In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
AΜΩΣ γέγονεν αἰπόλος ἀνὴρ, καὶ ποιμενικοῖς ἔθεσί τε καὶ νόμοις ἐντεθραμμένος· ἐποιεῖτο δὲ τἃς διατριβὰς ἐν ἐρήμῳ τῇ πρὸς νότον τῆς Ἰουδαίων χώρας, ἢ μέχρις ὅρων διήκει θαλάσσης τῆς Ἰνδικῆς, καὶ εἰς τὴν Περσῶν ἐκτείνεται γῆν, μυρία δὲ ὅσα βαρβάρων αὐτὴν καταβόσκεται γένη, ἔχει δὲ λίαν ἐπιτηδείως καὶ εἰς τὸ φέρβειν δύνασθαι τὰς οἰῶν ἀγέλας· εὔβοτος γὰρ καὶ πλατεῖα καὶ πολυειδεῖ τῇ πόᾳ [*](b) κατεστεμμένη. ἦν δὲ ὁ Ἀμὼς ἐκ Θεκουὲ κώμης, πρὸς αὐτοῖς κειμένης τοῖς τῆς ἐρήμου ποσίν. ἐπειδὴ δὲ ἦν ἀνὴρ ἀγαθὸς, καὶ πάσης ἐπιεικείας ἐργάτης, τὸ τῆς προφητείας εὐθὺς κατεπλούτει πνεῦμα, καὶ προεφήτευεν οὐκ ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις, ἀλλ’ ἐν αὐτοῖς μὲν ἔτι τοῖς ποιμνίοις, ἐν ἀρχαῖς τῶν ἐξ ἔθους τε αὐτῷ καὶ μελέτης ἐχόμενος φροντισμάτων, εἶτα [*](Codices Α. Β. [D. perraro adhibitus.] 1—4. Sic Α. praemittunt πατρὸς ἡμῶν Edd. τοῦ αὐτοῦ ἐξήγησις εἰς τὸν προφήτην Ἀμώς Β. τοῦ αὐτοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἰς τὸν προφήτην Ἀμώς D. 5. Sic D. 8. ἣ] ἡ Pont, ἢ Aub. ὅρων Α. Edd, ὁρίων Β. 10. βάρβαρα Β. Statim αὐτὴν κάταβ. γένη A.D. αὐτ’. κ. γένους Β. γένη αὐτὴν καταβ. Edd. II. καὶ assumptum ex Β.D. φέρβειν] Sic optime B.D. φέρειν Α. τρέφειν Edd. 12. εὔβοτος] ἔμβροχος iid. invitis omnibus. 16. προεφήτευεν A.B.D. προεφήτευον Edd. ante Migne. 17. μὲν ἔτι A.B.D. ἐπὶ Edd, 18. ἔθνους pro ἔθους Edd. invitis omnibus. αὐτῶ A.B.D. αὐτοῦ Edd.)
Λόγοι Ἀμὼς, οἳ ἐγένοντο ἐν Ἀκκαρεὶμ ἐκ Θεκουὲ, οὔς εῖδεν ὑπὲρ Ἱερουσαλήμ.
[*](e)Οὗτοί φησιν Ἀμὼς τοῦ ἐκ Θεκουὲ τῆς προφητείας οἱ λόγοι οἶ γεγόνασιν ἐν Ἀκκαρείμ. ἰστέον δὲ, ὅτι τὴν τοιάνδε λέξιν, ἤτοι τὸ ἐν Ἀκκαρείμ, οὐκ οἶδεν ὅλως τῶν Ἑβραίων ἡ ἔκδοσις· μόνον γὰρ εἰρήκασι τὸ Λόγοι Ἀμὼς ἐκ Θεκουέ. οἵ γε μὴν ἕτεροι τῶν ἑρμηνευτῶν ἀντὶ τοῦ ἐν Ἀκκαρεὶμ τεθείκασιν, ἐν τοῖς κτηνοτρόφοις. οὗτοι τοίνυν φησὶν οἱ λόγοι Αμὼς τοῦ ἐκ Θεκουὲ, οἵτινες γεγόνασιν ἐν καιρῷ τοῦ ποιμαίνειν ἔτι, καὶ ἐν αὐταῖς ταῖς τῶν προβάτων αὐλαῖς. ὑπὲρ αὐτῆς δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ οὐκ ἀκοῦσαι μᾶλλον, ἀλλ’ ἑωρακέναι [*](248 Α. a) φησὶ τοὺς λόγους. ἐμφανῆ γὰρ τοῖς ἁγίοις προφήταις κατέστησεν ὁ Θεὸς ὁμοῦ ταῖς ἀποκαλύψεσι μονονουχὶ καὶ αὐτὰ παρόντα τὰ πράγματα, ὥστε δοκεῖν