In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Εἰ δὲ δή τις ἕλοιτο μεταπλάττειν ἀστείως εἰς ἤθη καὶ τρόπους, ἄνθρωπόν τε καὶ κτήνη καὶ τὰ λοιπὰ, νοήσει μὲν ἀνθρώπους τοὺς κατὰ σάρκα ζῶντας, καὶ γήινον ἔχοντας [*](c) φρόνημα, καὶ τοῖς προσκαίροις ἐντετηγμένους, οἷς καὶ ὁ [*](1. οὐδέπω Β.Ε. οὔπω Edd. 4. ὀρθῶς om. Pont. post νηκτοῖς invito Codice transp. Aub. νηκτοῖς τε pro καὶ νηκτοῖς Ε. καὶ πετεινοῖς assumpsit Aub. primus ex E. 5. Θεός Β.Ε. δεσπότης Edd. ἐννοεῖν ἀναπείθει τοὺς ἀκρ.] ἐννοεῖν χρὴ Pont. 7. Φειδως Ε. νηὸς Edd. 10. ἦν σφόδρα εἰκὸς Β.Ε. ἦν εἰκὸς D. εἰκὸς ἦν Edd. 11. καὶ prius accessit ex D.E. Haec εὐφυᾶ τε καὶ ἀξιάγ. ἐπησκ. τὴν πολιτείαν assumpsit Aub. ex Ε. desunt in B.D. 13. κοὶ ἀδιακρ. om. D. 14. μὲν ex B.E. τοῖς δὲ βεβ. καὶ ἀσ. συγκ. τὸν εὐσεβῆ assumpsit ex Ε. Aub. 16. ἐναργῆ Edd. invitis Β.Ε. ὃν pro ὧν iid. Statim ανειοι pro ἀν’ ἴοι Ε. 17. Haec καὶ ἐξαρῶ—ἀσθενήσουσι μὲν desunt in Pont. 18. καὶ accessit ex B.E. 19. οὖ ἢ Β.Ε. αὖ οἱ D. οἱ ἄνομοι ὡς Edd. 20. εἰρηκόσι Ε. 22. ἀστείως assumpsi ex D.E. 25. κατὰ τὸ pro τοῖς προσκ.—πάντες Pont.)
Καὶ ἐκτενῶ τὴν χεῖρά μου ἐπὶ Ἰούδαι καὶ ἐπὶ πάντας τοῦς [*](4) [*](2. δὴ om. Β. habent Ε, e quo assumpsit Aubertus, D. 5. κατὰ τὸ γεγραμμένον assumpsimus ex B.E. 7. ἀμαθεια Ε. συζῆν εἰωθότος Β.Ε. συζῶντας Edd. 9. παρεσυνεβλ.—αὐτοῖς] καὶ τὰ ἑξῆς Edd. Ε. (Alex.) παρασυνεβλ. Β. 12. Assumpta δὴ ex D., τε ex Β.Ε. ἐπ. τε καὶ οἱονεὶ om. D. 13. μὲν assumptum ex D. μεμελετηκότα—παραιτούμενον D.E. μεμελετηκότας—παραιτουμένους Β. Edd. 15. πὼς ὁ Ε. πᾶς Β. Edd. 16. ἐνησχ. Ε. ἐκδέξει Ε. 19. περιχεόμενοι Β.Ε. περιεχ. Edd. 20. αὐτῇ Β. αὐτῷ Ε. Edd. Statim πράξεων Edd. 22. δὴ om. D. 23. κολάζειν ᾑρημένου λοιπὸν Β.Ε. εἰρημένου pro more Ε.] κολάζειν θέλοντος ὡς ἀσελγεῖν omittens reliqua D. κολάζοντος (omittentes ᾑρ. λ.) Edd. καὶ ἀκόλαστον assumpta ex Β.Ε. 25. Ἰούδαν B.D.E. (ℵ XII.) Ἰούδα Edd.)
