In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
ΕΙΣ μὲν ἅπασι καὶ θεοφιλὴς τοῖς ἁγίοις προφήταις ὁ [*](a 390 Α.) σκοπὸς, τὸ ἀναπεῖσαι τὸν Ἰσραὴλ ἀποφοιτῆσαι νεανικῶς τοῦ πλανᾶσθαι θέλειν, ἀνθελέσθαι δὲ μᾶλλον τὸ δουλεύειν Θεῷ ζῶντι καὶ ἀληθινῷ, καὶ τοῖς τῆς δικαιοσύνης αὐχήμασιν ἐναβρύνεσθαι, τὴν ἐπὶ τοῖς ἀτόποις κατάρρησιν ῥιπτοῦντας ὡς ἀπωτάτω. πολλοὶ δὲ γεγόνασι καὶ καθεξῆς, προδια- μαρτυρομένου τρόπον τινὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ διὰ πλείστων ὅσων [*](b) στομάτων προαναφωνοῦντος ἐναργῶς, ὡς εἰ μὴ ἕλοιντο βιοῦν ὀρθῶς, μήτε μὴν ποιοῖντο περὶ πολλοῦ τὴν εἰς τὰ ἀμείνω λοιπὸν ἐπιτηδεύειν ἀναδρομὴν, αὐτοὶ καθ’ ἑαυτῶν ὁριοῦσι τὰς δίκας, καὶ αὐτόκλητον ἀνατλάντες ὄλεθρον, τὰς ἃς τοῦ [*](Codices Α.Β. [D. paginis quibusdam paucis solis adhibitus.] 1—3. Sic τὸν προφήτην Μιχαίαν Α. τοῦ αὐτοῦ ἐξήγησις εἰς τὸν προφήτην Μιχαίαν D. τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Κυρίλλου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας, ἐξήγησις ὑπομνηματικὴ εἰς τὸν Προφήτην Μιχαίαν Edd. 4. Sic. Α.Β. 5. καὶ θεοφιλὴς τοῖς ἁγἰοις προφήταις hoc ordine A.D. καὶ θεοφ. post προφ. transp. Edd. 7. θέ- λεσθαι Edd. invitis omnibus. 8—10. καὶ τοῖς—ὡς ἀπωτάτω om. 9. ἐναβρύνασθαι Α. ἀτοπωτάτοις Edd. invitis A.D. ῥιπτοῦντας A.D. ῥιπ- τοῦντες Kdd. 10. δὲ om. Α. 12. προαναφαίνοντος D. 14. ἀναστροφὴν Β. ὀρινοῦσι (sic) Edd. invitis omnibus.)
Προφητεύει τοίνυν καὶ ὁ μακάριος Μιχαίας ἐν καιροῖς βασιλείας τοῦ τε Ἰωάθαμ καὶ Ἀχὰζ καὶ Ἐζεκίου. καὶ βασιλεύοντος μὲν Ἰωάθαμ κατεστρατεύετο τῆς Ἱερουσαλὴμ [*](4 Reg. xv. 37.) ὁ τοῦ Ῥομελίου Φακεὲ, καὶ Ῥαασσὼν βασιλεὺς Συρίας.· [*](1. ἀνάψουσι post γνώμαις transp. D. δι’ αὐτῶν ἔρχοιντο pro τῶν αὐτῶν ἔχοιντο Α. 4. σαφῶς Α.Β. Edd. σοφῶς D. ὡς οὐδένα pro οὐδένα γὰρ Β. ἐχρῆν om. D. 5. οἱ deest in Edd. 7. αὐτὰ τῶν om. et πόθη pro παθῶν ponit B. 9. εὐλόγως A.D. εὐκόλως Edd. 10. μακαρίοις pro ἁγίοις D. δι’ τῶν post φαίνοιντο transponens) Α. 14. ἅπαντας Β. 16. τὰς τῶν παραλελημμένων Β. τὰς τῶν περιτεθλιμμένων Α. τὰς παρὰ τῶν λελημμένων D. τὰς περὶ τῶν παραλελειμμένων Edd. 1 8. ἁγιότητος (sic) Α. 22. προφητεύει post τοίνυν transp. D. καιροῖς Β. καιρῷ Edd. Statim βασιλέων Β. 23. Ἰωάθαμ] Ἰωάχαζ Α. καὶ primum] + τοῦ Edd. invitis libris. Ἄχατζ B.D. Migne. Ἀχὰμ (sic) Α. Αχαζ Edd. Ἐζεκία Edd. invitis omnibus. 24. ὁ τοῦ Ῥ. Φακεὲ τῆς Ἰερ. κατεστρατεύετο inv. ordine D. Ῥομελίου correxi ex Β. Edebatur Ῥωμ. et sic D. 25. Ῥαασσὼν] Sic edidi favente aliquando A. Ραασὼν Edd.)
