De Virtutibus

ἔστι δὲ καὶ ἄλλα μυρία τῶν ἐν μέρει διατεταγμένων πρὸς τοὺς ὁμοεθνεῖς χρηστὰ καὶ φιλάνθρωπα, ὧν ἀποχρώντως ἐν ταῖς προτέραις συντάξεσιν ἐπιμνησθεὶς ἀρκεσθήσομαι τοῖς ἀρτίως εἰρημένοις, ἃ δείγματος ἕνεκα καιρίως προσπαρέλαβον.

Νομοθετήσας δὲ περὶ τῶν ὁμοεθνῶν καὶ τοὺς ἐπηλύτας οἴεται δεῖν προνομίας τῆς πάσης ἀξιοῦσθαι, γενεὰν μὲν τὴν ἀφ’ αἵματος καὶ πατρίδα καὶ ἔθη καὶ ἱερὰ καὶ ἀφιδρύματα θεῶν γέρα τε καὶ τιμὰς ἀπολελοιπότας, καλὴν δ’ ἀποικίαν στειλαμένους τὴν ἀπὸ τῶν μυθικῶν πλασμάτων πρὸς τὴν ἀληθείας ἐνάργειαν καὶ τὸν σεβασμὸν τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντως ὄντος θεοῦ.

κελεύει δὴ τοῖς ἀπὸ τοῦ ἔθνους ἀγαπᾶν τοὺς ἐπηλύτας, μὴ μόνον ὡς φίλους καὶ συγγενεῖς ἀλλὰ καὶ ὡς ἑαυτούς, [*](1 ἃ 3 om. S δέ ἔτι S: δέ τινα ceteri (Tuvn.) 2 ἀνάληψιν S: λῆψιν ceteri (v) διὰ] δὴ G 2 ἀβουλήτως C 2.3 παρεχώρησεν FG 1 HP 3 πανκτησίαν S: τὴν κτῆσιν ceteri; ἀεικτησίαν coni. Mang. 4 συστεῖλαι C 2 5 κακῶν SG 1 : om. ceteri (Turn.) πλεονεξίαν καὶ ἐπιθυμίαν S (Mang.) 6 ὑποστερεῖσθι Α πενίᾳ — κολάζεσθαι om. S πενίας coni. Mang., πενίᾳ μακρᾷ conicio coll. Clem. Α]. 7 pr. δὲ S: δ’ ceteri ἔστιν S: εἰσὶ ceteri (Turn.) 9 τάξεσιν Α 10 ἀρτίως SCG 2 : om. ceteri (v) παραδείγματος F (Mang.) ἕνεκεν S καιρίως cotid. : καιρίου Mang. προσπαρέβαλον F, παρέλαβον Η (v) 11 tit. περὶ ἐπηλύτων add. S ἐπηλύτας] ἐπιλύτους P, ἐπήλυδας CH 2 (v), ἐπύδας G 2 12 προνομίας] προνοίας coui. Mang. τῆς πάσης S: τῆς om. ceteri (v) γενεάν] συγγένειαν coni. Mang. ἀφ’] ὑφ’ F 13 πατρίδος F καὶ ἀφιδρύματα S: καὶ om. ceteri (v) ἐφιδρύματα Α γέρα τε καὶ τιμὰς S: γεραραὶ τὲ τιμαῖς CG 2, γεραραὶ τιμαῖς AG 1 HP (Turn.), γεραίρειν τιμαῖς F 14 ἀποικίαν S: εἰς ἀποικίαν ceteri (v) τὴν om. S τῶν S: om. ceteri (v) 15 πλασμάτων] πραγμάτων S ἀληθείας] τῆς ἀληθείας AFH (v) ἐνάργειαν CG 2 FH 2 : ἐνέργειαν ceteri καὶ τοῦ ἑνὐς G 2 ἑνὸς καὶ om. S 16 ὄντως ὄντος SCF: ὄντος ὄντως ceteri (v) δὴ τοῖς] δὲ τοὺς F τοῦ om. AF 17 ἐπιλύτας F, ἐπήλυδας CH 2 (v) alt. ὡς om. F) [*](16 Lev. 19,33. 34. Deut. 10,19. cf. loseph. c. Ap. II § 209. 16 sqq. Clem. Alex. l. p. 475 P. τί ὸἐ; οὐχὶ τοὺς ἐπήλυδας ἀγαπᾶν κελεύει, οὐ μόνον ὡς ‘iιλους καὶ συγγενεῖς, ἀλλ’ ὡς ἑαυτοῦ (leg. ἑαυτοὺς) κατά τε σῶμα καὶ ψυχήν;)