Kαταλευκαίνει λοιπὸν τὸ ἀμυδρῶς εἰρημένον, καὶ ὅτι κατὰ [*](b) τῆς Ἰούδα φυλῆς, κατά τε τῶν Ἱεροσολύμων τὰ ἐξ ὀργῆς συμβήσεται, διαγορεύει σαφῶς. ἐκταθήσεσθαι γὰρ κατ’ αὐτῆς τὴν ἑαυτοῦ χεῖρά φησιν, οἱονεὶ καταδραττομένην καὶ πλήττουσαν, καὶ ὑποτιθεῖσαν αὐτοὺς τοῖς ὅσον οὐδέπω προσδοκωμένοις, μέλλουσί τε καταδῃοῦν καὶ τῆς ἐνεγκούσης ἀποκομίζειν αὐτοὺς τοῖς τῆς δουλείας βρόχοις ἐνειλημμένους. ἀπογυμνοῖ δὲ δὴ τὰ ἐγκλήματα, καὶ ἐκ μέσου μὲν ἔσεσθαί φησι τὰ ἀνόματα τῶν Βάαλ, οἰχήσεσθαι δὲ σὺν αὐτοῖς τὰ [*](c) τῶν ἱερέων. καὶ ὅτι μὲν πολλὴ παρ’ αὐτοῖς ἡ τῶν σεβασμάτων πληθὺς, καὶ διάφορος ὁ τῆς πλανήσεως τρόπος, διὰ τούτου σημαίνει. ὅτι δὲ τῷ πολέμω δαπανηθήσονται, καὶ ὀλιγανδρίας εἰς τοῦτο τὰ τῶν Ἰουδαίων ἔθνη περιστήσεται, ὡς μὴ εἶναι τάχα που τοὺς ὀνομάζοντας τὴν Βάαλ, ἤγουν τοῖς τῶν εἰδώλων τεμένεσι προσιζῆσαι δυναμένους, ὑπεσήμηνεν εὐφυῶς, ἐξαρθήσεσθαι λέγων τὰ ἀνόματα τῶν εἰδώλων αὐτῶν, καὶ μέντοι τῶν ἱερέων. τὰ δὲ ἀνόματά φησιν ἀντὶ τοῦ [*](1. ἐν accessit ex Β. (42.) τὴν pro ἐν Ε. Neutrum habet D. 2. τῶν Βααλεὶμ Β. (22. al.) τῆς βαὰλ Ε. Edd. 3. μετὰ τῶν ἱερῶν assumpta ex Β. (42. al.) 4. στρατιᾷ Β. στρατειᾷ Ε. Aub. 5. ἐκκλίναντες Ε. τοῦ om. F. Edd. (XII.) Κυρίου] + τοῦ Θεοῦ F. Edd. (sol.) 7. Κυρίου] + αὐτοῦ F. (Co.) 10. σαφῶς accessit ex Β.Ε. 11, οἷον οἱ (sic) pro οἱονεὶ Ε. 1 2. οὐδέπω B.D.E. οὔπω Edd. 14. αὐτοὺς om. Β., ante καὶ τῆς ἐνεγκ. tr. D. 16. τῶν Β. τῆς Ε. Edd. 19. τούτου D.E. Edd. τοῦδε Β. 20. ὀλιγανδρειας Ε. τὰ τῶν Ἰουδαίων ἔθνη assumpsit Aub. primus ex Ε. περιστήσεται Β. Ε. παραστήσεται Aub. παραστήσονται Pont. 21. ἤγουν τοῖς τῶν εἰδ. τεμ. προσ. δυναμένους assumpsit Aub. primus ex Ε. 22. ὑπεσήμηνεν Ε. ὑπεσήμαινεν Β. ὑπεσήμανεν Edd. 24. Haec μέντοι accesserunt ex Β.Ε.)
