De Virtutibus

Νομοθετήσας δὲ περὶ τῶν ὁμοεθνῶν καὶ τοὺς ἐπηλύτας οἴεται δεῖν προνομίας τῆς πάσης ἀξιοῦσθαι, γενεὰν μὲν τὴν ἀφ’ αἵματος καὶ πατρίδα καὶ ἔθη καὶ ἱερὰ καὶ ἀφιδρύματα θεῶν γέρα τε καὶ τιμὰς ἀπολελοιπότας, καλὴν δ’ ἀποικίαν στειλαμένους τὴν ἀπὸ τῶν μυθικῶν πλασμάτων πρὸς τὴν ἀληθείας ἐνάργειαν καὶ τὸν σεβασμὸν τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντως ὄντος θεοῦ.

κελεύει δὴ τοῖς ἀπὸ τοῦ ἔθνους ἀγαπᾶν τοὺς ἐπηλύτας, μὴ μόνον ὡς φίλους καὶ συγγενεῖς ἀλλὰ καὶ ὡς ἑαυτούς, [*](1 ἃ 3 om. S δέ ἔτι S: δέ τινα ceteri (Tuvn.) 2 ἀνάληψιν S: λῆψιν ceteri (v) διὰ] δὴ G 2 ἀβουλήτως C 2.3 παρεχώρησεν FG 1 HP 3 πανκτησίαν S: τὴν κτῆσιν ceteri; ἀεικτησίαν coni. Mang. 4 συστεῖλαι C 2 5 κακῶν SG 1 : om. ceteri (Turn.) πλεονεξίαν καὶ ἐπιθυμίαν S (Mang.) 6 ὑποστερεῖσθι Α πενίᾳ — κολάζεσθαι om. S πενίας coni. Mang., πενίᾳ μακρᾷ conicio coll. Clem. Α]. 7 pr. δὲ S: δ’ ceteri ἔστιν S: εἰσὶ ceteri (Turn.) 9 τάξεσιν Α 10 ἀρτίως SCG 2 : om. ceteri (v) παραδείγματος F (Mang.) ἕνεκεν S καιρίως cotid. : καιρίου Mang. προσπαρέβαλον F, παρέλαβον Η (v) 11 tit. περὶ ἐπηλύτων add. S ἐπηλύτας] ἐπιλύτους P, ἐπήλυδας CH 2 (v), ἐπύδας G 2 12 προνομίας] προνοίας coui. Mang. τῆς πάσης S: τῆς om. ceteri (v) γενεάν] συγγένειαν coni. Mang. ἀφ’] ὑφ’ F 13 πατρίδος F καὶ ἀφιδρύματα S: καὶ om. ceteri (v) ἐφιδρύματα Α γέρα τε καὶ τιμὰς S: γεραραὶ τὲ τιμαῖς CG 2, γεραραὶ τιμαῖς AG 1 HP (Turn.), γεραίρειν τιμαῖς F 14 ἀποικίαν S: εἰς ἀποικίαν ceteri (v) τὴν om. S τῶν S: om. ceteri (v) 15 πλασμάτων] πραγμάτων S ἀληθείας] τῆς ἀληθείας AFH (v) ἐνάργειαν CG 2 FH 2 : ἐνέργειαν ceteri καὶ τοῦ ἑνὐς G 2 ἑνὸς καὶ om. S 16 ὄντως ὄντος SCF: ὄντος ὄντως ceteri (v) δὴ τοῖς] δὲ τοὺς F τοῦ om. AF 17 ἐπιλύτας F, ἐπήλυδας CH 2 (v) alt. ὡς om. F) [*](16 Lev. 19,33. 34. Deut. 10,19. cf. loseph. c. Ap. II § 209. 16 sqq. Clem. Alex. l. p. 475 P. τί ὸἐ; οὐχὶ τοὺς ἐπήλυδας ἀγαπᾶν κελεύει, οὐ μόνον ὡς ‘iιλους καὶ συγγενεῖς, ἀλλ’ ὡς ἑαυτοῦ (leg. ἑαυτοὺς) κατά τε σῶμα καὶ ψυχήν;)

οὐκέτ’ ἂν εἴποιμι περὶ σιτίων καὶ ποτῶν καὶ ἐσθῆτος καὶ τῶν ἄλλων ὅσα περὶ δίαιταν καὶ τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἃ τοῖς ἐπηλύτοις δίδωσιν ὁ νόμος παρὰ τῶν αὐτοχθόνων· ἕπεται γὰρ ταῦτα πάντα θεσμοῖς τοῖς τῆς εὐνοίας τοῦ στέργοντος ὁμοίως [ἀγαπῶντος] τὸν ἐπήλυτον ὡς ἑαυτόν.

Ἔτι τοίνυν ἐπιτείνων καὶ ἐπελαύνων ὁλκὸν φύσει πρᾶγμα, φιλανθρωπίαν, διατάττεται καὶ περὶ μετοίκων, ἀξιῶν τοὺς μετανάστας ἐν καιροῖς γενομένους ἀπονέμειν τινὰ τοῖς ὑποδεξαμένοις τιμήν, εὖ μὲν πεποιηκόσι καὶ φιλοξένως προσενεχθεῖσι πᾶσαν, εἰ δὲ μηδὲν ἔξω τῆς ὑποδοχῆς παράσχοιεν, μετριωτέραν· τὸ γὰρ ἐνορμίσασθαι πόλει μηδὲν προσηκούσῃ, μᾶλλον δὲ καὶ τὸ ἐπιβῆναι ἐδάφους αὐτὸ μόνον ἀλλοτρίου καθ’ αὑτὸ δωρεά τίς ἐστιν ἀποχρῶσα τοῖς μὴ δυναμένοις τὴν ἰδίαν οἰκεῖν.

