονεῖν ἐξ ἁπάντων καὶ καθ’ ἑκάστην πρυτανείαν ἐπερωτᾶν εἰ δοκεῖ καλῶς ἄρχειν ἕκαστος — τὸν δ’ ἀποχειροτονηθέντα κρίνουσιν — , καὶ ἱππάρχους δύο καὶ φυλάρχους δέκα καὶ ταξιάρχους δέκα.) [*](13 Poll. VIII 93 ἁθλοθέται δέκα μέν εἰσιν, εἷς κατὰ φυλήν, δοκιμασθέντες δὲ ἄρχουσιν ἴτη τέτταρα ἐπὶ τῷ διαθεῖναι τὰ Παναθήναια, τόν τε μουσικὸν καὶ τὸν γυμνικὸν καὶ τὴν ἱπποδρομίαν.)

μετὰ μετὰ τῆς βουλῆς, καὶ τὸ ἔλαιον τοῖς ἀθληταῖς ἀποδιδόασι. συλλέγεται [*](2) δὲ τὸ ἔλαιον ἀπὸ τῶν μοριῶν· εἰσπράττει δὲ τοὺς τὰ χωρία κεκτημένους [*](p. 29) ἐν οἷς αἱ μορίαι εἰσὶν ὁ ἄρχων, τρί’ ἡμικοτύλια ἀπὸ τοῦ στελέχους ἑκάστου. πρότερον δ’ ἐπώλει τὸν καρπὸν ἡ πόλις· καὶ εἴ τις ἐξορύξειεν ἐλαίαν μμορίαν ἤ κατάξειεν, ἔκρινεν ἡ ἐξ Ἀρείου πάγου βουλή, καὶ εἴ [τ]ου θαν[ά]τῳ τοῦτον ἐζημίουν. ἐξ οὗ δὲ τὸ ἔλαιον ὁ τὸ χωρίον κε|κτημένος [*](p.30) ἀποτίνει, ὁ μὲν νόμος ἔστιν, ἡ δὲ κρίσις καταλέλυται. τὸ δὲ ἔλα[ιον] έκ τοῦ κτήματος, οὐκ ἀπὸ τῶν στελεχῶν ἐστι τῇ πόλει. συλλέξας οὖν [*](3) ὁ ἄρχων τὸ ἐφ’ ἑαυ[τοῦ] γιγνόμενον τοῖς ταμίαις παραδίδωσιν εἰς καὶ οὐκ ἔστιν ἀναβῆναι πρότερον εἰς [Ἄρε] πάγον, πρὶν ἄν παραδῷ τοῖς ταμίαις. οἱ δὲ ταμίαι τὸv μὲν ἄλλον χρόνον τηροῦσιν ἐν ἀκροπόλει, τοῖς Παναθηναίοις ἀπομετροῦσι τοῖς ἀθλοθέταις, οἱ δ’ ἀθλοθέται τοῖς νικῶσι τῶν ἀγωνιστῶν. ἔστι γὰρ ἆθλα τοῖς μὲν τὴν μουσικὴν νικῶσιν ἀργύρια καὶ χροσία, τοῖς δὲ τὴν εὐανδρίαν ἀσπίδες, τοῖς δὲ τὸν γυμνικὸν ἀγῶνα καὶ τὴν ἱπποδρομίαν ἔλαιον.