Εἰδέναι δὲ ἀναγκαῖον, ὅτι ταῦτα μὲν τετέλεσται καὶ παρ’ αὐτοῦ τοῦ βασιλεύοντος ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις, Ἰωσίου φημὶ, [*](b) καθ’ ὃν καὶ ὁ τῆς προφητείας γέγονε λόγος. καθεῖλε γὰρ [*](4 Reg. xxiii. 24.) καὶ αὐτὸς βωμοὺς καὶ τεμένη καὶ τὰ χειρόκμητα· κατέσφαξε τοὺς ἱερουργοὺς, ψευδομάντεις, οἰωνοσκόπους. ἔοικε δὲ ὁ Προφήτης οὐχὶ δὴ πάντως τὰ ἐνεστηκότα δηλοῦν, καὶ περὶ τῶν ἤδη πεπραγμένων ποιεῖσθαι τοὺς λόγους, προαγγέλλειν δὲ μᾶλλον, ὡς ἔσται ταῦτα κατὰ καιροὺς, ἃ δὴ καὶ τετέλεσται διὰ τοῦ Ναβουχοδονόσορ, οὐκ εἰς δόξαν δρῶντος Θεοῦ· πῶς γὰρ ἢ πόθεν, ὅς γε καὶ τὸν θεῖον ἐνέπρησε ναόν; ἀνελόντος δὲ μᾶλλον καὶ κατεμπρήσαντος ὁμοῦ τοῖς εἰδώλοις τοὺς [*](c) προσκυνοῦντας αὐτά.
Εὐλαβεῖσθε ἀπὸ προσώπου Κυρίου τοῦ Θεοῦ, διότι ἐγγὺς ἡ ἡμέρα Κυρίου, ὅτι ἡτοίμασε κύριος τὴν θυσίαν αὐτοῦ, ἡγίασε τοὺς κλητοὺς αὐτοῦ.
Ἀναπλέκει χρησίμως ταῖς ἀπειλαῖς τὴν παραίνεσιν, καὶ καταπτοήσας τοῖς δείμασι, μετασοβεῖ πρὸς τὸ ἄμεινον, ὑποβλέπεσθαι κελεύων· τοῦτο γὰρ οἶμαι τὸ εὐλαβεῖσθαί ἐστι· τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, καὶ τὰς τοῦ βίου τροχιὰς ἐπ- [*](d) ἀνορθοῦν ἐπείγεσθαι, καὶ ἀμελλητὶ μετατρέπειν πρὸς τὸ αὐτῷ φίλον καὶ δοκοῦν. δεῖν δέ φησιν ὁρᾶσθαι τοιούτους απὸ προσώπου κυροῦ, κατά γε τὸ εἰρημένον διὰ φωνῆς Ἡσαΐου [*](Es. i. 16.) “Λούσασθε, Λούσασθε, καθαροὶ γένεσθε, ἀφέλετε τὰς πονηρίας ἀπὸ “τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν μου· παύσασθε [*](1—4 τῶν ὁσίως τεθ. et αὐτοῦ—Ἱεροσολύμοις et φημὶ assumpsit ex Ε. 1. πᾶν D.E. ἅπαν Β. Edd. 5. Haec καθεῖλε—οἰωνοσκόπους assumpserat ex. Ε. Aub. 8. δὴ] + που Edd. invitis Β.Ε. 9. τὸν λόγον Edd. 10. ἐστι pro ἔσται Ε. 12. οἱ γε Ε. 15. ἡμέρα] + τοῦ Edd. deest in Β.Ε. (91. al.) 20. τὸ εὐλαβεῖσθαί ἐστι hoc ord. Β.Ε. εὐλαβεῖσθε Aub. 24. προσώπου] + του Ε. γε accessit ex Β.Ε. εἰρημένον ex Ε. assumpserat Aub. 25. γενεσθαι Ε. ἀφέλεσθε pro ἀφέλετε Edd.)
Καὶ ἔσται ἐν ἡμέρᾳ θυσίας Κυρίου, καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ τοὺς ἄρ- [*](e) χοντας καὶ ἐπί τὸν οἶκον τοῦ βασιλέως καὶ ἐπὶ πάντας τούς ἐνδεδυμένους ἐνδύματα ἀλλότρια· καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ πάντας ἐμφανῶς ἐπὶ τὰ πρόπολα ἐν τῇ ὴμέρᾳ ἐκείνῃ, τοὺς τὸ οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὐτῶ ἀσεβείας κοὶ δόλου.
Τρία ταῦτά ἐστι τὰ δι’ ὧν ἂν εὖ ἔχοιεν πόλεις τε καὶ χῶραι, βασίλεια τε καὶ τὰ ὑπ’ αὐτὴν τῶν ἐξουσιῶν τάγματα, [*]( 2. Ἀδ. Κύριος om. Pont. τοῦτο om. Aub. ποιήσω τοῦτο. καὶ νῦν Pont. 13. τῶν ὅλων assumpsimus ex Β.Ε. 18. του τοιοῦδε τινὸς Ε. 22. ἐπὶ πάντας ἐμφανῶς B.E. ℵ Alex. XII.) ἐμφ. ἐπὶ πάντας inv. ord. F. Edd. ἐπὶ πόντος om. ut vid. S. Cyrillus. 23. προπύλαια F. τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνη hoc ordine B.E. (sol.) 24. τοῦ assumptum ex B.E. (Alex. XII.))
ὥσπερ οὖν οἱ Ἀαρὼν γεγονότες δεδαπάνηνται πυρὶ, καὶ [*](d) ἦν αὐτοῖς ἐπίκλημα καὶ γραφὴ, τὸ ἀλλότριον ἐπιθεῖναι τῷ θυσιαστηρίῳ πῦρ· τὸν αὐτὸν οἶμαι τρόπον καὶ οὗτοι, περὶ ὧν ἦν ὁ λόγος, ἐξαιτοῦνται δίκας, ὅτι τῆς πρεπούσης αὐτοῖς εὐκοσμίας ἠφειδηκότες, ἱεροπρεπῶς μὲν οὐκ ἐστέλλοντο κατά γε τὸ τῷ νομοθέτῃ δοκοῦν, ἐνδύμασι δὲ ἀλλοτρίοις ἠμφιεσμένοι, δρᾶν ἀπετόλμων τὰ ἱερά. ἀπόδειξις δὲ καὶ τοῦτό ἐστι καταφρονήσεως τῆς ἐσχάτης καὶ τοῦ μηδενὸς ἀξιοῦσθαι λόγου παρ’ αὐτοῖς τὸν νόμον. εἶτα πῶς ἦν ἐν- [*](e) νοεῖν ἐν φροντίδι γενέσθαι τοῖς ἄλλοις τοῦ νόμου τὴν τήρησιν, εἰ μηδεὶς αὐτοῦ τοῖς ἡγουμένοις ὁ λογος; φησιν Ἐκδικήσω ἐμφανῶς ἐπὶ τὰ πρόπυλα· καὶ ὃ βούλεται δηλοῦν, ἔστι τοιοῦτον. πλημμελοῦντα πλειστάκις τὸν Ισραὴλ, καὶ τοῖς διὰ τῶν προφητῶν οὐκ εἴκοντα λόγοις, ἐκάλει πρὸς μετάγνωσιν, ταῖς ἔξωθεν λύπαις ἐπανορθῶν ὡς πατὴρ, ἁπτόμενος δὲ καὶ τῶν σωμάτων αὐτῶν ἔσθ᾿ ὅτε· οἷόν τι [*](Agg. ii. 17. joel. i.4.) φημὶ, ἐπάταξεν ἐν ἀνεμοφθορίᾳ τοὺς ἐν ἀγρῷ καρποὺς, ἣ βροῦχον ἔσθ’ ὅτε καὶ ἀκρίδα καθιεὶς, ἢ κάμπην ἐπισωρεύσας, [*](586 A. a Am. iv. 9.) ἢ τὴν κάλου μένην ἐρυσίβην· λελύπηκε δὲ καὶ “ἐν “καὶ ἐν ἰκτέρῳ,” κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνήν. ταῦτα κατὰ καιροὺς ἐπιφέρων, οἷον ἔπληττε λεληθότως· νυνὶ δὲ, φησὶν, ἐκδικήσω ἐμφανῶς ἐπὶ τὰ πρόπυλα, τουτέστιν, οὐ λεληθότως ἐποίσω τὰ ἐξ ὀργῆς, οὐ βροῦχος ἔσται καὶ ἐρυσίβη τὰ καθ’ ὑμῶν, οὐκ ἀρρωστία σωματική· ἀλλὰ γυμνῶς ἀποστίλβον τῶν πολεμίων τὸ ξίφος, καὶ τοῖς εἰς ἐμὲ δεδυσσεβηκόσιν ἀπειλοῦν τὸν ὄλεθρον, καὶ εἰς αὐτὰ τοῦ ναοῦ τὰ πρόπυλα [*](b) καταφθεῖρον ὠμῶς τοὺς πληροῦντας τὸν οἰκον τοῦ Θεου αὐτων ἀσεβείας καὶ δόλου. τίς οὖν ἡ ἀσέβεια; τίς δὲ καὶ ὁ ἕτερος ἡμῖν προφήτης σαφηνιεῖ λέγων περὶ τῆς Ἱερουσαλήμ [*](Mich. iii. 11.) “Οἱ ἡγούμενοι αὐτῆς μετὰ δώρων ἔκρινον καὶ οἱ προφῆται [*](2. καὶ + ἡ Edd. 7. τὰ ἱερεία b. 10. ἐν om. E. 13. ἔστι] + τὸ Ε. 18. καθιεὶς] καθεὶς Edd. 29. σαφηνίζει Edd. περὶ τῆς Ἱερουσαλλὴμ ex Ε. assumpserat Aub. favente D. desunt in B. 30. αὐτῆς B.D. αὐτῶν Ε. Edd.)