οὐκέτ’ ἂν εἴποιμι περὶ σιτίων καὶ ποτῶν καὶ ἐσθῆτος καὶ τῶν ἄλλων ὅσα περὶ δίαιταν καὶ τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἃ τοῖς ἐπηλύτοις δίδωσιν ὁ νόμος παρὰ τῶν αὐτοχθόνων· ἕπεται γὰρ ταῦτα πάντα θεσμοῖς τοῖς τῆς εὐνοίας τοῦ στέργοντος ὁμοίως [ἀγαπῶντος] τὸν ἐπήλυτον ὡς ἑαυτόν.

Ἔτι τοίνυν ἐπιτείνων καὶ ἐπελαύνων ὁλκὸν φύσει πρᾶγμα, φιλανθρωπίαν, διατάττεται καὶ περὶ μετοίκων, ἀξιῶν τοὺς μετανάστας ἐν καιροῖς γενομένους ἀπονέμειν τινὰ τοῖς ὑποδεξαμένοις τιμήν, εὖ μὲν πεποιηκόσι καὶ φιλοξένως προσενεχθεῖσι πᾶσαν, εἰ δὲ μηδὲν ἔξω τῆς ὑποδοχῆς παράσχοιεν, μετριωτέραν· τὸ γὰρ ἐνορμίσασθαι πόλει μηδὲν προσηκούσῃ, μᾶλλον δὲ καὶ τὸ ἐπιβῆναι ἐδάφους αὐτὸ μόνον ἀλλοτρίου καθ’ αὑτὸ δωρεά τίς ἐστιν ἀποχρῶσα τοῖς μὴ δυναμένοις τὴν ἰδίαν οἰκεῖν.