Καὶ ἐγένετο λόγος Κυρίου πρὸς Μιχαίαν τὸν τοῦ Μωραθὶ, ἐν ἡμέραις Ἰωάθαμ καὶ Ἄχαζ καὶ Ἐζεκίου βασιλέων Ἰούδα.
Χρὴ εἰδέναι πάλιν, ὡς Ἑβραῖοι γεγράφασιν ἀντὶ τοῦ Μωραθὶ τὸν Μωραθίτην, ἵνα μὴ ὡς ἐκ πατρὸς, ἀλλ’ ὡς ἐκ [*](c) τόπου σημαίνηται. φασὶ γὰρ εἶναι τὴν Μωραθὶ κώμην ἤτοι πολίχνην τῆς Ἰουδαίων γενέσθαι χώρας. συμφέρονται δὲ τῇ ἐκδόσει καὶ οἱ ἕτεροι τῶν ἑρμηνευτῶν. οὐκοῦν εἴη ἂν οὐχὶ τοῦ Προφήτου πατὴρ ὁ Μωραθί· σημαίνεται δὲ, ὡς ἔφην, ἐκ τόπου μᾶλλον καὶ Μωραθίτης. τίνες δὲ ἄρα λοιπον οἱ πρὸς αὐτὸν γεγονότες λόγοι, περιαθρεῖν άναγκαιον.
Περὶ ὧν εἶδεν περὶ Σαμαρείας καὶ ̔ Ιερουσαλἡμ.
Tεθέαται γὰρ ὡς ἐν ὁράσει τὰ ἐσόμενα, καὶ τῶν ὅσον [*](d) οὐδέπω παρεσομένων ἢ καὶ ἐπὶ θύραις ὄντων κακῶν, οὐχὶ μόνην ἑλὼν τὴν γνῶσιν, ἀλλ’ ὅσον ἧκεν εἰς ὄψιν, τὴν ὡς [*](2. καὶ τῆς κατὰ Θ. γλ. om. Α. Statim ἐξήτηται Α. 4. ἑκατὸν ὀγδοήκοντα πέντε Α. Β. ἑκατὸν καὶ ὀγδοηκονταπέντε D. [ut Es. xxxvii. 36 Alex.] ρπε. Edd. Statim χιλιάδας D. 4—6. γέγονε — Μωραθί om. B.D. assumptum ex Α. 6. Μωραθί Α. Μωρασθί Edd. 7, 8. Textus deest in Α. Μωραθὶ D. (XII.) Μοραθὶ Β. Μωρασθεὶ Edd. (Vat.) [Μωραθει Alex.] ἐν ἡμέραις — Ἰούδα om. Β. Heac retinui, annuente D. 9. Χρὴ] + δὲ Edd. invitis libris. Ἰστέον pro Χρὴ εἶδ’. πάλιν D. 10. Μωραθὶ et Μωραθίτην edidi ex A.D. Μοραθὶ et Μοραθίτην Β. Μωρασθὶ et Μωρασθ. Edd. τὸν ante Μωρασθίτην om. Α. 11. εἶναι om. Α. τὴν Μ.] τὸν Μοραθὶ Β. κώμην A.D. πόλιν Edd. 12. εἰς pro τῆς Edd. repugnantibus libris. 14. σημαίνηται iid. invitis libris. 16. γεγόνασι pro γεγονότες A.B. περιαθρεῖν A.D. παραθεῖναι Β. παραθῆναι Edd. 17. Περὶ prius A.B.D. (XII.) ̔ Υπὲρ Edd. (A.V.) εἶδεν] + φησι Α. καὶ] + περὶ Edd. (A.V.) invitis A.B.D. (36 al.) 18. ὡς assumptum ex A.B.D. 20. μόνων D. τὴν pro εἰς Α ὡς assumptum ex omnibus.)
