De Virtutibus

προτέρα μὲν γὰρ δωρεὰ γένεσις, [*](1 ἡ ἀπορία S: ἡ om. ceteri (v) alt. καὶ um. FG1H1P 2 τὰς ἄλλας S: om. ceteri (v) 3 ὑπὸ ταξιάρχῃ—δεῖ S: om. ceteri (Turn.) δι’ ὅν scripsi: δι’ ὧv S; δι’ ὅ coui. Mang. 4 μηδὲν S: καὶ μηδὲ Α, καὶ μηδὲν ceteri (Turn.) παραδεχόμενον S: παραδέχεσθαι ceteri (Turn.) τί δ’ ἄν εἴη σκαιότερον ἢ S: om. ceteri (Turn.): τί δ’ ἂν (cet. om.) Mang. ταῖς S: καὶ ταῖς G1, ἐν ταῖς ceteri (Turn.) 5 ὠδῖσι περιφέρειν ΙΙ ἑτέροις F, ἑτέρας om. S ἐκ τῆς om. F 6 ἀποσπωμένων S: ἀποσπώμενον ceteri (Turn.) 7 ἔγγονα SGG2: ἔγγονον ceteri (Turn.) μάλισι’ (sic) S 7. 8 ὑπὸ τῶν . . . καιρῶν S, τῶν etiam F 8 κτήσεως C1, κυήσεως corr. C2 μασθοὶ AF θηλάσοντος S 9 ἐπιρροῆς S σκιρροῦνται Α, σκιροῦνται P, σκηροῦνται S: στεροῦνται F2, στειροῦνται CG1G2H (v) καὶ SCG2: om. ceteri (V) κατακτεινόῳιοι Α 10 παγέντος εἴσω scripsi (cf. lin. 13): παγέντος ηλω S, om. ceteri (v) ἀλγηδόσι SCG2: καὶ ἀλγηδόσι ceteri (v) πιεζοῦνται G2 10.11 χάρισαι δεῖ S (χ.· δή scripsi): χάρισαι ceteri (v) 11 τῇ μητρὶ om. S εἰ—χρὁνον om. S εἰ καὶ] καὶ εἰ F 12 γα)ακ͂τοτροσ̔ͅηθῆναι S (Mang.) 13 ὤμβρισε S πηγὰς S: πηγὰς τοῦ γάλακτος C (v), πηγὰς τἀς τοῦ γάλακτος G1 πηγὰς τὰς ἐντός εἴσω τοῦ γάλακτος ceteri (et mg C2), uude πηγάς παγέντος εἴσω τοῦ γάλακτος sagaciter coni. Mang. (v. supra 1.10) μασθοῖς A αὐτῆς φύσεις S (αὐτῆς χάριτας scripsi): χάριτας αυπͅς ceteri (v) 14 ετοιμάσασ τὸ (sic) G2, ἑτοιμάσασα FHP1 τἀκόλουθον] τό τ’ ἁκόλουθον AFIIP 15 αἰωνία CG1 (v) τελείω FG2 καταδιδοῦσα AP2 πρότερον F1 δωρεὰν in textu Η, δωρεὰ mg Η γένεσις S: γέννησις ceteri (v)) [*](10 pergit Clem. Alex. l. l. χάρισαι γοῦν, φησί, τῇ μητρὶ τὸ ἔκγονον κἀν ἑπτὰ τὰς πρώτας ἡμέρας· εἰ γὰρ μηδὲν ἀναιτίως γίνεται, γάλα δὲ ἐπομβρεῖται ταῖς τετοκυίαις εἰς διατροφὴν τῶν ἐκγόνων, ὁ ἀποσπῶν τῆς τοῦ γάλακτος οἰκονομίας τό τεχθέν ἀτιμάζει τὴν φύσιν.)

τοῦτον ἀναγνόντες τὸν νόμον, οἱ χρηστοὶ καὶ περιμάχητοι γονεῖς, ἐγκαλύψασθε, οἱ ἐπὶ τοῖς βρέφεσιν ἀεὶ φονῶντες, οἱ κακὴν ἐφεδρεύοντες ἐφεδρείαν τοῖς ἀποκυομένοις εἰς ἔκθεσιν, οἱ τοῦ σύμπαντος ἀνθρώπων γένους ἄσπονδοι πολέμιοι.