ὁ δέ γε προσυπερβάλλων τοὺς ἐπιεικείας ὅρους αὐτῆς οἴεται δεῖν καὶ τοῖς κακῶς πεποιηκόσι τῶν ξενοδόχων μὴ μνησικακεῖν, εἰ καὶ [*](1 καὶ κατὰς ψχὴν S κατὰ μὲν σῶμα addidi ὡς] οἷς Α κοινοπραγοῦντες A, κακοπραγοῦντα HP 1 2 τὴν om. S τε om. S 3 ἒν] ἕνα S ζῶον εἶναι transp. Η (v), ζῷον om. S 3. 4 καὶ συμφυὲς ἀπἐργαζομένης om. S 4 τῆς κατ’ αὐτὸ S: αὐτὸ AG 1H 2 (v), αὐτῶ CFH 1 P, αὐτῶ ex αὐτὸ corr. G 2 5 αλλλων om. HP ὅσα περὶ] οἷα περὶ C, οἷαπερ G 2 6 χρείας] χρήσεις S ἃ τοῖς ἐπηλύτοις S (ἐπηλύταις v): τοῖς ἐπηλύταις C, αὐτοῖς ἐπιλυταἴς G 2, ἐπηλύταις αὐτοῖς ceteri (Turn.) παρὰ] περὶ AF 1 H 1 P 7 πάντα ταῦτα transp. CG 2, πάντα om. Α θεσμοῖς τοῖς Α (prob. Mang.): ἐν ἰσότητι S, ἐν ἴσοις ceteri (v) τῆς om. S, τῆ εὐνοίᾳ H 2 8 ὁμοίως om. G 1 ἀγαπῶντος SCG 2 (seclusi): καὶ ἀγαπῶντος ceteri (v) ἐπήλυτον S: ἔπηλυν ceteri (v) ἑαυτόν SCG 2 : αὑτὸν ceteri 9 tit. περὶ μετοίκων add. S mg G 2 ἀποτείνων S, ἐπιτείνων om. F ἀπελαύνων SF πρᾶγμα S: ora. ceteri (v) 10 φιλίιθρωπίαν SCG 2: φιλανθρωπίς ceteri διατέτακται Α ἀξίων F τοῖς μετανάσταις Α 10. 11 ἐν καιροῖς ἀβουλήτοις coni. Mang. 11 γενομένοις AG 2 τινὰ om. Η (Turn.) τοῖς ὑποδεξαμένοις SH 2 : τοὺς ἀπhοὸξαμένος A, τοῖς ἀποδεξαμένοις ceteri 13 παράσχοιεν S: παρέχοιεν ceteri (Tnrn.) ἐνορησαθαι SHP 15 καθ’ αὑτὸν δωρεά S (καθ’ αὑτὸ scripsi): δωρεὰ κατ’ αὐτὸν CG 2 H 2 (v), δωρεὰ κατά ταὐτὸν ceteri 16 ὁ δέ γε ὑπερβάλλων S (Maug.. ego προσυτερβάλλων scripsi): τὸ δὲ προσυπεβάλλον ceteri (Turn.) τοὺς] τῆς F ἐπιεικίας S 1, corr. S 2, ἐπὶ οἰκείας G 2 αὐτῆς] αὐτοὺς F (Mang.) 17 ξενοδοχῶν] ξένων II μὴ om. SG 2 εἰ] εἰ γὰρ· G 1) [*](16 sqq. pergit Clem. Aler. l. l. ναὶ μὴν καὶ τὰ ἔθνη τετίμηκεν καὶ τοῖς γέ κακῶς πεποιηκόσιν οὐ μνησιπονηρεῖ (μισοπονηρεῖ cod., corr. Sylburg). ἄντκιρυς γοῦν φησιν· „οὐ βδελύξῃ Αἰγύπτιον, ὅτι πάροικος ἐγένου καῖ’ Αἴγυπτον“, ἤτοι τὸν ἐθνικὸν ἢ καὶ πάντα τὸν κοσμικὸν Αἰγύπτιον προσειπών.)

καίτοι τί κακὸν παρέλιπον οἱ Αἰγύπτιοι, ὃ μὴ τῷ ἔθνει προσετρίψαντο, νέα παλαιοῖς συνυφαίνοντες ἀεὶ κεκαινουργημέναις ἐπινοίαις εἰς ὠμότητα; ἀλλ’ ὅμως ἐπειδὴ τὴν ἀρχὴν ἐδέξαντο τὰς πόλεις οὐκ ἀποκλείσαντες οὐδὲ τὴν χώραν ἄβατον τοῖς ἥκουσι παρασκευάσαντες, ἐχέτωσαν προνομίαν, φησί, τῆς ὑποδοχῆς τὸ ἔνσπονδον·

κἂν εἴ τινες ἐθελήσειαν αὐτῶν μεταλλάξασθαι πρὸς τὴν Ἰουδαίων πολιτείαν, οὐχ ὡς ἐχθρῶν παῖδας ἀσυμβάτως σκορακιστέον, ἀλλ’ οὕτως προσεκτέον, ὡς τρίτην γενεὰν καλεῖν τε εἰς ἐκκλησίαν (ibid. v. 8) καὶ μεταδιδόναι λόγων θείων, οἷς θέμις καὶ τοὺς αὐτόχθονας καὶ εὐπατρίδας ἱεροφαντεῖσθαι.