Ακούσατε λαοὶ πάντες λόγους, καὶ προσεχέτω ἡ γῆ καὶ πάντες [*](2) οἱ ἐν αὐτῇ, καὶ ἔσται Κύριος ὁ Θεὸς ἐν ὑμῖν εἰς Κύριος ἐξ οἴκου ὁγίου αὐτοῦ.
Ετοιμάζεσθαι κελεύει πρὸς τὸ εὐήνιον, καὶ μονονουχὶ κατακλίνοντας τὸ ὠτίον συνιέναι λεπτῶς τῶν θείων λογίων [*](e) τὴν δύναμιν. ὅτι δὲ οὐκ ἀπὸ γνώμης ἤγουν θελημάτων ἀνθρωπίνων ἡ ἀφήγησις, ἀλλὰ παρ’ αὐτοῦ τοῦ τῶν ὅλων κρατοῦντος Θεοῦ πληροφορεῖ προστιθεὶς, ὅτι ἔσται Κύριος ἐν υμιν εἰς μαρτύριον. μονονουχὶ γάρ φησι κἂν αὐτὸς ἐγὼ Μιχαίας ποιῶμαι τοὺς λόγους, κἂν εἰ μεσιτεύοιμι τυχὸν ὡς ἄνθρωπος, ἀλλ’ αὐτὸς ὑμῖν ὁ τῶν ὅλων διαμαρτύρεται Θεὸς, καὶ δεσποτικοῖς θεσπίσμασι τὴν ἐμαυτοῦ δανείζω φωνήν. [*](a 393 A. ) ἔσται τοίνυν ὑμῖν εἰς μαρτύριον ἐκεῖνος αὐτὸς, ᾧ τὸν διαβόητον τουτονὶ καὶ περιφανῆ ναὸν ἐστήσατε, ὧ τὸ θεῖον ἵδρυται πρὸς ὑμῶν θυσιαστήριον, ᾧ τὸ σέβας ἀνάπτειν πεπαίδευσθε διὰ νόμου· ὃς ἐκ τοῦ ἰδίου οἴκου λελάληκεν ἀεὶ πρὸς προφήτας ἁγίους, καὶ πρό γε τῶν ἄλλων τῷ μακαρίῳ Καρίῳ Μωυσεῖ, τὴν ἀρχαίαν ἐκείνην σκηνὴν ἐγηγερκότι κατὰ τὴν ἔρημον. ἐλάλει γὰρ ἄνωθεν τοῦ ἱλαστηρίου, καὶ, ᾗ φησὶ τὸ γράμμα τὸ ἱερόν “ Μωυσῆς ἐλάλει, ὁ δὲ Θεὸς ἀπεκρίνατο [*](b Exod. xix. 19.) [*](1. δεδιὼς] ἰδὼν Β. 2. τε om. Α. 3. πάντες prius accessit ex D.F. (XII mg.) 4. ὁ Θεὸς om. B. invitis D.F. (22 al.) 7. λεπτῶς post δύναμιν transponit D. 8. τὸ pro ὅτι Α. ἀνθρωπίνων θελημάτων inverso ordine D. Statim ἡ om. Α. 10. προστιθεὶς] λέγων D. Κύριος ἔσται inverso ordine D. Statim ὁ Θεὸς add. D. 11. μαρτύριον] + ἐκεῖνος αὐτός Edd. invitis libris. Statim μόνον γὰρ οὐχὶ pro μονονουχὶ γάρ Α. φησιν] + ὅτι D. 12. ποιῶμαι A.D. ποιῶ Edd. 14. καὶ om. Α. θελήμασι pro θεσπίσμασι Α. 15. τοίνυν] + ἐν Edd. repugnantibus libris. Statim ὕμιν post μαρτύριον transp. D. ἐκεῖνος αὐτὸς hoc ordine omnes. 16. τουτονὶ Α. post περιφα,νῆ transp. D. τοῦτον Β. τοῦτον ἢ (sic) Edd. ἀνεστήσατε D. 18. ἐπαιδεύεσθε Α. διὰ νόμου πεπαίδευσθε inverso ordine D. 20. ἀνεγηγερκότι D. 21. καὶ γὰρ ἄνωθεν ἐλάλει pro ἐλάλει γὰρ ἄνωθεν D. ἑλαστηρίου] θυσιαστηρίου D.)