καὶ ὁρατοὺς ἤδη πὼς γενέσθαι τοὺς λόγους, συνθεούσης τάχα που τῆς τῶν ἐκβησομένων θέας, οἷς ἃν λέγη Θεός. πλὴν ἐκεῖνο ζητήσεως ἄξιον, πῶς γὰρ ἄν τις οἰηθείη γενέσθαι τοὺς λόγους ὑπέρ γε τῆς Ἱερουσαλὴμ μόνον, καίτοι διὰ τῆς τοῦ αὐτοῦ προφήτου φωνῆς καταιτιᾶται Θεὸς τόν τε Ἰούδαν καὶ τὸν Ἰσραήλ; [*](Infra ii. 4, 5. b) ἔφη γὰρ πάλιν “ Τάδε λέγει Κύριος· ἐπὶ ταῖς τρισὶν [*](3. Λόγοι Ἀμὼς, οἳ ἐγένοντο ἐν Ἀκκαρεὶμ ἐκ Θέκουε, οὑς ἴδεν ὑπὲρ ἐν ἡμέραις Ὀζίου βασιλέως Ἰούδα, καὶ ἐν ἡμέραις Ἱεροβοὰμ υἱοῦ Ἰωὰς βασιλέως τοῦ Ισραὴλ, πρὸ δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ. λόγοι Ἀμὼς, οἳ ἐγένοντο ἐν Ἀκκαρεὶμ ἐκ Θεκουὲ, οὓς εἶδεν ὑπὲρ ‘Iερουσαλήμ Edd. invitis omnibus. ἀκκαρεὶμ] ἀκκαρὶμ Α. ἀκαρεὶμ (semper) B.D. 9. ἑρμηνευτῶν A.D. ἑρμηνευόντων Β. Edd. τῶν pro τοῦ Edd. 10. κτηνοτροφείοις B.D. b. Cat. in Bibl. Laur. Plut. xi. 4. Edd. κτηνοτρόφοις Α. [A. ἐν ποιμνοτρόφοις. Σ. Ε. ἐν τοῖς ποιμέσι Orig. Hex. in loc.] φησὶν assumptum ex A.B.D. 11, τοῦ prius assumptum ex A.D. ποιμαίνειν ἔτι A.B.D. ποιμαίνειν, ἐπὶ Edd. 12. ἐν et ταῖς assumpta ex A.B.D. 13. αὐτῆς δὲ Β. δὲ αὐτῆς A.D. Edd. μᾶλλον A.B.D. μόνον Edd. 14. ἁγίοις assumptum ex Α. τῷ προφήτῃ Β. 15. καθίστη pro κατέστησεν Α. Statim ὁ add. Edd. 16. ὁρατοὺς ἤδη πὼς Α. ὁρᾶν αὐτοὺς ἤδη πρὶν Β. Edd. 20. γε et μόνον om. Α. τῆς τοῦ αὐτοῦ] Sic e cum Ottob. 233. τῆς αὐτοῦ τοῦ Α. (?) Β. Edd. αὐτῆς τῆς τοῦ D. 21. τε om. Α. 22. πάλιν] + ὅτι Edd.)
Γεγόνασι δὴ οὖν τῆς τοῦ Ἀμὼς προφητείας οἱ λόγοι ὑπὲρ πάσης τῆς Ἰουδαίων πληθύος, τῆς τε ἐν τοῖς Ἰεροσολύμοις καὶ τῆς ἐν Σαμαρείᾳ· πῶς δ’ ἂν εἶεν ὑπὲρ αὐτῶν, εἰπεῖν [*](1. τοῦ pro υἱῶν Β. 2—7. ἕνεκεν—θεμέλια Ἱερουσαλήμ] καὶ 3. νόμον] + τοῦ Α. (Vat.) invitis B.D. 8. ἐπὶ ταῖς τ. οὐκ ὄπ. αὐτόν] ἑξῆς Edd. 9. αὐτόν] αὐτούς B.F. (42. al.) 11. αὐγῶν Α. 14. καταφ. θ. Ἱερουσαλήμ] τὰ ἑξῆς Edd. 16. οὖν om. Β. 18. Ἰσραὴλ D. Edd. deest hoc v. in Α. Β. δὴ assumptum ex Α. Statim αὐτὰς τὰς pro αὖ τὰς Α. ig. ἑτέρως Edd. 21. καὶ assumjrtum ex Α. Β. D. 24. τῆς Ἱερουσαλήμ] τοῦ Ἰσραὴλ D. Edd. invitis Α. Β. κεκλημένους pro κεχρημένους Α. 27. Ἰου- δαίας Edd. τοῖς assumptum ex B.D.)
Ἐν ἡμέραις Ὀζίου του βασιλέως Ἰούδα καὶ ἐν ἡμέραις Ἱεροβοὰμ τοῦ Ἰωὰς βασιλέως Ἰσραὴλ, πρὸ δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ.
