De Virtutibus

μετὰ δὲ τριετίαν, ὅταν αἱ μὲν [*](1 ἐστὶ] εἰσὶ Α 2 εὔτονα S: ἔγγονα ceteri 3 νεόφυτα S (Clem. Al.): νέα φυτὰ ceteri 4 τιθηνίζεσθαι S ἀποτέμνειν G 1 5 πιαίζεσθαι S ὑπέρ] ὑπὸ F 6 ἀσθενεῖν S γυροῦν] γυμνοῦν S μηδέν τι Α 6.7 τῶν ἐπιζημίων G 1 7 παραναβλαστάνη S: παραβλαστάνειν A, παραβλαστάνῃ ceteri (v) αὔξην S κωλυόντων CG 2 8 ἐπειδὴ post ἀτελῶν (9) transp. AFHP ἀτελὴς] οὗτος G 1 10 ἀλλὰ S: om. ceteri (Turn.) 11 χαμαίζηλα] χθαμαλοῦσθαι coni. Mang. ἔμελλε om. Α ἑνοῦσθαι G 2 γοῦν] γὰρ Α 12 ὤρας C: ὥρα ceteri (ὥρα v) ἶνα S: ἴν' ceteri ἂν om. CG 2 13 ἐπίδοσον] ἐπιδίδωσι A αὔξησιν S 14 προσφυλάξαιτο A, παραφυλάξαιτο F ὅτι χρὴ F, ὅτε χρὴ om. C, ὁ (pro ὅτε χρὴ) G 2 15 ἀγονεῖν om. S ἢ ἐξασθενήσαντα S, ἐξασθενήσαντι Α τῷ] τό S 16 πονηθῆναι φοραῖς S: πλησθῆναι φορᾶς ceteri (v) ἅς—στελἐχη (17) om. in lac. G 1 ἅς] ὡς Η (v) αἱ πάλαι] αἱ om. S, αἱ παλαιαὶ Η (v) ; αἱ πολλαὶ coni. Mang. ἐπιχθησμέναι S (ἐπηχθισμέναι Mang.): ἐπειλυσμἐναις CA, ἐπειλυμἐναις HP (Turn.), ἐπιλυμέναις G 2 ἐπειλημμέναις F 17 αὐταῖς S: ταῖς ceteri (Turn.) ἐκτρύχουσι] ἐκτρέχουσι HP (Turn.) τὰ στελέχη S: ὑπό στελέχη ceteri (Turn.) δταν] ὅτι AP μὲν om. S, μὲν αἱ transp. F) [*](3 Lev. 19,23. cf. Ioseph. Ant. Iud. IV § 226.227. 3 sqq. pergit Clem. Alex. l. l. ναὶ μὴν καὶ γεωργικοὶ παρὰ τοῦ νόμου καὶ ταῦτα ὠφέληνται· κελεύει γάρ τά νεόφυτα τῶν δένδρων ἐπὶ τριετίαν ἑξῆς τιθηνεῖσθαι τάς τε περιττὰς ἐπιφύσεις ἀποτέμνοντας, ὑπέρ τοῦ μὴ βαρυνόμενα πιέζεσθαι καὶ ὑπὲρ τοῦ μὴ κατακερρ-ατιζομἐνης τῆς τροφῆς δι’ ἔνδειαν ἐξασθενεῖν, γυροῦν (ἀροῦν cod.) τε καὶ περισκ̀άπτειν, ὡς μηδὲν τͅαραβλαστκ́άνον κωλύῃ τὴν αὔξησιν· τόν τε καρπὸν οὐκ ἐᾷ δρέπεσθαι ἀτελῆ ἐξ ἀτελῶν, ἀλλά μετὰ τριετίαν ἔτει τετάρτῳ καθιερώσοντα τὴν ἀπαρχήν τῷ θεῷ μετὰ τὸ τελεωθῆναι τὸ δἐνὸρον.)

τετράδι δὲ κελεύει μὴ δρέπεσθαι τὸν καρπὸν πρὸς ἀπόλαυσιν, ἀλλ’ ὅλον αὐτὸν καθιεροῦν ἀπαρχὴν τῷ θεῷ, τῇ μὲν τῶν προγεγονότων χαριστήριον, τῇ δὲ ἐλπίδα τῆς εἰς τὸ μέλλον εὐκαρπίας καὶ τοῦ μετὰ τοῦτο προσοδεύεσθαι.