Ἐφαρμόσαι δ᾿ ἄν τις εἰκότως καὶ ταῦτα Χριστῷ καλοῦντι πρὸς σωτηρίαν οὐχὶ μόνους λαοὺς, οἳ καὶ ἐξ αἵματος ἦσαν ̔ Αβραὰμ, ἀλλὰ γὰρ καὶ τὴν σύμπασαν γῆν. διεμαρτύρατο [*](Ps.xlviii. 2.) γὰρ ὥσπερ διὰ φωνῆς τοῦ Δαυεὶδ λέγων “ Ἀκούσατε ταῦτα “πάντα τὰ ἔθνη, ἐνωτίσασθε πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν “ οἰκουμένην.” ὅτι δὲ ὡς ἐξ οἴκου τοῦ ἰδίου καὶ φιλαιτάτου λίαν αὐτῷ καταπεφοίτηκεν ὡς ἡμᾶς ἐξ οὐρανοῦ ὁ Λόγος, [*](d) πῶς ἐστιν ἀμφιβαλεῖν ; ἄτοπον δὲ οὐδὲν οἶκον Θεοῦ λέγειν τὸν οὐρανὸν, ὁπότε καὶ τὴν ἐπίγειον Σιῶν, ἢ καὶ εἰς τύπον τῆς Ἐκκλησίας λαμβάνεται, οἶκόν τε αὐτοῦ καὶ πόλιν αἱ θεόπνευστοι λέγουσι γραφαί. ψάλλει γάρ που καί φησιν [*](Ps. lxxxvi. 3.) ὁ θεσπέσιος Δαυείδ “Δεδοξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ ἡ “πόλις τοῦ Θεοῦ.” οὐκοῦν ὡς πόλις εἴη ἂν οὕτω καὶ οἶκος ἡ Ἐκκλησία Χριστοῦ τοῦ πληροῦντος τὰ πάντα κατά γε τὴν τῆς Θεότητος φύσιν.
[*](e)[*](3)Διότι ἰδοὺ Κύριος ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ πότου αὐτοῦ, καὶ ἐπιβήσεται [*](1. ὑμὶν D. 2. μὲν] + οἱ Edd. invitis A.D. 4. ἐνωτίζου] + ἡ Edd. invitis A.D. 5. γε om. Α. 7. φαμὲν ἐγηγ. inverso ordine D. 9. πληροῦντα post οὐρανοὺς transp. D. 10. Χριστῷ καὶ ταῦτα inv. ord. Edd. invitis A.B.D. 11. γε pro καὶ Β. 12. τὴν σύμπασαν hoc ordine omnes. 13. γὰρ om. D. 16. πρὸς pro ὡς Α. ὁ λόγος ἐξ οὐρανοῦ inverso ordine D. 17. οἶκον]μ + τοῦ D. 20. γραφαὶ λέγουσι inverso ordine Α. 21. θεσπέσιος om. B. 22—24. οὐκοῦν—φύσιν om. Β. ὡς et τοῦ assumpta ex A.D. Statim πληροῦντος inverso ordine D. 25. αὐτοῦ] + καὶ καταβήσεται Edd. (Vat.) repugnantibus libris (Alex.))
