De Virtutibus

κατὰ τὰ αὐτὰ μέντοι καὶ τὴν γυναῖκα ἀσκήσας τοῖς ἁρμόττουσι κόσμοις ἐκώλυσεν ἀναλαμβάνειν ἀνδρὸς ἐσθῆτα, πόρρωθεν ὡς ἀνδρογύνους οὕτως καὶ γυνάνδρους φυλαξάμενος· ἑνὸς γάρ, [*](1 δέ codd.: δή Mang. 2 ἀνδρίαν AEFG 4 ἀμπεχομένη S1, ἀμπεχόνην corr. S2 ἀναλαμβάνειν] ἀλλὰ λαμβάνειν S μηδὲ VOF, μὴδ’ Α αὐτῶ Κ 5 θήλεως G λοίμη SG προάψασθαι Α G ἀεὶ ἑπόμενος trausp. Α (Mang.) 7 εὐτέλειαν om. G εἶναι] αὐτῶν G ἐπειδήπερ (om. γὰρ) M 8 ἑώρα σωμάτων. O ἐπὶ πλάστους M (ἐπιπλάστους Mang.), ἐπὶ σανίδος F ἀνομοίως F 9 βίου Κ 10 κατοίκιος M 11 κἀν Maug.: καὶ codd. ἔργα μέν transp. VOF, μὲν om. Α δὲ SVOFG: δ’ ceteri 12 εὑρήματα scripsi: εὑρέματα codd. (v) 14 γε] τε F τούτω Α ἠξίωσεν 8 μάλιστ’ BEMAHP 15 ἐσθήμασιν Α: αἰσθήσεσιν ’, ἐσθήσεσιν ceteri (v) ἁ codd.: ἅς Η2 (v) περιφερόμενος coni. Mang. ἀεὶ SO, αἰεὶ VF: om. ceteri (v) μεθ’ om. Α νύκτα Α ὀφείλειν G 16 ἀνανδρείας SBMP κατὰ] καὶ M τὰ αὐτὰ SVOFG: ταὐτὰ HP, ταῦτα BEKMA 18 ἀνδρογύμνους G οὕτως S: οὕτω ceteri) [*](3 Deiit. 22,5. d. losepk. Ant. lud. IV § 301 φυλάσσειν δέ μάλιστα ἐν ταῖς μάχαις, ὡς μήτε γυναῖκα ἀνδρικῇ σκευῇ χρῆσθαι μήτ’ ἄνδρα στολῇ γυναικεία. Ssijq. Clem. Alex. 1. 1. ἐπεὶ τίνα λόγον ἔχει τὸ ἀπειπεῖν τόν νόμον ἀνδρὶ γυναικὸς ἀμπεχόνην ἀναλαμβάνειν; βάνειν; ἢ οὐχὶ ἀνδρίζεσθαι ἡμᾶς βούλεται μήτε κατὰ τὸ σῶμα καὶ τὰ ἔργα μήτε κατὰ τὴν διάνοιαν καὶ τὸν λόγον ἐκθηλυνομἐvους; ἠρρενῶσθαι γὰρ τὸν ἀληθείᾳ ἀληθείᾳ ἔν τε ὑπομοναῖς ἔν τε καρτερίαις κἀν τῷ βίῳ κἀν τῷ τρόπῳ κἀν τῷ λόγῳ κἀν τῇ ἀσκήσει νύκτωρ τε καὶ μεθ’ ἡdραν καὶ εἴ που μαρτυρίου δι’ ἀήματος χωροῦντος ἐπικαταλάβοι χρ ία βούλεται.)

Ἔτι τοίνυν τῶν ἀνθρωπείων πραγμάτων δυσὶ καιροῖς ἐμφερομένων, εἰρήνῃ τε καὶ πολέμῳ, τὰς ἀρετὰς ἔστιν ἰδεῖν ἐν ἀμφοτέροις ἐξεταζομένας. περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων λέλεκται πρότερον καὶ αὖθις, εἰ γένοιτό τις χρεία, λεχθήσεται· τὰ δὲ νῦν ἀνδρείαν οὐ παρέργως ἐξεταστέον, ἧς τὰ μὲν κατ’ εἰρήνην ἔργα πολλαχοῦ τῆς νομοθεσίας ὕμνησεν ἀεὶ τῶν καιρῶν στοχαζόμενος, περὶ ὧν ἐν τοῖς οἰκείοις τόποις ὑπεμνήσαμεν, τῶν δὲ κατὰ πόλεμον ἐνθένδε ποιησόμεθα τὴν ἀρχήν, ἐκεῖνο προειπόντες.