Ἀλλ’ οἶμαί τις ἐρεῖ Καὶ τί τὸ τελοῦν εἰς ὄνησιν τοῖς [*](c) ἐντευξομένοις, τὸ χρῆναι περιεργάζεσθαι, καὶ σφόδρα λεπτῶς, τῆς βασιλείας τοὺς χρόνους τῶν ἀρτίως ὠνομασμένων, Ὀζίου τε φημὶ καὶ μέντοι καὶ Ἱεροβοάμ; καὶ πρός γε δὴ τοῦτό φαμεν, ὅτι τὸ χρῆμά ἐστιν ἀναγκαῖον, ὅλην ὥσπερ ὠδῖνον ἐφ’ ἑαυτῷ τῆς προφητείας οἱονεὶ τὴν περίστασιν. Συρίᾳ τε γὰρ καὶ Δαμασκῷ καὶ τοῖς προσοικοῦσι τὴν Ἰουδαίαν βαρβάροις ὄλεθρον ἀπειλεῖ καὶ ἐπαναστάσεις καὶ ἐμπρησμοὺς, καὶ τῶν θείων χρησμῳδημάτων ἐντεῦθεν αὐτῷ [*](d) γέγονεν ἢ ἀρχή. δεῖ δὴ οὖν ἄρα τὰς αἰτίας ἀναμαθεῖν τοῦ προστεθεῖσθαι τῆς βασιλείας τοὺς χρόνους, τίνα τε καὶ ὅσα τὰ ἑκατέρῳ κατωρθωμένα, διεβίω τε ὅπως, καὶ τί τὸ ἐν ἀμφοῖν ἀξιάκουστον. ἐκκεκλικότες δὴ οὖν εἰς ἀπόστασιν ὅ τε Ἰσραὴλ καὶ Ἰούδας κατὰ πολλοὺς ἐπαιδεύοντο τρόπους. ὅτε μὲν γὰρ οἱ Δαμάσκου καὶ Σύρων ἡγούμενοι κατέτρεχον καὶ ἐπολιόρκουν, τὰς παρ’ αὐτοῖς τε κατεληίζοντο χώρας· ὅτε [*](e) δὲ αὖ Μωαβῖται καὶ Ἰδουμαῖοι, Γερηέσηνοί τε καὶ Ἐλαμῖται, Ἀζώτιοί τε καὶ οἱ τῆς Ἀκκαρὼν οἰκήτορες κατῃκίζοντο τὴν Σαμάρειαν, καὶ μέντοι καὶ τὴν Ἰούδα βασιλείαν, ἀχαλίνοις ὁρμαῖς καὶ ἀπλήστῳ γνώμη χρώμενοι, καὶ εἰς ἐσχάτας ὀργὰς ἀποταυρούμενοι· καὶ γοῦν κατὰ διαφόρους τρόπους [*](1. Ἰουδαίων Α. Β. Ἰούδα Edd. 4., Nullam divisionem hic fecerunt Edd. ἡμέραις prius] ἡμέρᾳ Edd. (153.) 5. τοῦ prius] υἱοῦ F. (Co.) τοῦ τῷ (sic) Α. 9. μὴν τούτους pro δὴ τοῦτο Α. II. ἐν pro ἐφ’ Α. 14. θείων Α. ὁσίων Edd. Statim πλημμελημάτων pro χρησμῳδ. (sic) Α. 20. ἔτε Α. ποτὲ Edd. 21. καὶ — τε Β. καὶ ἐπολ. τ. π. α. καὶ Edd. ἐπολ. τ. π. αὐτοῖς Α. πόλεις pro χώρας Β. ὅτε Α. ὁτὲ (?) Β. ποτὲ Edd. 23. ἀκαρὼν Edd. 25. χρώμενοι γνώμ.η inv. ord. Β. 26. τρόπους Α. χρόνους Β. τόπους Edd.)
Περὶ μὲν οὖν τοῦ λελεπρῶσθαι τὸν Ὀζίαν ἀπόχρη ταυτί· ὅτι δὲ γέγονεν ἀνὴρ δυνατὸς, καὶ ταῖς τῶν ἀλλοφύλων ἐπεστράτευσε χώραις, καὶ τοσοῦτος γέγονεν εἰς ἀλκὴν, ὡς καὶ ἀναδείμασθαι πόλεις παρ’ αὐτοῖς, καὶ δασμολογίας ἐπιθεῖναι, καὶ σκήπτροις ἰδίοις ὑπενεγκεῖν, καίτοι μεγάλα φυσῶντάς [*](d) ποτε, δεδίδαχεν ἀρκούντως τὸ γράμμα τὸ ἱερόν. οὐκοῦν, ἐπειδήπερ ὁ προφητικὸς ἡμῖν λόγος εἰσκεκόμικεν ἐν ἀρχαῖς τὴν ἐσομένην κατὰ τῶν ἀλλοφύλων ἐρήμωσιν, ἀναγκαία γέγονεν ἡ μνήμη τῆς βασιλείας Ὀζίου τε καὶ Ἰεροβοὰμ, νενίκηνται γὰρ δι’ αὐτῶν ὡς γοῦν προλαβόντες εἰρήκαμεν. οἴδαμεν οὖν ὅτι καὶ διὰ χειρὸς Ἀσσυρίων ἐμπέπρησται Δαμασκὸς, δεδῄωνται δὲ οὐδὲν ἧττον καὶ τὰ τῶν ἀλλοφύλων γένη. ἐπειδὴ δὲ τούτων ἐστὶν ἐκεῖνα μεταγενέστερα, [*](e) προσάψομεν ἀναγκαίως τῷ τε Ἱεροβοὰμ καὶ τοῖς Ὀζίου καιροῖς τὰ τοῖς ἀλλοφύλοις συμβεβηκότα, καὶ αὐτοῖς δὲ οὐδὲν ἧττον τοῖς τῶν Ἀσσυρίων καθηγηταῖς. ἐπειδὴ δὲ προστέθεικεν ὁ Προφήτης Πρὸ δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ, [*](2. θυμιάσαι om. Β. 3, ἀπὸ] + τοῦ Β. 5, ναῷ] + καὶ Β. (Vat.) ora. Α. (Alex. XI.) 9, ἐπέστρεψεν] ἐπέτρεψεν Α. 12. αὐτὸν κύριος] Κύριος αὐτὸν Β. 16, δασμολογίας Β. δασμολογίαν Edd. 19. λόγος ἡμῖν pro ἡμῖν λόγος Α. 22. γοῦν assumptum ex Α. Β. 23. οἴδαμεν Α. οἶδα μὲν Edd. 25. τούτων Α. τούτῳ Edd. 26. προσάψωμεν Α. Ὀζίου] ἐκείνου Edd. invitis Α. Β. 28. τῶν om. Α.)