Προσεκτέα δὴ οὖν τοῖς τῶν θείων θυσιαστηρίων ἱερουργοῖς, μὴ ἄρα πὼς ταῖς τοιαῖσδε περιπίπτοιεν γραφαῖς. τυπικῶς c μὲν γὰρ οἱ πάλαι τὴν ταῖς ἱερουργίαις πρέπουσαν ἐδέχοντο στολήν. ἐπειδὴ δὲ τῆς ἐν πνεύματι λατρείας ἐνέστηκεν ὁ καιρὸς, ἄμφιον ἔστω λαμπρὸν καὶ στολή τις ὥσπερ ἱεροπρεπὴς ἑκάστῳ τῶν κεκλημένων εἰς λειτουργίαν, πίστις ὀρθὴ καὶ ἀμώμητος, βίος εὐαγγελικὸς, πολιτεία σεμνὴ καὶ ἐννομωτάτη, καὶ τρόπος ὀρθὸς, λημμάτων αἰσχρῶν οὐχ ἡττώμενος, φροντὶς ὁρῶσα πρὸς ἀρετὴν, καὶ τοῦ παντὸς ἀξιοῦσα λόγου τὸ ἁνδάνον Θεῷ.
[*](d)Καὶ ἔσται ἐν ἐκίνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος, φωνὴ κραυγῆς ἀπὸ πύλης ἀποκεντούντων, καὶ ὀλολυγμὸς ἀπὸ τῆς δευτέρας, καὶ συντριμμὸς μέγας ἀπὸ τῶν βουνῶν.
Καταγράφει σαφῶς τοῦ πολεμοῦ τὰς συμφορὰς, καὶ οἷον πίπτοντάς τε καὶ ὄλλυ μένους καί σφισιν αὐτοῖς ἐποιμώζοντας ἐπιδεικνύει τινὰς, ἵνα τῷ μεγέθει τῶν ἐσομένων κακῶν ἡττώμενοι, μεταφοιτᾶν ἕλοιντο πρὸς τὸ ἐπείγεσθαι δρᾶν τὰ [*](e) ἀμείνω καὶ πρεπωδεστέρα, οὕτω τε λοιπὸν ἔξω φέροιντο τῆς ὀργῆς. ἀγαθὸς γὰρ ὁ Δημιουργὸς, καὶ οὐ θέλει “τὸν θάνατον [*](Ezek. xviii. 23.) “τοῦ ἀποθνήσκοντος, ὡς τὸ ἀποστρέψαι αὐτὸν ἀπὸ τῆς ὁδοῦ “αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, καὶ ζῆν αὐτὸν,” κατὰ τὴν τοῦ προφήτου [*](1. αὐτῶν Pont. 3—5. ἀγαπῶντες—προσέχοντες] καὶ τὰ ἑξῆς 4. κρίσιν Ε. 6. Προσεκτέον Β. 16. ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ Β.Ε. (Alex. XII. ℵ ex corr.) τῇ ἡμ. ἐκ. Edd. (Vat.) 22. τὰ assumpsimus ex Β.Ε. 24. Δημιουργὸς B.D.E. Θεὸς Edd. 25. ἀποθνήσκοντος D.E. Edd. ἁμαρτωλοῦ Β. cf. in Es. 765 b. αὐτὸν ἀπὸ τῆς—πονηρᾶς om. D.)