ὅταν ποιῆται τὸν στρατιωτικὸν κατάλογον, οὐχ ἅπασαν τὴν νεότητα καλεῖν οἴεται δεῖν, ἀλλ’ ἔστιν οὓς παραιτεῖται προστιθεὶς αἰτίας εὐλόγους τῆς ἀστρατείας· αὐτίκα τοὺς κατεπτηχότας καὶ δειλούς, μελλήσοντας ὑπὸ τῆς ἐμφύτου μαλακίας ἁλίσκεσθαι καὶ δέος τοῖς ἄλλοις συμμάχοις ἐμποιεῖν.

τὸ γὰρ ἑτέρου κακὸν εὖ πως ὁ πλησίον ἀναμάττεσθαι φιλεῖ, καὶ μάλιστ’ ἐν πολέμῳ, τοῦ λογισμοῦ διὰ τὴν ἀγωνίαν συγκεχυμένου καὶ τὰς τῶν πραγμάτων ἀντιλήψεις ἀκριβοῦν ἀδυνατοῦντος· τότε γὰρ εὐλάβειαν μὲν τὴν δειλίαν, τὸ δὲ φοβεῖσθαι προμηθές, ἀσφάλειαν δὲ τὴν ἀνανδρίαν εἰώθασι καλεῖν, αἴσχιστα ἔργα εὐπρεπέσι καὶ σεμναῖς κλήσεσιν ἐπαμπίσχοντες.

ὅπως οὖν μὴ τὰ μὲν οἰκεῖα βλάπτηται διὰ τῆς τῶν εἰς τὸν πόλεμον ἰόντων ἀνανδρίας, ἐπικυδέστερα δὲ γίνηται τὰ τῶν ἐχθρῶν αἱρούντων καταφρονητικῶς τοὺς ἀγεννεῖς, ὄχλον ἀργὸν εἰδὼς [*](1 ἤδη S τἄλλα KFG μενοῦντας S, μενοῦντος F, μὲν οὖν τά HP 3 ἀνθρωπίων S1, corr. S2 4 ἰδεῖν ἐστιν transp. F 5 καὶ περὶ μὲν (om. οὑν) Α 6 γένηται Α ἀνδρείαν οὐ παρέργως ἐξεταστέον SVOFG: ἀνδρείαν post ἐξεταστέον transp. ceteri (v) ἀνδρίαν AEFGO οὐ] μὴ Α 7 κατὰ Α ὕμνησα Α 8 ἀεὶ SK: αἰεὶ ceteri 9 ἐνθένδ’ ἐποιησάμεθα ’ τὴν ἀρχὴν ποιησόμεθα trnnsp. Α 10 ποιεῖτε ’, ποιῆτε S-G (fort. recte) τῶν στρατιωτικῶν Η 12 ἀστρατείας G: στρατείας ceteri (Turn.) κατεπτηκότας S1, corr. S2 12. 13 melqhsontaw OHP 14 συμμαχεῖν (sic) V εὑ πως] οὐκ οἶδ’ ὅπως coni. Mang. πλησίων Κ ἀνατάττεσθαι Κ 15 φιλεῖ] ὀφλεῖ G1, ὀφείλει ΒΕΚ1ΜΑ μάλιστα FHP τῶ πολέμω M 17 προμηθεὺς (sic) F 18 ἀνανδρείαν SB, ἀνδρείαν VOK-, δειλίαν F εὐτρεπέσι G 19 ἐπαμπίσχονiος Α, ἐπαμφίσχοντες SG1 οὑν SVOGH2: ἂν F, οὑν om. ceteri 20 τῆς SVOFG: τὴν ceteri (v) τῶν om. G τὸν om. F ἀνανδρίας V2OFG, ἀνανδρείας S, ἀνδρείας V: ἀνανδρίαν AEKHP (v), ἀνανδρείαν BM δὲ γίνηται] λέγειν εἴτε S γένηται Α 21 αἰρόντων M; ἀναιρούντων coni. Mang. οὑν post τοὺς add. A, post ὄχλον add. B2M ἀγενεῖς SKFMH) [*](12 Deut. 20,8.)

