IX. Mortis vero causa hominibus est ista: Virgo quaedam decora et exomata, elegans valde, furto adpetit principea qui sunt in firma- [*](ACM und Epiph.) [*](1 ταύτας] ταύταις Oehler | 6 οὕτω] 10. e sch. las der Übersetzer πάλιν αὖθις Oehler) | 14 τοῦ] Petavius, τὸ J | 16 tradet A | discus] discursus A nobis] nauis M | 17 canibu] a. Ras., cymbas übergesch. M2 | 18 laminaria] das erste i aus a corr. Α | impleta Μ | lunam A | trauafetare Α | ad] d aus Corr., vielleicht aus b corr. A | 19 apocrisin apocrysim Μ | facere] patitaur C | onere] honore A | reuelata A leuata Μ | 20 cumbas] cumbam C cymbas M das y zu u corr. und y übergesch. M2 | rorsom A | urceos] das ο aus u corr. A | 21 animarum] τῆς ψυχῆς Epiphaniut | substantiam Α | 23 quod gerit] fehlt bei Epiphanxua | 24 permanet M | illa] bezieht sich auf saecula, vieleicht ein Irrtum des Übersetzers; illae Zacagni | 25 vir] der Übersetezer hat ἀήρ und ἀνήρ reruechselt | 26 animarum mundarum ~ C M | 27 mortis . . . causa] a. Ras. w. e. sch. M | hominibus est ~ A | iste] πάλιν αὕτη Epiphanius | 28 et] aus Corr. A | furto. . . . principes] freic Übersetzung | appetit C appetiit M)
14
mento a vivente spiritu educti et crucifixi; quae cum adparuerit, maribus femina decora adparet, feminis vero adulescentem speciosum et concupiscibilem demonstrat Sed priucipes quidem, cum eam viderint exomatam, amore eius in libidinem moventur, et quia eam adprehendere non possunt, vehementer instigantur amoris incendiis excitsti, rapti sunt enim libidinia calore. Cum ergo, currentibus eia post eam, virgo subito nusquam cooparuerit, tunc princeps ille magnus producit nebulas ex semet ipso, uti obscuret in ira sua unviersum mundum; qui cum tribulatus fuerit plurimum, sicut homo sudat post laborem, ita et hic princeps sudat ex iribulatione sua, cuius sudor pluviae sunt. Sed et messis princeps, si deceptus fuerit a virgine, eflfundit famem super omnem terram, ita ut morte adficiat bomines; corpus enim hoc mundus vocatur ad similitadinem magni huius mandi, et omnes homines, qui sunt deorsum, radices hahent sursum conligatas. Cum ergo deceptus
[*](ACM und Fpiph.) [*](10 θερισμοῦ Zacagni, rielleicht mit Reehl, θεριστὴς Petavius, alter princeps meraor appellatos Cornarius | 15 vivente] aus muentea corr. M1 | spirito A | educti] seducit zu seducti corr. M2 | 15/17 eine Paraphrase | 15 masculis A | 16 nach adulescentem + se M | 19|20 freie Übersetzung | 19 amiris] amoriis A | excitati] escitati A excecati Μ | 20 calore] amoris calorem Α | ergo] enim C | eis < C | post eam] postea M, fehlt bei Epiphanius | nach eam + anxii effecti fuiseent C | 21 subito] fehlt bei Epiphanius | conparnerit] comparuit (uit a. Ras. A) AC | 22 ut M | universum] omnem C | 22|24 (??)ieder eine Paraphrase | 24 princeps] das e aus i corr. Α | nach sudat + ei Α | 25 effundet A | famem] famam A; der Übersetzer hat (??). e. sch. λοιμός und λιμός ver(??)echselt | 26 omnem < Α C | mortem A | hoc enim M ~ M2 | 27 magni] imaginis Μ | 28 rnrsum AC) 15
fuerit a virgine, tunc incipit ezcidere radices bomiiiuni; et cum excisae foerittt radices eorum, eflicitur pestilentia et ita moriuntur. Quod si superjores partes radicis validius concusserit, fit terraemotus et insequitur Homofori concussio; et haec est mortis occasio.