Oὐκοῦν Θεοῦ πλήττοντος, καὶ δίκας αἰτοῦντος τῶν ἡμαρ- [*](c) τημένων τοὺς καταφρονεῖν ᾑρημένους, οὐδὲν ὀνήσει τοὺς πάσχοντας, οὐ πόλις εὐπυργοτάτη, οὐ τειχῶν ἀκατάσειστοι περιβολαὶ, οὐκ ὀρῶν ἀναστήματα καὶ πετρῶν ἀγριότητες, οὐκ ἀστιβὴς δυσχωρία· σώζει δὲ μόνη μετάγνωσις, ἐκδυσωποῦσα τὸν κριτὴν, καὶ κατευνάζουσα τὸν θυμὸν, καὶ εἰς [*](1. τοῦ καιροῦ φησιν hoc ord. B.E.b. 2. τῶν alt. om. Β. invitis D.E.b. 5. προκατακλῶντες B.E.b, προκαλοῦντες Edd. 8. ὀλολυγὴ B.E.b. ὀλολυγμὸς Edd. 9. σπεύδοντος Β. invitis D.E.b. 11. καὶ accessit ex B.E. 14. πὼς] πη Β. πολέμων καταδρομαῖς D.E. πολεμίων καταδρ. Edd. πόλεων ἁλώσεσιν Β. 15. αναφευγουσι Ε. φεύγουσι D. 16. πρὸς] + τὸ Edd. ἐμπεδὼν pro πρὸς ἑ. Β. 18. ἡμῶν Ἰησοῦς et Χριστὸς accesserunt ex B.D.E., ὁ ex Ε., ποτε ex Β.Ε. Ἰουδαίων δήμοις Β.Ε. Ιουδαίοις D. Edd. 23. αἱρουμένους Β. εἰρημένους (pro more) Ε. καταφρονοῦντος pro καταφρ. ᾑρημ. D. 24. οὐ τ. ἀ. π. assumpsit ex Ε. Aub. 26. δυσωποῦσα Β.)
Θρηνήσατε οἱ κατοικοῦντες τὴν κατακεκομμένην, ὅτι ὡμοιώθη πᾶς ὁ λαὸς Χαναὰν, ἐξωλοθρεύθησαν πάντες οἱ ἐπηρμένοι ἀργυρίῳ.
[*](e)Ὅτι φείσεται μὲν οὐδενὸς τῶν Βαβυλωνίων ὁ σίδηρος, ἀπολεῖ δὲ ἄρδην τοὺς ἀνὰ πᾶσαν τὴν Ἰουδαίαν, σημαίνει μὲν διὰ τούτων. κατολοφύρεσθαι δὲ προστέταχε τοὺς ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις περιλελειμμένους, καὶ διαφυγεῖν ἰσχύσαντας, ὡς ὠλοθρευμένην τὴν Ἰουδαίαν, καὶ τὴν διαβόητον παρ’ αὐτοῖς κατακεκομμένην πόλιν· διάτοι τὸ πάντα τὸν ἐν αὐτῇ λαὸν τοῖς τῶν Χαναναίων ἁμιλλᾶσθαι τρόποις, καὶ τὰ ἐκείνῶν νῶν ἑλέσθαι ζηλοῦν, παρισοῦσθαι δὲ οὕτως εἰς πάντα αὐτοῖς, [*](a 588 Α.) ὡς τάχα που καὶ ὑπερφέρεσθαι καὶ κατόπιν ἐᾶν. ἀλλογενεῖς δὲ οἱ Χαναναῖοι, θεομισεῖς τε καὶ ἀλιτήριοι καὶ εἰδωλολάτραι, καὶ τῶν ὅτι μάλιστα διαβεβλημένων ἐφ’ ἅπασι τοῖς ἐκτοπωτάτοις. καὶ γοῦν παρά γε τοῖς ἱεροῖς γράμμασιν ὀνειδίζεταί τις, ἀκούων “Σπέρμα Χαναὰν, καὶ οὐχὶ Ἱούδα.” ὅτι δὲ [*](Hist. Sus. 56.) ἀνόνητος ο πλοῦτος αὐτοῖς, ἔρεισμά τε σαθρὸν καὶ διερμηνεύει πάλιν, ἀπολέσθαι διαβεβαιούμενος τοὺς [*](b) ἐπηρμένους τῷ ἀργυρίῳ, τουτέστι, τοὺς μέγα φρονεῖν εἰω- [*](1. ἀγαθ. ὄντα φ. τὸν Δ. et τὸ βεβ.