νόσος δέ τις καὶ ἡ δειλία, βαρυτέρα τῶν κατὰ τὸ σῶμα, τὰς ψυχῆς δυνάμεις καθαιροῦσα· τῶν μὲν γὰρ βραχὺν εἶναι συμβαίνει τὸν χρόνον τῆς ἀκμῆς, ἡ δ’ ἐστὶ κακὸν σύντροφον, μᾶλλον ἢ οὐχ ἧττον τῶν ἡνωμένων μερῶν προσπεφυκὸς ἐκ πρώτης ἡλικίας ἄχρι πανυστάτου γήρως, εἰ μὴ τύχοι θεὸς ἰώμενος· πάντα γὰρ θεῷ δυνατά.

καὶ μὴν οὐδ’ ἅπαντας τοὺς εὐτολμοτάτους καλεῖ, κἂν σφόδρα ἐρρωμένοι καθ’ ἑκάτερον σῶμα καὶ ψυχὴν προαγωνίζεσθαι καὶ προκινδυνεύειν ἐθέλωσιν· ἀλλὰ τῆς γνώμης αὐτοὺς ἐπαινέσας, ὅτι κοινωνικὸν καὶ πρόθυμον καὶ ἀκατάπληκτον ἦθος ἐπιδείκνυνται, διερευνᾷ μή τισιν ἀναγκαίαις αἰτίαις ἐνδέδενται, ὧν ὁλκὸς ἡ δύναμις.

εἰ γάρ τις, φησί, νεωστὶ δειμάμενος οἰκίαν οὐκ ἔφθη εἰσοικίσασθαι ἢ ἀμπελῶνα φυτεύσας νεόφυτον, αὐτὸς εἰς γῆν τὰ κλήματα καθείς, μήπω τῆς ἐπικαρπίας καιρὸν ἔσχεν ἢ παρθένον ἐγγυησάμενος [*](1 ὠφέλημον S ἀνεῖρξαι S ἀτόλμους] ἀποτόμους Α 2 τοῖς . . . νοσοῦσι V2OFGK2H2: τοὺς . . . νοσοῦντας ceteri στρατηγὸς Maug.: στρατηγοῖς V2OFGK2H2, στρατηγοὺς ceteri 3 ὑποπαραιτουμένης Mang. (-νοις Τθρν): παραιτουμένης F, ὑπὲρ παριτουμένης VOK2, ὑπό παραιτουμένης ceteri 4 βαρύτερον Turn. τὰς ψυχῆς] ψυχικὰς Α b τῶν] τὸν S χρόνον συμβαίνει (om. τὸν) trausp. Α ἡ] rj ἣ H1P VOF ’P δέ VOF κακῶν Α ἢ om. O 7 προσπεφυκὼς SF τύχη Α 9 εὐτόλμους Α (fort. recte) ἑκάτερον] ἕτερον SG 10 ἐθέλουσιν G, ὀφείλωσιν ΒΕΚ, ὁφείλουσιν M 11 ἀκατάληπτον S, ἀκατάλακτον G 12 ἀναγκαίως (sic) αἰτίαις G, ἀναγκαίαις (oni. αἰτίαις) L; ἀνάγκαις v ἐνδέδονται L (Turu.) 13 εἰ] 6 mg F δημάμενος S1, corr. S2 οἰκίας F ἔφθη] ἔφθασεν couicio 14 οἰκίαν ante εἰσοικίσασθαι repet. HP (Turu.) εἰσοικίσασθαι AFKHP: εἰσοικήσασθαι ceteri κλίματα Η 15 καθείς] καταθεὶς Α ἐπικαρπίας AK: Καρπίας SVOFG (Mang.), καρπείας BEMHP (Turn.) παρθενείαν H) [*](13 Deut. 20,5—7. cf. loseph. Ant. lud. IV § 298 13 sqq. Clem. Alex. l. l. πάλιν εἰ τις, φησί, νεωστὶ δειμάμενος οἰκίαν οὐκ ἔφθη εἰσοικίσασθαι ἢ ἀμπελῶνα νεόφυτον ἐργασάμενος μηδέπω τοῦ καρποῦ μετεαηφεν ἡ παρθένον ἐγγυησάμενος οὐδέπω ἔγημεν, τούτους ἀφεῖσθαι τῆς στρατείας 6 φιλάνθρωπος κελεύει νόμος, στρατηγικῶς μέν ὡς μὴ περισπώμενοι πρὸς τὰς ἐπιθυμίας ἀπρόθυμοι τῷ πολέμῳ ἐξυπηρετῶμεν (-ῶσιν?), ἐλεύθεροι γὰρ τὰς ὁρμὰς οἱ ἀπροφασίστως τοῖς δεινοῖς ἐπαποδυόμενοι, φιλανθρώπως δὲ ἐπειδὴ τὰ κατὰ τοὺς πολέμους ἄδηλα, ἄδικον εlναι λογισάμενος τὸν μέν μὴ ὄνασθαι τῶν αὑτοῦ πόνων, ἕτερον δὲ τὰ τῶν καμόντων ἀταλαιπώρως λαβεῖν. ἔοικεν δὲ 6 νόμος καὶ τὴν τῆς ψυχῆς ἐμφαίνειν ἀνδρείαν δεῖν νομοθετῶν τὸν φυτεύσαντα καρποῦσθαι καὶ τὸν οἰκοδομησάμενον οἰκεῖν καὶ τὸν μνώμενον γαμεῖν, οὐ γὰρ ἀτελεῖς τἀς ἐλπίδας τοῖς ἀσκήσασι κατὰ τὸν λόγον τὸν γνωστικὸν κατασκευάζει· τελευτήσαντος γὰρ καὶ ζῶντος ἀνδρὸς ἀγαθοῦ οὐκ ἀπόλλυται ἐλπίς.)