Ασαφὴς μὲν λίαν, καὶ αἰνιγμάτων ἔμπλεως ὁ τοιόσδε λόγος. πλὴν ἐκεῖνό φαμεν ἀναγκαίως, ὅτι κἂν ἐν τοῖς καθ’ ἡμᾶς σημαίνηται λόγοις τὰ περὶ Θεοῦ, ἀλλ’ οὖν ὁ ταῦτα τεχνίτης, καὶ νοεῖν εἰδὼς “παραβολὴν καὶ σκοτεινὸν λόγον, [*](a 394 Α.) ῥήσεις τε σόφων καὶ αἰνίγματα, συνήσει λεπτῶς, καὶ ὡς [*](Prov. i. 6.) ἂν ὅτι μάλιστα πρέποι τῆ θείᾳ τε καὶ ἀπορρήτῳ φύσει. ἵδρυσίς τε γὰρ αὐτῆς, θρόνοι τε καὶ ἔγερσις διὰ τῆς τῶν ἁγίων λέγονται φωνῆς, καὶ μὴν καὶ ὁδοὶ καὶ πορεῖαι, ἕτερά τε πρὸς τούτοις ἅττα σμικρὰ καὶ ἀνθρώπινα, ἀλλ’ ὡς ἔφην ἀρτίως, τὰ τοιάδε τῶν θεωρημάτων ἰσχνῶς τε καὶ κατεῤῥινημένως νοοῖτ’ ἂν εἰκότως παρά γε τοῖς ἀγαθοῖς καὶ ἀρτίφροσι. γίνονται γὰρ ὡς ἐξ ὁμοιώσεως καὶ μεταφορᾶς [*](b) τῶν καθ’ ἡμᾶς οἱ λόγοι. ὅταν τοίνυν ἀκούσῃς τοῦ Προφήτου λέγοντος τό Διότι ἱροῦ Κύριος ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ, καὶ ἐπιβήσεται ἐπὶ τοὶ ὕψη τῆς γῆς, προσεπάγει δὲ, ὅτι καὶ ὄρη μὲν σαλευθήσονται, κατατακήσονται δὲ καὶ αἱ κοιλάδες, τότε δὴ τότε τῶν ἐν αἰσθήσει πραγμάτων ὑπερφέρων βραχὺ, ἄνιθι τοῖς θεωρήμασιν εἰς ἐννοίας ἰσχνάς. ἔξοδον τοίνυν ἐνθάδε νοήσεις Θεοῦ γενομένην ὥσπερ ἐξ ἰδίου τόπου, τὴν οἱονείπως ἐκ τῆς ἠρεμίας κίνησιν, τὴν ἐπί τισι [*](1. τὸ ὕψος Α. cf. Thes. 380 a. σαλευθήσονται Β. (130, 153, 311.) διασαλευθήσεται F. 3. φερόμενον Edd. (153.) καταφερόμενον Α. 4. τοιοῦτος Α. 5. ἐν D. εἰ Α. Β. Edd. 6. σημαίνοιτο Α. τὰ om. Α. ὁ] + περὶ Edd. invitis libris. 9. τε om. D. ἀπορρήτῳ] ἀρρήτῳ Aubertus. 10. αὐτῇ ἐσσ’ ὅτε pro αὐτῆς θρόνοι τε Α. 11. λέγονται A.D. λέγεται Edd. ναὶ pro καὶ primum. D. ὁδοὶ καὶ πορεῖαι] ὁδοιπορίας Α. ἕτερά τε A.D. καὶ ἕτερα B. ἕτερα δὲ Edd. 13. κατερρινημένως] κατευκρινημένως Β. κατεῤῥινηγμένως D. 14. νοοῖντ’ Β. 17. λέγοντος assumptum ex Α. Β. D. Statim τό om. A.D. κύριος om. D. 18. προσεπάγει δὲ om. B. Statim κοὶ ὅτι pro ὅτι καὶ Β. 19. κατατακήσονται δὲ καὶ αἱ κοιλάδες] Sic edidi. κατακαήσονται δὲ καὶ κοῖλ’. Α. καὶ αἱ κοῖλ’. Β. καὶ οἱ κοῖλ’. τακήσονται D. καὶ κατατακήσονται καὶ αἱ κοῖλ’. Edd. 20. τῶν assumptum ex omnibus. ὑπερφέρουσι Α. 21. ἄνιθι post θεωρήμ. transp. D. ἐννοίας A.D. θεωρίας Β. εὐνοίας (sic) Edd. 23. τὴν ἐπί τισι τῶν] τῶν ἐπί τισι . . . (rasura facta) Α. τι pro τισι Β.)
Ἐκπεπόρευται δὲ καὶ ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος ἐκ τοῦ τόπου [*](395 A. a) αὐτοῦ. Θεὸς γὰρ ὣν φύσει γέγονεν ἄνθρωπος· δοκεῖ ’δε πὼς, [*](1. μονονουχὶ γὰρ A.D. [ουχὶ γὰρ in rasura Α.] 2. ἀφεὶς ἤδη pro ἀφειδήσει δή Α. οὐχ ὑφήσει δή D. Statim τὸ assumptum ex Α. 3. προκεκρουκόσι Edd. 4. τρόπον τινὰ om. D. λοιπὸν τὰς δίκας inv. ord. Α. 7. ἔν τε τῇ D. ἐν τῇ Α. ἔν τε Edd. 8. μετακινηθήσονται post ἀξιωμάτων transp. D. 9. ἀνεστηκότες B.D. ἑστηκότες Α. ἀφεστηκότες Edd. 10. τοὺς om. D. 11. καὶ om. D. 12. ἔχοντες] ἐπέχοντες B. 14. οὐκ ἀνεχόμενοι εἴκειν θεσπίσμασι pro θεσπ. εἴκειν οὐκ ἀνεχ. D. Statim οἷον εἰς πῦρ A. προσβαλόντες Β. Statim τῆς ἐκ pro τῷ ἐκ τῆς Α. τῆς om. D. 16. γενήσονται δὲ om. Α. καταφερόμενον Α. 19. καταδῃώσαντες]] καταδήσαντες Edd. 20. καὶ assumptum ex Α. 21. δρομαίους Α. 22. τὴν τῶν om. Α. 23. καὶ assumptum ex Α. ἦ pro ἦν Edd. ante Migne. φερόμενον Β. καταφερ. Edd.)
