De Vita Mosis (Lib. I-II)

ᾔδει γὰρ τὴν τοῦ θεοῦ φύσιν ἵλεω, κἂν εἰ τὰ εἴδη φθείροιτο, ἀλλά τοι τὴν ἐν τοῖς γένεσιν ἀφθαρσίαν ἕνεκα τῆς πρὸς αὐτὸν ὁμοιότητος καὶ τοῦ μηδὲν τῶν κατὰ πρόθεσιν φύντων ποτὲ λυθῆναι διαμένουσαν· οὗ χάριν πάντα ἐπειθάρχει καὶ τὰ τέως ἐξηγριωμένα ἡμεροῦτο καὶ οἷα νομεῖ καὶ ἀγελάρχῃ τιθασευθέντα ἐπηκολούθει.

μετὰ δὲ τὴν εἴσοδον ἁπάντων εἴ τις ἐθεάσατο τὸ πλήρωμα, οὐκ ἂν διήμαρτεν εἰπών, ἀντίμιμον εἶναι γῆς ἁπάσης ἐν ἑαυτῷ φέρον τὰ ζῴων γένη, ὧν καὶ ἡ σύμπασα γῆ τὰ ἀμύθητα εἴδη καὶ πρότερον ἤνεγκε καὶ ἴσως αὖθις οἴσει.

τὰ δ’ εἰκασθέντα χρόνοις ὕστερον οὐ μακροῖς ἀπέβαινε· τὸ μὲν [*](1 δέω] δὲ VOK ἀνθρώπων om. HP ἕνα] τὸν Νῶς Α (v) 2 διὰ add. ante τὸν V2OK 4 τόνδε τὸν τρόπον BE ὡς αἱ AF: ὃν αἱ V2OK, αἱ (om. ὡς) ceteii: ὡς (om. αἱ) v 5 ἱστορῆσαι BEMA (v) ἠθῶν FGHP: ᾠήθην ceteri 6 εἶναι ἐπιτήδειος transp. HP (v) 7 post ἀνθρώπων add. γένους YOK 8 ὑφ’ ἡγοῦνται HP 9 τριακοσίους FG: τριακοσίας ceteri 10 οἰκήματα ἔνδον transp. O 11 τετρόροφα BMF ἑκάστου] ἑκατέρου H 12 ἄρσεν BM τε om. VOK 13 ὑπολιπόμενος BEM καταλλαγὴν καιρῶν corruptum: καταγωγὴν γενῶν conicio, καταβολὴν καὶ ἑτέρων (scil. σπερμάτων) coni. Mang. 14 τοῦ θεοῦ φύσιν F: φύσιν τοῦ θεοῦ transp. ceteri ἵλεων FGHP εἰ om. VOK τοι om. VOk 15 ἀφθαρσίαν om. H1P 16 τῶν FV2OK: om. ceteri (v) κατὰ πρόθεσιν] κατ’ ἐπιφροσύνην θείαν V-OK 17 τὰ τέως FGHP: τά τε ceteri ἠγριωμένα ἐξημεροῦτο BEMA (v) 18 ἀγελάρχῃ ἀγελάρχει Ε): ἀγελάρχῳ v τιθασευθέντα HP: τιθασσευθέντα FG, τιθασὰ ὄντα BE, τιθασσὰ ὄντα MAVOK 20 εἶναι γῆς F: γῆς εἶναι trausp. ceteri πάσης BEMA ἐαυτῶ FGHP: αὐτῶ ceteri φέρων B1EV1, φέροντα H1P 21 εἴδη GHP: γένη ceteri πρότερα F ἴσως GHP: ὕστερον ceteri (v) 22 (??) post οἴσει multa deesse putavit Mang. ἀπέβαινον VOK) [*](4 sqq. Gen. 6,13 — 819)

μετὰ δὲ τὴν κάθαρσιν τῶν ὑπὸ σελήνην, ἀπολουσαμένης τῆς γῆς καὶ νέας ἀναφανείσης καὶ τοιαύτης, οἵαν εἰκὸς εἶναι ὅτε τὴν ἀρχὴν μετὰ τοῦ κόσμου παντὸς ἐκτίζετο, πρόεισιν ἐκ τοῦ ξυλίνου κατασκευάσματος αὐτὸς καὶ γυνὴ καὶ υἱοὶ καὶ τούτων γυναῖκες καὶ μετὰ τῆς οἰκίας ἀγεληδὸν τὰ συνεληλυθότα τῶν ζῴων γένη πρὸς τὴν τῶν ὁμοίων σποράν τε καὶ γένεσιν.