τὴν ἄδειαν εὑρισκόμενος, ἕνεκα δυοῖν· ἑνὸς μὲν ἵνα, ἐπειδὴ τὰ κατὰ πολέμους ἄδηλα, μὴ τὰ τῶν πονησάντων ἀταλαιπώρως ἄλλοι λαμβάνωσι· χαλεπὸν γὰρ ἔδοξεν εἶναι, τῶν ἰδίων τινὰ μὴ ἀπόνασθαι δυνηθῆναι, ἀλλ’ οἰκοδομεῖν μὲν ἕτερον, ἐνοικεῖν δὲ ἄλλον, καὶ φυτεύειν μέν τινα, τὸν δὲ μὴ φυτεύσαντα καρποῦσθαι, καὶ μνᾶσθαι μὲν ἄλλον, γαμεῖν δὲ τὸν μὴ μνώμενον, ὡς οὐ δεῖν ἀτελεῖς τὰς ἐλπίδας κατασκευάζειν τοῖς χρηστὰ τὰ κατὰ τὸν βίον προσδοκήσασιν·

ἑτέρου δὲ ἵνα μὴ σώματι στρατευόμενοι ταῖς ψυχαῖς ὑστερίζωσιν· ἀνάγκη γὰρ αὐτῶν τὴν διάνοιαν ἐκεῖ τετάσθαι πόθῳ τῆς ἀπολαύσεως ὧν ἀφειλκύσθησαν· ὡς γὰρ οἱ πεινῶντες ἢ διψῶντες, ὅταν σιτίον ἢ ποτόν που παραφανῇ, διώκουσι καὶ ἐπιτρέχουσιν ἀμεταστρεπτὶ γλιχόμενοι μεταλαβεῖν, οὕτως οἱ περὶ νομίμου γυναικὸς ἢ οἰκίας ἢ χωρίου κτήσεως πονηθέντες καὶ ὅσον οὔπω τῇ ἐλπίδι νομίζοντες εἰς τὸν ἑκάστου τῆς χρήσεως ἀφῖχθαι καιρόν, ὅταν ἀφαιρεθῶσι τὴν ἀπόλαυσιν, σφαδᾴζουσιν, ὡς παρόντας μὴ παρεῖναι τῷ κρείττονι μέρει, ψυχῇ,