Ταῦτα μὲν ὑπὲρ τῶν ὑποδεξαμένων [πρὸς] τοὺς μετοίκους νομοθετεῖ· χρηστὰ δ’ ἕτερα καὶ μεστὰ ἡμερότητος ὑπὲρ πολεμίων. ἀξιοῖ γὰρ αὐτούς, κἂν ἐπὶ θύραις ὦσιν ἤδη τοῖς τείχεσιν ἐφεστῶτες ἐν ταῖς πανοπλίαις καὶ τὰς ἑλεπόλεις ἐφιστάντες, μήπω νομίζεσθαι πολεμίους, ἄχρις ἂν αὐτοὺς ἐπικηρυκευσάμενοι προκαλέσωνται πρὸς εἰρήνην, ἵν’ εἰ μὲν ἐνδοῖεν, τὸ μέγιστον ἀγαθὸν εὕροιεν, φιλίαν, εἰ δὲ ἀπειθέστερον [*](1 pr. γοῦν] γὰρ F ἔχωσι CG 2 alt. γοῦν S (Clem. Al.): οὖν ceteri (v) φασιν F 1 2 ὅτι πάροικος ἐγένου κατ’ αίγυπτον add. mg S (Clem. Α1.)-. om. ceteri (Turu.) κατ’ Αἴγυπτον] ἐν Αἰγύπτῳ Mang. 3 παρέλιπον οἱ αἰγὐπτιοι S: αἰγὐπτιοι παρέλιπον ceteri (v) 3. 4 προσέτριψαν G 1, προσέτριψαν τῶ F, προσέτριψαν τά HP 4 συνυφαίνοντες,S: ἐξυφαίνοντες CG 1 (v), ἐξυφήναντες AG 2 HP, ἐξυφαίνειν F 5 ὅμως om. S ἐπειδὴ S: ἐπεὶ ceteri (v) ἐδέξαντο] ἐξέλιπον Α ὅστε τἀς πόλεις οὔτε (om. οὐκ ἀποκλείσαντες) S 5. 6 ἀποκλίναντες G 2 6 τοῖς om. F ἥκουσι S 1, οἰκοῦσι S 2 7 προνομίαν φησὶ S: φησὶ προνομίαν ceteri (v) κὰν] καὶ FH οἵτινες H 7. 8 εἴ τις ἐθέλοιεν (sic) S 8 μεταλλάξασθαι S: μετατάξασθαι ceteri (v) τὴν ora. F 9 οὕτως SCG 2: οὕτω ceteri προσεκτέον CG 2 AF: προσιτέον S, προσενεκτἐον G 1 HP (v) 10 τρίτην γενεάν AF: τρίτη γενεᾶ ceteri (v) τε S: om. ceteri (v) 10. 11 θείων λόγων transp. Η (v) 11 καὶ post θέμις add. S: om. ceteri (v) 12 ἀποδεξαμένων Α πρός seclusit Mang. 13 tit. ὑπέρ πολεμίων add. S mg G 2 πολεμίων S: τῶν πολεμίων ceteri (v) 15 τὰς ἑλεπόλεις ἐφιστάντες S: ταῖς πόλεσιν ἐφιστάντες CG 2 FHF (Turn.), ταῖς πόλεσιν ἐπιστάντες A, ταῖς (πόλεσιν om. in lac.) ἐπιστάντες G 1 μήπως C 16 προκαλέσωνται S: προσκαλέσωνται ceteri (Turn.) 17 ἐνδοῖεν, τὸ] ἐνδοίοιντο S δ’ G 2 ἀπαθέστερον S 1 ut vid., ἀπειθέστερον corr. S 2; ἀφειδέστεοον coni. Wendl.) [*](14 sqq. Deut. 20,10 sqq. cf. loseph. Ant. lud. IV § 296.297. 14—16 pergit Clew. Al.ex. l. l. τούς τε πολεμίους, κά ἤδη τοῖς τείχεσιν ἐφεστῶτες ὦσιν ἑλεῖν τὴν πόλιν πειρώμενοι, μήπω νομίζεσθαι πολεμίους, ἄχρις ἂν αὐτοὺς ἐπικηρυκευσάρενοι τρο[σ]καλἐσωνται πρὸς εἰρήνην.)

ἢν μέντοι καὶ ἐκ προνομῆς εὐμόρφου γυναικὸς εἰς ἐπιθυμίαν ἔλθῃς, μὴ ὡς αἰχμαλώτῳ, φησίν, ἐναπερύγῃς τὸ πάθος, ἀλλ’ ἡμερώτερον οἰκτισάμενος τῆς μεταβολῆς ἐπικούφισον τὴν συμφοράν, μεθαρμοσάμενος πάντα πρὸς τὸ βέλτιον.

