De Virtutibus

ἀλλ’ ὅ γε νόμος ἔξω [*](1 ζωογονηθἐντος S: ζώου γεννηθέντος CG2, γεννηθέντος ζώου ceteri (v) κτείνει S τοῦτο om. S 3 ἐπέψευσται SCG2: ἔψευσται ceteri (Turn.) τά om. S καὶ οὐ S 4 δὴ] δεῖ S, om. Α βωμὸς om. in lac. G1 προσδέξηται S -εται scripsi): παραδέξαιτο ceteri (v) ποῖον S: τὸ ceteri (v) 5 οὐκ ἂν] κἂν S διατμηθὲν P αυτοῦ S φεύγων G2 6 αὐτό] τὸ S χρόνον ὑπομεῖναι transp. HP (v) ἀπομεῖναι F 7 ἀλλ’ αὐτίκα S: αὐτίκα δἑ ceteri (v) προνοία τινὶ S: τινὶ om. ceteri (v) 8 αἰρορ.ἐνης S: καιομένης eteri (v) 9 θοίνης] τροφῆς S τίς] τί S ὑπερφυἄς C 10 ὀρέξεις G1: αἰτιάσεις Α (ἑστιάσεις coni. Mang.), οm. ceteri (v) προβάλοιτο C κενὰς L (Turn.), καινάς γὰρ S ἐκτοπίους μὲν ἄν ἐκθύσαιτό τις ἡδονὰς S 11 οἱ τοιοῦτοι S: οἱ δ’ οἱ τοιοῦτοι G2, οἱ δὴ τοιοῦτοι cetcri (v) μεταδιώκουσι] διώκουσι F, μέντοι ἀδικοῦσι S κρεοφαγοῦσιν S, κρεηφαγοῦσι C 12 ἐν ταὐτῶ S: ἔκ τε ceteri (Turn.) μητέρων SC: τῶν μητέρων ceteri (v) τῶν ἐγγόνων G1 ὧν S: om. ceteri (Turu.) 13 ἀναμίξας S θελήσειεν ἀναπείρων ὀβελοῖς om. S θελήσειεν CG2: θελήσει ceteri καὶ ἀναπείρων G1 ὀβελοῖς, ἵν' scripsi: ὀβελοῖσιν CG2FHP, ὀβελοῖσι καὶ A, ὀβελίσκοις G1 ἐμφορήσαιτο S: ἐμφορήσασθαι ceteri (v) 14 δοκεῖν S, δοκῆ (sed fj ex εἴ corr.) AF διατελέσειν SCG2 (v) ἥσυχα CG1: ἡσυχῆ S, ἥσυχον ceteri ῥήξει Α δέ] τέ S σχετλιάσαντα SCG1: σχετλιάσαν FΗ2, σχετλιάσας AG2H1P (Turn.) 15 λοιδορήσεσθαι S: λοιδορήσασθαι ceteri 16 ἄσιτον S: ἄδεκτον F, ἄλεκτον ceteri (v) tit. διὰ τί ἔγκυον ζῶον προστάσσει μὴ θύεσθαι add. S, περὶ τοῦ μὴ θύειν τὰ ἔγκυα ζῷα mg G2 ὅ γε νόμος] ὁ γενόμενος SG2) [*](16 sqq. Clem. Alex. l. l. ἄντικρυς γοῦν καὶ ὅσα τῶν ζῴων κυοφορεῖ ὁ νόμος οὐκ ἐπιτρέπει ἄχρις ἂν ἀποτέκῃ σφαγιάyεσθαι, μακρόθεν ἐπισχὼν τὴν εὐχέρειαν τῶν εἰς ἄνθρωπον ἀδικούντων.)