Καὶ εἶπε Κύριος ἐκ Σιὼν ἐφθέγξατο, κω ἐξ Ἱερουσαλὴμ ἔδωκε φωνὴν αὐτοῦ, κὼ ἐπένθησαν οἱ νομαί τῶι ποιμένων, κὼ ἐξηράνθη ἡ κορυφὴ τοῦ καρμήλου.
Ὅλος ἡμῖν ἐν τούτοις ὁ τῆς προφητείας διαφαίνεται σκοπὸς, καὶ τοῦ παντὸς χρησμῳδήματος ὅρος ὥσπερ τις καὶ προαφήγησις ἀσαφείᾳ πολλὴ κατεσκιασμένη, νοοῖτ᾿ ἃν εἰκότως ἡ τοῦ προκειμένου δύναμις. πεποίηται μὲν γὰρ ὡς [*](b) ἐξ ὁμοιότητός τε καὶ μεταφορᾶς ὁ λόγος, καὶ ὡς ἐκ τοῦ πεφυκότος συμβαίνειν ταῖς εὐπρέμνοις τῶν ὀρῶν κορυφαῖς, ἢ καὶ τοῖς ἐψιλωμένοις τῶν πεδίων ἔσθ’ ὅτε. ὄρη μὲν γὰρ καίτοι δρυμοῖς κομῶντα καὶ ξύλοις, πεδιὰς δὲ αὖ πολλῇ καὶ ἀμφιλαφεῖ τῇ πόᾳ κατεστεμμένη, καταφθείροντός τινος ἢ λοιμοῦ τυχὸν, ἤγουν ἑτέρου του τῶν ἐξ ἀέρος ἀῤῥωστημάτων, ἀδοκήτως αὐαίνεται. διαπίπτει δὲ οὕτω καὶ τὰ ἀνθρώπινα, καὶ κατασκήπτουσιν ἔσθ᾿ ὅτε πόλεων καὶ χωρῶν πικραὶ καὶ δύσοιστοι συμφοραὶ, διολλύουσαι καὶ καταφθείρουσαι [*](c) φθείρουσαι μικρόν τε καὶ μέγαν. τίνος γὰρ ἃν φείσαιτο πολεμίων ξίφος, ἢ, φέρε εἰπεῖν, λοιμὸς, ἄρδην ἀποκείρων καὶ τὸν ἐν πλούτῳ καὶ δόξαις καὶ δυναστείαις διαφανῆ, καὶ τὸν ἄσημόν τε καὶ κατεῤῥιμμένον; γέγονε τοίνυν τῷ Προφήτῃ νυνὶ πρέπων ὅτι μάλιστα τοῖς αὐτῷ κατειθισμένοις ὁ [*](4. Haec καὶ διὰ τοῦδε σαφῶς accesserunt ex Α. Β. b. 7, ποιμνίων (42. 86.) cf. infra. καὶ alt. om. Α. (238 manu prima.) 8. ἡ om. Edd. 9. διαφανεῖται Α. 13. ὁμοιότητός] ὁμοιώσεως Α. 15, καὶ deest in Edd. τῶν otn. Α. 16, πεδιὰς. . . . . κατεστεμμένη] πέδια . . . . κατεστεμμένα Α. 18, λοιμοῦ τυχὸν] λιμοῦ τινος Α. 20. καὶ prius om. Α. 21, καὶ prius om. Α. διαφθείρουσαι Β. 23, λοιμὺς] λιμὸς Α. ἀποκείρων Β. ἀποκείρει Edd.)
Tίς οὖν ὁ τῶν εἰρημένων ἀληθέστερος νοῦς; ἐφθέγξατό φησιν ἐκ Σιῶν ὁ Κύριος, ὡς ἐξ ἰδίου τόπου, καὶ ἐξ Ἱερουσαλὴμ, [*](d) ὡς ἐκ νεμηθείσης αὐτῷ· ἔστι μὲν γὰρ οὐκ ἐν τόπῳ τὸ ἀσώματον, ἐπειδὴ δὲ ἦν ἐν τοῖς Ἰεροσολύμοις ὁ διαβόητος ἐκεῖνος ναὸς, ἐδόκει πὼς ἴδιος ὑπάρχειν ὁ χῶρος αὐτοῦ, κατά γε τὴν τῶν ἀρχαιοτέρων ὑπόληψιν μικρὰ φρονούντων ἔτι περὶ Θεοῦ. ἀντὶ δὲ τοῦ ἐφθέγξατο, τέθεικε τῶν Ἑβραίων ἡ ἔκδοσις Ὠρύσατο, ἤτοι ἐβρυχήσατο, τὸν τῶν λεόντων νόμον. οὗ δὴ γεγονότος, ἐπέθησάν φησιν αἱ νομαὶ τῶν ποιμνίων· νομὴ δὲ ποιμνίων τὰ τῶν ἀλλοφύλων ἔθνη φησὶ, καθάπερ τισὶ ποιμέσι τοῖς ἑαυτῶν κρατοῦσιν ὑπεστρωμένα, οἳ πρὸς πᾶν [*](e) ὁτιοῦν τῶν κατὰ γνώμην αὐτοῖς ἄγουσί τε καὶ φέρουσι τοὺς ὑπὸ χεῖρα λαούς. ἐπένθησαν τοίνυν, τουτέστιν ἐν κατηφείαις καὶ ἐν παντὶ γεγόνασι κακῷ· γίνεται γὰρ πένθος ἐπὶ νεκροῖς. αἴτιον δὲ τῆς συμφορᾶς αὐτοῖς τὸ καταβρυχήσασθαι τὸν Θεὸν, καὶ οἷον ἀπειλῆσαι τὸν ὄλεθρον. “Λέων γάρ φησιν [*](Infra. iii. 8.) “ἐρεύξεται, καὶ τίς οὐ φοβηθήσεται ” πλὴν οὐ μόνον ἐπένθησαν αἱ νομαὶ τῶν ποιμνίων, ἐξηρανθη δὲ πρὸς τούτῳ καὶ ἡ [*](a 253 Α.) κορυφὴ τοῦ Καρμήλου· Καρμηήλου δὲ κορυφὴν τὰ Ἱεροσόλυμά φησι. Κάρμηλος μὲν γὰρ ὄρος ἐστὶν ἐν τῇ τῶν Ἰουδαίων κείμενον χώρᾳ, ἐν ᾧ καὶ κατῴκηκεν ὁ Θεσβίτης Ἠλίας. κατασημαίνεται μαίνεται δὲ πολλάκις ἡ πᾶσα τῶν Ἰουδαίων γῆ διὰ τῆς τοῦ Καρμήλου μήλου προσηγορίας. ὁποῖόν ἐστι τὸ διὰ φωνῆς ἑτέρου προφήτου πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ εἰρημένον παρὰ Θεοῦ “Καὶ εἰσήγαγον ὑμᾶς εἰς τὸν Κάρμηλον τοῦ φαγεῖν [*](Hier. ii. 7.) [*](1. παρατροπὴν Α. Β. τροπὴν Edd. 2. προβάτων pro θρεμμάτων Β. 10. ὠρύσατο] ὡρίσατο Α. ὡρίσατο Pont. II. τῶν assumptum ex Α. 12. ποιμνίων· νομὰς δὲ ποιμνίων Β. cf. e infra. ποιμένων· νομὸς δὲ ποιμένων Efld. 14. ἑαυτῶν Α. αὐτῶν Edd. 16. ὑπὸ χεῖρα A.D. ὑπὸ χειρὸς Edd. 19. φησιν deest in Edd. 22. Καρμήλου δὲ κορυφὴν A.B.D. τουτέστι Edd. 23. φησι assumptum ex A.B.D. 24. καὶ om. Α. Statim κατῴκησεν Edd. invitis Α. B. 25. ’δε] γὰρ Α. πᾶσα assumptum ex Α. 28. ὐμᾶς] ἡμᾶς Edd.)
Καὶ εἶπε Κύριος Ἐπὶ ταῖς τρῶ ἀσεβείαις Δαμασκοῦ κὼ ἐΜ ταῖς τέσσαρσιν οὐκ ἀποστραφήσομαι αὐτὸν, ἀνθ᾿ ὧν ἔπριζον πρίοσι [*](4) σιδηροῖς τὰς ἐν γαστρὶ ἐχούσας τῶ ἐν Γαλαάδ. καὶ [*](d) τελῶ πῦρ εἰς τὸν οἶκον Ἀζαὴλ, καὶ καταφάγεται θεμέλια υἱοῦ [*](5) Ἄδερ. κω συντρίψω μοχλοὺς Δαμασκοῦ, κω ἐξολοθρεύσω κατοικοῦντας ἐκ πεδίου Ὢν, καὶ κατακόψω φυλὴν ἕε ἁδρῷ χρῤῥὰν, καὶ αἰχμαλωτευθήσεται λαὸς Συρίας ἐπίκλητος, λέγει Κύριος.
Ὁ θεσπέσιος Μωυσῆς ὡς ἀγαθόν τε καὶ ἀνεξίκακον καταθαυμάζει Θεὸν, καὶ μάλα εἰκότως. ἐπειδὴ γὰρ μεμοσχοποίηκε μὲν κατὰ τὴν ἔρημον ὁ Ἰσραὴλ, ἔφη τε φληνάφως [*](Exod. xxxii. 4.) “Οὗτοι οἱ θεοί σου, Ἰσραὴλ, οἵ τινες ἀνήγαγόν σε ἐκ γῆς [*](2. ἐμιάνατε Β. ἐμιάνετε Edd. 3, ἡ assumptum ex Α. 4, ὠνόμαστο] ὠνόμασται Edd. 5, αὐτὴν pro αὐτὰ Α. 7, τοι] τε Edd. ἔχειν deest in Edd. 8. καιροὺς Α. καιρὸν Edd. 9, οἰκονομικῶς assumptum ex Α. 10, ὁρμὰς Α. ὀργὴν Edd. 11. ἀνεπτοημένοι] ἐπτοημένοι Α. 13, Ἀλλὰ ] Sic correxi. cf. infra 278 a. ἄλλα Edd. 14. ἡμῖν deest in Edd. 17. τῶν om. Α. (Co.) ἐξαποστελῶ Α. Β. (Alex. XII.) ἐξανατελῶ F. Edd. ἀποστελῶ Vat.] 21. αἰχμαλωτευθήσεται Α. Β. (Vat.) αἰχμαλωτισθήσεται F. Edd. (Alex.) 25. μὲν assumptum ex A.B.D. ὁ om. B.)