ἐπικουφιεῖς δὲ τὰς μὲν τῆς κεφαλῆς τρίχας ἀποκείρας, περιελὼν δὲ ὄνυχας, ἀπαμφιάσας δὲ τὴν ἐσθῆτα ἣν ἔχουσα ἐζωγρήθη, τριάκοντα δὲ ἡμέρας ἀνεὶς καὶ ἐπιτρέψας αὐτῇ πενθῆσαι καὶ ἀποδακρῦσαι μετὰ ἀδείας πατέρα καὶ μητέρα καὶ τοὺς ἄλλους οἰκείους, ὧν ἀπεζεύχθη τεθνεώτων ἢ θανάτου χείρους ὑπομενόντων τὰς ἐν δουλείᾳ συμφοράς· μετὰ δὲ ταῦτα ὡς γαμετῇ νόμῳ συνέρχου.

τὴν γὰρ μέλλουσαν εὐνῆς ἀνδρὸς ἐπιβήσεσθαι, μὴ κατὰ μισθαρνίαν ὡς ἑταίραν τὸ τῆς ὥρας ἄνθος καπηλεύουσαν ἀλλ’ ἢ δι’ ἔρωτα τοῦ συνιόντος ἢ διὰ τέκνων γένεσιν, ὅσιον θεσμῶν τῶν ἐπὶ τελείοις γάμοις ἀξιοῦσθαι.

πάνυ καλῶς διαταξάμενος ἕκαστα· πρῶτον μὲν γὰρ οὐκ εἴασεν ἀχάλινον φέρεσθαι τὴν ἐπιθυμίαν ἀπαυχενίζουσαν, ἀλλ’ ἐστείλατο τὸ σφοδρὸν αὐτῆς ἡμέρας τριάκοντα χαλάσας. δεύτερον δὲ [*](1 ἐπίησι S 2 εὐμόρφου—μὴ (3) om. S 3 αἰχμαλώτων G 2 ἐναπερύγῃς scripsi (cf. vol. IV 298,5): ἐναπερρυγεὶς S, ἐπαπερὑγης CG 2 (v), ἐπανεγείρης ceteri πάθος] πλῆθος G 2 5 ἐπικουφιεῖς S: ἐπικουφίσης CF, ἐπικουφίσεις ceteri (v) μὲν] μετὰ F 1, μὲν τὰς F 2 G τρίχας S (Clein. Α1.): χαίτας ceteri (v) δ’ S ἀπαμφιάσας A: ἐπαμφιέσς G 2, ἀπαμφιέσας ceteri (v) 7 δὲ SA: δ’ ceteri ἐπιτρΐψας Α 8 ἀποδακρῦσαι S: δακρῦσαι ceteri (v) μετὰ SCG 1G 2’: μετ’ ceteri μετὰ ἀδείας post μητέρα transp. S 9 τεθνεώτων coni. Mang.ἣ] ἲσως οἶα S θανάτου SAH 2: θανάτων ceteri 10 ἐν δουλεία S: ἐπὶ δουλείαν AF, ἐπὶ δουλεία ceteri (Tiirn.) ταύτην F νόμῳ] νομίμῳ C (v) 13 τοῦ] τούτου Α συνιόντος S: δυμβάντος ceteri (v) ὅσιον] ὁσίων S, ὅσον F’, ἴσων F 2 14 φαίνεται διαταξάμνος conicio διαταξάμενος ἕκαστα S: ἕκαστα διαταξάμενος ceteri (v) 15 εἴα F εἴασε χαλινον (sic) S ἀχάλινον — τὸ (16) om. F ἀrαυχενίζεσθαι S, ἀπαυ spat. 10 fere litt. G 1 1(5 ἐστείλατο S: ἀνέστειλε HP (v), ἔστειλε ceteri ἡμέραις λ΄ S χαλάσας S: ἐάσας ceteri (v)) [*](2 sqq. Deut. 21,10—13. cf. loseph. Ant. lud. IV §257 sqq. 3 sqq. pergit Clem. Alex. l. l. ναὶ μὴν καὶ τῇ αἰχμαλώτῳ οὐ πρὸς ὕβριν ὁμιλεῖν κελεύει, ἀλλά τὰς λ΄ ἡμέρας ἐπιτρέψας, φησί, πενθῆσαι οὒς (ὡς cod., corr. Mang.) βούλεται, μετμφιάσας ὓστερον ὡς γαμετῇ νόμωῳ συνέρχου· οὔτε (οὐ conicio, οὐδὲ Dindorf) γ̀ρ ἐφ’ ὕβρει τὰς συνουσίας οὐδέ μὴν διὰ μισθαρνίαν ὡς ἑταίρας ἀλλ’ ἡ διὰ μόνην τῶν τέκνων τὴν γένεσιν γίνεσθαι τὰς ὁμιλίας ἀξιοῖ. ὁρᾶς φιλανθρωπίαν μετ’ ἐγκρατείας; τῷ ἐρῶντι κυρίῳ τῆς αἰχμαλώτου γεγονότι οὐκ ἐπιτοἐπει χαρίζεσθαι τῇ ἡδονῇ, ἀνακόrει δὲ τἥν ἐπιθυμίαν διαστήματι μεμετρημένῳ καὶ προσέτι ἀποκείρει τῆς αἰχμαλώτου καὶ τἀς τρίχας, ἵνα τὸν ἐφύβριστον δυσωπήσῃ ἔρωτα· εἰ γάρ λογισμὸς ἀναπείθει γῆμαι, καὶ γενομένης αἰσχρᾶς ἀνθέξεται.)