εἰ γὰρ τὰ φυτῶν τρόπον ἔτι παραυξανόμενα καὶ μέρη νομιζόμενα τῶν κυόντων, νυνὶ μὲν ἡνωμένα, μηνῶν δὲ περιόδοις αὖθις ἀποσπασθησόμενα τῆς συμφυΐας, διὰ τὴν ἐλπίδα τοῦ γενήσεσθαι ζῷα φυλάττεται τῷ περὶ τὰς μητέρας ἀνεπιβουλεύτῳ, χάριν τοῦ μὴ τὸ λεχθὲν μίασμα συμβῆναι, πῶς οὐχὶ μᾶλλον τὰ ἀποτεχθέντα καὶ καθ’ αὑτὰ ψυχῆς καὶ σώματος μεμοιραμένα; πάντων γὰρ ἀνοσιώτατον ἑνὶ καιρῷ καὶ ἡμέρᾳ μιᾷ ἔγγονον ὁμοῦ καὶ μητέρα κτείνειν.

ἐνθένδε μοι δοκοῦσιν ὁρμηθέντες ἔνιοι τῶν νομοθετῶν τὸν ἐπὶ ταῖς κατακρίτοις γυναιξὶν εἰσηγήσασθαι νόμον, ὃς κελεύει τὰς ἐγκύους, ἐὰν ἄξια θανάτου δράσωσιν, φυλάττεσθαι μέχρις ἂν ἀποτέκωσιν, ἵνα μὴ [*](1 pr. τῶν S: om. ceteri (v) θυσιῶν καὶ τεριρραντrιρίων Α ἐλαύνειν F 2 ἀποτέκοι H 3 ἤδη S: om. ceteri (v) ἔλαχε ιάξιν S: ἔλαχεν ἀξίαν ceteri (v) ἅ] ἂν S 4 πως S (πω scripsi): om. celeri (v) προῆλθεν S: πρότερον ἦλθεν ceteri (v) 5 φύρειν] φέρειν Α 5. 6 ἔτι παραυξόμενα S (ἔτι παραυξανόμενα scripsi): ἐμτεριαυξανόμενα ceteri (v) ; ἔτι περιεχόμενᾳ coni. Μang. 6 μέρη S: μὴ ceteri (Turn.) κυόντων SCG2: κυούντων ceteri (v) νῦν εἰ S (νυνὶ scripsi): νῦν ceteri (v) μὲν om. G2 8 τοῦ . . . ἀνεπιβουλεύτου S, τῶ . . . εὐεπιβουλεύτω Α χάριν S: om. ceteri (v) 10 καθαυτὰ S: κατ’ αὐτὰ CG2 (Turn.), κατὰ ταὐτὰ F, κατὰ ταῦτα AG1HP τῆς τῆς ψυχῆς CG2 11 ἑνὶ καιρῷ] ἐν καιρῶ CG2, ἡλίω ενι S 12 ἔνθεν δέ S (ἐνθένδε recte Mang., cf. Clem. Al.): συνιέ(??)ναι F, συνιεῖν δὲ ceteri (Turn.) post νομοθετῶν add. ἐντεῦθεν G1 τὸν] καὶ τὸν FL2 (v), τὸν corr. ex τῶν S 13 εἰσηγεῖσθαι S ἐγγύους AP2, ἐγγυούσας HP1 ἐὰν S: om. C, κἂν Α (Μang.), ἂν ceteri (Turu.) 14 δράσωσιν S: δρώσας C, δρῶσιν ceteri (v) φυλάττεσθι S: om. G2H1P1, μὴ ἀναιρεῖσθαι C, μὴ ἀποκτείνεσθαι AP2, μὴ θαιεῖν mg Η2 (v), μὴ ἀποθνήσκειν (post ἐγκύους I. 13) G1, μὴ κτείνειν (post ἐγκύους) F) [*](12 cf. Diodor. 177,9 (de Aegyptiis) τῶν δέ γυναικῶν τῶν καταδιασθεισῶν θανάτου τὰς ἐγκύους μὴ θανατοῦσθαι, πρὶν ἂν τέκωσι. καὶ τοῦτο τὸ νόμιμον πολλοὶ καὶ τῶν Ἑλλἡνων κατέδειξαν, ἡγούμενοι παντελῶς ἄδικον εἶναι τὀͅ μηδὲν ἀδικῆσαν τῷ ἀδικήσαντι τῆς αὐτῆς μετέχειν τιμωρίας. Plut. de sera num. vind. 7 p. 552d τὸν δ' ἐν Αἰγύπτῳ νόμον ἄρ’ οὐκ εἰκότως ὑμῖν ἀπογράψασθαι δοκοῦσιν ἔνιοι τῶν Ἑλλήνων, ὃς κελεύει τὴν ἔγκυον, ἂν ἁλῷ θανάτου, μέχρι τέκῃ φυλάττειν; Ael. Var. Hist. V 18 ἡ ἐξ Ἀρείου πάγου βουλὴ, ἐπεί τινα φαρμακίδα συνέλβον καὶ ἔμελλον θανατώσειν, οὐ πρότερον αὐτὴν ἀπέκτεινεν, πρὶν ἤ ἀπεκύησε r2 sqq. pergit Clem. Alex. l. l. (post verba ad p. 306,14 adnot.): ἐντεῦθεν καὶ Ῥωμαῖοι, εἰ καί τις ἔγκυος καταὸικασθείη τὴν ἐπὶ θανάτῳ, οὐ πρότερον ἐῶσιν ὑποσχεῖν τὴν τιμωρίαν πρὶν ἥ ἐκτεκεῖν.)