ταῦτα τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἐστιν ἀριστεῖα καὶ ἆθλα, δι’ ὧν οὐ μόνον αὐτοὶ καὶ γένη σωτηρίας ἔτυχον τοὺς μεγίστους κινδύνους ἐκφυγόντες, οἳ κατὰ τὸν τῶν στοιχείων νεωτερισμὸν τοῖς πανταχοῦ πᾶσιν ἐπετειχίσθησαν, ἀλλὰ καὶ παλιγγενεσίας ἐγένοντο ἡγεμόνες καὶ δευτέρας ἀρχηγέται περιόδου, καθάπερ ἐμπυρεύματα τοῦ ζῴων ἀρίστου γένους ἀνθρώπων ὑπολειφθέντες, ὃ τὴν ἡγεμονίαν τῶν περιγείων ἅπαξ ἁπάντων ἔλαχεν ἀντίμιμον γεγονὸς θεοῦ δυνάμεως, εἰκὼν τῆς ἀοράτου φύσεως ἐμφανής, ἀιδίου γενητή.

* * *

Δύο μὲν ἤδη μέρη τοῦ βίου Μωυσέως διεξεληλύθαμεν, τό τε περὶ βασιλείας καὶ νομοθετικῆς· τρίτον δὲ προσαποδοτέον τὸ περὶ ἱερωσύνης. ὃ τοίνυν μέγιστον καὶ ἀναγκαιότατον ἀρχιερεῖ προσεῖναι δεῖ, τὴν εὐσέβειαν, ἐν τοῖς μάλιστα οὗτος ἤσκησεν ἅμα καὶ φύσεως εὐμοιρίᾳ χρησάμενος, ἣν ὥσπερ ἀγαθὴν ἄρουραν φιλοσοφία παραλαβοῦσα δογμάτων θεωρίᾳ παγκάλων ἐβελτίωσε καὶ οὐ πρότερον ἀνῆκεν ἢ τελειογονηθῆναι τοὺς ἀρετῆς καρποὺς διά τε λόγων καὶ πράξεων.

τοιγαροῦν μετ’ ὀλίγων ἄλλων φιλόθεός τε καὶ θεοφιλὴς ἐγένετο, καταπνευσθεὶς ὑπ’ ἔρωτος οὐρανίου καὶ διαφερόντως τιμήσας τὸν ἡγεμόνα τοῦ παντὸς καὶ ἀντιτιμηθεὶς ὑπ’ αὐτοῦ· τιμὴ δ’ ἁρμόττουσα σοφῷ θεραπεύειν τὸ πρὸς ἀλήθειαν ὄν· ἱερωσύνη δὲ θεραπείαν ἐπιτετήδευκε θεοῦ. τούτου τοῦ γέρως, οὗ μεῖζον ἀγαθὸν ἐν τοῖς οὖσιν οὐκ ἔστιν, ἠξιοῦτο χρησμοῖς ἕκαστα τῶν

εἰς τὰς λειτουργίας καὶ ἱερὰς ὑπηρεσίας ἀναδιδασκόμενος. ἔδει δὲ πρότερον ὥσπερ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα καθαρεῦσαι, μηδενὸς πάθους προσαψάμενον, ἀλλ’ ἁγνεύσαντα ἀπὸ πάντων ὅσα τῆς θνητῆς ἐστι φύσεως, σιτίων καὶ ποτῶν καὶ τῆς πρὸς γυναῖκας ὁμιλίας.