—οὐκ ἔχοντες (5) assumpsit ex Ε. Aubertus. 4. ἀεὶ om. D. 6. κἂν B.D. Pont. καὶ Ε. Aub. ἀναδρομαῖς. Β. Pont. μεταδρ. Aub. ex Ε., D. 7. σπουδάζομεν D. Aub. καὶ ταῖς μεταγνώσεσι—δεσπότην ex Ε. assumpserat Aubertus. 8. καθάπερ] + οὖν Ε. Aub. καθ’. ἔφην ἀρτίως om. D. 11. Χαναὰν] + καὶ Edd. (Vat.) deest in D.E. ℵ Alex. XII.) 19. καὶ ζηλ. ass. ex Ε. Aub. 25. οὐχ Ε. 27. τοὺς ἐπηρμένους τῷ ἀργυρίῳ B.E.b. τῷ ἀργυρίῳ ἐπηρμένους (omittentes τοὺς) Edd.)
Καὶ ἔσται ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ἐξερευνήσω τὴν Ἱερουσαλὴμ μετὰ λύχνου, καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ τοὺς ἄνδρας τοὺς καταφρονοῦντας ἐπὶ τὰ φυλάγματα αὐτῶν, οἱ λέγοντες ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν Οὐ μὴ ἀγαθοποιήσῃ Κύριος οὐδ᾿ οὐ μὴ κακώσῃ.
Ὅσα δρᾶν ἔμελλον οἱ πολέμιοι μανίαις ἀκράτοις χρώ- [*](d) μένοι κατὰ τῶν ἑαλωκότων, ταῦτα τῷ ἰδίῳ προσώπῳ προσάπτει Θεὸς, οὐχ ὡς αὐτὸς ὢν τῶν οὕτως ἐκτόπων ἐργάτης, ὡς ἐφιεὶς δὲ μᾶλλον κατὰ τῶν ἠσεβηκότων ἰέναι τὰ ἐξ ὀργῆς ἐν δίκῃ. καὶ γάρ ἐστιν ἀληθὲς, ὅπερ εἴρηκεν αἰνιγματωδῶς [*](Ib. i. 17, 18.) ἐν παροιμίαις ὁ Σολομών “Οὐ γὰρ ἀδίκως ἐκτείνεται δίκτυα πτερωτοῖς αὐτοὶ γὰρ οἱ φόνου μετέχοντες θησαυρίζουσιν “ἑαυτοῖς κακά.” ἐξὸν γὰρ ὡς ἀπωτάτω καὶ ποινῆς ἰέναι καὶ δίκης, ἀνθῃρημένους μένους τῶν φαύλων τὴν ἀρετὴν, αὐτοὶ [*](e) κατὰ σφῶν αὐτῶν καταθήγουσι τὴν ὀργὴν, καὶ εἰς αὐτόκλητον ὄλεθρον τὰς ἑαυτῶν ἱέντες ψυχὰς, ἁλοῖεν ἂν παρά γε τοῖς ὀρθὰ κρίνειν εἰδόσιν. ἐρευνᾶται τοιγαροῦν ἡ Ἱερου- [*](8. ῥύεται Edd. 9. Haec καὶ κρείσσων—μετὰ ἀδικίας assumpserat ex Ε. 10. γενήματα Β. (Alex. Ephr.) γεννήματα Ε. (Vat.) 11. ἐκείνῃ τῆ ἡμέρᾳ Β.Ε. (Alex. XII.) τῇ ἡμ. ἐκ. Edd. (Vat. ℵ) 12. ἀνθρώπους F. (23.) 13. οἱ λέγοντες E.F. Edd. (Alex. ℵ) τοὺς λέγοντας Β, (22. al.) 26. ὀρθὰ Β.Ε. ὀρθῶς Edd. ἐραυνᾶται Ε.)