δι’ οὗ συμβαίνει κατορθοῦν ἢ τοὐναντίον. τούτους οὖν καὶ τοὺς ὁμοίους οὐκ οἴεται δεῖν εἰς τὸν στρατιωτικὸν ἄγειν κατάλογον, ἀλλ’ οἷς οὐδὲν προενεληλυθὸς ὑποικουρεῖ πάθος, ὅπως ἐλευθέροις καὶ ἀφέτοις ὁρμαῖς ἀπροφασίστως τοῖς δεινοῖς ἐπαποδύωνται. καθάπερ γὰρ παντευχίας οὐδὲν ὄφελος ἀσθενεῖ σώματι ἢ λελωβημένῳ, ἣν ἀδυνατοῦν ἀπορρίψει, τὸν αὐτὸν τρόπον ἐρρωμένον σῶμα φθερεῖ τι κηραινούσης πάθος ψυχῆς μὴ συνᾷδον τοῖς παροῦσιν.

εἰς ἅπερ ἀπιδὼν οὐ μόνον λοχαγοὺς καὶ στρατηγοὺς καὶ τοὺς ἄλλους τῆς στρατιᾶς ἡγεμόνας ἀλλὰ καὶ τῶν στρατιωτῶν ἕκαστον ἐπικρίνει, δοκιμάζων πῶς ἔχει πρός τε σώματος [*](1 ἀφείσθω codd.: ἀφιέσθω Mang. πάσας M φιλανθρώπως Α (cf. Clem. Al.): φιλανθρωπίαν ceteri; φιλανθρωπίας v 1. 2 καὶ στρατηγικῶς e Clem. Al. supplevit Wendl. 2 εὑρισκόμενος Wendl.: ἀνευρισlόμενος codd. ἶνα SA: ἵν’ ceteri τά om. L (Turn.) 3 πονησάντων VOFA: πονεσάντων ceteri λαμβάνωσιν SBOHP, λαμβάνουσι G 5 οἰκονομεῖν L (Turn.) pr. δὲ SVOFG: δ’ ceteri 6.7 τὸν δὲ μὴ μνώμενον γαμεῖν transp. F 7 οὐ δεῖν] οὐδεὶς Α; οὐ δέον coni. Maug. 8 τὰ Α: τῶν ceteri (v) τὸν ora. Α 9 τὰς ψυχὰς ΒΕΚM ἐκεῖ] ἐκεῖσε coni. Wendl., οἴκοι coni. Mang. 11 διώκωσι M 12 περὶ] παρὰ F 13 τῆ ἐλπίδι Α: τῆς ἐλπίδος ceteri (Turn.) 14 ἕκαστον Η1 15 ψυχὴ V2OF: ψυχῆς ceteri (v) 17 στρατικὸν M 18 προενεληλυθὸς S: προεληλυθὸς ceteri (v) ; προεσεληλυθὸς coni. Wendl. ὑποικουρεῖ Mang.: οἰκουρεῖ codd. ὅπως om. F 19 ἐναποδὐωνται A 20 οὐδενός F ἢν] ἣν VO, ἡ F ἀπορρίψη VOF 21 φθερεῖ Wendl. φθείρει ipse ψονιεψι): εἰ φέρει V20, εἰ φέροι F, φέρειν GH2, φέρει cetcri; φύρει coni. Mang. τι] ti] τῆ SGH2 (v) τῆς) κηραινούσης . . . ψυχῆς Mang.: khrainoqysh . . . ψυχὴ codd. 22 ἀφιδῶν S1, corr. S2 23 στρατιᾶς VOFG: στρατείας ceteri (v))

τούτων γὰρ ἕκαστον ἰδίᾳ καθ’ αὑτό, εἰ δεῖ τἀληθὲς εἰπεῖν, δύναμίς ἐστιν· ἀθρόα δ’ εἰ συνέλθοιεν, ῥώμην ἄμαχόν τινα καὶ ἀνανταγώνιστον ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος ἐπιδείξονται, κρατοῦντες ἀναιμωτὶ τῶν πολεμίων.