Τάδε λέγει Κύριος Ἐπὶ ταῖς τρισὶν ἀσεβείαις Γάζης καὶ ἐπὶ ταῖς τέσσαρσιν οὐκ ἀποστραφήσομαι αὐτοὺς, ἕνεκεν τοῦ αἰχμαλω- [*](2. ἑρμήνευσαν A.b. 3, καταφθερῶ Α.Β. b. καταφερῶ (sic) Edd. 6. αἰχμαλωτευθήσεσθαι] αἰχμαλωτισθήσεσθαι Edd. invitis Α. Β. b. sic infra. 8. συνειλεγμένον Β. b. συνηλεγμ. Edd. 13. καθὰ Α.Β. καθὼς Edd. 15. ὁ Ἄχαζ Α. Ἄχατζ Edd. ῥασσὼν Β. et infia. 17. ὑπ’ αὐτὴν αὐτῇ Α.) τοῦ Ἰούδα Α.Β. ὑπ’ αὐτοὺς τῆς Ἰουδαίας Edd. 19. Haec πρὸς ἐπικουρίαν accesserunt ex Α.Β. 20, φησιν αὐτοῦ Α. φησι transp. post βασιλεὺς Β. post αὐτοῦ Edd. ὁ assumptum ex Α. 21, κοὶ ἀνέβη om. Β. Statim haec βασιλεὺς Ἀσσυρίων accesserunt ex Α. 22. αὐτὴν prius] αὐτὸν Β. κατῴκησεν pro ἀπῴκισεν Α.)
Αναγκαῖον ἡγοῦμαι καὶ πρό γε τῶν ἄλλων ἐκεῖνο εἰπεῖν, ὡς οὔτε τῶν Ἑβραίων ἡ ἔκδοσις, οὔτε μὴν ἡ τῶν ἑτέρων μέμνηται τοῦ Σαλομῶν, ἀλλ’ εἰρήκασιν Ἑβραῖοι μὲν Ἕνεκεν τοῦ αἰχμαλωτεῦσαι αὐτοὺς αἰχμαλωσίαν, οἱ δὲ λοιποὶ προσέθεσαν ἀντὶ τοῦ Σαλομῶν, ἀπηρτισμένην ἤτοι τελείαν. ἑψόμεθα δὲ ἀναγκαίως ἡμεῖς καὶ τῇ τῶν ἑβδομήκοντα γραφῆ. ἐγκαλεῖται δὴ οὖν ἡ Γάζα· πόλις δὲ αὕτη τῶν Φυλιστιεὶμ, ἢ νῦν ἐστι Παλαιστίνη· ὡς αἰχμαλωσίαν αἰχμαλωτεύσασα [*](d) τοῦ Σαλομῶν, τοῦ συγκλεῖσαι εἰς τὴν Ἰδουμαίαν. κἂν μὲν οὕτω νοῶμεν, ὡς γοῦν οἱ ἕτεροι ἐκδεδώκασιν ἑρμηνευταὶ, οὐ τὴν τυχοῦσαν πεποίηνται κάτα τῆς Ἰουδαίας τὴν πόρθησιν, ἀλλ’ αἰχμαλωσιαν ἑλόντες ἱκανὴν, ὑπὸ χεῖρα δεδώκασι τῶν Ἰδουμαίων αὐτήν. Ἰδουμαῖοι δὲ γεγόνασι μὲν ἐξ αἵματος Ἡσαῦ, ἐχθρὰ γεμὴν πεφρονήκασιν ἀεὶ τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ, οἷς συνεργασάμενοι καὶ σύνοπλοι γενόμενοι [*](e) Γαζαῖοί τε καὶ Ἀζώτιοι καὶ Ἀσκαλωνίται, καὶ οἱ τῆς λεγομένης Ἀκκαρὼν καὶ ἕτεροι δὲ τῶν ἀλλοφύλων τινὲς, κατὰ κράτος ἑλεῖν τῆς Ἰουδαίας τὰς πόλεις παρεσκεύασαν. εἰ δὲ δὴ καὶ κατὰ τὴν τῶν ἑβδομήκοντα γραφὴν αἰχμαλωτευσαι λέγοιμεν αὐτοὺς αἰχμαλωσίαν τοῦ Σαλομῶν, ἐκεῖνό που πάναὐτοὺς [*](1. Om. Α. (240.) Σαλομῶν e. Σαλομὼν Β. Σολομὼν F. Edd. (42,) Statim καὶ add. Β. 3, τὰ om. Α. (Alex. XII.) 8. τῶν ἑβρ. ἡ hoc ordine. A.B. μὴν assumptum ex Α. Β. τῶν om. Α. 9. Σαλομῶν] Sic semper edidi cum e. Σαλομὼν semper Β. sed cf. supra 2 c. Σολομὼν Edd. 10. αἰχμαλωσίαν Α.Β. αἰχμαλωσίᾳ Edd. 12. ἑψώμεθα Α. 16, ἐκδεδώκασιν Β. δεδώκασιν Α. νενοήκασιν Edd. 18. τὴν assumptum ex Α. 19, γεγόνασιν pro δεδώκασιν Β. αὐτήν] αὐτῶν Α. δὲ assumptum ex Α.Β. 20. μὲν om. Α. νῦν pro μὴν Α. 21. γενόμενοι Α. γεγονότες Edd. 25. καὶ assumptum ex Β. 26. λέγοιμεν Α. λέγομεν Edd. αἰχμαλωσίαν Α.Β. αἰχμαλωσίᾳ Edd.)