X (IX). Dicam autem vobis quomodo et auimae in olia quoqne corpora transfunduntur. In hoc primo purgatur aliqaid ex ea partim; deinde traosfunditur in canem aut in camelum aut Id alterius animalis corpus. Quod si bomicidium admisit, anima in elepbantiaconim corpora transfunditur; quod si messem secuit, in mutos. Nomina autem animae sunt ista, mens, sensus, prudentia, intellectus, cogitatio. Messorea autem qui messem metunt confernntur principibus, qui ex materia orti in tenebris suat, ex quo manducaveniDt de primi bominis armatura; propter quod necesse est eos transfundi in faenum aut in fasiolum aut in bordeum aut in spicas aut in holera, ut et ipsi desecentur et deme- [*](ACM und Epiph.) [*](8 τόνῳ] πόνῳ Petavius | 6 τοῦτο] fehlt in dm Acta | 14 εἰς φασήλια] σφασήλια J, φάσηλον oder φασίολον Dindorf | 16 uirginem A | incipiet Α eicipit M | excidere . . . cum < C | 17 peatilentia] das erale e aus i corr. A | si < C | 18 radicis] radices Α radicum CM | 18/19 unqfiiaue Übersetzung 19 humofori Chomofori zu humofori corr. M2 | 20 alia quoqne] πέντε Epiphanius | 21 transferuntur A | purgantur A | parum ex ea M | 23 commisit C ammisit M | elephantiscorum] eleiantoram Α elefantia coram C elefaotiacorum et cephalomm M; wahrscheinlich liegt eine Doppelversion des Übersetzers zu Grunde | 24 transfunduntur AC | 26 ex materia] ἀπ᾿ ἀρχῆς Epiphanius; die Übersetzung hier ist übrigens nicht genau | 28 eos transfandi ~ Α | faaellum Α fasolum M I 29 aut in spicas < C | dementiuitur C)
16
tantar; et qui manducat panem, necease est et ipsutn manducari, panem effectum. Qui occideiit pullum, et ipse pullus erit; qui murem, mus etiam ipse erit Si qnis vero est dives in hoc mundo, cum exierit de corpore suo, necesse est eum in corpus pauperis inici, ita ut ambulet et mendicet et post haec eat in poenas aeternas. Cum ergo corpus hoc priDcipum sit et materiae, necesse est eum qui plantaverit perseam transire per multa Corpora, usquequo persea illa quam plantarerat concidat. Qui autem aedificaverit sibi domum, dispergetur per omnia corpora. Si quis laverit se in aqua, animmn suam vulnerat; et qai non praestiterit electis eios alimenta, poenis subdetur gehennae et transformatur in catechumenorum corpora, usquequo faciat misericordiaa multas; et propterea, si quid optimum est in escis, offerant illud illis electis: et cum voluerint manducare panem, orant primo, ista dicentes ad panem:
[*](ACM und Epiph.) [*](10 Routh und Oehler interpungieren nach ὕδωρ | Zacagni vermutet πλήσσει ata die Lesart des Übersetzers | 11 γεέννας] Dindorf, γενεάς J, rgl. 18, 11 | 14 ἔσθιεν am Rande J | 16 mandacant C | est < M | naek eit + ut C | 16/17 ipsum . . effectum] ipsi mandncentur pane effecti C; vielleicht eine Doppelversion des Übersetzers | 17 qni (nach eflectum)] qnod A | murem] mnre Α | 18 nach etiam + et A | si < A | 21 eum] enim C | peraeam] per se eam Α perea C | 22 persea illa] per se a illa zu per se ad illam corr. C2 | quam plantaverat] fehlt bei Epiphanitia | 23 dispergitar M | 24 aquam M; vielleicht hat der Übersetzer buchstäblich übersetzt ohne die Construction zu treffen | non < Μ | 25 elementa A εὐσέβειαν Epiphanius | poenia] w. e. seh. aus paenis corr. A | snbditar AM | 26 catecumenorum Α cathecuminonim M | facias C | uiiseri- cordiaa] εὐσέβειας Epiphanius | 27 est] fehlt bei Epiphanius | illis < C | 28 oratio manicheoram saper oiboa (rot) Μ | ad panem < Μ) 17
Neque ego te measui neque molui nee tribulavi nee in clibanum te misi: atius te fecit et detulit te mihi; ego innocenter te mandnco. Et cum intra semet ipsum haec dixerit, respondet ad illam qui detulit, oravi pro te; et ita ille discedit. Sicut ergo dixi vobis paulo ante, si quia inessuerit, demetetur, ita et si quis fnimentiun in molam miserit, etiam ipse mittetnr in molatn, aut si quis conspsrserit, conspargetur, Aut si panem cozerit, excoqnetur; et propter hoc inlicitum est apud eos opus facere. Et iteram dicunt esse alios quosdam praeter hunc quem videmus mundos, quibns huius mundi luminaria, cnm faic occiderint, oboriuntnr. Et illi dicunt, si quis ambnlat in terra, laedit terram, et qui movet manum, laedit aërem, quia aër anima est hominum et animalium et volatilium et piscium et repeotium et si quid est in hoc mundo; dixi enim vobis, quia corpus hoc non est dei, sed materiae est tenebramm, et ideo iltud necesse est obscurari.