ἀλλὰ ταύτης μὲν ἐκ πολλῶν χρόνων κατεφρόνησε καὶ σχεδὸν ἀφ’ οὗ τὸ πρῶτον ἤρξατο προφητεύειν καὶ θεοφορεῖσθαι, προσῆκον ἡγούμενος ἕτοιμον ἐμπαρέχειν ἀεὶ τοῖς χρησμοῖς ἑαυτόν· σιτίων δὲ καὶ ποτῶν ἐπὶ ἡμέρας τεσσαράκοντα ἑξῆς ἠλόγησε, δηλονότι τροφὰς ἔχων ἀμείνους τὰς διὰ θεωρίας, αἷς ἄνωθεν ἀπ’ οὐρανοῦ καταπνεόμενος τὴν μὲν διάνοιαν τὸ πρῶτον, ἔπειτα δὲ καὶ τὸ σῶμα διὰ τῆς ψυχῆς ἐβελτιοῦτο, καθ’ ἑκάτερον [*](1 iucipit hic in codicibus et editionibus liber tertius, ego libros II et III in unum coniunxi φίλωνος περὶ τοῦ βίου μώσεως λόγος γ΄ UEMG, φίλωνος φίλωνος περὶ βίου μώσεως A, τοῦ αὐτοῦ περὶ τοῦ βίου μωυσέος λόγος γ΄ P, φίλωνος περὶ τοῦ βίου μώσεως λόγος τρίτος (ss. περὶ ἱερωσύνης λόγος τρίτος) H, περὶ ἱερωσύνης λόγος γ΄ VO, tit. om. Κ’ τοῦ αὐτοῦ περὶ τῆς μώσεως ἱερωσύνης F ἤδη] εἴδη Α μέρη om. Α μώσεως BEMA Barb., μωυσέος FGHP μώσεως τοῦ βίου transp. Α (v) διεληλύθαμεν M 2 τε om. Α (v) ἀποδοτέον Barb. 3 δεῖ corr. cx δὴ Α 4 οὗτος] αὐτὸς Α (Turn.) 5 παραλαμβάνουσα Α 6 παγκάλως AFGHP Barb. (Turn.) ἢ] ἢ Barb., om. Α. τελείους γενηθῆναι G 7 τοὺς τῆς ἀρετῆς G post τοιγαροῦν add. ὁ Barb. 7.8 ὀλίγους ἄλλους V2OK Ι 8 ἐγένετο A 9 οὐρανίου om. in lac. Barb. 10 δὲ VOK 12 ἐπ’ ἀγαθὸν (sic) P ἡξιοῦται (sic) M 14 καθαρεῦσαι] θεραπεῦσαι Barb. 15 ἁγνε·ύσαντα YOKG: ἁγνεῦσαν BEFHP, ἁγνεῦσαι MA Barb. (v) ἐστι om. Κ Haib. 16. 17 ταύτης] ὅταν Barb. 18 θεοφορεῖσθαι] ἐμφορᾶσθαι Barb. 19 αἰεὶ Α, ἀεὶ om. Barb. δὲ] τε Α (v) 11). 20 τεσσαράκοντα ἡμέρας transp. Α (v), τεμηφαγόντα (sic) ἡμέρας Barb. 20 δῆλον ὅτι Barb. τροφὰς om. Η1, ss. 2 τὰς — οὐρανοῦ (21) om. in lac. Barb. 22 δὲ AF: om. ceteri ἐβελτιοῦτο 0111. in lac. Barb.)

εἰς γὰρ ὄρος ὑψηλότατον καὶ ἱερώτατον τῶν περὶ τὸν τόπον ἀνελθὼν προστάξεσι θείαις, ὅπερ ἀπρόσιτον καὶ ἄβατον ἦν, εἰς ἐκεῖνον λέγεται διαμεῖναι τὸν χρόνον οὐδὲν ἐπιφερόμενος τῶν εἰς ἀναγκαίας ἀπόλαυσιν τροφῆς καὶ ἡμέραις ὕστερον, ὡς ἐλέχθη, τεσσαράκοντα κατέβαινε πολὺ καλλίων τὴν ὄψιν ἢ ὅτε ἀνῄει, ὡς τοὺς ὁρῶντας τεθηπέναι καὶ καταπεπλῆχθαι καὶ μηδ’ ἐπὶ πλέον ἀντέχειν τοῖς ὀφθαλμοῖς δύνασθαι κατὰ τὴν προσβολὴν ἡλιοειδοῦς φέγγους ἀπαστράπτοντος.

Ἔτι δ’ ἄνω διατρίβων ἐμυσταγωγεῖτο παιδευόμενος τὰ κατὰ τὴν ἱερωσύνην πάντα καὶ πρῶτα, ἃ δὴ καὶ πρῶτα τῇ τάξει, τὰ περὶ τὴν τοῦ ἱεροῦ καὶ τῶν ἐν αὐτῷ κατασκευήν.

εἰ μὲν οὖν τὴν χώραν, εἰς ἣν μετανίσταντο, ἤδη παρειλήφεσαν, ἀναγκαῖον ἦν ἱδρύσασθαι περισημότατον νεὼν ἐν τῷ καθαρωτάτῳ λίθων πολυτελῶν ὕλης καὶ περὶ αὐτὸν τείχη μεγάλα δείμασθαι καὶ νεωκόροις παμπληθεῖς οἰκίας, ὀνομάσαντας ἱερόπολιν τὸν τόπον.