Καὶ προσέταξεν Κύριος σκώληκι ἑωθινῇ τῇ ἐπαὐριον, καὶ ἐπάταξε [*](8) τὴν κολόκυνθαν καὶ ἀπεξηράνθη. καὶ ἐγένετο ἄμα τῶ̣ ἀνατεῖλαι τὸν ἥλιον καὶ προσέταξε Κύριος ὁ Θεὸς πνεύατι καύσωνος συγκαίοντι, καὶ ἐπάταξεν ὁ ἥλιος ἐπὶ τὴν κεφαλὴν Ἰωνᾶ. καὶ [*](388 Α. a) ὠλιγοψύχησἒ καὶ ἀπελέγετο τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ εἶπε Καλόν μοι τὸ ἀποθανεῖν ἤ χῆν με.
Σκώληκα μὲν ἑωθινὴν ὀνομάζει τὴν κάμπην, διάτοι τὸ ἐκ δρόσου τῆς ὑπὸ τὴν ἕω πιπτούσης τὰς τῆς γενέσεως ἔχειν ἀρχὰς· προστάττει γεμην ἀυτῇ καὶ μέντοι καὶ τῳ καυσωνι Θεὸς ὡς ἂν νοοῖτο προστεταχὼς καὶ αὐτῇ τῆ κολοκύνθῃ καὶ τῷ κήτει, καθάπερ ἤδη προείπομεν. καὶ ἡ μὲν ἀδοκήτως αὐαίνεται. πλήττει δὲ ὁ καύσων σφόδρα, καὶ θερμὸν ἐνίησιν [*](b) ἀλύοντι σέλας, σκιᾶς δὲ ἔρημον εὑρὼν, ὅθεν αὐτῷ μάλιστα τὰ τῆς δυσθυμίας ἐπετείνετο. καθῖκτο δὲ ἤδη πρὸς τοῦτο μικροψυχίας, ὡς καὶ αὐτὸν πολύευκτον ποιεῖσθαι τὸν θάνατον.
[*](9)Καὶ εἶπε Κύριος πρὀς Ἰωνᾶν εἰ σφόδρα λελύπησαι σὺ ἐπὶ τῇ κολοκύνθῃ ; καὶ εἶπε Σφόδρα λελύπημαι ἐγὼ ἕως θανάτου.
Αθρει δὴ πάλιν τὸν τῶν ὅλων Θεὸν ἐξ ἀμετρήτου φιλανθρωπίας ταῖς ἀκάκοις μάλιστα τῶν ἁγίων ψυχαῖς μονονουχὶ προσαθύροντα, καὶ ταῖς τῶν πατέρων φιλοστοργίαις παραὁτουοῦν ] [*](2. Sic correxi. ὁτοοῦν Β. ὁτῳοῦν Edd. 3. κατατρέπειν iid. 4. Κύριος Β. ὁ Θεὸς Edd. (Vat. κ’ κύριος ὁ Θεὸς Alex. XII.] 5. ἐξηράνθη F. Edd. (22. al.) 8. ὠλιγοψύχει F. Edd. (22. al.) 9. ἢ ζην με hoc ordine Β. (22 al.) με ἢ ζῆν Edd. 10. ὀνομάζεται Edd. 12. καὶ alt. assumptum ex B. 14. καθ’. ἤδη προείπομεν assumpta ex B. 16. δὲ om. B. 17. κατῖκτο Edd. 23. ἀκακίαις .... ψυχῶν iid.)