18
ΧΙ (X). Paradisus autem qui vocatur mundus. Arbores quae in ipso sunt coucnpisceutiae sunt et ceterae aeductiones cormmpentes cogitationes hominum. llla autem arbor quae eat in paradiso ex qua agnoscitur bonum, ipse est lesns et scientia eins qnae est in mundo; quam qui acceperit, discernit bonnm a malo. Mundns antem nee ipse eat dei, sed ex parte inateriae plasmatus, et ideo omnia exterminantur. Quod autem fnrati sunt principes a primo bomine ipsud est quod adinplet lunam, quod cotidie purgatur a mundo; et si exierit anima quae non cognoverit veritatem, traditur daemonibus, ut eam doment in gehenna ignis, et postea quam correpta fuerit, transfnnditur in alia corpora, pora, ut dometur, et ita inicitur in illnm magnum ignem nsque ad consummationem. De prophetis autem qui apud vos sunt haec dicit: Spiritus esse inpietatis sive iniquitatis tenebrarum illarum, quae ab initio [*](ACM und Epiph.) [*](1 δς] Zaeagni, οὐ J, Dindorf nimmt mit Unrecht eine Lücke an; vgl. Epiphanius Cap. 54 Ι 8 ἐκείνων] ἐκεῖνο (mit φυτὸν xu verbinden) Oehler, κου mit Beeht Ι 4 αὐτός] Oehler, αὐτό J; vgl. Epirhanius a. a. Ο. Ι nach Ἰησοῦς + καὶ Zacagni, Oehler und Dindorf, ober vgl. Eriphanius a. a. Ο. | 18 ὑμῖν] υ auw η hergestellt J ἡμῖν Petanius; vgl. 19, 9, | 14 πνεῦμα] πνεύματα Oehler, wohl mit Recht; viellcicht liegt eine Veruechselung der Abkürxungen vor Ι 15/16 ungenaue Übersetxung Ι paradisi Μ Ι nach mnndus + et C | 16 concupiscentia M | agitationes C Ι 17/18 qua agnoeoitnr] quo cognoscitur Α Ι 18 est Iesus] estis C. Der Schreiber hat dic Abkürxung IS = leaaa verlesen Ι eius] illius C I 19 bono A I 20 dei] dens aus dei corr. M2 Ι parte] r übergesch. Α < C I materia C | plasmatur Μ | 21 hominem A Ι ipsut A ipaum Μ | 22 Iuna C Ι animam Α | 38 tradetur Α | gehenna] das erste e übergesch. Α gebennam CM Ι 24 postquam Α | correpta] correptam Α correcta Μ | transfundetur M Ι alia] fehlt bei Epiphmius Ι 26 illud Μ Ι 27 qui ΑΜ)
19
ascenderunt, a quibus decepti, non sunt locuti in veritate; excaecavit enim princeps ille mentem ipsorum; et si qois sequitur verba ipsonim, motietur in saecula, derinctas intra massam, qnoniam non didicit scientiam paracleti. Praecspit antem electis suis solis, qni non sunt amplius quam septem numero, ut cum desinerent manducantes, orarent et mitterent super caput oleum exorcidiatum, invocatis nominibus plorimis, ad confinnationem fidei huius; nomina tamen mibi non manifestavit, soli enim illi teptem utuntur his nominibus. Et iterum boc, quod apud vos magnum et bonorabile est, nomen Sabaoth ille dicit naturam esse hominis et paixem concupiscentiBe; et propteiea, inquit, simpliciores adorant concupiscentiam, demn eam pntantes.