τρίτον δὲ ἐλεεῖ τὴν αἰχμάλωτον, εἰ μὲν παρθένος ἐστίν, ὅτι γονεῖς οὐκ ἐγγυῶσι τὴν εὐκταιοτάτην ἁρμοζόμενοι σύνοδον, εἰ δὲ χήρα, διότι τοῦ κουριδίου στερομένη πεῖραν ἑτέρου μελλήσει λαβεῖν, καὶ ταῦτ’ ἐπανατειναμένου τὸν δεσποτικὸν φόβον, κἂν ἰσότητα ἐπιτηδεύῃ· τὸ γὰρ ὑπακοῦον ἀεὶ τὴν τοῦ κρατοῦντος, κἂν ἡμερώτερον ᾖ, δέδιεν ἰσχύν.

ἐὰν δέ τις τῆς ἐπιθυμίας ἀποπληρωθεὶς καὶ διακορὴς γενόμενος μηκέτι κοινωνεῖν ὁμιλίας ἀξιοῖ τῆς πρὸς τὴν αἰχμάλωτον, οὐ ζημιοῖ μᾶλλον αὐτὸν ἢ νουθετεῖ καὶ σωφρονίζει πρὸς βελτίωσιν ἠθῶν· κελεύει γὰρ μήτε πιπράσκειν μήτ’ ἔτι δούλην ἔχειν, ἀλλὰ χαρίζεσθαι μὲν ἐλευθερίαν αὐτῇ, χαρίζεσθαι δὲ καὶ τὴν ἐκ τῆς οἰκίας ἀπαλλαγὴν ἀδεᾶ, ὡς μὴ γυναικὸς ἑτέρας ἐπεισελθούσης ἐξ ἔριδος, οἷα φιλεῖ, κατὰ ζηλοτυπίαν πάθῃ τι τῶν ἀνηκέστων, ἅμα καὶ τοῦ δεσπότου καινοτέροις φίλτροις ὑπηγμένου καὶ τῶν παλαιοτέρων ἀλογοῦντος.