τίνι γὰρ δι’ εὐνοίας ἀφίξεσθε, γενόμενοι τῶν ἰδίων τέκνων αὐτόχειρες; οἱ τὰς πόλεις τό γ’ ἐφ’ ὑμῖν ἧκον μέρος ἐρημοῦντες, ἀπὸ τῶν ἐγγυτάτω γένους ἀρξάμενοι τῆς ἀπωλείας, οἱ τοὺς τῆς φύσεως θεσμοὺς ἀνατρέποντες καὶ ὅσα ἂν [*](1 ἄγεται post εἶναι trausp. CG2 πρὸς S: εἰς ceteri (v) ἐπίρρυα S 2 τροφὴ καιρίοις (καιρίως Mang.) μαλακωτάτη, πᾶν ἁπαλόνυχον ἄρδουσα S: τροφὴν καιροῖς μαλακωτάτην ἐν ἁπαλοῖς μέλεσι δοῦσα AP2 (prob. Mang.), τροφὴ καιροῖς (καιροῖς om. in lac. G1) μαλακωτάτη ἐν ἁπαλῶ, μία δ’ οὖσα ceteri (v) ὃ Α: om. ceteri (v) 3 ὅσον μέν γὰρ S : ἔστι γὰρ ὅσον μέν ceteri (v) τοῦ γαλακτώδους AFHP 4 δ’] θ’ F ὑποπαχύνεθαι AFP τὸ ἀντίγονον Α 5 ἐφεδρεῦσαν F ἀεὶ S: om. ceteri (v) ἐνδείας om. CG2 6 προφορὰν F1G1HP1, τροφὸν AP2, ἑκατέρας τροφῆς ἤδη S: ἑκατέρων ἀνατροφῆς ἤδη ΑFΗ1P;ἑκατέρων ἀνατροφῆς εἴδει CG2, ἑκατἐρων ἑνὶ τροφῆς εἴδει G1, ἑκατέρου τοῦ τῆς τροφῆς εἴδους H2 (v) τῆς πικρᾶς δεσποίτης Α τε om. A 7 ἐκφεύγειν AG1P1: ἐκφεύγει FHP1, ἐκφεύγῃ CG2 (Turn.), ἐκφύγῃ S ἀναγνῶνιες SF1 οἱ] ὦ conicio 8 φονῶντες S: μονοῦντες Ζ G1, πονοῦντες ceteri (Turu.) 9 ἀποκυομένοις AP2: ἀποκυουμένοις ceteri (Turn.) εἰς S: om. ceteri (Turn.) 10 γάρ ἄν G1 11 ἀφίξεσθε S: γένοισθε CG1, ἐγένεσθε ceteri (v) γινόμενοι G1, γενόμενοι post αὐτόχειρες trausp. S ἰδίων] οἰκείωνF οἱ—ἀπωείας(13) om. F γ’] τ’ S 11. 12 ἐφ’ὑμῖνG1: ἐφ’ ἑαυτοῖς S (.Maug.), ἐπ’ αὐτοῖς ceteri (Turu.) 12 μέρος ἧκον transp. CG2 ἐγγυτάτων Α 13 ὅσα ἂν Mang. : ὡσ ἂν (sed ω corr. e. ο) S, δσα ἐν ceteri (Turn.)) [*](7 sqq. pergit Cleni. Alex.l.l. δυσωείσθωσαν οὖν Ἕλληνες καὶ εἴ τις ἕτερός ἐστι τοῦ νόμου κατατρέχων, εἰ ὁ(??)ὲν καὶ ἐπ’ ἀλόγων ζῴων χρηστεύεται, οἱ δὲ καὶ τὰ τῶν ἀνθρώπων ἐκτιθέασιν ἔγγονα, καίτοι μακρόθεν καὶ προφητικῶς (προνοητικῶς coni. Mang.) ἀνακόπτοντος αὐτῶν τὴν ἀγριότητα τοῦ νόμου διά τῆς προειρημένης ἐντολῆς· εἰ γὰρ τῶν ἀλόγων τά ἔκγονα διαζεύγνυσθαι τῆς τεκούσης πρό τῆς γαλακτουχίας ἀπαγορεύει, πολὺ πλέον ἐπ’ ἀνθρώπων τὴν ὠμὴν καὶ ἀτιθάσευτον προeεραπεὐει γνώμην, ἵν’ εἰ καὶ τῆς φύσεως, μθήσεως γοῦν μὴ καταφρονῶσιν. ἐρίφων μὲν γὰρ καὶ ἀρνῶν ἐμφορεῖσθαι ἐπιτετραπται, καί τις ἴσως ἀπολογία τῷ διαζεύξαντι τῆς τεκούσης τό ἔκγονον, ἡ δὲ τοῦ 5 παιδίου ἔκθεσις τίνα τὴν αἰτίαν ἔχει; ἐχρῆν γάρ μηδὲ τὴν ἀρχὴν γῆμαι τῷ μηδὲ παιδοποιεῖσθαι γλιχοdνῳ ἤ δι’ ἡδονῆς ἀκρασίαν παιδοκτόνον γεγονέναι.)