Καὶ ἔσται ἡ δύναμις αὐτῶν εἰς διαρπαγὴν, καὶ οἱ οἶκοι αὐτῶν ἀφανισμόν· καὶ οἰκοδομήσουσιν οἰκίας καὶ οὐ μὴ έν αὐταῖς, καὶ καταφυτεύσουσιν ἀμπελῶνας καὶ οὐ πίωσι τοι οἶνον αὐτῶν.
[*](590 A. a Prov. x. 2.)Ἐπὶ καιροῦ τάχα που καὶ νῦν πρὸς ἡμῶν εἰρήσεται “Οὐκ ὠφελήσουσι θησαυροὶ ανόμους.” δραπέτης μὲν γὰρ ὁ πλοῦτος ἀεὶ, καὶ τὸ βεβηκὸς οὐκ ἔχει· μεθύει δὲ μᾶλλον καὶ διανένευκεν εἰς ἀποστασίαν, καὶ πόδας ἔχει σαθρούς. τὸ δὲ δὴ καὶ ἐπ’ αὐτῷ μέγα φρονεῖν ἐθέλειν, ἠλίθιον κομιδῆ. ἐξελεῖται γὰρ ἥκιστά γε τοὺς ὑπὸ θείαν ὀργὴν, οὐδ’ ἄν ἀπαλλάξειεν αἰτιαμάτων τινὰς, Θεοῦ ποινὴν καθορίζοντος, καὶ τὴν τοῖς πλημμελοῦσι πρέπουσαν ἐπάγοντος δίκην. τί [*](2. ἐπίκουρον pro ἐπίκουρος—διαβεβ. Pont. εἷς—διαβεβ. om. D. διαβεβ. Β. βεβ. Ε. Aub. 10—13 Haec ζῶντάς τε—τὸ φαῦλον assumpserat Aub. ex τε post ζῶντας om. Β. habet Ε. 17. κατοικήσωσιν Β. (95, 185, 310, 311.) 18. καταφυτεύσουσιν Β. Edd. καταφυτεύσωσιν Ε. (Alex. 26.) 20 εἰρήσεται D.E. Edd. εἴρηται Β. 26. καθορίζοντας Ε.)
Χρὴ τοιγαροῦν ἡμᾶς ἐφίεσθαι τῶν ἐπιγείων οὐδενὸς, διαῤ- [*](e) ῥίπτειν δὲ ὡς ἀπωτάτω τὸ τοῖς προσκαίροις ἐφήδεσθαι καὶ μεταποιεῖσθαι πλούτου τοῦ φεύγοντος καὶ ἐν καιρῷ ὀργῆς οὐδὲν ὀνῆσαι δυναμένου τοὺς ἔχοντας· καύχημα δὲ ποιεῖσθαι τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴν, καὶ τῆς ἐξαιρέτου πολιτείας τὰ αὐχήματα, καὶ τῆς πρὸς Θεὸν οἰκειότητος οὐδὲν ἡγεῖσθαι τὸ ἄμεινον, ἀναφωνεῖν τε καὶ λέγειν “Κύριε ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, [*](Ps. lxxxiii. 13.) “μακάριος ἄνθρωπος ὁ ἐλπίζων ἐπὶ σοί·” καὶ πρός γε δὴ [*](Ib. 11.) τούτοις ὅτι “Κρείσσων ἡμέρα μία ἐν ταῖς αὐλαῖς σου ὑπὲρ “χιλιάδας. ἐξελεξάμην παραρρίπτεσθαι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ “Θεοῦ μου μᾶλλον ἢ οἰκεῖν με ἐν σκηνώμασιν ἁμαρ- “τωλῶν.”
[*](591 A. a)