Ἕτερα δ’ ἐφ’ ἑτέροις ἐπαντλῶν ὠσὶ φιληκόοις εἰς ἡμερότητα προστάττει, κἂν ἐχθρῶν ὑποζύγια ἀχθοφοροῦντα τῷ βάρει πιεσθέντα προπέσῃ, μὴ παρελθεῖν, ἀλλὰ συνεπικουφίσαι καὶ συνεγεῖραι, πόρρωθεν ἀναδιδάσκων τὸ μὴ τοῖς ἀβουλήτοις τῶν ἐχθρανάντων ἐφήδεσθαι, βαρύμηνι πάθος ἐπιχαιρεκακίαν εἰδώς, ἀδελφὸν ὁμοῦ καὶ ἀντίπαλον φθόνου, συγγενὲς μὲν ὅτι ἐκ πάθους ἑκάτερον καὶ γένοιτ’ ἂν ἄμφω περὶ τῶν αὐτῶν προσερχόμενα καὶ μόνον οὐ κατακολουθοῦντα ἀλλήλοις, ἀντίπαλον δὲ ὅτι ὁ μὲν ἐπὶ τοῖς τοῦ πέλας ἀγαθοῖς λύπην, ἡ δὲ ἐπὶ τοῖς τοῦ πλησίον κακοῖς ἡδονὴν ἀπεργάζεται.

κἂν πλανώμενον μέντοι, φησίν, ἐχθροῦ τινος ἴδῃς ὑποζύγιον, τὰ τῆς διαφορᾶς παραλιπὼν ὑπεκκαύματα βαρυτέροις ἤθεσιν ἀπαγαγὼν ἀπόδος. οὐ γὰρ ἐκεῖνον μᾶλλον ὀνήσεις ἢ σεαυτόν, ἐπειδὴ τῷ μὲν ἄλογον ζῷον καὶ οὐδενὸς ἴσως ἄξιον περιγίνεται, [*](1 tit. περὶ ὑποζυγίου καταπεσόντος add. S mg G 2 ἐφ’ ora. S ἐφ’ ἑτέρων F ὠσὶ] ὡσεὶ G 2, ὡς S φιλικόοις S 1, corr. S 2 εἰς ἡμερότητα S: εἰς om. ceteri (v) 2 πιαισθέντα S, πιεσθέντα om. Η 3 προπέσῃ — τοῖς (4) om. F προπέσῃ Weudl.: προσπέσῃ codd. (v) συνεπεγεῖραι S 4 τὸ δὲ μὴ Α τῶν ἐχθρανάντων A: om. ceteri (Turn.) ; τῶν ἐχθρῶν conicio (cf. Clem. Al.), τῶν ἐχθαράντων coni. Wendl. 5 ἐπιχαιρεκακία S, τὴν ἐπιχαιρεκακίαν FP (Mang.), τὴν χαιρεκακίαν H 2 (Turn.) ἀδελφόν ὁμοῦ καὶ S: om. ceteri (Turn.) 6 συγγεωεσμένον (sic) G 2 ὅτι S: om. G-, οὗν G’, ὃν ceteri (Turn.) ἐκ πάθους] τὸ πάθος G 1 6.7 περὶ τῶν αὐτῶν S: om. ceteri (v) 7 προσερχόῳνον S, συνερχόμενα G 1; προσεχόμενα coni. Mang. μόνον οὐ ·κατακολουθοῦντα AG 1 G 2 H 1 P: μονονοὺ κατακολοθούνας F, μονονοὺκ ἀντακlολουθοῦντα CH 2(v), μόνον συγκατακόλουθα S ἀλλήλοις SG 1: ἐκείνοις ceteri (Turn.) 8 6 μὲν SG 1 H 2: ἡ μὲν ceteri λυπεῖν G 2 δ’ S post ἡ δέ add. χαράν Η 2 (v) ἐπὶ S (Clem. Al.): om. ceteri (Turn.) 9 ἡδονὴν ἀπεργάζεται SAG 1 : χαρὰν ἀπεργάζεται F, ἀπεργάζεται (om. ἡδονὴν) CG 2, κατεράζται ἔται HP (ἡδονὴν add. P 2) tit. περὶ πλανωdνου ὐποζυγίου add, S, περὶ ὑποζυγίου πλνωμένου mg G 2 10 ἴδοις F παραλιπὼν SDK (Clem. Α1.): καταλιπὼν ceteri (v) 11 βαρυτέροις ἤθεσιν ante τὰ (10) transp. DK ἐκείνω S 11.12 ὀνήσεις εἰς αὐτὸν G 2 12 σεαυτόν SDK; σαυτόν ceteri τῷ] τό SF 1 H 1 DK ζῶον ἄλογον transp. I)K ἴσως om. DK) [*](2 Exod. 23,5. Deut. 22,4. d. loseph. Ani. lud. IV § 275. 2 sqq. pergit Clem. Alex. l.l.p.176P. τί δέ; καὶ ἐχθρῶν ὑποζύγια ἀl̀θοφοροῦντα συνεπικουφίζειν καὶ συνεγείρειν προστάσσει, πόρρωθεν διδάσκων ἡμὰς 6 κύριος ςπιl̓αιρεκα-ι-ίαν μὴ ἀσπάζεσθαι μηδὲ ἐφἡδεσθαι0 τοῖς ἐχθροῖς, ἲνα τούτοις ἐγγυμνασαμένους ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν προσεύχεσθαι διδάξῃ· οὔτε γὰρ φθονεῖν καὶ ἐπὶ τοῖς τοῦ πέλας ἀγαθοῖς λυπεῖσθαι προσῆκεν οὔτε μὴν ἐπὶ τοῖς τοῦ πλησίον κακοῖς ἡδονὴν καρποῦσθαι. 9 Exod. 23,4. Deut. 221.) [*](9 — 301,1 DK fol. 73 r Φίλωνος ἐκ τοῦ περὶ τῶν ἀρετῶν: ἐάν πλανωμένων μέντοι, ὁ νόμος φησίν, ἐχθροῦ τινος ἳδῃς ὑποζύγιον — καλοκἀγαθία. 9 sqq. pergit Clem. Alex. l.l. κἂν πλανώμενον μέντοι, φησίν, ἐχθροῦ τινος ὑποζύγιον εὓρῃς, τὰ τῆς διαφορᾶς παραλιπὼν ὁπεκκαύματα ἀπαγαγίυν ἀπόδος· τῇ γὰρ ἀμνηστίᾳ ἕπεται ἡ κίλοκἀγαθία καὶ ταύτῃ ἡ τῆς ἔχθρας διάλυσις. ἐντεῦθεν εἰς ὁμόνοιαν καταρτιζόμεθα, ἡ δὲ εἰς εὐδαιμονίαν χειραγωγεῖ.)