ἐπεὶ δ’ ἔτι κατὰ τὴν ἐρήμην ἐπλάζοντο, τοῖς μήπω παγίως ἱδρυθεῖσιν ἥρμοττε φορητὸν ἔχειν ἱερόν, ἵν’ ἐν ταῖς ὁδοιπορίαις καὶ στρατοπεδείαις ἀνάγωσι θυσίας καὶ τὰ ἄλλα ὅσα κατὰ τὰς ἱερουργίας δρῶσι μηδενὸς ἀμοιροῦντες ὧν χρὴ τοὺς ἐν πόλεσιν οἰκοῦντας.

σκηνὴν οὖν, ἔργον ἱερώτατον, δημιουργεῖν ἔδοξεν, ἧς τὴν κατασκευὴν θεσφάτοις λογίοις ἐπὶ τοῦ ὄρους Μωυσῆς ἀνεδιδάσκετο, τῶν [*](1 ἀπιστεῖν—ὑψηλότατον (2) om. in lac. Barb. 2 τῶν] τὸν Turn. ἐλθὼν BEMVOK 3 καὶ ἄβατον om. BEMVOK ἢν om. A ἐκεῖνον Α: ἐκεῖνο GHP Barb., ὃ καὶ ceteri 4 τοσοῦτον adcl. ante χρόνον V2OK ἀναγκαίαν Α (v) 5 καὶ add. Turn. τετταράκοντα Α Barb. κατέβαινε] κατῄει BEMVOK .5. G πολὺ καλλίων ἰὴν ὄψιν om. in lac. Barb., πολὺ — ἀνήει om. BEM (j καλλίω AF 7 μηδ’] μηδὲν A (v), μὴ M 9 παιδευόμενος om. H τὰ om. Α (Turn.) 10 pr. καὶ πρῶτα om. Α (Turn.) δὴ] δεῖ Α (Turn.) alt. καὶ πρῶτα codd.: καὶ om. Maug. 11 τὴν AHP: om. ceteri τῶν AF: τὴν ceteri ἐν αὐτῷ om. F εἰ AF: εἰς ceteri 12 μετανίστατο F ἤδη AF: ἢν δὴ ceteri ἂν ἢν coni. Mang. 12. 13 παρασημότατον 13 ἐν eras. V, om. OK ἐκ λίθων YOK 14 αὑτὸν FGHP: αὐτῶν Κ, αὐτῶ πανπληθεῖς ceteri; αὐτὸ v νεωκόρους Α πλημπληθεῖς (sic) Ε, πολυπληθεῖς BM 14. 15 ὀνομάσαντες BEMV, ὀνομάσαι τε V2OK ἱεροπολεῖν (sic) οἰκίας ὀνομάσαντας transp. Α 15 ἱεράπολιν V2 ἐπελάζοντο Α 16 παγίοις B1EV1F, πλαγίως P ἰδρυνθεῖσιν VKF 17 στρατοπεδίαις Η ἀνάγωσι θυσίας FGHP: ἀνάγοι θυσίας Α, ἄγωσι θυσίας ceteri; θυσίας ἀνάγωσι v τἄλλα HP, τἄλλ’ AG 18 τὰς] τῆς F μηδὲν FH ἀμοιροῦντας G 19 δημιουργεῖν ἔδοξεν om. G ἔδοξαν Κ τὴν om. AH1P 20 λόγοις Turn.) [*](2 Exod. 24,18. 34,28 —8 Exod. 34,29 sqq.)

προσῆκον γὰρ ἦν τῷ ὡς ἀληθῶς ἀρχιερεῖ καὶ τὴν τοῦ ἱεροῦ κατασκευὴν ἐπιτραπῆναι, ἵν’ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος ἡρμοσμένας καὶ συμφώνους τοῖς δημιουργηθεῖσι ποιῆται τὰς

ἐν τῷ ἱερᾶσθαι λειτουργίας. ὁ μὲν οὖν τύπος τοῦ παραδείγματος ἐνεσφραγίζετο τῇ διανοίᾳ τοῦ προφήτου διαζωγραφούμενος καὶ προδιαπλαττόμενος ἀφανῶς ἄνευ ὕλης ἀοράτοις εἴδεσι· τὸ δ’ ἀποτέλεσμα πρὸς τὸν τύπον ἐδημιουργεῖτο, ἐναποματτομένου τὰς σφραγῖδας τοῦ τεχνίτου ταῖς προσφόροις ἑκάστων ὑλικαῖς οὐσίαις.