ὁρᾷς ὅσον τὸ ἵλεων καὶ χρηστὸν ἐπιδείκνυται καὶ ὡς ἀνακέχυκεν αὐτὸ πρὸς πᾶσαν ἰδέαν ἀνθρώπων τὸ πρῶτον, κἂν ἀλλόφυλός τις ἢ ἐχθρὸς ᾖ, εἶτα ζῴων ἀλόγων, κἂν μὴ τυγχάνῃ καθαρά, ἐπὶ δὲ πᾶσι σπαρτῶν ὁμοῦ καὶ δένδρων. ὅ τε γὰρ ἐν ταῖς ἀφαντάστοις φύσεσι προμαθὼν ἐπιείκειαν εἰς οὐδὲν ἂν τῶν ψυχῆς μεμοιραμένων ἐξαμάρτοι, ὅ τε μὴ ἐπιχειρῶν νεωτερίζειν περὶ τὰ ἔμψυχα πόρρωθεν ἀναδιδάσκεται τῶν λογικῶν ἐπιμελεῖσθαι.

Τοιαύταις ὑφηγήσεσι τὰς διανοίας τῶν κατ’ αὐτὸν πολιτευομένων ἐξημερώσας ὑπεροψίας καὶ ἀλαζονείας, ἀργαλεωτάτων καὶ ἐπαχθεστάτων κακῶν, διέζευξεν, ὧν ὡς μεγίστων ἀγαθῶν οἱ πολλοὶ περιέχονται, καὶ μάλιστα ὅταν πλοῦτοι καὶ δόξαι καὶ ἡγεμονίαι περιουσίας [*](1 βαθύνουσι Α 2 ὥσπερ S: om. ceteri (Turn.) εἰηοηρεισμέὶον C, ἐπηρισμένον S αὐξήσῃ (G 1: αὔξηται H 2 (V), αὐξῆσαι ceteri δυνήσεται S: δύναται H 2 (v), δύνηται ceteri post δυνήσεται add. δὲ S 3 ἔτει—τετράδι δὲ om. in lac. G 1 ἔτει τε τετάρτῳ F ἀριθμὸν τετράὸα. τετράδι δὲ scripsi: κριθμὸν τετράδα S, ἀριθμόν· ιετράδι δέ C (v), ἀριθμό· τετράδα δὲ FG 2HP, ἀριθμόν· τετράδος δὲ Α 4 κελεύει δρέπεσθαι τὸν καρπὸν οὐ H 2 (v) 5 καθιεροῦν SCG 1 ἀφιεροῦν F 2, ἀφιεροῦσιν F 1, καθιεροῦσιν AG 2HP ἀπαρχὴν om. S πῆ μὲν ... πῆ δέ (6) C 6 τῇ] τὴν S δ’ S ἐλπἰὸα S: ἐλπίδι ceteri (v): ἐπ ἐλπίδι coni. Mang. τοῦ S: τὸ ceteri (Turu.): -m Mang. 7 ὁρᾶς SC: φορὰς, φορᾶς ceteri ὅσον—ὡς ἄνα om. in lac. G 1 ὅσοι CAG 2P τὸ ἵλεων SC: τὸ ἵλεω FH, τῶ ἵλεω AG 2P ἐπιδείκνονται C 1AP 8 πᾶσαν S: ἅπασαν ceteri (v) εἰδέαν S κἂν] ἂν S 9 τις om. S ἢ] ὰλόγων SG 1G 2: ἀγόνων ceteri (Turn.) ἐπὶ δὲ] ἔτι δὲ S, ἔπειτα G 1 10 πᾶσι S: πάντων AG 1P 2, πάσης ceteri (Turn.) ὁροῦ] ὁδοῦ F δένδρων φύσεως C ὅ τε γὰρ S: ὁ γὰοͅ ceteri (v) ταῖς κφαντάστοις SH 2: ταῖς ἀφάτοις AG 2, ταῖς ἀφάντοις CH 1P, κψόχοις ταῖς ἀφάντοις F, ὰψύχοις tum spat. c. 12 litt. G 1 11 οὐδὲν ἄν] οὐδένα S τῶν om. P 1, ss. F 2 τῆς ψυχῆς AF ἁμάρτει (sic) S, προσαρμόττοι Α 12 μὴ SG 1: μηδὲ ceteri (μηδὲν v) ἐπιχειρῶν νεωτερίζειν περ̣ι om. S ἄψυχα G 1 14 κατ’ αὐτὸ A κατ’ αὐτῶν F 1 14. 15 ποντευομένων S 1, corr. S 2 15. 16 κργαλεωτέρων καὶ ἐπαχθεστέρων Α 17 μάλιπα S: μάλισθ’ ceteri) [*](4 Lev. 19,24, cf. Iosiph. Ant.. lud. fV § 227.)