Τῶν δὲ λεχθέντων σαφεστάτην πίστιν αἱ ἱεραὶ βίβλοι περιέχουσιν. ἔθνος πολυανθρωπότατόν ἐστιν Ἄραβες, οἷς ὄνομα παλαιὸν ἦν Μαδιηναῖοι. οὗτοι πρὸς Ἑβραίους φιλαπεχθημόνως ἔχοντες, οὐδενὸς ἕνεκα ἑτέρου μᾶλλον ἢ ὅτι τὸ ἀνωτάτω καὶ πρεσβύτατον αἴτιον σέβουσι καὶ τιμῶσι τῷ ποιητῇ καὶ πατρὶ τῶν ὅλων προσκεκληρωμένοι, καὶ πάσας μὲν μηχανὰς τεχνάζοντες, πάσας δὲ πείρας καθιέντες, ἵνα ἀπὸ τῆς τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντως ὄντος τιμῆς αὐτοὺς ἀποστήσωσι καὶ μεθαρμόσωνται πρὸς ἀσέβειαν ἐξ ὁσιότητος — οὕτως γὰρ περιέσεσθαι ῥᾳδίως [*](1 εὐστάθειαν HP: ἀπάθειαν F, εὐπάθειαν ceteri εἰ] εἰς Α 2 pr. εἰ om. Α ὑγιαίνων G δι’ ὄλου VOF μέλεσι καὶ μέρεσι F πᾶσιν om. O 4 θαρραλεότητος] θαρραλεωτάτη H (v) 5 φρονήσεως] φρονήματος coui. Mang. εἰ] F G ἕκαστα SVOFG 7 ἀθρόοι SVOF εἰ συνέλθοιεν] εἰσέλθοιε M 8 ἐπιδείξωνται S, ἐπιδείξαντες V2OF κρατοῦσιν V2OF 10. 11 παρέχουσιν conicio 11 tit. περὶ εὐσεβείας hoc loco add. G ἄρραβες VOAH2 12 Μαδιηναῖοι] τοὺς Μαδιηνέους σαρακηνοὺς λέγει aduot. S, τοὺς σαρακηνοὺς λέγει mg G οὗτοι] οὕτως S οὐδενός] μηδενὸς P 13 ἑτέρου ἕνεκα Α ἕνεκα ἑτέρου Mang.): ἕνεκα om. ceteri (Turu.) ἀνωτάτω Maug. (cf. Clem. Α1.): ἀνώτατον codd. (Turn.) αἴτιον oin. S 13. 14 σέβουσι καὶ om. Κ 14 tert. καὶ eras. V-, om. OF 15 μηχανὰς μὲν transp. Α τεχνάσαντες V-OF καθέντες P ἴνα S: ἵν᾿ ceteri 16 ὄντως om. Tiirn. ἀποστήσουσι ’P 16. 17 μεθαρμώσονται S 17 ἐξ] δι’ Α οὕτως SG οὃτω ceteri ῥαδίως περιέσεσθαι transp. BKM) [*](11 sqq. Num. cap. 25. 12 sqq. Clem. Alex. Slroni. 11 18 p. 472 P. τί δέ; οὐχὶ αἱ Μαδιηναίων γυναῖκες τῷ κάλλει τῷ σφῶν πολεμοῦντας τοὺς Ἑβραίους ἐκ σωφροσύνης δι’ ἀκρασίαν εἰς ἀθεότητα ὑπηγάγοντο; προσεταιρισάμεναι γὰρ αὐτοὺς ἐκ τῆς σεμνῆς ἀσκήσεως εἰς ἡδονὰς ἑταιρικὰς τῷ κάλλει δελεάσασαι ἐπί τε τἀς τῶν εἰδώλων θυσίας ἐπί τε τὰς ἀλλοδαπὰς ἐξέμηναν γυναῖκας, γυναικῶν δὲ ἄμα καὶ ἡδονῆς ἡττηθέντες ἀπέστησαν μέν τοῦ θεοῦ, ἀπέστησαν δὲ καὶ τοῦ νόμου, καὶ μικροῦ δεῖν 6 πᾶς λεὼς ὑποχείριος τοῖς πολεμίοις γυναικείῳ στρατηγήματι ἐγεγόνει, ἕως αὐτοὺς κινδυνεύοντας ἀνεχαίτισε νουθειήσας φόβος. 13. 14 Clem. Alex. Strom. 11 18 p. 469 P. ἀλλ’ ἡ μὲν εὐσέβεια παντί που δήλη τὸ ἀνωτάτω καὶ πρεσβύτατον αἴτιον σέβειν καὶ τιμᾶν διδάσκουσα. καὶ δικαιοσύνην δὲ αὐτὸς 6 νόμος παρίστησι παιδεύων τήν τε φρόνησιν διὰ τῆς τῶν αἰσθητῶν εἰδώλων ἀποχῆς καὶ τῆς πρὸς τὸν ποιητὴν καὶ πατέρα τῶν ὅλων προσκληρώσεως.)