ἦν δ’ ἡ κατασκευὴ τοιάδε· ὀκτὼ καὶ τεσσαράκοντα κίονες κέδρου τῆς ἀσηπτοτάτης ἀπὸ στελεχῶν κοπέντες εὐερνεστάτων περιεβάλλοντο χρυσῷ βαθεῖ· κἄπειθ’ ἑκάστῳ δύο ἀργυραῖ βάσεις ὑπηρείδοντο καὶ κατὰ τὸ ἀκροκιόνιον ἐφηρμόζετο χρυσῆ κεφαλίς.

εἰς μὲν οὖν τὸ μῆκος τεσσαράκοντα κίονας διέταττεν ὁ τεχνίτης, ἑκατέρωθεν τοὺς ἡμίσεις εἴκοσι, μηδὲν ἐν μέσῳ διάστημα ποιούμενος, ἀλλ’ ἑξῆς ἐφαρμόζων καὶ συνάπτων, ἵν’ οἷα τείχους ὄψις μία προφαίνηται· εἰς δὲ τὸ πλάτος ἐσώτατον τοὺς λοιποὺς ὀκτώ, ἓξ μὲν κατὰ τὴν μέσην χώραν, δύο δ’ ἐν ταῖς παρ’ ἑκάτερα τῆς μέσης γωνίαις, τὸν μὲν ἐπὶ δεξιά, τὸν δ’ ἐπ’ εὐώνυμα· κατὰ δὲ τὴν εἴσοδον ἄλλους τέσσαρας, τὰ μὲν ἄλλα ὁμοίους, μίαν δ’ ἀντὶ δυοῖν ἔχοντας βάσιν τῶν ἐξ ἀντικρύ, μεθ’ οὓς ἐξωτάτω πέντε μόναις ταῖς βάσεσι διαφέροντας, χαλκαῖ γὰρ ἦσαν·

ὥστε τῆς σκηνῆς τοὺς σύμπαντας εἶναι, δίχα τῶν ἐν ταῖς γωνίαις δυοῖν ἀφανῶν, πέντε καὶ πεντήκοντα ἐμφανεῖς, τὸν ἀπὸ μονάδος ἄχρι δεκάδος τῆς παντελείας συμπληρούμενον ἀριθμόν. [*](1 σωμάτων] σχημάτων coni. Mang. ἀσωμάτους] ἀσωμάτων Κ 2 ἀπ’ om. BEM 3 τῷ] τῶν Κ ὡς om. Α 5 ποιεῖται OP (Turn.) 7 ἐνεσφραγίζεται (sic) M 7.8 διαπλαττόμενος BEMF 9 τὸν om. Α 10 τεχνητοῦ Α ἑκάστω BEMA (v) δὲ A 11 ἀσηπτοτάτου F (??) 11. 12 ἀποστελέχων F 12 κἄπειτα Α 13 ὑπερείδοντο Α ὑπερείδοντο MF (v) 14. 15 διέταττεν AFGHP: συνέταττεν ceteri 15 τεχνητῆς Α ἑκατέρωθεν δὲ BM 17 ἐσώτατον -XdTosjtrcansp. Α (v) ἐσώτατον siuspectum (Wendl.) 18 ταῖς] ἃς τοῖς Α (Turn.) 19 γωνίαις BV2OKG: γωνίαις M, γωνίας ceteri (Turn.) δεξιᾶ Κ δὲ VOKHP ἐπὶ VK εὐώνυμον Κ 20 τέτταρας AP δυεῖν VOKF 21 ἐξ] ἒξ AVK ἄντικρυς VOKFH1P μόναις AFGHP: μόνον ceteri 23 δυεῖν VOK 24 ἄχρι] μέχρι Α (v) συμπληροῦντας V2OK) [*](11 sqq. Exod. 26,18 sqq. — cf. loseph. Ant. lud. III ὒ· 116 sqq.)

ὃ κέκληκεν αὐλήν, τιθέναι χωρίς, ἀπολειφθήσεται ὁ ἁγιώτατος πεντηκοντάδος ἀριθμός, δύναμις ὢν τοῦ ὀρθογωνίου τριγώνου, ὅπερ ἐστὶ τῆς τῶν ὅλων γενέσεως ἀρχή, συμπληρωθεὶς ἐκ τῶν ἐντὸς κιόνων, τεσσαράκοντα μὲν τῶν καθ’ ἑκατέραν πλευρὰν εἴκοσιν, ἓξ δὲ τῶν ἐν μέσῳ δίχα τῶν παρὰ ταῖς γωνίαις ἀποκεκρυμμένων, τεσσάρων δὲ τῶν ἀντικρύ, ἐφ’ ὧν τὸ καταπέτασμα.