ὁ δέ γε προσυπερβάλλων τοὺς ἐπιεικείας ὅρους αὐτῆς οἴεται δεῖν καὶ τοῖς κακῶς πεποιηκόσι τῶν ξενοδόχων μὴ μνησικακεῖν, εἰ καὶ [*](1 καὶ κατὰς ψχὴν S κατὰ μὲν σῶμα addidi ὡς] οἷς Α κοινοπραγοῦντες A, κακοπραγοῦντα HP 1 2 τὴν om. S τε om. S 3 ἒν] ἕνα S ζῶον εἶναι transp. Η (v), ζῷον om. S 3. 4 καὶ συμφυὲς ἀπἐργαζομένης om. S 4 τῆς κατ’ αὐτὸ S: αὐτὸ AG 1H 2 (v), αὐτῶ CFH 1 P, αὐτῶ ex αὐτὸ corr. G 2 5 αλλλων om. HP ὅσα περὶ] οἷα περὶ C, οἷαπερ G 2 6 χρείας] χρήσεις S ἃ τοῖς ἐπηλύτοις S (ἐπηλύταις v): τοῖς ἐπηλύταις C, αὐτοῖς ἐπιλυταἴς G 2, ἐπηλύταις αὐτοῖς ceteri (Turn.) παρὰ] περὶ AF 1 H 1 P 7 πάντα ταῦτα transp. CG 2, πάντα om. Α θεσμοῖς τοῖς Α (prob. Mang.): ἐν ἰσότητι S, ἐν ἴσοις ceteri (v) τῆς om. S, τῆ εὐνοίᾳ H 2 8 ὁμοίως om. G 1 ἀγαπῶντος SCG 2 (seclusi): καὶ ἀγαπῶντος ceteri (v) ἐπήλυτον S: ἔπηλυν ceteri (v) ἑαυτόν SCG 2 : αὑτὸν ceteri 9 tit. περὶ μετοίκων add. S mg G 2 ἀποτείνων S, ἐπιτείνων om. F ἀπελαύνων SF πρᾶγμα S: ora. ceteri (v) 10 φιλίιθρωπίαν SCG 2: φιλανθρωπίς ceteri διατέτακται Α ἀξίων F τοῖς μετανάσταις Α 10. 11 ἐν καιροῖς ἀβουλήτοις coni. Mang. 11 γενομένοις AG 2 τινὰ om. Η (Turn.) τοῖς ὑποδεξαμένοις SH 2 : τοὺς ἀπhοὸξαμένος A, τοῖς ἀποδεξαμένοις ceteri 13 παράσχοιεν S: παρέχοιεν ceteri (Tnrn.) ἐνορησαθαι SHP 15 καθ’ αὑτὸν δωρεά S (καθ’ αὑτὸ scripsi): δωρεὰ κατ’ αὐτὸν CG 2 H 2 (v), δωρεὰ κατά ταὐτὸν ceteri 16 ὁ δέ γε ὑπερβάλλων S (Maug.. ego προσυτερβάλλων scripsi): τὸ δὲ προσυπεβάλλον ceteri (Turn.) τοὺς] τῆς F ἐπιεικίας S 1, corr. S 2, ἐπὶ οἰκείας G 2 αὐτῆς] αὐτοὺς F (Mang.) 17 ξενοδοχῶν] ξένων II μὴ om. SG 2 εἰ] εἰ γὰρ· G 1) [*](16 sqq. pergit Clem. Aler. l. l. ναὶ μὴν καὶ τὰ ἔθνη τετίμηκεν καὶ τοῖς γέ κακῶς πεποιηκόσιν οὐ μνησιπονηρεῖ (μισοπονηρεῖ cod., corr. Sylburg). ἄντκιρυς γοῦν φησιν· „οὐ βδελύξῃ Αἰγύπτιον, ὅτι πάροικος ἐγένου καῖ’ Αἴγυπτον“, ἤτοι τὸν ἐθνικὸν ἢ καὶ πάντα τὸν κοσμικὸν Αἰγύπτιον προσειπών.)

καίτοι τί κακὸν παρέλιπον οἱ Αἰγύπτιοι, ὃ μὴ τῷ ἔθνει προσετρίψαντο, νέα παλαιοῖς συνυφαίνοντες ἀεὶ κεκαινουργημέναις ἐπινοίαις εἰς ὠμότητα; ἀλλ’ ὅμως ἐπειδὴ τὴν ἀρχὴν ἐδέξαντο τὰς πόλεις οὐκ ἀποκλείσαντες οὐδὲ τὴν χώραν ἄβατον τοῖς ἥκουσι παρασκευάσαντες, ἐχέτωσαν προνομίαν, φησί, τῆς ὑποδοχῆς τὸ ἔνσπονδον·

κἂν εἴ τινες ἐθελήσειαν αὐτῶν μεταλλάξασθαι πρὸς τὴν Ἰουδαίων πολιτείαν, οὐχ ὡς ἐχθρῶν παῖδας ἀσυμβάτως σκορακιστέον, ἀλλ’ οὕτως προσεκτέον, ὡς τρίτην γενεὰν καλεῖν τε εἰς ἐκκλησίαν (ibid. v. 8) καὶ μεταδιδόναι λόγων θείων, οἷς θέμις καὶ τοὺς αὐτόχθονας καὶ εὐπατρίδας ἱεροφαντεῖσθαι.