ἀλαζονεία γὰρ φύεται καὶ ἐν ἠμελημένοις καὶ ἀφανέσιν ἀνθρώποις, ὡς καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον ψυχῆς παθῶν τε καὶ νοσημάτων καὶ ἀρρωστημάτων, τὴν δ’ ἐπὶ πλέον παραύξησιν οὐ λαμβάνει, ἀλλ’ οἷα πυρὸς οὐσία διὰ σπάνιν ὕλης ἀμαυροῦται· περιφαίνεται δ’ ἐν τοῖς μεγάλοις χορηγοὺς ὡς ἔφην ἔχουσι τούτου τοῦ κακοῦ πλούτους καὶ δόξας καὶ ἡγεμονίας, ὧν ὑποπλησθέντες καθάπερ οἱ πολὺν ἄκρατον ἐμφορησάμενοι μεθύουσι καὶ ἐμπαροινοῦσι δούλοις ὁμοῦ καὶ ἐλευθέροις, ἔστι δ’ ὅτε καὶ ὅλαις πόλεσι· „τίκτει γὰρ κόρος ὕβριν”, ὡς ὁ τῶν παλαιῶν λόγος.

διὸ παγκάλως Μωυσῆς ἱεροφαντῶν παραινεῖ πάντων μὲν ἁμαρτημάτων ἀπέχεσθαι, διαφερόντως δὲ ὑπεροψίας. εἶθ’ ὑπόμνησιν ποιεῖται τῶν μὲν ἀναφλέγειν τὸ πάθος εἰωθότων, πλησμονῆς γαστρὸς ἀμέτρου καὶ οἰκιῶν καὶ κτημάτων καὶ θρεμμάτων ἀφθόνου περιουσίας· γίνονται γὰρ εὐθὺς αὑτῶν ἀκράτορες, διαιρόμενοι καὶ φυσώμενοι, οἷς μία θεραπείας ἐλπὶς τὸ μηδέποτε ἐκλανθάνεσθαι τοῦ θεοῦ.

καθάπερ γὰρ ἀνατείλαντος ἡλίου τὸ μὲν σκότος ἀφανίζεται, φωτὸς δὲ πληροῦται τὰ πάντα, τὸν αὐτὸν τρόπον ὅταν θεός, ὁ νοητὸς ἥλιος, ἀνάσχῃ καὶ ἐπιλάμψῃ ψυχῇ, ὁ μὲν τῶν παθῶν καὶ κακιῶν ζόφος ἀνασκίδναται, τῆς δ’ αὐγοειδεστάτης ἀρετῆς τὸ καθαρώτατον καὶ ἀξιέραστον [*](1 ἀφθόνως SA φύεται] φαίνεται S post ἠμελημένοις udd. πολλάκις FH 2 (v) 1.2 καὶ ἐν ἀφανέσιν CG 2 3 δ’ SA: δὲ ceteri παραύξησιν S: spat. c. 8 litt. κκὶ παραύξησιν G*, παραύξησιν καὶ εὐλάβειαν- F, εὐλάβειαν καὶ παραύξησιν ceteri (v) 3.4 οὐ λαμβάνει παραύξησιν transp. S 4 διά σπάνιν S: σπάνει ceteri (v) περιφαίνεται δ’ S: καὶ περιφἐρετι ceteri (Turn.) 5 χορηγὸν S ἔχουσι S 1, ἐχούσῃ S 2, om. Α τούτου S: om. ceteri (Turn.) πλοῦτον S, πλούτου καὶ δόξης Α G οἱ om. S πολὺν] πολλοὶ A 8 ἔστιν S ὁ om. CG 2 9 μωυσῆς παγ·lάλως transp. S 10 δ’ S 11 τῶν] τῶ S 1 μὲν om. FG 1H (v) πλησμονὴ S 12 γαστρός ἀdτρου S: τῶν τροφῶν ἀμέτρου G 1, τροφὰς ἀμέτρους C, τὰς τροφάς ἀμέτρους AG 2HP (v), τἀς ἀμέτρους τροφὰς F; τῆς τροφῆς ἀdτρου coni. Mang. οἰκείων G 2 ἀφθόνου SG 1 (Mang.): ἀφθόνους ceteri 13 γίγνονται CFP αὐτῶν AFHP αὑτῶν ἀκράτορες] αὐτοκράτορες S διαιρούμενοι SAFP 14 μία] μετὰ F θεραπεία A ἐλπίσι F ςοῦ θέο5 S: θεόν AG 2, θεοῦ ccteri 15 τοῦ ἡλίου F 16 πληροῦνται Α τὰ πάντα πληροῦται tran.sp. S θεός ὁ νοητὸς S: θεοποίητος CG 2 (Turn.), Mότητος GH, θεῶ ποιητός FTI, θεῶ ποιητῆ AP 17 ἀνάσχηται H 1P καὶ ἐπιλάμψῃ ψυχῇ om. S ψυχὴ C: ψυχή G 2, ψυχήν ceteri (v) τῶν om. F παθῶν καὶ κακιῶν S: κακιῶν καὶ παθῶν ceteri (v) 18 κὀτοειδεστάτης S) [*](8 Solon. frg. 8B 4. 11 Deut. 8,11 — 14.)