γυναικῶν τὰς περικαλλεστάτας μεταπεμψάμενοί φασιν αὐταῖς· „ὁρᾶτε, ὡς ἀπερίληπτός ἐστιν ἡ τῶν Ἑβραίων πληθύς. τῆς δὲ πληθύος ἐστὶν ἀργαλεώτερον ἐπιτείχισμα ἡ ὁμόνοια καὶ συμφωνία τούτων· αἴτιον δὲ τῆς ὁμονοίας τὸ ἀνωτάτω καὶ μέγιστον ἡ περὶ τοῦ ἑνὸς θεοῦ δόξα, ἀφ’ ἧς οἷα πηγῆς ἑνωτικῇ καὶ ἀδιαλύτῳ φιλίᾳ κέχρηνται πρὸς ἀλλήλους.

ἡδονῇ δ’ ἁλωτὸν ἄνθρωπος, καὶ μάλιστα συνουσίᾳ τῇ πρὸς γυναῖκα. διαπρεπέσταται δ’ ἐστέ· καὶ φύσει μὲν ἀγωγὸν τὸ κάλλος, ἡ δὲ νεότης εἰς ἀκρασίαν εὐόλισθον.

ἑταιρήσεως ἢ μοιχείας ὀνόματα μὴ δείσητε ὡς αἰσχύνην ἐποίσοντα, τὰς ἐκ τοῦ πράγματος ὠφελείας ἀντιτιθεῖσαι, δι’ ἃς τὰς ἐφ’ ἡμέραν ἀδοξίας μεθαρμόσεσθε εἰς ἀγήρω καὶ ἀτελεύτητον εὔκλειαν, τὰ μὲν σώματα ὅσα τῷ δοκεῖν προέμεναι, σόφισμα κατ’ ἐχθρῶν καὶ στρατήγημα, παρθένους δὲ τὰς ψυχὰς διαφυλάττουσαι, αἷς καὶ τὴν πρὸς τὸ μέλλον ἁγνείαν ἐπισφραγιεῖσθε.