ἢ οὐχ ὁρᾶτε, ὅτι τῷ πάντα ἀρίστῳ νομοθέτῃ δι’ ἐπιμελείας ἐγένετο μηδὲ τῶν ἀλόγων τὰ ἔγγονα διαζευχθῆναι τῆς τεκούσης, ἄχρις ἂν γαλακτοτροφηθῇ; τὸ πλέον, ὦ γενναῖοι, δι’ ὑμᾶς, ἵν’, εἰ καὶ μὴ τῇ φύσει, μαθήσει γοῦν ἀναδιδάσκησθε τὸ φιλοίκειον, εἰς ἄρνας καὶ ἐρίφους ἀποβλέποντες, οἳ ἐν ἀφθόνοις χορηγίαις τῶν ἀναγκαίων τρυφᾶν οὐ κεκώλυνται, τῆς φύσεως μὲν τοιαῦτα παρασκευασαμένης ἐν ἐπιτηδειοτάτοις χωρίοις, ἐξ ὧν εὐμαρεῖς τοῖς δεησομένοις αἱ ἀπολαύσεις γενήσονται, νομοθέτου δὲ μετὰ πολλῆς προμηθείας ἐφορῶντος, ἵνα μηδεὶς ἐμποδίζῃ τὰς εὐεργέτιδας καὶ σωτηρίους τοῦ θεοῦ δωρεάς.

Βουλόμενος δὲ πολυτρόποις ἰδέαις τὰ ἡμερότητος καὶ ἐπιεικείας σπέρματα ταῖς διανοίαις ἐγκατασπείρειν ἄλλο τίθησι διάταγμα συγγενὲς τοῖς προτέροις, ἀπαγορεύων ἡμέρᾳ τῇ αὐτῇ συγκαταθύειν μητέρα καὶ ἔγγονον· καὶ γὰρ εἰ θυτέον, ἀλλ’ οὖν ἐν χρόνοις γε διαφέρουσιν· ὑπερβολὴ γὰρ ἀγριότητος τὴν αἰτίαν τῆς γενέσεως μετὰ [*](1 δι’ ἀνημέρου καὶ ἀττιθάσου ψυχῆς ὠμότητα S: οἱ ἀνήμεροι καὶ ἀτίθασοι (-σσοι AFH) ψυχῆς ὠμότητι ceteri (v) 1. 2 γενέσει φθορὰν S: γεννητικὴ φθορᾶς F, γετηταὶ φθορᾶς ceteri (Turn.) 2 καὶ S: om. ceteri (Turn.) ζωὴν θανάτω G1 ὁρᾶται G1 ὅτι om. Α πάντ’ A, πάντων HP (Turn.) 3 μηδὲν S 4 ἄχρι C1G2 πλέον] πλεῖστον Α 5 εἰ καὶ μὴ S: εἰ μὴ καὶ ceteri (Turu.) τῇ om. S ἀναδιδάσκεσθι Α 6 ἐρήφους S ἀφθονίαις G2 7 τῆς φύσεως F mg H, φύσεως AG1P: ὡς CG2Η, ἄλλως S 7.8 τοιαῦτα S: αὐτὰ ceteri (αὐτὰς v) 8 παρασκευασαυασαμένοις CG2H, παρεσκευίσμἐνους S 9 δεηθησομἐνοις S, δεομένοις CG2 δέ] δ’ εἰ S 10 προμηθείας G1: προνοίας C, ἀκριβείας S, προθυμίας ceteri (v) 12 titulum taraquam novi opusculi h. l. add. S: Φίλωνος περὶ γ΄ ἀρετῶν· περὶ ἡμερότητος καὶ ἐπιεικείας· περὶ τοῦ μὴ δεῖν ἐν ἡμέρα τῆ αὐτὴ θύειν μητέρα καὶ ἔγγονον· διὰ τί ἔγκυον ζῶον προστάσσει μὴ θύεσθαι, tit. περὶ τοῦ μὴ δεῖν ἡμέρα τῆ αὐτὴ θύειν μητέρα καὶ ἔγγονον add. mg G2 πολυτρόποις ἰδέαις post σπέρματα (13) transp. HP (v) εἰδέαις S ἡμερότατα F1, ἡμερώτατα F2 13 ἐγκατασπεῖραι (sic) ταῖς διανοίαις transp. HP (v) 14 προτέροις ἀπαγορεύων ἡμέρα τῆ αὐτὴ S (Clem. Al.): ἀπαγορεὐωναὐτῇ om. G1, προτέροις-αὐτᾐ om. ceteri (Turn.) συγκαταθύειν S (Clem. Al.): μὴ καταθύειν ἄμα G1, καταθύειν ceteri (Turn.) post καταθύειν add. τολμῶσι AP2 15 post ἔγγονον add. ἐθέλουσι FL (Turn.) θυτέον S: θυτὸν ceteri (Turn.) ἐν χρόνοις γε S: γε ἐν κρόνοις ceteri (v) 16 γενέσεως S: γενἡσεως, γεννἡσεως ceteri (v)) [*](14 Lev. 22,28. cf. loseph. Ant. lud. III §236 (supra p. 303,8). 14 pergit Clem. Alex. 1. 1. p. 478 P. πάλιν αὗ ὁ χρηστὸς νόμος ἀπαγορεύει ἡμέρα τῇ αὐτῇ συγκαταθὐα ἔκγονον καὶ μητέρα.)