XII. De Adam vero quomodo creatus sit, ita dicit, quia qui dicit: Venite, faciamus hominem ad imaginem et gimilitudinem nostram, et [*](14 — 27 Gen. 1, 26) [*](ACM und Epiph.) [*](1 τοῖτο] der Übersetxer hat τούτων gelesen | 2 nach ἐλάλησαν + ἐν ἀληθείᾳ Zacagui mit Recht Ι 9 ὑμῖν] Cornarius und Zaoagni, vgl. 18, 13; ἡμῖν J I 14 καὶ (nach δεῦτε)] fehlt in den Aeta und bei Epiplumiue Cap. 66 Ι 16 a #x003C; Α I deceptio Α I in] i übergeseh. Α Ι 16 mentes C | illorum Α Ι et si . . . ipsorum #x003C; M | 17 morientur Μ Ι seculo M | deuictus Α | non #x003C; Μ Ι 18 paraclyti Α wie immer, poracliti M wie immer Ι non #x003C; Λ Ι 19 desinerint Α Ι oraient et] orantes M Ι 20 oleum super capnt CM | extoricidiatum Α exorcizatorum suorum M | 31 horum C Ι mihi] hi übergesch. Α | 22 enim] autem C Ι nominibus] fehlt bei Eriphanius | hoc #x003C; Α Ι 28 magnum . . nomen] magnum esset honorabilem nomen Α Ι illa dicit] fehlt bei Epiphanius Ι natura Α Ι esse] aus esset gleich corr; Α I 24 partam M | inquid Α wie immer; fehlt bei Epiphanius | 25 concupiscentia Α | 26 quia qni dicit #x003C; Α Ι 27 et (nach nostram) #x003C; CM)
20
secundum eam quam vidimus formam, princeps est, qui haec dicit ad collegas suos principes, id est: Venite, date mihi de lumine quod accepimus, et fociamus secundum nostram, qui principes sumua, formam et secundum eam quam vidimus, quod est primus homo; et ita hominem creaverunt. Evam quoque similitei fecerunt, dantes ei de concupiscentia sua ad decipiendum Adam, et per haec factum est figmentnm mondi per conditionem principis. (XI.) Deum vero non habere partem cum mundo nec gaudere super eum, propter quod ab initio furtum paseus sit a principibus et oborta fuerit ei tribulabio. Hac de causa mittit et furatur ab eis animam suam cotidie per luminaria haec, id est solem et lunam, per quos universus mundus et omnis creatnra raptatur. Illum vero qui locutus est cum Moyse et ludaeis et sacerdotibus, principem dicit ease tenebrarum, et ideo unum atque idem sunt Christiani et ludaei et gentiles, eundem deum colentes; in concupiscentiis enim suis seducit eos, quia non est deus veritatis. Propter hoc ergo
[*](ACM und Epiph.) [*](1 ἤ] et dic Acta Ι 8 nach μορφὴν + καὶ Routh | 4 ἔκτισε] ω. e. seh. xu ἔκτισαν ℵu corr., so Cornarius | 18 uidemus Α | qui] quia A | 18/20 nicht übersctxt | 20 accipimus Α Ι 21 uidemus Α | 22 creaverant] fecerunt Μ I nach creaverunt + qui Α Ι enuam Α Ι 28 per haec] διὰ τούτων Epirhanius, per hos Cornarius Ι esse Α Ι 24 mundum C Ι conditionis M | nach vero + dicit M Ι patrem Α Ι 25 eo C Ι in*itio Ras. von einem Buchst. Α Ι 26 aborta A Ι haec Α | 27 mittet C | 27/28 id est] fehlt bei Epiphanius Ι 28 nach est + per C | omnes Α Ι rapatur Α aptatur Μ Ι 29 moysen Α | 31 gentes C) 21
quicumque in illum deum sperant, qui cum Moyse locutus est et prophetis, cum ipso habent vinculis tradi, quia non speraverunt in deutn veritatis; ille enim secundum concupiscentias suas locutus est cum eis.