Χαλεπὸν οὖν ἄρα καὶ κινδύνου παντὸς ἀνάμεστον ὁρᾶται λοιπὸν, τὸ συμφράττεσθαι πονηροῖς καὶ καθοπλίζεσθαι φιλεῖν τῶν ἠγαπημένων παρὰ Θεοῦ, καὶ διώκειν ἁγίους. εἰ γὰρ καὶ πάσχοιεν ἔσθ᾿ ὅτε πταισμάτων ἕνεκα, παιδευόμενοι παρὰ Θεοῦ, ἀλλ’ οὐκ ἀλογήσει παντελῶς τῶν οἰκειωθέντων αὐτῷ· καὶ παιδεύσας χρησίμως, ὀλέθρῳ περιβαλεῖ τὰ τῆς ὀργῆς σκεύη, τουτέστι, τοὺς ἀχαλίνῳ θυμῷ κατ’ αὐτῶν [*](e) ὁρμήσαντας, κατ’ ἐκεῖνό που πάντως τὸ πρὸς Βαβυλῶνα κάλως εἰρημένον πέρι τῶν ὑιῶν Ἰσραὴλ “ Εγω ἔδωκα αὐ- [*](Es. xlvii. 6.) “τοὺς εἰς τὰς χεῖράς σου, σὺ δὲ οὐκ ἔδωκας αὐτοῖς ἔλεος. ἀπᾴδει γὰρ λίαν καὶ ἀγανακτοῦντι τῷ Θεῷ τὸ φορτικὸν εἰς αἰκίας τῶν τοῦτο δρᾶν ἐπιτεταγμένων.
Τάδε λέγει Κύριος Ἐπὶ ταῖς τρισὶν ἀσεβείαις Τύρου, καὶ ἐπὶ ταῖς [*](9) τέσσαρσιν, οὐκ ἀποστραφήσομαι αὐτὴν, ἀνθ᾿ ὧν συνέκλεισαν [*](a 258 Α.) Τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ Σαλομῶν εἰς τὴν Ἰδουμαίαν, κακὶ οὐκ ἐμνήσθησαν διαθήκης ἀδελφῶν. καὶ ἐξαποστελῶ πῦρ ἐπὶ τὰ τείχη [*](10) Τύρου, καὶ καταφάγεται θεμέλια αὐτῆς.
Τύριοι δὲ πάλιν πρὸς τοῖς ἀπὸ τῆς Δαμάσκου, καὶ μέν τοι καὶ Ἀζωτίοις, Γαζαίοις τε καὶ Ἀσκαλωνίταις, καὶ τοῖς ἐξ Ἀκκαρὼν τὴν Θεῷ πρέπουσαν ἀνεξικακίαν ὑπεραλόμενοι, καὶ τρόπον τινὰ νενικηκότες ταῖς τῶν ἀσεβημάτων [*](2. συνδιολεῖσθαι δὲ] συνδιολέσθαι Α. 3, ἀλλοφύλων Α.Β. ὁμοφύλων Edd. 5. περιοίκων] ἐποίκων Edd. 8. Θεοῦ] Θεὸν iid. 9, πάσχοιμεν iid. παιδευόμεθα iid. 11. καὶ παιδεύσας] παιδεύσας δὲ iid. 13, που assumptum ex Α. 16, καὶ ἀγανακτοῦντι om. Β. 20. τὴν prius om. Α. habent Edd. (Co.) cf. infra. τοῦ om. B.? F. Edd. (239.) 21. ἐξαποστελῶ Α. ἀποστελῶ Edd. 22. τὰ post καταφάγεται add. Edd. invito Α. (Alex.) 23. τῆς om. Α. 25. ἐξ assumptum ex A.B. ὑπερβαλλόμενοι Α.)