ἢ γὰρ ἐπὶ προφάσει θυσιῶν ἢ διὰ γαστρὸς ἀπόλαυσιν· εἰ μὲν οὖν ἕνεκα θυσιῶν, ἐπέψευσται καὶ τοὔνομα· τὰ γὰρ τοιαῦτα σφάγια, οὐ θυσία. τίς δὲ δὴ καὶ θεοῦ βωμὸς οὕτως ἀνίερα ἱερεῖα προσδέξεται; ποῖον δὲ πῦρ οὐκ ἂν δίχα τμηθὲν ἐξ ἑαυτοῦ διασταίη φεῦγον τὴν ἐξ ἀμίκτου πράγματος ἕνωσιν; οἶμαι ἂν αὐτὸ μηδὲ πρὸς βραχύτατον ὑπομεῖναι χρόνον, ἀλλ’ αὐτίκα σβεσθῆναι προνοίᾳ τινὶ τοῦ μὴ τὸν ἀέρα καὶ τὴν ἱερωτάτην πνεύματος φύσιν ὑπὸ τῆς αἰρομένης φλογὸς μιαίνεσθαι.

εἰ δὲ μὴ θυσιῶν χάριν ἀλλὰ θοίνης, τίς οὐκ ἂν τῆς ὑπερφυοῦς γαστριμαργίας ὀρέξεις προβάλλοιτο καινὰς καὶ παρηλλαγμένας; ἐκτόπους μὲν γὰρ ἡδονὰς οἱ τοιοῦτοι μεταδιώκουσι. τίς δὲ ἡδονὴ κρεωφαγοῦσι, γεύσασθαι σαρκῶν ἐν ταὐτῷ μητέρων καὶ ἐγγόνων; ὧν εἰ τὰ μέλη τις ἀναμῖξαι θελήσειεν ἀναπείρων ὀβελοῖς, ἵν’ ὀπτῶν ἐμφορήσαιτο, οὐκ ἄν μοι δοκεῖ διατελεῖν ἥσυχα, ῥήξειν δὲ φωνὴν σχετλιάσαντα δι’ ὑπερβολὴν τοῦ καινουργηθέντος πάθους καὶ μυρία λοιδορήσεσθαι τῆς λαιμαργίας τοῖς εὐτρεπίζουσιν ἄσιτον εὐωχίαν.