Καὶ εἶπε Κύριος Σὺ ἐφείσω ὑπὲρ τῆς κολοκύνθης, ὑπὲρ ἧς οὐκ [*](10) ἐκακοπάθσας εἰς αὐτὴν, καὶ οὐκ ἐξέθρεψας αὐτὴν, ἥ ὑπὸ νύκτα ὐγενήθη καὶ ὁπὸ νύκτα ἀπώλετο· ἐΓὼ δὲ οὐ φείσομαι [*](11) ὑπὲρ Νινευὶ τῆς πόλεως τῆς μεγάλης, ἐν ᾗ κατοικοῦσιν πλείους [*](e) ἢ δώδεκα μυριάδες ἀνυρώπων, οἵτινες οὐκ ἔγνωσαν δεξιὰν αὐτῶν ἢ ἀριστερὰν αὐτῶι, κὼ κτήνη πολλά.
Ω τῆς ἀσυγκρίτου καὶ ὑπὲρ νοῦν ἡμερότητος. ποῖος ἂν ἡμῖν ἐξαρκέσειε λόγος εἰς ὑμνολογίαν; ἢ ποῖον ἀνοιγνύντες στόμα τὰς χαριστηρίους ᾠδὰς ἀναθήσομεν τῷ φιλοικτίρμονι καὶ ἀγαθῷ; μακρύνει γὰρ ἀφ’ ἡμῶν τὰς ἀνομίας ἡμῶν, καὶ [*](Ps. cii. 12—14.) καθὼς οἰκτείρει πατὴρ υἱοὺς, ᾠκτείρησε κύριος τοὺς φοβουμένους αὐτὸν, ὅτι αὐτὸς ἔγνω τὸ πλάσμα ἡμῶν. θέα γὰρ ὅπως οὐκ ἐν καιρῷ λυπούμενον, οὐδὲ ἐφ’ οἷς ἦν εἰκὸς, ἀποφαίνει [*](a 389 Α.) τὸν Ἰωνᾶν, καίτοι δέον ἁγιοπρετῶς κατακροτεῖν καὶ εὐφημεῖν ὡς ἀγαθὸν τὸν Δεσπότην. εἰ γὰρ σὺ, φησὶν, [*](1. ὡς pro ἡ Edd. ἐπιγ. δὲ pro καὶ ἐπιγ. iid. 2. αὐτῆς iid. 3. καὶ assumptum ex B. 9. πλήθει iid. 14. εἰς αὐτὴν Β. (XII ex corr. 86, 130, 239, 311.) ἐπ’ αὐτῆς F. (Alex.) ἐπ’ αὐτὴν Edd. οὐκ Β. (8 Alex. XII sed corr.) οὐδὲ Edd. (Vat.) ὑπὸ v. ἐγ. hoc ordine B. (Alex. XII.) 18. αὐτῶν om. B. 23, 24. καθὼς — To πλάσμα ἡμῶν] τὰ ἑξῆς Edd. 26. καὶ om, Β. 27. ὡς ἀγαθὸν assumpta ex Β.)
Oὕτω δὴ πάντας διέσωσεν ὁ Χριστὸς, δοὺς ἑαυτὸν ἀν- τίλυτρον ὑπὲρ μικροῦ καὶ μεγάλου, σοφοῦ καὶ ἀσόφου, πλουσίου καὶ πένητος, Ἰουδαίου καὶ Ἕλληνος, ᾧ καὶ λέγοιτ’ [*](Ps. xxxv. 7, 8.) ἂν εἰκότως “Ἀνθρώπους καὶ κτήνη σώσεις κύριε, ὡς ἐπλή- “θυνας τὸ ἐλεός σου ὁ Θεός. οἱ δὲ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐν “σκέπῃ τῶν πτερύγων σου ἐλπιοῦσιν,” αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΩΝΑ.
[*](2. σοι] + καὶ Edd. 3. ἔφυ Β. αὐτὸς assumptum ex Β. 5. ἀνδρῶν iid. 7. παρὰ assumptum ex Β. 9. μηδέν· τὸ γὰρ— εἰδὸς] οὐδέν· τι γἀρ ; —εἰδὼς iid. 13. αὐτοῦ] αὐτῶν iid. 14. Θεὸς pro Δημιουργὸς iid. 1 6. δὴ] δὲ Β. 21, σκέπει iid. ἐλπιοῦσι. hic desinunt iid. 25. Sic Β.)