ἕπεται δὲ κατὰ τὸ ἀναγκαῖον ὥσπερ σκιὰ σώματι καὶ ταύτῃ τῆς ἔχθρας διάλυσις· ὅ τε γὰρ εὖ πεπονθὼς ἄκων ἄγεται πρὸς τὸ ἔνσπονδον χάριτι δουλωθείς, ὅ τε ὠφεληκὼς συμβούλῳ χρώμενος καλῇ πράξει σχεδὸν ἤδη πρὸς καταλλαγὰς τὴν διάνοιαν τέτραπται.

τοῦτο δὲ μάλιστα βούλεται διὰ πάσης τῆς νομοθεσίας ὁ ἱερώτατος προφήτης κατασκευάζειν, ὁμόνοιαν, κοινωνίαν, ὁμοφροσύνην, κρᾶσιν ἠθῶν, ἐξ ὧν οἰκίαι καὶ πόλεις ἔθνη τε καὶ χῶραι καὶ τὸ σύμπαν ἀνθρώπων γένος εἰς τὴν ἀνωτάτω προέλθοιεν εὐδαιμονίαν.

ἀλλ’ ἄχρι μὲν τοῦ παρόντος ταῦτ’ εἰσὶν εὐχαί· γενήσεται δέ, ὥς γε ἐμαυτὸν πείθω, καὶ ἔργα ἀψευδέστατα, τοῦ θεοῦ παρασχόντος ὥσπερ ἐτησίους καρποὺς εὐφορίαν ἀρεταῖς, ὧν μὴ ἀμοιρήσαιμεν οἱ τὸν πόθον αὐτῶν σχεδὸν ἀπὸ πρώτης ἡλικίας περιφέροντες.