ἀλλ’ οὗτοι μὲν ἐπ’ ἀνθρώπων ταῦτα ἔγνωσαν· ὁ δὲ καὶ προσυπερβάλλων ἔτι ἄχρι καὶ τῶν ἀλόγων ζῴων τὸ ἐπιεικὲς ἀπέτεινεν, ἵν’ ἐν τοῖς ἀνομοιογενέσιν ἀσκήσαντες πολλῇ τινι περιουσίᾳ χρώμεθα φιλανθρωπίας ἐν τοῖς ὁμογενέσι, τοῦ μὲν λυπεῖν καὶ ἀντιλυπεῖν ἀλλήλους ἀπεχόμενοι, τὰ δ’ οἰκεῖα ἀγαθὰ μὴ θησαυροφυλακοῦντες, ἀλλ’ εἰς μέσον προφέροντες καθάπερ συγγενέσι καὶ ἐκ φύσεως ἀδελφοῖς τοῖς πανταχοῦ πᾶσιν.

ἔτι τοίνυν τὸ μὲν ἔθνος ἐπὶ μισανθρωπίᾳ διαβαλλέτωσαν, τοὺς δὲ νόμους ὡς ἄμικτα καὶ ἀκοινώνητα παραγγέλλοντας αἰτιάσθωσαν οἱ δεινοὶ συκοφάνται, φανερῶς οὕτως τῶν μὲν νόμων ἐλέου μεταδιδόντων καὶ ταῖς τῶν θρεμμάτων ἀγέλαις, τοῦ δὲ ἔθνους ταῖς ἐκ πρώτης ἡλικίας νομίμοις ὑφηγήσεσιν ὅσον ἐν ταῖς ψυχαῖς ἀπειθὲς μεθαρμοζομένου πρὸς τὸ τιθασόν.