Νοοῖτο δ’ ἂν πρὸς ἡμῶν καὶ τοῦτο τριχῆ. τίνες γὰρ οἱ ἀδελφοὶ, τίς δὲ καὶ ἡ διαθήκη, φέρε λέγωμεν, ἐκ τῶν ἱερῶν γραμμάτων εἰς ἐννοίας τὰς ἐπὶ τούτῳ χειραγωγούμενοι. Χειράμ ὁ Τυρίων κατὰ καιροὺς βεβασιλευκὼς, τῶν ὅτι μάλιστα φιλαιτάτων [*](3 Reg. v. 1.) ἦν τῷ θεσπεσίῳ Δαυείδ· εἶτα μετ’ ἐκεῖνον τῷ Σαλομῶν [*](a 259 Α.) γέγονεν ἀγαπητὸς, ὡς καὶ συνθήκας ὁμοψυχίας ποιήσασθαι [*](Ib. 12.) πρὸς αὐτὸν, συμπράξαι τε πρὸς ἅπαντα αὐτῷ, καὶ φροντίδα τὴν δέουσαν συνεισενεγκεῖν τὸν θεῖον ἀποτελοῦντι ναόν. καὶ πλεῖστα μὲν ὅσα προσκεκόμικε δῶρα, κεκέρδακε δὲ καὶ αὐτὸς τὰ ἔτι μείζω καὶ πλουσιώτερα. ἢ τοίνυν ἐκεῖνό φησιν, [*](Ιb. ix. 11.) ὅτι Τύριοι πεπολεμήκασι τὸν Ἰσραὴλ, ἀμνημονήσαντες διαθήχης τῶν ἐξ ἀγαπήσεως ἀδελφῶν, καὶ εἰς τοῦτο λοιπὸν διαθέσεως καὶ φιλοστοργίας συνενηνεγμένων, ὡς δοκεῖν εἰναι [*](b) καὶ ὁμαίμονας· ἤγουν ὅτι γεγονότες ἐξ Ἡσαῦ Ἰδουμαῖοι, ἀδελφοὶ μὲν ἦσαν τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ, πεπολεμήκασι δὲ, τῆς τῶν ἀδελφῶν διαθηκης ἠφειδηκότες. πεφρόνηκε μὲν γὰρ ἐχθρὰ καὶ τὰ πολεμίων ὁ Ἡσαῦ κατὰ τοῦ Ἰακὼβ, τῶν πρωτοτοκίων ἕνεκα λελυπημένος ἐν ἀρχαῖς· ἀλλ’ ἐκ τῆς λαβὰν ἑστίας ἀπαίροντι κατὰ καιροὺς, καὶ οἴκοι πάλιν ὑπονοστῆσαι ἐθέλοντι γυναιξί τε ὁμοῦ καὶ τέκνοις, συνήντησεν ὡς ἀδελφός. κατησπάσαντο γὰρ ἀλλήλους καὶ περιέφυσαν, καὶ τὰ φίλοις πρέποντα λελαλήκασι, καὶ τὴν [*](2. ἡ assumptum ex Α. 3. ἐκτόπως οm. Β. 4. Haec τοῖς ἄλλοις ὁμοῦ κοὶ αὐτῆς accesserunt ex Α. 6. νοοῖτ’ ἂν δὲ pro νοοῖτο δ’ ἂν Α. τριχῇ om. A. habet D. 7. καὶ assumptum ex Α.Β. ἐκ] καὶ Edd. 8. ἐννοίας τὰς ἐπὶ τούτῳ] τὰς ἐπὶ τοῦτο ἐννοίας Edd. Χειρὰμ Α. Χιρὰμ Edd. 9 φιλαιτάτων Α. φιλτάτων Edd. 10 Σολομῶνι hic Β. 11. κα assumptum ex Α.Β. 13. συνεισενεγκεῖν Α. συνενεγκεῖν Edd. ἀποτελοῦντα Α. 14. κεκέρδακε] κεκέρδηκε Β. 16. ἀμνημονήσαντες] + δὲ Α. 17. ἀγαπήσεως Α. ἀγάπης ὡς Edd. 19. καὶ om Α. 23. πρωτοτοκίων] πρωτοτόκων Edd. 25. ὑπονοστῆσαι Α. ὑπονοστεῖν Edd. Statim θέλοντι Α. καὶ post τέκνοις add. Α. 27. καὶ τὰ φίλοις] τὰ φίλοις Α.)
Τάδε λέγει Κύριος ’Επί ταῖς τρισὶν ἀσεβείαις τῆς Ἰδουμαίας καὶ ἐπὶ ταῖς τέσσαρσιν, οὐκ άποστραφήσομαι αὐτοῦς, ἕνεκεν τοῦ διώξαι αὐτοὺς ἐν ῥομφαίᾳ τὸ ἀδελθόν αὐτῶν.
Μέτεισιν ὁ λόγος ἐπ’ αὐτὸν ἤδη τὸν Ἰδουμαῖον, δῆλον δὲ ὅτι τοὺς ἐξ Ἡσαῦ, ὑπενεχθήσεσθαι δὲ καὶ αὐτοὺς τοῖς ἐξ ὀργῆς συμβαίνουσιν εὖ μάλα φησί. πεπολεμήκασι γὰρ [*](2. ἐκεῖνοι Α.Β. ἐκεῖνο Edd. 3. συνέβαλλον Β. συνέβαλον Edd. 4. δόλους (sic) Α. Statim ἔχειν ἀνέπειθον Α.Β. ἂν ἔχειν ἔπειθον Edd. 5. συμπνοίαις] συμπονίαις Edd. 6. κεκρατηκότων Α. Edd κεκρατηἐνων Β. εἰ δὲ δή Sic edidi ex Α. δή suprascriptum Α.) ἤδη δὲ Edd. 7. λέγοι Α.Β. λέγῃ Edd. οἳ Α. Migne. οἱ Edd. 8. ἦσαν assumptum ex A.B. ὅτι λελυπήκασι] ὄτι λελύ κάσι (duobus fere litt. erasis) Α. ὅτι οὐκ ἐμνήσθησαν Τ. διαθήκης ἀ. δῆλον δὲ ὅτι τῆς Β. 10. εἶπέ] εἶπον Edd. 11. καὶ ἀνὰ μέσον τῶν ποιμ. μου κοὶ ἀνὰ μ. τῶν π. σου om. Β. 15. ἐπὶ κακίᾳ Α.Β. ἐπὶ κακίας Edd. 16. χρησάμενον pro χρήσιμον iid. πανταχῇ] πανταχοῦ iid. 18. ἕνεκα Α.Β. (Vat.) ἕνεκεν F. Edd. (Alex.) 19. διώξαι] καταδιώξαι F. Edd. (42.) αὐτῶν Α. Aub. αὐτοῦ Β. Pont. τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν F. 21. καὶ om. Α. 22. φησιν εὖ μάλα inv. ordine Β. πεπολεμήκασι γὰρ] ὅτι πεπολεμήκασιν Α.)