καὶ καινότατον ὁ πόλεμος οὗτος ἕξει κλέος διὰ γυναικῶν ἀλλ’ οὐ δι’ ἀνδρῶν κατορθωθείς· τὸ μὲν γὰρ ἡμέτερον, ὁμολογοῦμεν, γένος οὗ γενήσεται ἧττα, διὰ τὸ πᾶσι τοῖς εἰς μάχην τοὺς ἀντιπάλους ἐπικυδεστέρους εἶναι, τὸ δ’ ὑμέτερον παντελῶς τὴν νίκην οἴσει καί, τὸ μέγιστον ἀγαθόν, τὰς δίχα κινδύνων ἀριστείας· ἀναιμωτὶ γάρ, μᾶλλον δὲ καὶ ἀκονιτί, κατὰ τὴν πρώτην [*](1 ὑπέλαβον Α ἐπειδὴ] ἐπεὶ δὲ Β1ΕΚΑΗΡ (ν) (v) καὶ μυρία transp. Α καὶ λέγοντες] καταλέγοντες S 2 ἐφ’ ὦν] ἐπειδὰν V2OK2F; ὅταν couicio ἀπογνῶσι codd.: ἀπογνώσει (om. ἐφ’ ὢν) v; ἐν ἀπογνώσει (secl. ἐφ’ wv) coni. Wendl. τι] τοι M post τοιοῦτον add. γυναικῶν Α 3 περιφανεστάτας Α ερ 5 ἐστὶν ἀργαλεώτερον SVOF: ἀργαλεώτερόν ἐστιν ceteri (v) ἀργαλεώτατον K ἐπιτείχισμα om. Α 6 ὁμονοίας] ὁμοίας M ἀνώττον VOFH (Τurn.) 8 ἡδονὴ SF ἁλωτὸς V2OF 6 ἄνθρωπος F, ἀνθρώποις S, sed ι add. S2 9 γυναῖκας F, τὴν γυναῖκα Η 10 ἑταιρίσεως V2O 11 μὴ δείσητε ὡς] μηδεὶσ μ ἦ τέωσ S (sed accent. et spir. add. S-) ἐποίσοντα] ἐποίσοντα] G 12 ἐφ’ ἡμέραν] ἐφήμερον SVOF, ἐφημέρων H1P, σήμερον G μεθαρμόσασθαι S2 13 μέν] τε A ὅσα—ψυχὰς (14) om. Α τῷ] τό S; τῷ om. L (Turn.) 14 φυλάττουσαι Α 15 ἐπισφραγιεῖσθαι SF καὶ om. SG, καινότατον καὶ transp. VOF 17 xio μὲν γὰρ ἡμετέρω ὁμολογουμένως γένει V2OF; τοῦ μέν γὰρ ἡμετέρου, ὁμολογοῦμεν, γένους γενήσεται ἧττα coni- Wendl. οὗ] 06 SVOF τὸ om. fliP 18 τοὺς ἀντιπάλους om. Α ἡμέτερον S1G1 19 παντελῶς VOKF: παντελές ceteri (v) οἴσει dubitanter scripsi: περιοῦσι SG(V1?), περιώσει V2OF, om. ceteri (v) ; περιοῦσαι ἕξετε coni. Mang., περιποιήσει Weiidl. 20 καὶ om. O ἀκονητὶ SV1B1EAH)

ταῦτ’ ἀκούσασαι, καθαροῦ βίου μηδ’ ὄναρ ᾐσθημέναι, παιδείας ὀρθῆς ἄγευστοι, συναινοῦσιν, ἅτε πεπλασμένον ἦθος σωφροσύνης τὸν ἄλλον χρόνον καθυποκρινάμεναι, καὶ πολυτελέσιν ἐσθῆσι καὶ ὅρμοις καὶ οἷς ἄλλοις εἴωθε διακοσμεῖσθαι γυνὴ πᾶσιν ἀσκηθεῖσαι καὶ τὸ ἐκ φύσεως κάλλος εὐμορφότερον ταῖς ἐπιμελείαις ἀπεργασάμεναι — τὸ γὰρ ἀγώνισμα οὐ μικρὸν ἦν, θήρα νέων ἀθηράτων — εἰς τοὐμφανὲς προέρχονται.

καὶ πλησίον γενόμεναι βλέμμασιν ἑταιρικοῖς καὶ στωμυλίᾳ λόγων καὶ σχέσεσι καὶ κινήσεσιν ἀκολάστοις δελεάζουσι τῆς νεότητος τὴν ὀλιγόφρονα μοῖραν, ἀνερμάτιστα καὶ ἀνίδρυτα ἤθη· καὶ διὰ τῆς τῶν σωμάτων αἰσχύνης ἀγκιστρευσάμεναι τὰς ψυχὰς τῶν συνελθόντων, ἐπὶ θυσίας ἀθύτους καὶ σπονδὰς ἀσυμβάτους καλέσασαι τῶν χειροκμήτων, ἀλλοτριοῦσι τῆς τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντως ὄντος θεραπείας θεοῦ.