ἐπαποδύεται δὲ αὐτὸς ἑαυτῷ καὶ ἐπαγωνίζεται πολύγονος ὢν ἀρετῆς καί τινι εὐτροπίᾳ χρώμενος πρὸς τὰς καλὰς ὑφηγήσεις· κελεύσας γάρ, πρὶν ἀπότιτθον γενέσθαι, μὴ ἀποσπᾶν τῆς τεκούσης μήτε ἄρνα μήτε ἔριφον μήτε ἄλλο τι τῶν ἐν ταῖς ἀγέλαις, καὶ προσδιαταξάμενος μηδὲ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ κτείνειν μητέρα καὶ ἔγγονον, ἐπιδαψιλεύεται [*](1 τὰ SC: καὶ τὸ Λ, τὸ ceteri (v) 2 ταῦτ’ Α pr. καὶ om. AHP (v) ἔτι S: om. ceteri (v) ἄχρι] ἄ χρὴ 3 ἀπέτεινεν Clem. Α1: ἐπέτεινεν S, ἐπιτείνειν H1P, ἐπιτείνει H2 (v), ἀποτείνει ceteri ἐν τοῖς ἀνομοιογενέσιν S (Clem. Al.): ἐν τοῖς νόμοις πᾶσιν (πάντες G1) ceteri (v) 4 ἀσκηθέντες coni. Mang. 45 ἐν τοῖς ὁμογενέσι Clem. Al.: om. codd. 5 μὲν] μὴ F καὶ ἀντιλυπεῖν om. S 6 μὴ om. F 7 συγγενέσιν SF καὶ ἐκ φύσεως] ἤ οἰκεῖός S πανταχῆ HP (v) ἔτι om. in lac. G1 8 τοίνυν] νῦν F ἐπὶ SA: om. ceteri (Turn.) μισανθρωπίαν S διαβαλέτωσαν ΑP 9 ὡς SFG1P1: μὴ ὡς ceteri (Turn.) παραγγέλλοντες Α δεινοὶ] καινοὶ Α 10 φανερῶς S: περιφανῶς ceteri (v) οὕτῶ CG2G1 11 δ’ Α ταῖς S: om. ceteri (v) 12 ἀπειθές] ἀπηνὲς coni. Mang. 13 τιθασσόν CAF, θίασον (sic) S ἑαυτῶ SG1: αὐτῶ in αὑιτῶ corr. H, αὐτῶ ceteri ἐπαγωνίζεται S: ἀγωνίσεταί ceteri (Turn.) 13. 14 πολύγονος ὢν ἀρετῆς S: πολύτροπος ὢν ἅρπης FHP, πολύτροπος ὢν εὑρετὴς G1, πολύτροπος ὢν ἀρετὴ CG2A (v) 14 εὐτροπίᾳ] εὐφορία S κελεύσας S: κελεύει ceteri (v) 1.5 ἀπότιτθον] ἑπταήμερον G1 μήτ’ Α 16 προδιτξάμενος S 17 μηδένα (μηδὲ scripsi) τῆ αὐτὴ ἡμέρα κτείὶειν μητέρα καὶ ἔγγονον S: μηδένα τῆ αὐ. ἡ. μ. καὶ ἔ. καταθύειν C, μηδένα . . . θύειν F, μηδένα . . . ἀὶαιρεῖν AP, μηδένα . . . ἔγγονοί (om. verbo necandi) G2, μὴ κτείνειν τῆ, αὐτὴ ἡμἐρα μητέρα καὶ ἔγγονον G1, μὴ θύειν τῆ . . . ἔγγονον H2 (v)) [*](2—4 pergit Clem. Alex. l.l. (post verba ad p. 307,16 adnot.) οὕτως ἄχρι καὶ τῶν ἀλόγων ζῴων τὸ ἐπιεικὲς ἀπέτεινεν, ἵνα ἐν τοῖς ἀνομογενέσιν ἀσκήσαντες πολλῇ τινι περιουσία φιλανθρωπίας ἐν τοῖς ὁμογενέσι χρησώμεθα.)

πάνυ γὰρ ἄτοπον ὑπέλαβεν εἶναι τὴν τροφὴν ζῶντος ἥδυσμα γενέσθαι καὶ παράρτυσιν ἀναιρεθέντος καὶ τὴν μὲν φύσιν ἐπιμεληθεῖσαν αὐτοῦ τῆς διαμονῆς ὀμβρῆσαι γάλα, ὃ διὰ μαστῶν τῆς τεκούσης οἷα δεξαμενῶν φέρεσθαι διετάξατο, τὴν δὲ τῶν ἀνθρώπων ἀκρασίαν τοσοῦτον ἐπιβῆναι, ὡς τῷ τῆς ζωῆς αἰτίῳ καταχρήσασθαι καὶ πρὸς τὴν τοῦ ὑπολοίπου σώματος ἀνάλωσιν.